Στο ν.2960/2001 «Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας» (ΦΕΚ 265/Α), μετά το άρθρο 106 προστίθενται τα άρθρα 106Α και 106Β, ως εξής:
«Άρθρο 106Α
Ιχνηλασιμότητα
Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, οι παρακάτω όροι χρησιμοποιούνται με την εξής σημασία:
Ως “κατασκευαστής” θεωρείται κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που κατασκευάζει προϊόν ή το οποίο δίνει εντολή να σχεδιαστεί ή να κατασκευαστεί ένα προϊόν και διαθέτει το προϊόν αυτό στην αγορά υπό την ονομασία ή το εμπορικό σήμα του,
Ως “μονάδα συσκευασίας” θεωρείται η μικρότερη ατομική συσκευασία ενός προϊόντος καπνού ή συναφούς προϊόντος που διατίθεται στην αγορά.
1. Όλες οι μονάδες συσκευασίας των προϊόντων καπνού επισημαίνονται με μοναδικό αναγνωριστικό κωδικό, ο οποίος τυπώνεται ή τοποθετείται κατά τρόπον ώστε να μην μπορεί να αφαιρεθεί, είναι ανεξίτηλος και δεν κρύβεται ούτε διακόπτεται με κανένα τρόπο, μεταξύ άλλων από φορολογικά επισήματα ή ετικέτες αναγραφής της τιμής ή από το άνοιγμα της μονάδας συσκευασίας. Στην περίπτωση προϊόντων καπνού που κατασκευάζονται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι υποχρεώσεις που προβλέπονται στο παρόν άρθρο εφαρμόζονται μόνο στα προϊόντα εκείνα που προορίζονται για την αγορά της Ένωσης ή διατίθενται σε αυτήν.
2. Ο μοναδικός αναγνωριστικός κωδικός επιτρέπει τον προσδιορισμό των ακολούθων:
α) την ημερομηνία και τον τόπο κατασκευής,
β) την μονάδα κατασκευής,
γ) το μηχάνημα που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή των προϊόντων καπνού,
δ) την βάρδια παραγωγής ή τον χρόνο κατασκευής,
ε) την περιγραφή του προϊόντος,
στ) την προβλεπόμενη αγορά λιανικής πώλησης,
ζ) το προβλεπόμενο δρομολόγιο της φόρτωσης,
η) κατά περίπτωση, τον εισαγωγέα στην Ένωση,
θ) το πραγματικό δρομολόγιο της φόρτωσης από τη μονάδα κατασκευής έως το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης, συμπεριλαμβανομένων όλων των χρησιμοποιούμενων αποθηκών, καθώς και την ημερομηνία φόρτωσης, τον προορισμό, το σημείο αναχώρησης και τον παραλήπτη,
ι) την ταυτότητα όλων των αγοραστών από τη μονάδα κατασκευής έως το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης και
ια) το τιμολόγιο, τον αριθμό παραγγελίας και τα αρχεία πληρωμών όλων των αγοραστών από τη μονάδα κατασκευής έως το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης.
3. Οι πληροφορίες που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως ζ) και, κατά περίπτωση, η) της παραγράφου 2 αποτελούν μέρος του μοναδικού αναγνωριστικού κωδικού ενώ οι πληροφορίες που αναφέρονται στα στοιχεία θ) έως ια) της ίδιας παραγράφου είναι προσιτές ηλεκτρονικά μέσω συνδέσμου στον μοναδικό αναγνωριστικό κωδικό.
4. Όλοι οι οικονομικοί φορείς που συμμετέχουν στο εμπόριο προϊόντων καπνού, από τον κατασκευαστή έως τον τελευταίο οικονομικό φορέα πριν από το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης, καταγράφουν την περιέλευση όλων των μονάδων συσκευασίας στην κατοχή τους, καθώς επίσης όλες τις ενδιάμεσες μετακινήσεις και την τελική έξοδο των μονάδων συσκευασίας από την κατοχή τους.
Η υποχρέωση αυτή εκπληρώνεται με τη σήμανση και την καταγραφή της γενικής συσκευασίας όπως της κούτας, του κιβωτίου ή της παλέτας, υπό τον όρο ότι η παρακολούθηση και ο εντοπισμός όλων των μονάδων συσκευασίας παραμένει εφικτός.
5. Όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που εμπλέκονται στην αλυσίδα εφοδιασμού των προϊόντων καπνού τηρούν πλήρη και ακριβή αρχεία με όλες τις σχετικές συναλλαγές.
6. Οι κατασκευαστές προϊόντων καπνού παρέχουν σε όλους τους οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν στο εμπόριο προϊόντων καπνού, από τον κατασκευαστή έως τον τελευταίο οικονομικό φορέα πριν από το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης, συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγέων, των αποθηκών και των μεταφορικών εταιρειών, τον αναγκαίο εξοπλισμό για την καταγραφή των προϊόντων καπνού που αγοράζονται, πωλούνται, αποθηκεύονται, μεταφέρονται ή τυγχάνουν άλλου χειρισμού.
Ο εν λόγω εξοπλισμός λαμβάνει και διαβιβάζει ηλεκτρονικά τα καταγεγραμμένα στοιχεία σε μονάδα αποθήκευσης δεδομένων σύμφωνα με την παράγραφο 7.
7. Οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς προϊόντων καπνού συνάπτουν συμβάσεις αποθήκευσης δεδομένων με ανεξάρτητο τρίτο μέρος, προκειμένου να αναλάβει την φιλοξενία της μονάδας αποθήκευσης δεδομένων για όλα τα σχετικά δεδομένα. Η μονάδα αποθήκευσης πρέπει να βρίσκεται στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η καταλληλότητα του τρίτου μέρους και ιδίως η ανεξαρτησία και οι τεχνικές δυνατότητες καθώς και η σύμβαση αποθήκευσης δεδομένων εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι δραστηριότητες του τρίτου μέρους παρακολουθούνται από εξωτερικό ελεγκτή, ο οποίος προτείνεται και αμείβεται από τον κατασκευαστή των προϊόντων καπνού και εγκρίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο εξωτερικός ελεγκτής έχει την υποχρέωση να υποβάλλει ετήσια έκθεση στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμώντας ιδίως τυχόν παρατυπίες σχετικά με την πρόσβαση.
Η Επιτροπή, οι αρμόδιες αρχές και ο εξωτερικός ελεγκτής έχουν πλήρη πρόσβαση στη μονάδα αποθήκευσης δεδομένων. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, μπορεί να επιτραπεί η πρόσβαση στους κατασκευαστές ή στους εισαγωγείς στα αποθηκευμένα δεδομένα, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή από τον Υπουργό Οικονομικών, υπό τον όρο ότι οι εμπορικά ευαίσθητες πληροφορίες εξακολουθούν να προστατεύονται επαρκώς σύμφωνα με το σχετικό ενωσιακό και εθνικό δίκαιο.
8. Τα καταγεγραμμένα δεδομένα δεν τροποποιούνται ούτε διαγράφονται από οποιονδήποτε οικονομικό φορέα που εμπλέκεται στο εμπόριο προϊόντων καπνού.
9. Η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων γίνεται τηρουμένης της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας για την προστασία αυτών.
10. Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για το μοναδικό αναγνωριστικό κωδικό και οι σχετικές λειτουργίες είναι πλήρως συμβατά μεταξύ τους σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
11. Οι παράγραφοι 1 έως και 10 του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται σύμφωνα με τις προθεσμίες που ορίζονται στην παρ. 13 του άρθρου 15 της Οδηγίας 2014/40/ΕΕ, όπως ισχύει.
12. Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών ρυθμίζεται κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού.
13. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις πρόσβασης των αρμοδίων αρχών στη μονάδα αποθήκευσης δεδομένων.
Άρθρο 106Β
Χαρακτηριστικό ασφαλείας
1. Πέραν του μοναδικού αναγνωριστικού κωδικού που αναφέρεται στο άρθρο 106Α, όλες οι μονάδες συσκευασίας των προϊόντων καπνού που διατίθενται στην αγορά, φέρουν απαραβίαστο χαρακτηριστικό ασφαλείας που αποτελείται από ορατά και αόρατα στοιχεία. Το χαρακτηριστικό ασφαλείας τυπώνεται ή επικολλάται κατά τρόπον ώστε να μην μπορεί να αφαιρεθεί, είναι ανεξίτηλο και δεν κρύβεται ούτε διακόπτεται με κανένα τρόπο, μεταξύ άλλων από φορολογικά επισήματα και ετικέτες αναγραφής της τιμής ή από άλλα στοιχεία που επιβάλλονται από τη νομοθεσία. Τα φορολογικά επισήματα ή εθνικά αναγνωριστικά σήματα που χρησιμοποιούνται για φορολογικούς σκοπούς μπορούν να χρησιμοποιούνται ως χαρακτηριστικά ασφαλείας, υπό τον όρο ότι συμμορφώνονται με όλα τα τεχνικά πρότυπα και εκπληρώνουν όλες τις λειτουργίες του παρόντος άρθρου.
2. Η παράγραφος 1 του παρόντος άρθρου εφαρμόζεται σύμφωνα με τις προθεσμίες που ορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 16 της Οδηγίας 2014/40/ΕΕ, όπως ισχύει.
3. Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών ρυθμίζεται κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού.»
ΑΡΘΡΟ 5
Παράγραφος 9 ΑΡΘΡΟΥ 106 Α. ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ.
Δεδομένου ότι με το άρθρο 5 ενσωματώνονται στο εθνικό μας δίκαιο τα άρθρα 15 και 16 της οδηγίας 2014/40/ΕΕ, η διατύπωση της παραγράφου 9 πρέπει να είναι απόλυτα σύμφωνη με την παράγραφο 10 του άρθρου 15 της οδηγίας, δηλαδή να είναι ως εξής:
«9. Η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων γίνεται μόνο σύμφωνα με τους κανόνες και τις διασφαλίσεις που προβλέπονται στην οδηγία 95/46/ΕΚ».
ΑΡΘΡΟ 5
Παράγραφος 10 ΑΡΘΡΟΥ 106 Α. ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ.
Δεδομένου ότι με το αρθρο 5 ενσωματώνονται στο εθνικό μας δίκαιο τα άρθρα 15 και 16 της οδηγίας 2014/40/ΕΕ και δεδομένου ότι η συμβατότης μεταξύ τους των συστημάτων που θα χρησιμοποιηθούν θα διασφαλισθεί με τα τεχνικά πρότυπα που θα καθορίσει η Επιτροπή μέσω εκτελεστικών πράξεων η ορθή διατύπωση της παραγράφου 10 είναι:
«10. Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για το μοναδικό αναγνωριστικό κωδικό και οι σχετικές λειτουργίες είναι πλήρως συμβατά μεταξύ τους σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση με βάση τα τεχνικά πρότυπα που θα καθορίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με σχετική Εκτελεστική Πράξη».
Άρθρο 2
Στην παρ. 1 πρέπει, μεταξύ των δραστηριοτήτων τις οποίες συμπεριλαμβάνει η έννοια της «εφοδιαστικής αλυσίδας» να συμπεριληφθεί ρητώς και η λιανική πώληση καπνοβιομηχανικών προϊόντων στον καταναλωτή, προς αποφυγή παρερμηνειών για το ζήτημα αν τα σημεία λιανικής πώλησης συμπεριλαμβάνονται.
Η παρ. 3 ως έχει τεθεί είναι παντελώς ανεφάρμοστη, καθώς οι όροι «άδειες» και «αρμόδιες αρχές» στους οποίους αναφέρονται στερούνται περιεχομένου.
Η χονδρική εμπορία (διανομή) καπνοβιομηχανικών προϊόντων δεν αδειοδοτείται από διοικητική αρχή επί δεκαετίες και η ιδιότητα του χονδρεμπόρου – αντιπροσώπου αποδίδεται μόνο εν τοις πράγμασι στο πλαίσιο εμπορικής συμφωνίας με παραγωγό/εισαγωγές/χονδρέμπορο καπνοβιομηχανικών προϊόντων.
Δια της καταργήσεως των άρθρων 10, 11, 12, 13 και 15 παρ. 2 του ν.δ. 1044/1971 καταργήθηκε η αδειοδότηση της λιανικής εμπορίας προϊόντων καπνού. Για την έναρξη δε της σχετικής δραστηριότητας, δεν απαιτείται η κατάθεση στη Δ.Ο.Υ ή το ΓΕΜΗ (ΥΜΣ) κάποιας διοικητικής άδειας. Επίσης, η λιανική πώληση καπνού δε συνδέεται κατ’ ανάγκην με την εκμετάλλευση περιπτέρου.
Για να εφαρμοστεί η διάταξη προϋποτίθεται είτε η σύνδεση της εγγραφής στο μητρώο με την έναρξη του επιτηδεύματος είτε η θεσμική οργάνωση της εμπορίας με συγκεκριμένα κριτήρια αδειοδότησης και η αυστηρή διάκριση της λιανικής και της χονδρικής εμπορίας.
Εάν η λειτουργία του μητρώου συνδεθεί και με τις απαιτήσεις τήρησης των κανόνων δημόσιας υγείας, τότε απαιτείται η εγκαθίδρυση συστήματος αδειοδότησης από τις Περιφέρειες και ο χειρισμός της διοικητικής εποπτείας εκ μέρους τους..
Για την επιτυχία οποιουδήποτε συστήματος καταπολέμησης της λαθρεμπορίας απαιτείται η λήψη μέτρων για την αποτροπή οικονομικής εξάρτησης των σημείων λιανικής πώλησης από τους υπόλοιπους συντελεστές εμπορίας καπνού.
Επίσης, πρέπει να εξεταστεί η αναγραφή στα παραστατικά διακίνησης και των αναγνωριστικών κωδικών του άρθρου 4.
Άρθρο 4
Πρόκειται για ένα ατυχές άρθρο, λίαν προβληματικό στην εφαρμογή, αφού εισάγει διακριτική μεταχείριση ανάμεσα στην λιανική εμπορία καπνού σε σχέση με τις λοιπές δραστηριότητες, ενώ διακόπτει την εισαγωγή πληροφοριών στο επίπεδο της χονδρικής εμπορίας.
Εν πρώτοις, πρέπει να απαλειφθεί ο επιθετικός προσδιορισμός «πρώτο» από τα καταστήματα λιανικής πώλησης και να οριοθετηθεί η λιανική εμπορία από τη χονδρική, με απαγόρευση διεξαγωγής της πρώτης από τη δεύτερη. Διαφορετικά, η καταχώρηση των στοιχείων εξόδου από την επιχείρηση λιανικής ή χονδρικής εμπορίας θα δημιουργήσει ένα τεράστιο πλυντήριο, μέσα από το οποίο θα παροχετεύονται λαθραία προϊόντα με το πρόσχημα της διάθεσής τους σε «λιανικό καταναλωτή».
Τα σημεία λιανικής πώλησης πρέπει να ενταχθούν στο σύστημα καταγραφής λαμβάνοντας κατάλληλο εξοπλισμό, αλλιώς εκτίθενται σε κινδύνους λόγω αδυναμίας διασταύρωσης στοιχείων ή εφαλμένης ή απατηλής καταχώρησης στοιχείων από την πλευρά της χονδρικής εμπορίας.
Άρθρο 6
Για την διασφάλιση της εφαρμογής των προτεινόμενων διατάξεων επιβάλλεται η πρόβλεψη ειδικών διοικητικών παραβάσεων και αυστηρότερου πλαισίου διοικητικών και ποινικών κυρώσεων, και μάλιστα των τελευταίων σε συρροή με το αδίκημα της λαθρεμπορίας, οι οποίες θα καταλαμβάνουν και τον καταναλωτή ή κάτοχο προϊόντος λαθραίου ή διακινούμενου από μη αδειοδοτημένη επιχείρηση ή κατά παράβαση εν γένει των διατάξεών του.
Επιφυλασσόμαστε να τοποθετηθούμε λεπτομερώς με ΕΙΔΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΜΑΣ κατά την επεξεργασία του Νομοσχεδίου από την Βουλή.
Συνδικάτο Επαγγελματιών Περιπτερούχων Καπνοπωλών και Ψιλικών Ειδών Νομού Αττικής
Πρόεδρος
Γεώργιος Δούκας
«Ο μοναδικός αναγνωριστικός κωδικός επιτρέπει τον προσδιορισμό των ακολούθων:
θ)το πραγματικό δρομολόγιο της φόρτωσης από τη μονάδα κατασκευής έως το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης»
Ερώτηση: Ο χονδρέμπορος θεωρείται «πρώτο κατάστημα λιανικής» ?
Αν η απάντηση είναι «ναι» , τότε τα ίχνη των προιόντων θα χάνονται από την αποθήκη του χονδρεμπόρου μέχρι το τελικό κατάστημα λιανικής. Ο όρος «πρώτο κατάστημα λιανικής» είναι ταυτόσημος στην αγορά με το «τελευταίο κατάστημα λιανικής» , διότι είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει μεταπώληση από το περίπτερο, mini market, βενζινάδικο σε άλλο σημείο λιανικής, ούτε επιστροφή προιόντων, αφού οι πληρωμές γίνονται επι αντικαταβολή και η ημερομηνία λήξης των προιόντων είναι πολύ μεγάλη.
Αν η απάντηση είναι «όχι» , τότε πάλι το «πρώτο κατάστημα λιανικής» είναι το «τελευταίο κατάστημα λιανικής»…
Εφ’ όσον η ιχνηλάτιση του προιόντος από την φόρτωση από την αποθήκη του «κατασκευαστή» και μετά (ζ) ,θα γίνεται με link του κωδικού αναγνωρισιμότητας, θα πρέπει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, να υποχρεούται και ο χονδρέμπορος να ενημερώνει ηλεκτρονικά τον τελικό αποδέκτη του προιόντος , με όλα τα σχετικά παραστατικά.