Αρχική Εξορθολογισμός και βελτίωση στην απονομή της πολιτικής δικαιοσύνηςΆρθρο 19Σχόλιο του χρήστη Σίμος Ι. Σαμαράς | 21 Μαρτίου 2011, 23:35
  • Σχόλιο του χρήστη 'Σίμος Ι. Σαμαράς' | 21 Μαρτίου 2011, 23:35

    Με το άρθρο 19 του προσχεδίου νόμου (εφεξής ΠρσχΝ) μετατρέπεται η υποχρεωτική απόπειρα εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς σε προαιρετική και αναπροσαρμόζονται αντίστοιχα οι ρυθμίσεις του άρθρου 214Α του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (εφεξής ΚΠολΔ). Στο πλαίσιο αυτό καταργείται το ΚΠολΔ 214 §§ 2-4 & 7-9, διατηρείται η § 6, ως § 3, ενώ διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των §§ 1 – νέα § 1 – και 5 – νέα § 2. σημαντικό είναι ότι η νέα ρύθμιση, που αποκτά πλέον διαδικαστικό χαρακτήρα, εφαρμόζεται για κάθε πρωτοβάθμιο δικαστήριο, κι όχι μόνο το Πολυμελές Πρωτοδικείο. Δικαιολογητικός λόγος της νέας ρύθμισης είναι κατά την Αιτιολογική Έκθεση (εφεξής ΑιτΕ, Β΄, υπό άρθ. 19) η αποτυχία στην πράξη της υποχρεωτικής απόπειρας εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς. Αυτό, ωστόσο, που δεν αναφέρει η ΑιτΕ είναι οι λόγοι της αποτυχίας του θεσμού. Αυτοί δεν ανάγονται στον ίδιο το θεσμό – αυτό παραδέχεται ο συντάκτης αναφέροντας ότι «η επίτευξη συμβιβασμού δεν παύει να αποτελεί τον υγιέστερο τρόπο εξομάλυνσης των διαφορών» –, αλλά στην κακή εφαρμογή. Η υποχρεωτική απόπειρα εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς δεν στηρίχθηκε στην πράξη από την πλειονότητα των δικηγόρων, που θεωρούν υγιέστερο να απασχολούν τα δικαστήρια για υποθέσεις που θα μπορούσαν να επιλυθούν εξωδίκως, καθώς έχουν γαλουχηθεί με την παρωχημένη κουλτούρα της αντιπαράθεσης και διαξιφισμού ως μέσου ανάδειξης των – όποιων – ικανοτήτων τους, ασχέτως αν αυτοί επιβαρύνουν αδικαιολόγητα το δικαιοδοτικό σύστημα και πολλές φορές καταλήγουν σε βάρος των εντολέων τους. Το θεσμό επίσης δεν στήριξαν ούτε οι ηγεσίες των δικηγορικών συλλόγων, που προτίμησαν να μείνουν απαθείς μπροστά στη βαθμιαία έκπτωση και υποβιβασμό του και προέταξαν αντ’ αυτού άλλες προτεραιότητες πέραν του βασικού θεσμικού τους ρόλου, όπως την ενασχόληση με οικολογικά ζητήματα. Σήμερα, με το Ν. 3898/2010 έλαβε επιτέλους ο νομοθέτης, έστω κι αναγκαστικά – υπό την πίεση του κοινοτικού δικαίου (άρθ. 1) – θέση υπέρ της συμβιβαστικής επίλυσης διαφορών μέσω του θεσμού της διαμεσολάβησης. Αυτή μπορεί να εφαρμοστεί και «αν επιβάλλεται υποχρεωτικά ... με νόμο» (άρθ. 3 § 1 περ. δ΄). Εφόσον δεδηλωμένος σκοπός του συντάκτη του ΠρσχΝ είναι «να ικανοποιηθεί το αίτημα για ταχύτερη, ορθότερη, απλούστερη και ουσιαστικότερη απονομή της δικαιοσύνης» (ΑιτΕ, Α΄, τρίτη παραγραφος), η δε διαμεσολάβηση μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξή του τίθεται το ερώτημα γιατί ο νομοθέτης δεν την καθιστά υποχρεωτικής, τουλάχιστον στις διαφορές ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου. Αν η υποχρεωτική απόπειρα συμβιβαστικής επίλυσης εκεί απέτυχε και για το λόγο ότι συντελεστές της ήταν κατά κύριο λόγο οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των αντιδίκων, στη διαμεσολάβηση δεν συντρέχει τέτοιο κώλυμα, γιατί ο διαμεσολαβητής είναι τρίτος στη διαφορά (άρθ. 4 περ. γ΄ Ν. 3898/2010). εξάλλου, πώς μπορεί να περιμένει κανείς καλλιέργεια και ευόδωση του θεσμού, στην οποία ο νομοθέτης αυτοδεσμεύεται (άρθ. 13 Ν. 3898/2010), όταν ο ίδιος δεν λαμβάνει μέτρα για την προώθησή του. Ακόμα κι αν η επιτυχία της διαμεσολάβησης δεν ξεπερνούσε το 10%, το ποσοστό αυτό θα αφαιρούνταν από τις διαφορές που υποβάλλονται προς δικαστική κρίση οδηγώντας σε κάποια μείωση του δικαστικού μόχθου, ομολογημένου, επίσης, σκοπού του ΠρσχΝ (ΑιτΕ, Α΄.I.1). Δεν μπορεί, άλλωστε, να γίνει εκ προοιμίου λόγος για αποτυχία του συστήματος της διαμεσολάβησης, από τη στιγμή που αυτό δεν έχει δοκιμαστεί. Από τη στιγμή, λοιπόν, που η διαμεσολάβση μπορεί να επιβληθεί νομοθετικά, θα ήταν ορθότερο, παράλληλα με την κατάργηση της υποχρεωτικής απόπειρας εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου, να εισαχθεί αντ’ αυτής η υποχρέωση διαμεσολάβησης, που μπορεί, όπως αποδείχθηκε και στο εξωτερικό, να επιφέρει εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα σε πολύ λιγότερο χρόνο απ’ ό,τι τα δικαστήρια και με πολύ χαμηλότερο κόστος· αρκεί ο νέος θεσμός να στηριχθεί έμπρακτα. ΣΙΜΟΣ Ι. ΣΑΜΑΡΑΣ – Δικηγόρος Υπ. Διδάκτορας Νομικής Πανεπιστημίου Αθηνών http://www.nomologio.wordpress.com