Αρχική Σχέδιο νέου Ποινικού ΚώδικαΔΕΥΤΕΡΟ ΒΙΒΛΙΟ – ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ – ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΗΣΙΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΗΣΙΑΣ ΖΩΗΣΣχόλιο του χρήστη ΝΑΤΑΛΙΑ ΧΡ. ΓΡΕΒΙΑ | 1 Απριλίου 2019, 18:02
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΝΑΤΑΛΙΑ ΧΡ. ΓΡΕΒΙΑ' | 1 Απριλίου 2019, 18:02

    Μέχρι σήμερα στον ποινικό κώδικα ο ορισμός του εγκλήματος του βιασμού έχει ως εξής: «Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της τιμωρείται με κάθειρξη». Το προστατευμένο έννομο αγαθό είναι η γενετήσια ελευθερία, η ελευθερία του καθενός, με ποιον και εάν θα προβεί σε συνουσία ή άλλη γενετήσια πράξη, συνιστά δε έκφανση του Δικαιώματος στην Ανθρώπινη Αξία και Αξιοπρέπεια που προστατεύεται από τις διεθνείς συμβάσεις και το Σύνταγμα. Ειδικότερα, ο παραπάνω ορισμός του βιασμού έρχεται σε αντίφαση με την παγκόσμια τάση όσο και με τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η οποία επικυρώθηκε στη χώρα μας με το ν. 4531/2018 «κύρωση της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας». Το άρθρο 36 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης ορίζει με πλήρη σαφήνεια ότι τα μέρη οφείλουν να λάβουν τα αναγκαία νομοθετικά μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί η ποινικοποίηση των εξής συμπεριφορών: α) διάπραξη μη συναινετικής κολπικής, πρωκτικής ή στοματικής διείσδυσης σεξουαλικού χαρακτήρα στο σώμα άλλου ατόμου με την χρησιμοποίηση οποιουδήποτε σωματικού μέρους ή αντικειμένου, β) διάπραξη άλλων μη συναινετικών πράξεων σεξουαλικού χαρακτήρα με άτομο, γ) πρόκληση σε άλλο άτομο της πρόθεσης διάπραξης μη συναινετικών πράξεων σεξουαλικού χαρακτήρα με τρίτο άτομο, η δε συγκατάθεση πρέπει να παρέχεται εκουσίως, ως αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησης του ατόμου η οποία αξιολογείται στο πλαίσιο των συνοδών περιστάσεων. Ωστόσο, ο ν. 4531/2018, προς έκπληξη πολλών, δεν τροποποίησε τον ορισμό του βιασμού, ώστε μέχρι σήμερα να παραμένει σε ισχύ το παρωχημένο άρθρο που στη τυπική του μορφή προϋποθέτει εξαναγκασμό με σωματική βία ή απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου. Πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη η νομολογία είχε διευρύνει προς την σωστή κατεύθυνση και μέσα στα όρια του άρθρου 336 ΠΚ τον νομικό ορισμό του βιασμού και δέχεται πως η απειλή μπορεί να αφορά τη ζωή, την υγεία, την περιουσία παθόντος ή τρίτου, έστω και αν η απειλή ήταν αστήριχτη, αρκεί ο απειλούμενος να την υπέλαβε ως απειλή. Κυρίως όμως σε ότι αφορά τον εξαναγκασμό δέχεται ότι δεν απαιτείται ενεργή αντίσταση, αρκεί η πράξη να γίνεται παρά την αντίθετη βούληση του θύματος η οποία εξωτερικεύτηκε και την οποία αντίθετη βούληση θα μπορούσε να την αντιληφθεί ο δράστης. Έχω τη γνώμη πως δε μπορεί η Πολιτεία να απαιτεί από το θύμα να έχει τη δύναμη να αντισταθεί εάν φοβάται ή εάν αντιλαμβάνεται τις περιστάσεις ως τέτοιες που να θεωρεί πως η όποια αντίσταση θα ήταν άνευ αντικειμένου. Μη ξεχνάμε από την πρόσφατη επικαιρότητα σε νησί της χώρα μας, μια νέα κοπέλα δολοφονήθηκε επειδή αντιστάθηκε. Η επόμενη νεαρή ή ο επόμενος νεαρός τι θα κάνει σε ανάλογη περίπτωση, μπορεί να αντισταθεί και να ρισκάρει τη ζωή του, ή σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Πολιτείας για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος του βιασμού να πρέπει να αντισταθεί «ώστε να αποδείξει» τη σωματική βία ή απειλή. Η ελευθερία ενός ατόμου προς τέλεση συνουσίας προϋποθέτει τη βούλησή του να τελέσει την όποια γενετήσια πράξη, η δε έλλειψη βούλησης αυτού παραβιάζει αυτονόητα την γενετήσια ελευθερία του. Η απουσία συναίνεσης θα έπρεπε λοιπόν να αποτελεί συστατικό στοιχείο του εγκλήματος του βιασμού και όχι ο εξαναγκασμός άλλου. Στα πλαίσια λοιπόν της κατοχυρωμένης από το Σύνταγμα «αρχής της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας», έκφανση της οποίας αποτελεί και η γενετήσια ελευθερία, καθίσταται απολύτως αναγκαίο να ποινικοποιείται η συμπεριφορά αυτού που εμποδίζει την γενετήσια ελευθερία άλλου ατόμου. Εάν λοιπόν κάποιος ή κάποια δεν είναι απόλυτα σίγουρος-η πως ο άλλος άνδρας ή γυναίκα επιθυμεί τη γενετήσια πράξη, οφείλει να απέχει από την τέλεση αυτής. Εάν δεν είναι ξεκάθαρο μπορεί απλά να ρωτήσει, και όταν ακούσει το «όχι» να απέχει. Όταν διατυπώνεται η απλή λέξη «Όχι» και κάποιος δε σταματά, τότε αρχίζει ο βιασμός. Ακόμα και όταν δε διατυπώνεται με σαφήνεια η λέξη «όχι» αλλά συνάγεται από τις περιστάσεις (όπως το τρέμουλο, ο φόβος, η αίσθηση απειλής και άλλες) και πάλι πρέπει να σταματήσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιος μπορεί να επιθυμεί να τελέσει κάποια συγκεκριμένη γενετήσια πράξη, όχι όμως κάποια άλλη, τότε πάλι οφείλει ο άλλος ή άλλη, να σταματήσει σεβόμενος τη γενετήρια ελευθερία του άλλου. Ήταν λοιπόν αναμενόμενο στη χώρα μας από στιγμή σε στιγμή, έστω και εάν δεν έγινε κατά την κύρωση της σύμβασης να τροποποιηθεί ο Ποινικός Κώδικας ως προς το έγκλημα του βιασμού ώστε να καλύπτει και να τυποποιεί ως βιασμό κάθε μη συναινετική σεξουαλική πράξη, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Το υπό τροποποίηση άρθρο εμφανίζεται με την ακόλουθη μορφή «Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης τιμωρείται με κάθειρξη». Με λίγα λόγια ο ορισμός γίνεται ακόμα στενότερος, όχι μόνο δεν τυποποιεί ως έγκλημα τη μη συναινετική πράξη, αλλά ο απαιτούμενος εξαναγκασμός πρέπει να γίνεται με σωματική βία (όπως και στο ισχύον άρθρο) ή με απειλή κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας. Περιορίζεται δηλαδή η απειλή μόνο στον κίνδυνο ζωής ή σωματικής ακεραιότητας αφήνοντας οποιοδήποτε άλλο είδος απειλής (όπως περιουσίας, τιμής, κ.α.), εκτός νομοθετικής ρύθμισης. Με λίγα λόγια εάν κάποιος-κάποια εξαναγκάσει κάποιον σε γενετήσια πράξη απειλώντας τον π.χ. πως θα τον εκθέσει στα social media με κατασκευασμένες ή αληθινές γυμνές φωτογραφίες, ή πως θα τον καταγγείλει στις αρχές για τέλεση κάποιου ποινικού αδικήματος ή πως θα αποπλανήσει το ανήλικο παιδί του κ.ο.κ., τότε με την προωθούμενη νομοθετική αλλαγή δεν τελεί το αδίκημα του βιασμού. Σημειώνω τέλος πως η απειλούμενη ποινή στο αδίκημα του βιασμού δείχνει να είναι η ίδια δηλαδή πρόσκαιρη κάθειρξη, πλην όμως έχει την εξής ουσιαστική διαφορά: το ισχύον πλαίσιο ποινής της πρόσκαιρης κάθειρξης είναι 5-20 έτη, ενώ με το σχέδιο νόμου προωθείται αλλαγή ώστε το πλαίσιο αυτής να είναι 5-15 έτη. Κατά την άποψή μου, η προωθούμενη ρύθμιση, αντί να τιμωρεί τη μη συναινετική σεξουαλική πράξη, όπως οφείλει, οδηγεί στην πλήρη ατιμωρησία αυτής, στενεύει δε ακόμα περισσότερο τα όρια του βιασμού, και δε πρέπει να ψηφιστεί ως έχει.