1. Για την προστασία ακτών από τη θαλάσσια διάβρωση επιτρέπεται η εκτέλεση αναγκαίων τεχνικών έργων στην παραλία, τον αιγιαλό και το συνεχόμενο θαλάσσιο χώρο. Σχετικώς εκδίδεται απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατά την παρ. 1 του άρθρου 12, ύστερα από α) διαπιστωτική της διάβρωσης έκθεση της Επιτροπής του άρθρου 4 , β) ακτομηχανική μελέτη για τα αίτια και τον τρόπο αντιμετώπισης της διάβρωσης θεωρημένη από την αρμόδια επί της κατασκευής λιμενικών έργων υπηρεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και γ) έγκριση περιβαλλοντικών όρων κατά το ν. 4024/2011, όπως ισχύει. Ο έλεγχος και η εποπτεία των προστατευτικών έργων ασκείται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
2. Αν πιθανολογείται σοβαρός κίνδυνος για την ασφάλεια της κυκλοφορίας μπορεί να εγκρίνεται η άμεση εκτέλεση των απαιτούμενων απολύτως αναγκαίων εργασιών για την αποκατάσταση της ασφαλούς κυκλοφορίας, χωρίς τις προϋποθέσεις της παραγράφου 1. Η ανάθεση στην περίπτωση αυτή μπορεί να γίνεται από τον αρμόδια για τη συντήρηση των έργων φορέα με διαπραγμάτευση, επιφυλασσομένων των διατάξεων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
3. Αν από τη διάβρωση της ακτής απειλείται η ακεραιότητα και οι εγκαταστάσεις ιδιωτικού ακινήτου, μπορεί με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης να επιτραπεί στον ιδιοκτήτη η εκτέλεση, με δαπάνη του, των αναγκαίων προστατευτικών της ιδιοκτησίας του έργων, υπό την επίβλεψη μηχανικού που έχει από το νόμο σχετικό δικαίωμα, βάσει ακτομηχανικής και τεχνικής μελέτης, που θεωρούνται από τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της οικείας Περιφέρειας.
Σε περίπτωση σοβαρού επικείμενου κινδύνου μπορεί να επιτραπεί η εκτέλεση των απολύτως αναγκαίων προσωρινής φύσης προστατευτικών έργων, κατά την εκτίμηση της ως άνω τεχνικής υπηρεσίας και πριν την σύνταξη και έγκριση της μελέτης. Τα έργα της παραγράφου αυτής ανήκουν στο Δημόσιο, το οποίο μπορεί να τα καταργεί ή να τα μετατρέπει οποτεδήποτε για λόγους δημοσίου συμφέροντος και ασφάλειας ή εθνικής άμυνας χωρίς να υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση ή να αποδώσει την δαπάνη του ιδιώτη.
» Αν από τη διάβρωση της ακτής απειλείται η ακεραιότητα και οι εγκαταστάσεις ιδιωτικού ακινήτου,» Παράνομου ιδιωτικού ακινήτου; Να νομιμοποιηθεί βάσει άλλων άρθρων και να του δωθεί και άδεια για επιπλέον έργα; Ας πέσει… και ας γίνει πιο συγκεκριμένο το άρθρο…
Εαν κάποιος για να προστατεύσει το ακίνητο του απο τη διάβρωση της ακτής προβεί σε προστατευτικά έργα -προσχωσεις με δαπάνες του πριν την έναρξη της ισχύος του παρόντος νομου χωρίς να υφίσταται απόφαση παραχώρησης της χρησης, τα έργα αυτά θα πρεπει να νομιμοποιούνται με απόφαση του. Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμενης Διοίκησης, χωρίς να απαιτείται καταβολή αποζημίωσης σύμφωνα με τις διατάξεις του επόμενου άρθρου.
Στην παράγραφο 3 του άρθρου 14 πρέπει να προστεθεί:
Προστατευτικά έργα που κατασκευάστηκαν στον αιγιαλό, την παραλία ή τη θάλασσα, την όχθη, την παράχθια ζώνη και υδάτινο στοιχείο ποταμών και λιμνών του άρθρου 2 παρ. 2 από τους ιδιώτες στα ακίνητά τους με δαπάνες τους, λόγω σοβαρού επικείμενου κινδύνου πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, νομιμοποιούνται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης χωρίς να απαιτείται η καταβολή αποζημίωσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του επόμενου άρθρου.
Στο άρθρο 14 «Προστατευτικά Εργα – Προσχώσεις» προβλέπεται η προστασία των ακτών από τη συντελούμενη θαλάσσια διάβρωση με εκτέλεση αναγκαίων Τεχνικών Εργων. Ομως δεν προβλέπεται καθόλου διερεύνηση των αιτίων που προκαλούν τις καταστροφικές διαβρώσεις της παράκτιας ζώνης (οφείλονται κυρίως σε ανθρωπογενείς επεμβάσεις ) και η κατά περίπτωση αντιμετώπισή τους με τα κατάλληλα αποτρεπτικά μέτρα. Ειδικότερα βάσει της Διεθνούς και Ελληνικής Επιστημονικής Βιβλιογραφίας στην παράκτια ζώνη συντελείται συνεχής σειρά χερσαίων και θαλάσσιων διεργασιών που διακρίνονται σε αυτές που εισάγουν ψαθυρά υλικά ( ιζήματα ) από την ενδοχώρα στην παραλία και σε αυτές που απομακρύνουν ιζήματα από την παραλία προς τη θάλασσα. Αναλυτικότερα ο μηχανισμός τροφοδοσίας της ακτής με ιζήματα από την ενδοχώρα μέσω των ποταμών και χειμάρρων, η διακίνησή τους κατά μήκος της ακτής – ενίοτε αμφίδρομα – και καθέτως προς τον θαλάσσιο χώρο, πραγματοποιείται εντός συγκεκριμένου γεωγραφικού χώρου ο οποίος οριοθετείται μορφολογικά από βραχώδεις προεξοχές – συνήθως ακρωτήρια – και τη μεταξύ τους παραλία ο οποίος αποκαλείται «παράκτια κυψέλη». Κατά τους θερινούς μήνες και κατά τη διάρκεια κυματισμών ένα μέρος των θαλάσσιων ιζημάτων επιστρέφει στην ακτή ενώ το υπόλοιπο κατά τη διάρκεια καταιγίδων μετακινείται και παραμένει μόνιμα σε μεγαλύτερα βάθη. Πάντως κάθε παρέμβαση στο δυναμικό μηχανισμό της «παράκτιας κυψέλης» μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της και να αλλοιώσει την τοπογραφία της αλλά και τη σύσταση των ιζημάτων της.
Εάν ο ετήσιος όγκος εισροών ιζημάτων στην παραλιακή ζώνη από την ενδοχώρα μέσω του υδρογραφικού δικτύου και από τεχνητή τροφοδοσία της ακτής με άμμο είναι μεγαλύτερος από τον όγκο εκροών ιζημάτων, τότε έχουμε θετικό ισοζύγιο ιζημάτων με συνέπεια «προσάμμωση» των ακτών και κατ΄επέκταση μετατόπιση της γραμμής του Αιγιαλού προς τη θάλασσα. Αντίθετα όταν το ισοζύγιο ιζημάτων είναι αρνητικό συντελείται «διάβρωση» των ακτών και επομένως μετατόπιση της γραμμής Αιγιαλού προς την ξηρά.
Για να σταματήσει η «καταστροφική διάβρωση» των ακτών που παρατηρείται σήμερα – με όλες τις δυσμενείς επιπτώσεις που τούτο συνεπάγεται για το περιβάλλον και την ψυχαγωγία των εντοπίων και των ξένων τουριστών – και η προοδευτική αποκατάστασή τους, απαιτείται η αύξηση του όγκου των ιζημάτων των παραλιών και η μείωση των απωλειών τους προς το θαλάσσιο χώρο που θα έχει σαν συνέπεια την επιθυμητή «προσάμμωση» της ακτής και κατ΄επέκταση την μετακίνηση της γραμμής του Αιγιαλού προς τη θάλασσα. Προς τούτο απαιτείται να περιληφθούν στο άρθρο 14 του Νόμου γενικά και όχι περιοριστικά τα επόμενα αποτρεπτικά μέτρα :
* Στην ενδοχώρα : Αυστηρή απαγόρευση αμμοληψιών από τις κοίτες χειμάρρων και ποταμών. Αποφυγή αστικοποίησης πλησίον των υδρογραφικών δικτύων. Απαγωγή περιοδικά των σημαντικών σε όγκο ιζημάτων ( που καθιζάνουν στους πυθμένες των ταμιευτήρων ) προς την παράκτια ζώνη μέσω αγωγού εκκένωσης του ταμιευτήρα διερχόμενου από το σώμα του φράγματος, όπως έχει αρχίσει να υιοθετείται διεθνώς.
* Στην παράκτια ζώνη : Αυστηρή απαγόρευση αμμοληψιών από τις παραλίες. Τροποποίηση ή και απομάκρυνση παράκτιων κατασκευών που εμποδίζουν την στερεομεταφορά ιδίως αυτών που προκαλούν τον συντονισμό των ανακλωμένων κυμάτων. Τεχνητή τροφοδοσία της ακτής με άμμο.
Στο άρθρο 14 (προστατευτικά έργα προσχώσεις) του παρόντος νόμου να δοθεί η δυνατότητα να προστεθεί παράγραφος για την αντιμετώπιση έργων που έχουν κατασκευασθεί για την προστασία των ξενοδοχειακών μονάδων άνω των 300 κλινών σύμφωνα με τεχνική έκθεση που είχε συνταχθεί από ειδικό ακτομηχανικό και έχουν σήμα λειτουργίας καθώς και όλες τις λοιπές απαιτούμενες εγκρίσεις και λειτουργούν ανελλιπώς τα τελευταία 20 χρόνια η νομιμοποίηση των άνω έργων να γίνεται σύμφωνα με απόφαση του αρμόδιου Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης χωρίς να απαιτείται η καταβολή αποζημίωσης.
Προσθήκη στο άρθρο 14 αυτού παραγράφου με αριθμό 4 με το παρακάτω περιεχόμενο:
Αν από τη διάβρωση της ακτής απειλούνται με καταστροφή μνημεία καθώς και η ακεραιότητα των εγκαταστάσεων των αρχαιολογικών χώρων κατά την έννοια του Ν. 3028/2002 , μπορεί με απόφαση του Γενικού Γραμματέα αποκεντρωμένης Διοίκησης να επιτραπεί στις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού η εκτέλεση των αναγκαίων προστατευτικών έργων ,βάσει ακτομηχανικής και τεχνικής μελέτης, που θεωρούνται από τη διεύθυνση τεχνικών υπηρεσιών της οικείας Περιφέρειας, ανεξάρτητα από το εάν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία καθορισμού της όριογραμμής του αιγιαλού.
Η παράγραφος 1 θα πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής για να περιλαμβάνει και διαβρώσεις σε λίμνες και ποτάμια:
1. Για την προστασία ακτών από τη θαλάσσια ή λιμναία διάβρωση και την διάβρωση από τα νερά των ποταμών επιτρέπεται η εκτέλεση αναγκαίων τεχνικών έργων στην παραλία, τον αιγιαλό και το συνεχόμενο θαλάσσιο χώρο, στην παρόχθια ζώνη, την όχθη και τον συνεχόμενο λιμναίο χώρο ή την κοίτη των ποταμών. Σχετικώς εκδίδεται απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατά την παρ. 1 του άρθρου 12, ύστερα από α) διαπιστωτική της διάβρωσης έκθεση της Επιτροπής του άρθρου 4 , β) ακτομηχανική μελέτη για τα αίτια και τον τρόπο αντιμετώπισης της διάβρωσης θεωρημένη από την αρμόδια επί της κατασκευής λιμενικών έργων υπηρεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ή την αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ για τις λίμνες και τους μεγάλους ποταμούς και γ) έγκριση περιβαλλοντικών όρων κατά το ν. 4024/2011, όπως ισχύει. Ο έλεγχος και η εποπτεία των προστατευτικών έργων ασκείται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
Η παρ.3 του άρθρου 14 ειναι σωστή, παρουσιάζει όμως ενα κενό καθότι δεν εχει προβλέψει το ίδιο και για εκείνους που έχουν προβεί σε προστατευτικά μέτρα στις ιδιοκτησίες τους με δικές τους δαπάνες λόγω σοβαρού επικείμενου κινδύνου χωρίς απόφαση παραχώρησης της χρήσης. Τα έργα αυτά που υφίστανται πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νομου πρεπει να νομιμοποιηθούν με απόφαση του Γενικου Γραμματέα Αποκεντρωμενης Διοικησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 15 του νομού αυτού χωρίς να απαιτείται η καταβολή αποζημίωσης. Διαφορετικά, θα υφίσταται αντικρουόμενη αντιμετώπιση με την ίδια διάταξη και για τον ίδιο λόγο θα υπάρχουν νόμιμοι και παράνομοι.
Είναι δυνατόν για κάθε έργο να απαιτείται αδιάκριτα και ανεξάρτητα του μεγέθους του ακτομηχανική μελέτη? Ακόμα και για ένα απλό τοιχίο αντιστήριξης πρανών μερικών τετραγωνικών?
Μια ακτομηχανική μελέτη κοστίζει ΠΟΛΛΑ σε χρόνο και χρήμα.
Θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για τις περιπτώσεις διάβρωσης και τον τρόπο καθορισμού του αιγιαλού σε αυτές τις περιπτώσεις και επιπλέον μέτρα προστασίας (ρέματα, κατασκευές).
Για τη μεταφορά άμμου θα πρέπει να αναφέρεται ρητά από πού προβλέπεται η απόληψη άμμου και εάν η απόληψη αυτή θα έχει περιβαλλοντικές επιπτώσεις (ρέματα, ακτές κλπ).
Του καθαρισμού των ακτών με μηχανικά μέσα θα πρέπει να προηγείται η εκτίμηση των επιπτώσεων των παρεμβάσεων στη χλωρίδα και πανίδα της ακτής.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ιδιώτες ή επιχειρήσεις έλαβαν μέτρα κατά της διάβρωσης προκειμένου να διαφυλάξουν τις ιδιοκτησίες τους, χωρίς να ακολουθήσουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες του ισχύοντος νόμου, λόγω ανωτέρας βίας. Θα έπρεπε αυτές οι κατασκευές να έχουν το δικαίωμα νομιμοποίησης με απόφαση του αρμόδιου Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εφόσον τεκμηριώνεται βάσει ακτομηχανικής και τεχνικής μελέτης ότι η περιοχή υφίσταται διάβρωση και ότι οι επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν ορθά για λόγους μόνο για προστασίας από τη διάβρωση και όχι για άλλους σκοπούς.
Τέτοιου είδους επεμβάσεις δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αυθαίρετες και να επιβάλλονται καταβολές προστίμων, αφού ο λόγος κατασκευής τους δεν είναι η καθεαυτού χρήση τους και εκμετάλλευσή τους, αλλά η προστασία και η διατήρηση της ακεραιότητας ιδιοκτησιών.
Το πιο σημαντικό είναι αποφεύγονται χρονοβόρες διαδικασίες, τουλάχιστον για μικρής κλίμακας έργα που εκ των πραγμάτων πρέπει να γίνουν. Καταστροφές από θεομηνίες για παράδειγμα, θα πρέπει να εκτελούνται έργα αποκατάστασης ανεξάρτητα της νομιμότητας. Άλλο παράδειγμα, οι μικρές προβλήτες και μόλοι που σε πολλές ακτές υπάρχουν και ουσιαστικά εξυπηρετούν λουόμενους. Πολλά από αυτά, που έχουν κατασκευαστεί εδώ και δεκαετίας ίσως και χωρίς άδεια, έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, έχουν καταρρεύσει μερικώς ή ολικώς. Αυτά πρέπει να μπορούν να επισκευάζονται άμεσα χωρις να απιατούνται χρονοβόρες εγκρίσεις από επιτροπές, ούτε βεβαίως να μπαίνει ως εμπόδιο η μη ύπαρξη άδειας.
Σωστή η παράγραφος 3 του άρθρου 14, όμως για να μην υπάρχει άνιση μεταχείριση, πρέπει να προβλεφθεί το ίδιο και για όσους είχαν λάβει προστατευτικά μέτρα πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου για τις ιδιοκτησίες τους.
Πρέπει να προστεθεί παράγραφος 4:
4. Τυχόν έργα της προηγούμενης παραγράφου που κατασκευάστηκαν πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου στον αιγιαλό, την παραλία ή τη θάλασσα, την όχθη, την παρόχθια ζώνη και το υδάτινο στοιχείο ποταμών και λιμνών του άρθρου 2 παρ. 2, χωρίς να υφίσταται απόφαση παραχώρησης της χρήσης, νομιμοποιούνται με απόφαση του αρμόδιου Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης σύμφωνα με τις διατάξεις του επόμενου άρθρου χωρίς να απαιτείται η καταβολή αποζημίωσης κατά τις διατάξεις της τελευταίας παραγράφου αυτού.
Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου προβλήτες και κυρίως μόλοι που προϋπήρχαν για δεκαετίες έχουν μερικώς ή ολικώς καταστραφεί και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για λουόμενους. Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εκεί αδυνατούν να κάνουν επισκευές (π.χ. έργα στήριξης) επειδή δεν έχουν άδεια. Δεν πρέπει να βρεθεί μία λύση και να απλοποιηθεί αυτή η διαδικασία, χωρίς περιττή γραφειοκρατία, αφού πρόκειται για μικρής κλίμακας έργα?
Τα έργα αποκατάστασης υπαρκτού κινδύνου σε υφιστάμενα έργα (όπως κατάρευση τμήματος τεχνικού έργου στήριξης οδού κυκλοφορίας ή καταστροφές έργων λόγω θεομηνιών), θα πρέπει να εκτελούνται ανεξαρτήτως νομιμότητας των υφισταμένων έργων.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οικόπεδα δεν μπορούν να προστατευτούν από την διάβρωση.
Π.χ Κράθιο –Ακράτας Αχαΐας.
Το 1980 έγινε χάραξη αιγιαλού και παράλιας (ΦΕΚ 77Δ/1980)
ΤΟ 1992 η περιοχή μπήκε στο σχέδιο (ΦΕΚ 771Δ/1992) και τα οικόπεδα χαρακτηρίστηκαν κοινόχρηστος χώρος –ζώνη παράλιας αλλά χωρίς να ληφθεί υπόψη η χάραξη του αιγιαλού και της παραλίας !!!
Δηλαδή για το σχέδιο πόλης δεν υφίσταται γραμμή αιγιαλού και παραλίας.!!! (δεν έχει γίνει ακόμα πράξη αναλογισμού)
Όταν γίνεται εφαρμογή της γραμμής αιγιαλού αυτή πέφτει μέσα στο εγκεκριμένο σχέδιο (μέσα στο κοινόχρηστο χώρο) με συνέπεια να υπάρχει ερώτημα αν μπορεί να εφαρμοστεί το άρθρο 12 του Ν.2791/2001 καθώς ο δήμος θα μπορεί να σταματήσει το αντιδιαβρωτικό έργο εφόσον θα βρίσκεται μέσα σε κοινόχρηστο χώρο .!!!
Τα οικόπεδα αυτά σήμερα διαβρώνονται χωρίς να υπάρχει νομοθεσία να προστατευτούν.
Θα παρακαλούσα να υπάρξει μέριμνα και για αυτές τις περιπτώσεις ώστε να μπορούν να προστατεύουν τα οικόπεδα τους οι ιδιώτες, ιδιαίτερα στην περίπτωση που τμήματα τους ευρίσκονται μέσα σε κοινόχρηστο χώρο , στον οποίο αρμοδιότητα εκτέλεσης έργων προστασίας έχει μόνο η οικία αυτοδιοίκηση.