Αρχική Επιτάχυνση της εκδίκασης εκκρεμών υποθέσεων του ν. 3869/2010 σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 6§1 ΕΣΔΑ, τροποποιήσεις του Κώδικα Δικηγόρων και λοιπές διατάξειςΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ Ν. 3869/2010 Άρθρο 1 Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση εκδίκασης εκκρεμών υποθέσεων του ν. 3869/2010 σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 6 § 1 ΕΣΔΑ ως προς την εύλογη διάρκεια της πολιτικής δίκηςΣχόλιο του χρήστη Ηλίας Μυριοκεφαλιτάκης | 14 Σεπτεμβρίου 2020, 21:19
Οι περισσότερες επισημάνσεις που έχουν ήδη γίνει είναι σωστές. Ωστόσο, κανείς δεν έχει μέχρι στιγμής αναφέρει την γενική εικόνα: Τέτοια αντιδημοκρατική διάταξη βίαιης επιτάχυνσης είναι πρωτοφανής και δεν έχει ξανασυνταχθεί και ξανατεθεί σε κανένα νομοθέτημα στα παγκόσμια χρονικά. Επιπλέον, είναι πέρα από κάθε λογική η δικαστική εξουσία να καλείται να πληρώσει τα σπασμένα των κυβερνήσεων και η κατάσταση αυτή δεν ταιριάζει σε κράτος δικαίου. Πιο συγκεκριμένα τώρα, και προς αποφυγή επαναλήψεων, επισημαίνω μόνο ό,τι δεν έχει ήδη τεθεί από άλλους σχολιαστές: 1) Ναι, έχουμε ήδη πολλούς δικαστές. Ωστόσο, έχουμε και πολλές, περισσότερες από κάθε άλλη χώρα, υποθέσεις που πηγαίνουν στα δικαστήρια. Δυστυχώς, οι Έλληνες δεν έχουμε αναπτύξει κουλτούρα διαμεσολάβησης και εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών μας. Κάθε Έλληνας θέλει τον δικαστή του και όταν οι συνήγοροι των δύο πλευρών καταλήγουν σε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση, οι καχύποπτοι πελάτες τους θεωρούν ότι «τα πήραν» από την άλλη πλευρά, αρνούνται να συμβιβαστούν και να καταβάλουν την αμοιβή του δικηγόρου τους κι έτσι η υπόθεση εισάγεται προς συζήτηση στο αρμόδιο δικαστήριο. Τον τόνο μάλιστα τον δίνουν και τα δημόσια πρόσωπα: Πολιτικοί που αλληλομηνύονται και εκδότες/ιδιοκτήτες ΜΜΕ που μηνύουν πολιτικούς και όταν η ασυλία τους δεν αίρεται τους ξαναμηνύουν: Οι υποθέσεις αυτές –ας γίνει επιτέλους αντιληπτό- καταλήγουν στην δικαιοσύνη, η οποία, αντί να ασχολείται με τα σοβαρά, τρώει άπειρες εργατοώρες για να αποφανθεί «ποια πήγε κι άπλωσε τα ρούχα στην ταράτσα». Στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι εντελώς παράλογο το αίτημα αύξησης του αριθμού των δικαστών ή, έστω, της ανακατανομής των θέσεών τους (λ.χ. ο Πειραιάς προφανώς και δεν είναι μικρότερη πόλη από την Πάτρα. Ωστόσο, όπως διαπιστώνει κανείς στην ιστοσελίδα του υπουργείου δικαιοσύνης, το ειρηνοδικείο Πατρών έχει περισσότερες θέσεις δικαστών από αυτές του Πειραιά. Μετά, ας μην απορούμε γιατί στον Πειραιά, την Νίκαια και τις γύρω περιοχές ή, για να το διευρύνω, στο Μενίδι, στο Ηράκλειο κλπ εκκρεμούν τόσες αδίκαστες αιτήσεις). Τέλος, πολύ αμφιβάλλω κατά πόσο το αίτημα να αυξηθούν οι θέσεις των δικαστών προέρχεται αποκλειστικώς από μη διορισθέντες, καθώς τουλάχιστον εγώ δεν μπορώ να διαπιστώσω ότι υπάρχει τέτοια ιδιότητα σε προηγούμενους σχολιαστές. 2) Η ουσιαστική κατάργηση του ακροατηρίου μάς απομακρύνει, όπως συμβαίνει και με την τακτική διαδικασία, από την αλήθεια. Για αυτό και κάθε μέρα αυξάνεται κατά γεωμετρική πρόοδο ο αριθμός των υποστηρικτών της διεξαγωγής της τακτικής διαδικασίας όπως συνέβαινε πριν τον 4335. Απονομή δικαιοσύνης χωρίς δημόσια ουσιαστική διεξαγωγή της δίκης και δικαίωμα δημόσιας ακρόασης δεν νοείται, καθώς η διαδικασία στο ακροατήριο (όχι η τυπική, με την απλή εκφώνηση των ονομάτων, αλλά η ουσιαστική) αποτελεί την εμπέδωση του γενικότερου συμφέροντος να απονεμηθεί δικαιοσύνη όχι μόνο με διαφάνεια, αλλά και με εύρυθμο τρόπο, χωρίς βλάβη ως προς τα δικαιώματα των διαδίκων και ως προς την ουσιαστική αποκάλυψη της αλήθειας. Επιπλέον, στα υπερχρεωμένα δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις κρυπτόμενων εμπόρων που επιχειρούν να υπαχθούν στις ρυθμίσεις του εν λόγω νόμου, προσώπων με αδήλωτα εισοδήματα, αλλά και οι περιπτώσεις εικονικών διαστάσεων, ώστε να μην συνυπολογιστεί η συνεισφορά ή η κύρια κατοικία του άλλου συζύγου∙ ζητήματα που μόνο η ουσιαστική διαδικασία στο ακροατήριο μπορεί να αναδείξει. Σημειώνεται ότι λόγω του προσωποπαγούς χαρακτήρα του 3869 είναι καίριας σημασίας για την εφαρμογή του να διαπιστωθεί κατά πόσον ο οφειλέτης είναι καλόπιστος, πράγμα που σημαίνει ότι το ακροατήριο, με την βάσανο των ερωτήσεων από όλους τους παράγοντες της δίκης, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την ορθή εφαρμογή του. Επιπλέον, δεν ευθύνεται το ακροατήριο για την καθυστέρηση εκδίκασης των αιτήσεων υπερχρεωμένων. Κάθε υπόθεση δεν διαρκεί πάνω από 15 λεπτά κατά μέσο όρο. Ας μας πουν στο υπουργείο κατά τα 10 χρόνια εφαρμογής του εν λόγω νόμου πόσες υποθέσεις αναβλήθηκαν λόγω ωραρίου. Κι όμως: Δεν θα το κάνουν. Γιατί ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις που ήδη δικάστηκαν, οι υποθέσεις που δεν έγιναν επειδή έφευγε ο γραμματέας το μεσημέρι δεν είναι παρά απειροελάχιστες. 3) Είναι εντελώς ανακριβές ότι οι ματαιώσεις και οι παραιτήσεις φτάνουν στο 25% των αιτήσεων που προσδιορίζονται στο πινάκιο, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου. Ας περάσει κάποιος, όποτε θέλει, από οποιοδήποτε ειρηνοδικείο επιθυμεί. Κι αν δει πάνω από μία – δύο παραιτήσεις την φορά, ας με αποκαλέσει ψεύτη. Επιπλέον, ματαίωση μπορεί και να σημαίνει ότι ο οφειλέτης απεβίωσε. Ωστόσο, ο νόμος δίνει το δικαίωμα στους κληρονόμους του, ακόμα και σήμερα, που η προστασία της κύριας κατοικίας για τις λοιπές περιπτώσεις έληξε οριστικά, να καταθέσουν δική τους αίτηση και να διασώσουν το σπίτι, αρκεί να μένουν εκεί. Συνεπώς, χωρίς το δικαίωμα αναβολής, καμία ουσιαστική ελάφρυνση των πινακίων δεν γίνεται και ο πραγματικός αριθμός των εκκρεμών αιτήσεων υπερχρεωμένων δεν είναι 30.000 περίπου, όπως διατείνεται το υπουργείο, αλλά πάνω από 80.000. 4) Η πρόβλεψη της παρ. 17 της εν λόγω διάταξης (σε 15 μέρες ορισμός ειρηνοδίκη και σε 30 μέρες τυπική απλώς εισαγωγή στο ακροατήριο), αντικείμενη στο άρθρο 26 παρ. 3 Συντ, αποτελεί ανεπίτρεπτη επέμβαση του νομοθέτη στην διοικητική οργάνωση των δικαστηρίων, καθώς υποχρεώνεται ο διευθύνων του ειρηνοδικείου να χρεώσει άμεσα στον ειρηνοδίκη τους φακέλους όλων των εκκρεμών αιτήσεων που έκλεισαν, χωρίς να συνυπολογιστούν: - οι λοιπές ανάγκες του δικαστηρίου, - ο συνολικός αριθμός των υποθέσεων οι φάκελοι των οποίων έκλεισαν, - οι ήδη χρεωθείσες στον ειρηνοδίκη υποθέσεις από λοιπές διαδικασίες οι οποίες συνεχίζουν να εκδικάζονται κανονικά και - οι πτωχεύσεις που σχεδόν το σύνολό τους από τον Γενάρη θα εκδικάζονται από τα ειρηνοδικεία και όχι από τα πολυμελή πρωτοδικεία, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα. Επισημαίνεται ότι η εσωτερική οργάνωση των δικαστηρίων δεν καθορίζεται από την κυβέρνηση, καθώς κάτι τέτοιο θα έπληττε στον πυρήνα της την έννοια της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και θα την καθιστούσε έρμαιο των επιθυμιών του εκάστοτε υπουργού. Επιπλέον, η διάταξη αυτή αντίκειται και στο άρθρο 87 Συντ, καθώς η νομοθετική εξουσία δεν επιτρέπεται να επεμβαίνει στα έργα της δικαστικής εξουσίας και να επιβάλλει λύσεις σε συγκεκριμένες διαφορές, τις οποίες μόνη η τελευταία δικαιούται να επιλύει. Συμπερασματικά, η διάταξη αυτή συνιστά κατάφωρη παραβίαση της αρχής του αυτοδιοίκητου των δικαστηρίων και αυτή η παραβίαση, στο τέλος της ημέρας, πλήττει τον ίδιο τον απλό πολίτη. 5) Σύμφωνα με την παρ. 20 η απόφαση εκδίδεται το αργότερο εντός έξι μηνών. Συνήθως, πάντοτε στο τέλος γράφονται τα καλύτερα ανέκδοτα. Ποιος δεν θέλει γρήγορη δικαιοσύνη; Όμως τι ποιότητας θα είναι αποφάσεις εκδιδόμενες εντός εξαμήνου επί 80.000 αιτήσεων χωρίς να συνυπολογιστούν όλες οι υποθέσεις όλων των λοιπών διαδικασιών που θα είναι προσδιορισμένες μέχρι το τέλος του 2021 και από τον Γενάρη του 2021 και οι πτωχεύσεις; 6) Η διαμεσολάβηση που προβλέπεται στην παρ. 21, πέραν του ότι είναι δυνητική, δεν θα μπορέσει να επιφέρει ούτε το παραμικρό, έστω, αποτέλεσμα, καθώς δεν αναστέλλει τις ασφυκτικές προθεσμίες των διαδίκων για το κλείσιμο των φακέλων. Συμπερασματικά, είναι προφανές, βγάζει μάτι, ότι η διάταξη αυτή συντάχθηκε: α) από ανθρώπους που δεν έχουν πιάσει στα χέρια τους ούτε ένα φάκελο υπερχρεωμένου στη ζωή τους, καθώς και β) από ανθρώπους που μάλλον θα δηλώνουν νομικοί, όμως δεν έχουν περάσει ούτε απ’ έξω από δικαστήριο, απλώς έτυχε να είναι ημέτεροι και κολλητοί του υπουργού, καθώς τέτοιο τερατούργημα δεν θα μπορούσε να συνταχθεί από ανθρώπους που έχουν έστω και ελάχιστη σχέση με το αντικείμενο. Ωστόσο, η εμπειρία έχει καταδείξει ότι η απόπειρα βίαιης περαίωσης τόσο μεγάλου αριθμού εκκρεμών υποθέσεων σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα επιφέρει τα εντελώς αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, πλήττοντας ανεπανόρθωτα κάθε έννοια δικαιοσύνης. Παρακαλώ πολύ να λάβει επιτέλους τέλος ο παραλογισμός που εκκίνησε με τη σύνταξη της εν λόγω διάταξης από ανθρώπους αδαείς με το αντικείμενο. Προτείνεται: Α) Η άμεση απόσυρση της εν λόγω διάταξης ως πλήρως αντικείμενης πρωτίστως στις αρχές της λογικής, ως απολύτως επικίνδυνης, ως εξ ορισμού άγουσας στην απόλυτη αλλοίωση της ποιότητας της παρεχόμενης δικαστικής προστασίας. Β) Η υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης ως συμβατής με την φύση της εν λόγω διαδικασίας (η διαμεσολάβηση προσφέρεται σε υποθέσεις που καθένα από τα εμπλεκόμενα μέρη έχει κάτι να δώσει και κάτι να πάρει), σε συνδυασμό με την ουσιαστική επιμήκυνση των ασφυκτικών προθεσμιών, καθώς σε διαφορετική περίπτωση, είναι αδύνατον να πετύχει, και με ποινή στον διάδικο εκείνο (οφειλέτη ή τράπεζες) που αδικαιολόγητα απέρριψε ρεαλιστικό σχέδιο αποπληρωμής χωρίς να αντιπροτείνει ο ίδιος κάτι εφικτό. Γ) Η πρόβλεψη οι εκκρεμείς αιτήσεις υπερχρεωμένων να εκδικαστούν σε βάθος τριετίας με ενίσχυση, έστω και με ανακατανομή, των θέσεων δικαστών και γραμματέων, σε όλα ανεξαιρέτως τα ειρηνοδικεία που παρουσιάζουν τετραψήφιο αριθμό εκκρεμών αιτήσεων υπερχρεωμένων, με την ταυτόχρονη αναστολή ισχύος των διατάξεων εκείνων που φέρνουν τις πτωχεύσεις των εμπόρων στα ειρηνοδικεία, καθώς το μέχρι σήμερα αρμόδιο πολυμελές πρωτοδικείο καμία καθυστέρηση δεν παρουσιάζει στην εκδίκαση των πτωχεύσεων, αλλά, αντιθέτως, ανταποκρίνεται επιτυχώς σε αυτές.