Άρθρο 44
Πεδίο εφαρμογής
1. Το παρόν Μέρος εφαρμόζεται σε:
α) συγχωνεύσεις,
β) διασπάσεις, περιλαμβανόμενης της μερικής διάσπασης και της απόσχισης κλάδου,
γ) ανταλλαγές εταιρικών συμμετοχών, και
δ) μετατροπές εταιρειών.
2. Το παρόν Μέρος εφαρμόζεται στους μετασχηματισμούς της παρ. 1 όταν σ’ αυτούς συμμετέχουν:
α) μόνο ημεδαπές επιχειρήσεις που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα και υπόκεινται στο ίδιο φορολογικό καθεστώς ή
β) μία (1) τουλάχιστον ημεδαπή επιχείρηση που έχει τη φορολογική της κατοικία στην Ελλάδα, όταν οι λοιπές επιχειρήσεις που συμμετέχουν,
βα) εδρεύουν και έχουν τη φορολογική κατοικία τους σε άλλο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν μία από τις μορφές του Μέρους Α του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ του Συμβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με το κοινό φορολογικό καθεστώς το εφαρμοστέο στις συγχωνεύσεις, διασπάσεις, μερικές διασπάσεις, εισφορές ενεργητικού και ανταλλαγές μετοχών που αφορούν εταιρείες διαφορετικών κρατών μελών καθώς και με τη μεταφορά της καταστατικής έδρας μιας SE ή μιας SCE από ένα κράτος μέλος σε άλλο (L 310), ή τη μορφή της Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας του ν. 4072/2012 (Α’ 86) και υπόκεινται, χωρίς τη δυνατότητα επιλογής ή απαλλαγής, σε έναν από τους φόρους που αναφέρονται στο Μέρος Β’ του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ ή σε οποιονδήποτε άλλο φόρο αντικαθιστά έναν από τους φόρους αυτούς, ή
ββ) ειδικά στην περίπτωση εισφοράς κλάδου ή ανταλλαγής συμμετοχών της μη ενωσιακής εταιρείας, εδρεύουν και έχουν τη φορολογική κατοικία τους σε κράτος εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει συνάψει με την Ελλάδα Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας ή Σύμβαση Διοικητικής Συνδρομής.
3. Το παρόν Μέρος εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις εισφοράς ατομικής επιχείρησης ή κοινοπραξίας της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012 σε υφιστάμενη ή νέα εταιρεία της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4601/2019 (Α΄44), περί υποκειμένων των εταιρικών μετασχηματισμών, υπό την προϋπόθεση ότι η εισφερόμενη ατομική επιχείρηση ή κοινοπραξία της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012 και η λήπτρια εταιρεία είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας.
4. Όπου στο παρόν Μέρος γίνεται αναφορά σε εισφέρουσα ή λήπτρια εταιρεία, αυτή ισχύει και για δύο ή περισσότερες εισφέρουσες ή λήπτριες εταιρείες.
Άρθρο 45
Ορισμοί
Στο παρόν Μέρος ισχύουν οι παρακάτω ορισμοί:
α) Εταιρεία: τα υποκείμενα εταιρικών μετασχηματισμών του άρθρου 2 του ν. 4601/2019 (Α’ 44),
β) ατομική επιχείρηση: η επιχείρηση που έχει οργανωθεί και ασκείται από φυσικό πρόσωπο,
γ) εισφέρουσα εταιρεία: η εταιρεία ή ατομική επιχείρηση που μεταβιβάζει τα περιουσιακά της στοιχεία, τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού ή που εισφέρει το σύνολο ή έναν ή περισσότερους κλάδους της δραστηριότητάς της,
δ) λήπτρια εταιρεία: η εταιρεία που, στο πλαίσιο εταιρικού μετασχηματισμού, δέχεται τα περιουσιακά στοιχεία, τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού ή το σύνολο ή έναν ή περισσότερους κλάδους δραστηριότητας της εισφέρουσας εταιρείας,
ε) συγχώνευση: η συγχώνευση με απορρόφηση ή με σύσταση νέας εταιρείας της παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 4601/2019,
στ) διασυνοριακή συγχώνευση: η πράξη της διασυνοριακής συγχώνευσης, όπως ορίζεται στην περ. ε) του άρθρου 53β του ν. 4601/2019,
ζ) διάσπαση: η κοινή διάσπαση, η μερική διάσπαση και η απόσχιση κλάδου της παρ. 1 του άρθρου 54 του ν. 4601/2019,
η) διασυνοριακή διάσπαση: η πράξη της διασυνοριακής διάσπασης, όπως ορίζεται στην περ. στ) του άρθρου 103β του ν. 4601/2019.
θ) ανταλλαγή εταιρικών συμμετοχών: η πράξη με την οποία μία εταιρεία (αποκτώσα εταιρεία) αποκτά εταιρικές συμμετοχές άλλης εταιρείας (αποκτώμενη εταιρεία) σε αντάλλαγμα για την έκδοση ή τη μεταβίβαση εταιρικών συμμετοχών αυτής προς τους μετόχους ή εταίρους της αποκτώμενης εταιρείας, υπό την προϋπόθεση ότι ύστερα από την ανταλλαγή η αποκτώσα εταιρεία θα κατέχει τουλάχιστον την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου της αποκτώμενης εταιρείας ή το πενήντα τοις εκατό (50%) και μία εταιρική συμμετοχή τουλάχιστον της αξίας του κεφαλαίου της αποκτώμενης εταιρείας,
ι) διασυνοριακή μετατροπή: η πράξη της διασυνοριακής μετατροπής, όπως ορίζεται στην περ. δ) του άρθρου 139β του ν. 4601/2019,
ια) μετατροπή: η μετατροπή του άρθρου 104 του ν. 4601/2019,
ιβ) κλάδος δραστηριότητας: : το σύνολο των στοιχείων τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού ενός τμήματος μιας εταιρείας τα οποία συνιστούν, από οργανωτική άποψη, αυτόνομη εκμετάλλευση, δηλαδή, σύνολο ικανό να λειτουργήσει αυτοδύναμα, ανεξαρτήτως εάν από την εκμετάλλευση των στοιχείων αυτού προκύπτουν έσοδα πριν από τον μετασχηματισμό,
ιγ) φορολογικά διαφανής εταιρεία: η εταιρεία της παρ. 5 του άρθρου 10 του ν. 2578/1998 (Α΄ 30), της οποίας τα κέρδη φορολογούνται στο όνομα των μετόχων ή εταίρων της,
ιδ) ημεδαπή εταιρεία: η εταιρεία, όπως ορίζεται στην περ. β του άρθρου 53β, την περ. β του άρθρου 103β και την περ. β του άρθρου 139β του ν. 4601/2019,
ιε) αλλοδαπή εταιρεία: η εταιρεία, όπως ορίζεται στην περ. γ του άρθρου 53β, την περ. γ του άρθρου 103β και την περ. γ του άρθρου 139β του ν. 4601/2019.
Άρθρο 46
Κανόνες για την αποτίμηση περιουσιακών στοιχείων και των εταιρικών συμμετοχών μετά τον μετασχηματισμό
Για την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και των μετοχών ή μεριδίων των εταιρειών που συμμετέχουν στον μετασχηματισμό ισχύουν οι παρακάτω κανόνες:
α) Συγχώνευση, διάσπαση και μετατροπή:
αα) Η συγχώνευση, διάσπαση ή μετατροπή δεν αυξάνουν τη φορολογητέα αξία των περιουσιακών στοιχείων που εισφέρονται στη λήπτρια εταιρεία ή, προκειμένου περί μετατροπής, παραμένουν στην εταιρεία υπό τη νέα νομική της μορφή.
αβ) Ως φορολογητέα αξία των εταιρικών συμμετοχών που περιέρχονται στον μέτοχο ή εταίρο της εισφέρουσας ή της υπό μετατροπή εταιρείας από τη λήπτρια εταιρεία λαμβάνεται η αποτίμηση αυτών σε αγοραία αξία κατά τον χρόνο ολοκλήρωσης της συγχώνευσης ή διάσπασης ή μετατροπής. Ειδικά στην περίπτωση της συγχώνευσης ή διάσπασης, εφόσον οι εταιρικές συμμετοχές μεταβιβασθούν από την εισφέρουσα εταιρεία εντός δύο (2) ετών από την ολοκλήρωση της συγχώνευσης ή διάσπασης, ως τιμή κτήσης αυτών θεωρείται η αξία που είχαν αμέσως πριν από τον μετασχηματισμό.
β) Απόσχιση κλάδου:
Ως φορολογητέα αξία των εταιρικών συμμετοχών της λήπτριας εταιρείας που λαμβάνει η εισφέρουσα εταιρεία σε περίπτωση απόσχισης κλάδου λαμβάνεται η αποτίμηση αυτών σε αγοραία αξία ως είχε κατά τον χρόνο της ολοκλήρωσης της απόσχισης. Εφόσον οι εταιρικές συμμετοχές μεταβιβασθούν, από την εισφέρουσα εταιρεία, εντός δύο (2) ετών από την ολοκλήρωση της απόσχισης κλάδου, ως τιμή κτήσης αυτών θεωρείται η αξία που είχαν τα εισφερόμενα από αυτήν περιουσιακά στοιχεία αμέσως πριν από την απόσχιση του κλάδου.
γ) Ανταλλαγή εταιρικών συμμετοχών:
γα) Ως φορολογητέα αξία των εταιρικών συμμετοχών που περιέρχονται στην αποκτώσα εταιρεία σε περίπτωση ανταλλαγής εταιρικών συμμετοχών λαμβάνεται η αγοραία αξία που είχαν κατά τον χρόνο της ανταλλαγής.
γβ) Ως φορολογητέα αξία των εταιρικών συμμετοχών που περιέρχονται στον μέτοχο ή εταίρο της αποκτώμενης εταιρείας λαμβάνεται η αξία που είχαν οι ανταλλασσόμενες εταιρικές συμμετοχές πριν από την ανταλλαγή.
Άρθρο 47
Κανόνες για τη φορολόγηση της υπεραξίας που προκύπτει από τον μετασχηματισμό
Για τη φορολόγηση της υπεραξίας των περιουσιακών στοιχείων και των μετοχών ή μεριδίων των εταιρειών που συμμετέχουν στον μετασχηματισμό ισχύουν οι παρακάτω κανόνες:
α) Συγχώνευση, διάσπαση και μετατροπή:
αα) Η υπεραξία που προκύπτει από τη συγχώνευση ή τη διάσπαση ή τη μετατροπή δεν συνεπάγεται φορολογική υποχρέωση για τη λήπτρια εταιρεία ή, προκειμένου περί μετατροπής, για την εταιρεία υπό τη νέα νομική της μορφή.
αβ) Ο μέτοχος ή εταίρος της εισφέρουσας ή της υπό μετατροπή εταιρείας δεν υπόκειται σε φόρο για την υπεραξία που προκύπτει λόγω του μετασχηματισμού, με εξαίρεση το τμήμα που αντιστοιχεί, κατ’ αναλογία, σε τυχόν χρηματική καταβολή.
αγ) Λήπτρια εταιρεία που συμμετέχει στο κεφάλαιο της εισφέρουσας εταιρείας ή εισφέρουσα εταιρεία που συμμετέχει στο κεφάλαιο της λήπτριας εταιρείας δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος για την υπεραξία που προκύπτει ως αποτέλεσμα της ακύρωσης της αξίας της συμμετοχής τους λόγω σύγχυσης, υπό την έννοια του άρθρου 453 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α΄ 164), που επήλθε από τη συγχώνευση.
β) Απόσχιση κλάδου: Η εισφέρουσα εταιρεία απαλλάσσεται από τον φόρο εισοδήματος για την υπεραξία που προκύπτει λόγω της εισφοράς του κλάδου δραστηριότητας.
γ) Ανταλλαγή εταιρικών συμμετοχών: Ο μέτοχος ή εταίρος της αποκτώμενης εταιρείας δεν υπόκειται σε φόρο για την υπεραξία που προκύπτει λόγω του μετασχηματισμού με εξαίρεση το τμήμα που αντιστοιχεί, κατ’ αναλογία, σε τυχόν χρηματική καταβολή.
Άρθρο 48
Διενέργεια αποσβέσεων και μεταφορά ζημιών, αποθεματικών και προβλέψεων
1. Η λήπτρια εταιρεία διενεργεί αποσβέσεις των στοιχείων του ενεργητικού με βάση τις αντίστοιχες φορολογικές αξίες των στοιχείων αυτών στην εισφέρουσα, σύμφωνα με τους κανόνες που θα ίσχυαν για την εισφέρουσα εταιρεία, εάν δεν είχε λάβει χώρα ο μετασχηματισμός. Αν ο μετασχηματισμός αφορά την απόσχιση κλάδου, οι μεταφερόμενες αποσβέσεις αφορούν τα στοιχεία ενεργητικού του εισφερόμενου κλάδου.
2. Η λήπτρια εταιρεία μπορεί να μεταφέρει τις ζημίες της εισφέρουσας εταιρείας, υπό τους ίδιους όρους που θα ίσχυαν για την εισφέρουσα, εάν δεν είχε λάβει χώρα o μετασχηματισμός. Αν ο μετασχηματισμός αφορά την απόσχιση κλάδου, οι μεταφερόμενες ζημίες αφορούν την οικονομική δραστηριότητα του εισφερόμενου κλάδου.
3. Η λήπτρια εταιρεία μπορεί να μεταφέρει τα αποθεματικά και τις προβλέψεις που σχηματίσθηκαν από την εισφέρουσα εταιρεία, με τις φορολογικές απαλλαγές και τους όρους που θα ίσχυαν για την εισφέρουσα, εάν δεν είχε λάβει χώρα o μετασχηματισμός. Η λήπτρια εταιρεία αναλαμβάνει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της εισφέρουσας εταιρείας ως προς τα εν λόγω αποθεματικά και προβλέψεις. Αν ο μετασχηματισμός αφορά την απόσχιση κλάδου, τα μεταφερόμενα αποθεματικά και προβλέψεις αφορούν την οικονομική δραστηριότητα του εισφερόμενου κλάδου.
Άρθρο 49
Ειδικά θέματα εισφοράς ατομικής επιχείρησης ή κοινοπραξίας της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012
1. Ως περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην εισφερόμενη ατομική επιχείρηση ή κοινοπραξία της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012 (Α΄ 86) νοούνται τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν:
α) στο φυσικό πρόσωπο που είναι φορέας της ατομικής επιχείρησης,
β) στα μέλη της κοινοπραξίας της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012
τα οποία, όπως προκύπτει από τα τηρούμενα λογιστικά αρχεία, εξυπηρετούν τους σκοπούς της ατομικής επιχείρησης ή της κοινοπραξίας.
2. Οι φορολογικές απαλλαγές της υποπερ. αα) της περ. α) του άρθρου 46 του παρόντος παρέχονται, εφόσον η εισφερόμενη ατομική επιχείρηση ή κοινοπραξία της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012 έχει πραγματοποιήσει έναρξη εργασιών τουλάχιστον δύο (2) έτη πριν από την ημερομηνία της εισφοράς.
3. Προκειμένου περί εισφερόμενων ακινήτων, η απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων ισχύει με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) τα εισφερόμενα ακίνητα χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες της εισφέρουσας ατομικής επιχείρησης ή κοινοπραξίας, η οποία ασκεί επιχείρηση τουλάχιστον επί δύο (2) έτη πριν από την εισφορά, και
β) τα εισφερόμενα ακίνητα θα χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες της λήπτριας εταιρείας τουλάχιστον επί δύο (2) έτη από την εισφορά.
4. Δεν επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης σε ακίνητα που εισφέρονται από ατομική επιχείρηση ή κοινοπραξία της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012 με κύριο αντικείμενο εργασιών την κατασκευή ή εκμετάλλευση ακινήτων.
5. Η υποπερ. αβ) της περ. α) του άρθρου 46 και η υποπερ. αβ) της περ. α) του άρθρου 47 εφαρμόζονται αναλόγως για τους μετασχηματισμούς του παρόντος.
6. Το άρθρο 48 εφαρμόζεται αναλόγως και στην εισφορά ατομικής επιχείρησης ή κοινοπραξίας της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012.
Άρθρο 50
Ειδικά θέματα διασυνοριακών συγχωνεύσεων και διασυνοριακών διασπάσεων
1. Σε περιπτώσεις διασυνοριακών μετασχηματισμών, το παρόν Μέρος εφαρμόζεται εφόσον:
α) η εισφέρουσα είναι αλλοδαπή εταιρεία και φορολογικός κάτοικος άλλου κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και η λήπτρια εταιρεία είναι ημεδαπή εταιρεία και φορολογικός κάτοικος Ελλάδος, αν μετά τη διασυνοριακή συγχώνευση ή τη διασυνοριακή διάσπαση τα στοιχεία του ενεργητικού, οι υποχρεώσεις, τα αποθεματικά, οι προβλέψεις και οι ζημίες που μεταβιβάζονται δεν συνδέονται με εκτός Ελλάδος μόνιμη εγκατάσταση της λήπτριας εταιρείας,
β) η λήπτρια εταιρεία είναι αλλοδαπή εταιρεία και φορολογικός κάτοικος άλλου κράτους – μέλους της Ε.Ε. και η εισφέρουσα εταιρεία είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος ή άλλου κράτους – μέλους της Ε.Ε., με μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, αν μετά τη διασυνοριακή συγχώνευση ή τη διασυνοριακή διάσπαση τα στοιχεία του ενεργητικού που βρίσκονται στην Ελλάδα, οι υποχρεώσεις, τα αποθεματικά, οι προβλέψεις και οι ζημίες που μεταβιβάζονται συνδέονται με μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα της λήπτριας εταιρείας.
Κατ΄ εξαίρεση, το παρόν μέρος εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις εισφοράς κλάδου και ανταλλαγής συμμετοχών από ημεδαπή εταιρεία σε εταιρεία που εδρεύει σε κράτος εκτός της Ε.Ε. και αντιστρόφως, υπό την προϋπόθεση ότι το άλλο κράτος έχει συνάψει Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας ή Σύμβαση Διοικητικής Συνδρομής με την Ελλάδα.
2. Εφόσον η εισφέρουσα εταιρεία είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος και η λήπτρια εταιρεία είναι αλλοδαπή εταιρεία και φορολογικός κάτοικος άλλου κράτους – μέλους της Ε.Ε., το παρόν άρθρο εφαρμόζεται αν η διασυνοριακή συγχώνευση ή η διασυνοριακή διάσπαση επιφέρει τη μεταβίβαση κλάδου δραστηριότητας που συνιστά μόνιμη εγκατάσταση σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε.. Σε αυτή την περίπτωση, η εισφέρουσα εταιρεία υπόκειται σε φόρο εισοδήματος στην ημεδαπή και δικαιούται περαιτέρω πίστωσης έναντι του ποσού του φόρου που θα επιβαλλόταν στο κράτος – μέλος της Ε.Ε. στο οποίο βρίσκεται η μόνιμη εγκατάσταση, αν δεν ίσχυαν οι διατάξεις του παρόντος.
3. Σε περίπτωση απόσχισης κλάδου, εφόσον η ημεδαπή εταιρεία εισφέρει τη μόνιμη εγκατάστασή της που βρίσκεται σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε. ή σε κράτος εκτός αυτής σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1, η προκύπτουσα στην περίπτωση αυτή υπεραξία φορολογείται στην Ελλάδα κατά τον χρόνο που λαμβάνει χώρα η διασυνοριακή απόσχιση κλάδου, κατά παρέκκλιση της περ. β) του άρθρου 47. Από τον προκύπτοντα φόρο αφαιρείται ο φόρος που θα είχε επιβληθεί στο κράτος – μέλος στο οποίο βρίσκεται η εισφερόμενη μόνιμη εγκατάσταση, αν δεν ίσχυε το παρόν.
Άρθρο 51
Μεταφορά της καταστατικής έδρας μιας Ευρωπαϊκής Εταιρείας ή μιας Ευρωπαϊκής Συνεταιριστικής Εταιρείας – Διασυνοριακή μετατροπή
1. Η μεταφορά από την Ελλάδα σε άλλο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) ή η μεταφορά από άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε. στην Ελλάδα, της καταστατικής έδρας μίας SE ή μίας SCE σύμφωνα με τους Κανονισμούς 2157/2001 του Συμβουλίου της 8ης Οκτωβρίου 2001 (L 294) και 1435/2003 του Συμβουλίου της 22ας Ιουλίου 2003 (L 207) αντίστοιχα, χωρίς λύση της εταιρείας ή σύσταση νέου νομικού προσώπου δεν συνεπάγεται φορολογία των υπεραξιών σύμφωνα με την υποπερ. αα) της περ. α) του άρθρου 47 των στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού της SE ή της SCE, τα οποία προσαρτώνται σε μόνιμη εγκατάσταση αυτής στην Ελλάδα.
2. Η μόνιμη εγκατάσταση που δημιουργείται σύμφωνα με την παρ. 1, εξακολουθεί να υπολογίζει αποσβέσεις επί της αξίας των περιουσιακών στοιχείων που προσαρτώνται σε αυτή, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που θα ίσχυαν αν δεν είχε γίνει η μεταφορά της καταστατικής έδρας.
3. Προβλέψεις ή αποθεματικά που η SE ή η SCE είχε σχηματίσει πριν από τη μεταφορά της καταστατικής έδρας της σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε., τα οποία δεν έχουν προκύψει από την οικονομική δραστηριότητα μόνιμης εγκατάστασης της εταιρείας στην αλλοδαπή, δεν φορολογούνται κατά τον χρόνο της μεταφοράς της καταστατικής έδρας, εφόσον η εταιρεία διατηρεί μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα και τα αποθεματικά συνεχίζουν να εμφανίζονται αυτούσια στα βιβλία της μόνιμης εγκατάστασης.
4. Η μόνιμη εγκατάσταση διατηρεί τα δικαίωμα μεταφοράς ζημίας από παρελθούσες χρήσεις της SE ή της SCE, που μετέφερε την καταστατική της έδρα σε άλλο κράτος μέλος.
5. Οι παρ. 2 έως 4 εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση μεταφοράς καταστατικής έδρας από άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε. στην Ελλάδα, εφόσον πριν από τη μεταφορά της καταστατικής έδρας, η SE ή η SCE διατηρούσε μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα.
6. Οι παρ. 1 έως 4 εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση της διασυνοριακής μετατροπής.
Άρθρο 52
Φορολόγηση φορολογικού κατοίκου Ελλάδας μετόχου ή μεριδιούχου διαφανούς εταιρείας σε περίπτωση διασυνοριακού μετασχηματισμού
1. Αν μία εισφέρουσα ή αποκτώμενη εταιρεία άλλου κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), στο κεφάλαιο της οποίας συμμετέχει φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, χαρακτηρισθεί από την ελληνική φορολογική διοίκηση ως φορολογικά διαφανής κατά την έννοια της παρ. 5 του άρθρου 10 του ν. 2578/1998 (Α΄ 30), αφού ληφθούν υπόψη και τα νομικά χαρακτηριστικά της, όπως απορρέουν από το δίκαιο του κράτους βάσει του οποίου έχει συσταθεί, οι μέτοχοι ή εταίροι, φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, φορολογούνται για το μερίδιό τους επί της υπεραξίας, όπως αυτή υπολογίζεται με βάση την υποπερ. αβ) της περ. α) του άρθρου 47. Από το συνολικό ποσό του φόρου εισοδήματος που οφείλεται σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/ 2013, Α΄ 167), εκπίπτει το αντίστοιχο ποσό φόρου που θα επιβαλλόταν σε βάρος της πιο πάνω αλλοδαπής εταιρείας για τα εισοδήματα, τα κέρδη ή τις υπεραξίες της, αν δεν εφαρμοζόταν το παρόν.
2. Η υποπερ. αβ) της περ. α) του άρθρου 46, η υποπερ. αβ) της περ. α) του άρθρου 47 και οι παρ. 2 και 3 του άρθρου 48 δεν εφαρμόζονται σε περίπτωση που η λήπτρια ή αποκτώσα εταιρεία άλλου κράτους – μέλους της Ε.Ε. χαρακτηρίζεται ως φορολογικά διαφανής βάσει του δικαίου του κράτους στο οποίο έχει συσταθεί.
3. Αν νομικό πρόσωπο, εταίρος εισφέρουσας ή αποκτώμενης εταιρείας, το οποίο έχει την έδρα του σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε. και στο κεφάλαιο του οποίου συμμετέχει φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, χαρακτηρίζεται ως φορολογικά διαφανές, βάσει των νομικών χαρακτηριστικών του, όπως απορρέουν από το δίκαιο της χώρας βάσει του οποίου έχει συσταθεί, ο φορολογικός κάτοικος Ελλάδας δεν φορολογείται για το μερίδιό του επί του κέρδους ή της υπεραξίας που προκύπτει για τον αρχικό εταίρο της εισφέρουσας ή αποκτώμενης εταιρείας.
Άρθρο 53
Λοιπές απαλλαγές – Μη εφαρμογή ευεργετημάτων
1. Απαλλάσσονται από κάθε φόρο ή τέλος υπέρ του Δημοσίου, και από κάθε εισφορά ή δικαίωμα υπέρ οποιουδήποτε τρίτου, με την επιφύλαξη των οριζόμενων στον Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Κώδικας Φ.Π.Α., ν. 5144/2024, Α΄ 162):
α) οι συμβάσεις και πράξεις του μετασχηματισμού, το καταστατικό, η εισφορά και η μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων των εταιρειών ή επιχειρήσεων που μετασχηματίζονται,
β) κάθε σχετική πράξη ή συμφωνία που αφορά στην εισφορά ή μεταβίβαση στοιχείων ενεργητικού ή παθητικού ή άλλων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων και κάθε εμπράγματου ή ενοχικού δικαιώματος,
γ) οι εταιρικές συμμετοχές που θα εκδοθούν για την ολοκλήρωση του μετασχηματισμού,
δ) οι αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων,
ε) η σχέση συμμετοχής στο κεφάλαιο της λήπτριας εταιρείας,
στ) οι πράξεις δημοσίευσης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο,
ζ) οι πράξεις μεταγραφής και
η) κάθε άλλη συμφωνία ή πράξη που απαιτείται για τον μετασχηματισμό ή τη σύσταση εταιρείας.
2. Κατά παρέκκλιση της περ. στ) της παρ. 1, για τη μεταγραφή ή την εγγραφή των σχετικών πράξεων μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων των εταιρειών ή επιχειρήσεων που μετασχηματίζονται ή μεταβολής των στοιχείων του δικαιούχου καταβάλλονται μόνο πάγια δικαιώματα εμμίσθων ή αμίσθων υποθηκοφυλάκων και προϊσταμένων κτηματολογικών γραφείων, ποσού ύψους τριακοσίων (300) ευρώ, χωρίς οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση, αμοιβή, επίδομα ή τέλος, ανεξαρτήτως του χρόνου πραγματοποίησης του μετασχηματισμού και συντέλεσης των σχετικών πράξεων μεταβίβασης.
3. Η συμβολαιογραφική πράξη του μετασχηματισμού υποβάλλεται σε μεταγραφή σύμφωνα με το άρθρο 1197 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α’ 164), εφόσον δι’ αυτής εισφέρονται ή μεταβιβάζονται εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων, ακόμη και αν αυτά δεν περιγράφονται στην ίδια τη συμβολαιογραφική πράξη. Αν η περιγραφή ελλείπει, υποβάλλεται έκθεση με τα στοιχεία των εμπράγματων δικαιωμάτων και της ταυτότητας των ακινήτων, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των άρθρων 1194 και 1197 του Αστικού Κώδικα.
Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, δεν απαιτείται να υποβάλλονται δηλώσεις φόρου μεταβίβασης ακινήτων, με την επιφύλαξη του τελευταίου εδαφίου, και να μνημονεύονται ή να προσαρτώνται πιστοποιητικά της φορολογικής διοίκησης, οποιασδήποτε μορφής ή χρήσης, ή οποιασδήποτε άλλης δημόσιας υπηρεσίας, οργανισμού ή εταιρείας ή οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης κάθε βαθμού ή οποιεσδήποτε διοικητικές εγκρίσεις, βεβαιώσεις μηχανικών, βεβαιώσεις υποθηκοφυλακείων ή κτηματολογικών γραφείων ή λοιπές βεβαιώσεις, υπεύθυνες δηλώσεις, πιστοποιητικά, τοπογραφικά διαγράμματα, αποσπάσματα κτηματολογικών διαγραμμάτων και σχεδιαγράμματα για τη μεταβίβαση ακινήτων, ακόμη και εκείνων που έχουν αποκτηθεί με αναγκαστική απαλλοτρίωση ή βρίσκονται σε παραμεθόριες περιοχές. Κατ’ εξαίρεση του προηγούμενου εδαφίου απαιτείται πιστοποιητικό Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) του άρθρου 60 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 5104/2024, Α΄ 58), το οποίο επισυνάπτεται στη σύμβαση ή πράξη μετασχηματισμού ή στην έκθεση που επισυνάπτεται κατά την καταχώρηση στα οικεία βιβλία μεταγραφών ή στα οικεία κτηματολογικά φύλλα αποσπάσματος της σύμβασης ή του καταστατικού, με το οποίο βεβαιώνεται μόνο ότι τα ακίνητα των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων περιλαμβάνονται στη δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. για τα πέντε (5) προηγούμενα της μεταβίβασης έτη. Εάν το πιστοποιητικό εκδίδεται μετά την πράξη προσδιορισμού ΕΝ.Φ.Ι.Α. του τρέχοντος έτους, σε αυτό βεβαιώνεται ότι τα ακίνητα περιλαμβάνονται στη δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. για έξι (6) έτη συμπεριλαμβανομένου του έτους μεταβίβασης. Η σύμβαση ή πράξη μετασχηματισμού που συντάσσεται στο πλαίσιο μετασχηματισμών του παρόντος, χωρίς την επισύναψη των αναφερομένων στο δεύτερο εδάφιο εγγράφων, είναι έγκυρη. Αν δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία μεταγραφής ή εγγραφής εμπράγματων δικαιωμάτων κατά τον χρόνο συντέλεσης του εταιρικού μετασχηματισμού, ολοκληρώνεται από το νομικό πρόσωπο στο οποίο περιέρχεται τελικώς το εμπράγματο δικαίωμα, ως καθολικό διάδοχο, σύμφωνα με την παρούσα. Κατ’ εξαίρεση του δεύτερου εδαφίου, για την εισφορά ακινήτων κατά το άρθρο 49 του παρόντος, υποβάλλεται δήλωση φόρου μεταβίβασης ακινήτων.
4. Οι μετασχηματισμοί του παρόντος Μέρους, με εξαίρεση τους μετασχηματισμούς του άρθρου 49, απαλλάσσονται από τον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου.
5. Τα ευεργετήματα που προβλέπονται στο παρόν αίρονται ολικά ή μερικά, όταν κάποια από τις πράξεις που αναφέρονται στα επιμέρους άρθρα έχει ως κύριο στόχο ή ως έναν από τους κύριους στόχους τη φοροδιαφυγή ή τη φοροαποφυγή. Το γεγονός ότι η πράξη δεν πραγματοποιείται για οικονομικά θεμιτούς λόγους, όπως είναι η αναδιάρθρωση ή η ορθολογικότερη οργάνωση των δραστηριοτήτων των εταιρειών ή επιχειρήσεων που ενέχονται στη σχετική πράξη, μπορεί να αποτελέσει τεκμήριο ότι κύριος ή ένας από τους κύριους στόχους της πράξης αυτής είναι η φοροδιαφυγή ή η φοροαποφυγή.
6. Αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 3 του άρθρου 49 αίρεται η απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων και καταβάλλεται ο φόρος που αναλογεί στην αξία του ακινήτου κατά τον χρόνο της εισφοράς με χρήση των συντελεστών που ίσχυαν κατά τον χρόνο αυτό. Αν το εισφερόμενο ακίνητο δεν χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες της λήπτριας εταιρείας τουλάχιστον επί δύο (2) έτη από την εισφορά, η λήπτρια εταιρεία υποβάλλει δήλωση για την καταβολή του φόρου μεταβίβασης ακινήτων εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από τη συμπλήρωση των δύο (2) ετών και καταβάλλει τον φόρο σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο.
Άρθρο 54
Απαλλαγές από φόρο εισοδήματος – Τροποποίηση άρθρου 4 και παρ. 1 άρθρου 6 ν. 4935/2022
1. Στο δεύτερο εδάφιο του άρθρου 4 του ν. 4935/2022 (Α΄ 103), περί απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος στην περίπτωση εισφοράς ατομικής επιχείρησης, οι λέξεις «των εκατόν είκοσι πέντε χιλιάδων (125.000) ευρώ» αντικαθίσταται από τις λέξεις «των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ», και το άρθρο 4 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 4
Απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος στην περίπτωση συνεργασίας προσώπων
Με την επιφύλαξη του άρθρου 15, στην περίπτωση συνεργασίας προσώπων κατά την έννοια της περ. β’ του άρθρου 2, παρέχεται το κίνητρο της απαλλαγής από την καταβολή φόρου εισοδήματος για κάθε συνεργαζόμενο πρόσωπο επί των πραγματοποιούμενων προ φόρων κερδών, τα οποία προκύπτουν με βάση τη φορολογική νομοθεσία, κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%). Στην περίπτωση που η συνεργασία πραγματοποιείται δυνάμει της ίδρυσης νέου νομικού προσώπου ή άλλης νομικής οντότητας, καθένα από τα συνεργαζόμενα πρόσωπα εισφέρει στο εταιρικό κεφάλαιο του υπό ίδρυση νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας ποσό ίσο με το δέκα τοις εκατό (10%) τουλάχιστον του εταιρικού του κεφαλαίου και το εταιρικό κεφάλαιο του νέου νομικού προσώπου ή της νέας νομικής οντότητας δεν υπολείπεται του ποσού των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ. Αν η συνεργασία προσώπων πραγματοποιείται δυνάμει σύμβασης με αντικείμενο τη συμβολαιακή γεωργία, σύμφωνα με το άρθρο 16, ο συνεργαζόμενος παραγωγός εισφέρει στον αγοραστή ποσότητες προϊόντων ίσες με το σαράντα τοις εκατό (40%) τουλάχιστον της συνολικής ποσότητας όμοιων ή παρεμφερών προϊόντων παραγωγής του.»
2. Στην παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 4935/2022, περί γενικών διατάξεων για την απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος, προστίθεται δεύτερο εδάφιο και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Στις περιπτώσεις των άρθρων 3, 4 και 5, η απαλλαγή από τον φόρο εφαρμόζεται για έως εννέα (9) φορολογικά έτη, αρχής γενομένης από το επόμενο έτος της ημερομηνίας ολοκλήρωσης του μετασχηματισμού εταιρειών οποιασδήποτε μορφής ή της ημερομηνίας πραγματοποίησης εισφοράς ατομικής επιχείρησης σε οποιασδήποτε μορφής εταιρεία ή της ημερομηνίας έναρξης της οποιασδήποτε μορφής συνεργασίας. Η νέα εταιρεία που προκύπτει από την εφαρμογή των άρθρων 3 έως 5, κατά περίπτωση, μπορεί να μεταφέρει τις ζημίες των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων ή της εισφερόμενης ατομικής επιχείρησης, υπό τους ίδιους όρους που θα ίσχυαν για τις μετασχηματιζόμενες ή εισφερόμενες επιχειρήσεις, εάν δεν είχε λάβει χώρα ο μετασχηματισμός.».
Άρθρο 55
Μεταβατικές διατάξεις Μέρους Δ’
1. Το Μέρος Δ’ εφαρμόζεται σε:
α) συγχωνεύσεις, αν το σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 4601/2019 (Α΄ 44) ή το κοινό σχέδιο διασυνοριακής συγχώνευσης της παρ. 1 του άρθρου 53δ του ν. 4601/2019, κατά περίπτωση, για οποιαδήποτε από τις εταιρείες που μετέχουν στη συγχώνευση, δημοσιεύεται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος,
β) διασπάσεις, αν το σχέδιο σύμβασης διάσπασης της παρ. 1 του άρθρου 60 του ν. 4601/2019 ή το σχέδιο διασυνοριακής διάσπασης της παρ. 1 του άρθρου 103ε του ν. 4601/2019, κατά περίπτωση, για οποιαδήποτε από τις εταιρείες που μετέχουν στη διάσπαση, δημοσιεύεται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος,
γ) μετατροπές, αν το σχέδιο της απόφασης της συνέλευσης ή των εταίρων για την μετατροπή της παρ. 1 του άρθρου 106 του ν. 4601/2019 ή το σχέδιο της διασυνοριακής μετατροπής της παρ. 1 του άρθρου 139ε του ν. 4601/2019, κατά περίπτωση, δημοσιεύεται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος,
δ) ανταλλαγές εταιρικών συμμετοχών, αν η σχετική απόφαση του αρμοδίου εταιρικού οργάνου της αποκτώσας δημοσιεύεται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος,
ε) εισφορές ατομικών επιχειρήσεων ή κοινοπραξιών της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012 (Α΄86), αν η διακοπή εργασιών της εισφερόμενης επιχείρησης ή κοινοπραξίας λαμβάνει χώρα μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος,
στ) εισφορές κοινωνιών του αστικού δικαίου, αν η λύση τους λαμβάνει χώρα μετά την έναρξη της ισχύος του,
ζ) μεταφορές καταστατικής έδρας μίας SE ή SCE, αν η σχετική απόφαση του αρμοδίου εταιρικού οργάνου δημοσιεύεται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος.
2. Δεν διέπονται από το Μέρος Δ’:
α) οι μετασχηματισμοί, αν το οικείο σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης ή σχέδιο σύμβασης διάσπασης ή η απόφαση του αρμόδιου εταιρικού οργάνου για μετατροπή εταιρείας ή η ανταλλαγή εταιρικών συμμετοχών ή η μεταφορά καταστατικής έδρας, δημοσιεύονται πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος,
β) η εισφορά ατομικής επιχείρησης ή κοινοπραξίας της παρ. 2 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012, αν η βεβαίωση διακοπής εργασιών της εισφερόμενης επιχείρησης ή κοινοπραξίας λαμβάνει χώρα πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
3. Οι μετασχηματισμοί της παρ. 2 που δεν έχουν ολοκληρωθεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, διέπονται από το Μέρος Δ’, αν συνταχθεί νέο σχέδιο ή ληφθεί νέα απόφαση, κατά περίπτωση, εκ μέρους του αρμοδίου εταιρικού οργάνου, μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος.
4. Οι μετασχηματισμοί που διενεργήθηκαν με βάση τις καταργούμενες διατάξεις των περ. α) έως ε) του άρθρου 114 ή με βάση την παρ. 2 συνεχίζουν να διέπονται από τις καταργούμενες διατάξεις ως προς τους όρους, τις προϋποθέσεις και τα φορολογικά ευεργετήματα που προβλέπονταν σε αυτές.
5. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, η αναφορά της παρ. 21 του άρθρου 16 του ν. 2515/1997 (Α΄ 154) στο άρθρο 3 του ν. 2166/1993 (Α΄ 137) νοείται ως αναφορά στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 52.
Άρθρο 56
Καταργούμενες διατάξεις Μέρους Δ’
Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργούνται:
α) Το ν.δ. 1297/1972 (Α΄ 217), περί παροχής φορολογικών κινήτρων για τη συγχώνευση ή μετατροπή επιχειρήσεων με στόχο τη δημιουργία μεγάλων οικονομικών μονάδων,
β) τα άρθρα 1 έως και 4 του ν. 2166/1993 (Α΄ 137), περί μετασχηματισμού επιχειρήσεων,
γ) το Κεφάλαιο Α΄ του ν. 2578/1998 (Α΄ 30), περί συγχωνεύσεων, διασπάσεων κ.λπ. εταιρειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
δ) τα άρθρα 52 έως και 56 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Κ.Φ.Ε., ν. 4172/2013, Α΄ 167), περί μεταφοράς κλάδων δραστηριότητας και λοιπών ειδικότερων προβλέψεων και
ε) το άρθρο 61 του ν. 4438/2016 (Α΄ 220), περί κινήτρων για μετασχηματισμούς επιχειρήσεων με τον Κ.Φ.Ε.
