Υπουργείο Δικαιοσύνης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Ιωάννης Η.' | 1 Απριλίου 2021, 16:44

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ, Αξιότιμε κ. Υπουργέ, Είναι ιδιαιτέρως θετικό το γεγονός ότι για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια, επιχειρείται η αναμόρφωση του πλαισίου οικογενειακού δικαίου, επιχειρώντας να αναγνωρίσει δικαιώματα και στις δύο πλευρές. Είναι γνωστό και κοινά παραδεκτό πλέον, ότι ακόμα και στο προϋπάρχον νομικό πλαίσιο υπήρχαν ορθά σημεία, τα οποία ωστόσο δεν λαμβάνονταν καν υπόψη από το Δικαστήριο, αφού θεωρούνταν δεδομένη η άμεση και περισσότερο δεμένη σχέση του τέκνου με τη μητέρα. Στη σημερινή εποχή ωστόσο, το συγκεκριμένο δεδομένο αποτελεί σε πολλές των περιπτώσεων ζητούμενο, ενώ η αμεσότητα της συγκεκριμένης σχέσης, τίθεται σε ευθεία αμφισβήτηση, λόγω των αλλαγών που έχουν επέλθει, στους οικογενειακούς ρόλους. Κωδικοποιημένα υποστηρίζω πως το νέο Σχέδιο Νόμου οφείλει να προβλέπει τα παρακάτω, με σαφήνεια: 1. Αδιάσπαστες, κοινές γονικές ευθύνες και δικαιώματα (γονική μέριμνα), χωρίς διαχωρισμό μεταξύ επιμέλειας και λοιπής γονικής μέριμνας 2. Να προσδιοριστεί́ στον Νόμο ότι είναι δικαίωμα και προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού́ να ανατρέφεται εξίσου και από́ τους δυο γονείς 3. Κατά́ νομικό́ τεκμήριο, κοινή́ άσκηση γονικής μέριμνας – επιμέλειας (συνεπιμέλεια) και από́ τους δύο γονείς, ανεξάρτητα από́ την μεταξύ́ τους νομική́ σχέση (έγγαμοι, διαζευγμένοι, σε διάσταση, χωρίς γάμο, κλπ) και εφόσον έχουν κριθεί κατάλληλοι 4. Αφαίρεση της επιμέλειας μονό σε περιπτώσεις αποδεδειγμένης ακαταλληλότητας γονέα (π.χ.κακοποίηση, παραμέληση τέκνου κλπ) 5. Κατά́ νομικό τεκμήριο, επαρκής (35% – 50%) χρόνος ανατροφής, δηλαδή́ ίσος αριθμός διανυκτερεύσεων σε καθημερινότητα και διακοπές, με εναλλασσόμενη κατοικία, για τους γονείς που δεν τους έχει αφαιρεθεί́ η γονική́ μερίμνα/επιμέλεια (δηλαδή́ που δεν είναι αποδεδειγμένα ακατάλληλοι ως γονείς), πλην των περιπτώσεων που υπάρχει άλλη έγγραφη συμφωνία μεταξύ́ τους 6. Προσδιορισμός του γεωγραφικού τόπου κατοικίας του παιδιού́ ως ο τόπος της τελευταίας κοινής κατοικίας των γονέων πριν την διάσπαση της συμβίωσης, κατά́ τρόπο, ώστε το παιδί́ να μην αλλάζει γεωγραφικό τόπο ανατροφής (π.χ. να μην αλλάζει σχολείο). Η κατοικία μπορεί́ να αλλάξει μόνο με έγγραφη συμφωνία των γονέων ή με οριστική́ δικαστική́ απόφαση 7. Να προσδιοριστεί στο Νομό ότι είναι δικαίωμα του παιδιού́ να έχει επαρκή́ (35% – 50%) χρόνο επικοινωνίας – με φυσική παρουσία – και με τους δύο γονείς και υποχρέωση και των δύο γονέων να εξυπηρετούν το δικαίωμα αυτό, μεταξύ άλλων και πρακτικά́ στις φυσικές μετακινήσεις, εκτός από τις περιπτώσεις μονομερούς απομάκρυνσης του ενός γονέα μακριά από τον τόπο κατοικίας του παιδιού 8. Θέσπιση πλάνου ανατροφής (parenting plan) στο οποίο οι ασκούντες τη γονική μέριμνα/ επιμέλεια γονείς θα συμφωνούν στα θέματα ανατροφής του παιδιού, όπως ποια θρησκευτική παιδεία θα έχει, σε ποιο σχολείο θα φοιτήσει, ποιος παιδίατρος θα το παρακολουθεί, κλπ. Τα πεδία που δεν μπορούν να συμπληρώσουν από κοινού οι γονείς θα τα συμπληρώνει ο δικαστής 9. Θέσπιση επιβαρυντικής περίστασης σε περιπτώσεις ψευδών κατηγοριών και ισχυρισμών σε διαφορές που αφορούν στις σχέσεις γονέα παιδιού́ – παράλληλα τούτο να συνιστά κακή άσκηση της γονικής μέριμνας-επιμέλειας και να επισύρει την αφαίρεσή της 10. Αυστηρές ποινές για όσους παραβιάζουν τους όρους συνεπιμέλειας, ιδίως με σκοπό την αποξένωση, έως και αφαίρεση της γονικής μέριμνας/επιμέλειας. Ποινικοποίηση της γονικής αποξένωσης Ειδικότερα, αναφορικά με το πλαίσιο του υπό διαμόρφωση σχεδίου νόμου προτείνω: Στο άρθρο 3, «Κατοικία ανηλίκου – Τροποποίηση άρθρου 56 ΑΚ» προτείνεται η εξής τροποποίηση: Ο ανήλικος που τελεί υπό γονική μέριμνα έχει κατοικία την κατοικία των γονέων του ή του γονέα που ασκεί μόνος του την γονική μέριμνα. Αν τη γονική μέριμνα ασκούν και οι δύο γονείς χωρίς να έχουν την ίδια κατοικία, ο ανήλικος έχει κατοικία την κατοικία και των δυο γονέων του, ως τόπος κατοικίας του τέκνου ορίζεται ο γεωγραφικός τόπος της τελευταίας κοινής κατοικίας των γονέων πριν από την διάσπαση της συμβίωσης τους. Η επίδοση εγγράφων που αφορούν το τέκνο γίνεται στην κατοικία οποιουδήποτε εκ των γονέων ή σε τρίτο που ασκεί τη γονική μέριμνα. Ο ανήλικος που τελεί υπό επιτροπεία ή όποιος τελεί υπό πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση, έχει κατοικία την κατοικία του επιτρόπου ή του δικαστικού συμπαραστάτη του. Στο άρθρο 5, παράγραφος 3 «Συμφέρον τέκνου – τροποποίηση άρθρου 1511 ΑΚ» όπως υπάρξει η εξής προσθήκη: 2. Στο συμφέρον του τέκνου, που εξυπηρετείται πρωτίστως από την ισόχρονη και ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του και την εναλλασσόμενη διαμονή στις κατοικίες και των δύο γονέων, καθώς επίσης και στην αποτροπή διάρρηξης των σχέσεων του με καθένα από αυτούς, πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου όταν αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο άσκησης της. Η απόφαση του δικαστηρίου λαμβάνει ιδίως υπόψη την ικανότητα και πρόθεση καθενός εκ των γονέων να σεβαστεί τα δικαιώματα του άλλου, τη συμπεριφορά κάθε γονέα κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα και τη συμμόρφωση του με δικαστικές αποφάσεις, εισαγγελικές διατάξεις και με προηγούμενες συμφωνίες που είχε συνάψει με τον άλλο γονέα και αφορούν το τέκνο. Στο άρθρο 7 «Από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας σε περίπτωση διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου και διάστασης των συζύγων – Αντικατάσταση τίτλου και άρθρου 1513 ΑΚ» όπως υλοποιηθεί η εξής τροποποίηση: Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή λύσης του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ή διακοπής της συμβίωσης των συζύγων και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, εξακολουθούν να ασκούν από κοινού και εξίσου τη γονική μέριμνας. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο, εκ περιτροπής η εναλλάξ, επιχειρεί τις πράξεις που προβλέπονται στο πρώτο εδάφιο του άρθρου 1516 του Αστικού Κώδικα, κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης του άλλου γονέα. Στο άρθρο 8 «Παρέκκλιση από την από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας – Αντικατάσταση τίτλου και άρθρου 1514 ΑΚ» όπως υλοποιηθεί η εξής τροποποίηση: 2. Αν δεν είναι δυνατή η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας, εξαιτίας συνδρομής σπουδαίου λόγου, και ιδίως αν ο ένας γονέας έχει καταδικαστεί αμετάκλητα για παράβαση του ν. 3500/2006 η για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας η για εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής η αδιαφορεί συστηματικά για τις υποχρεώσεις του σχετικά με την ανατροφή του τέκνου, καθένας από τους γονείς μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο. Στο άρθρο 12 «Από κοινού άσκηση της επιμέλειας του τέκνου σε σημαντικά ζητήματα – Αντικατάσταση τίτλου και άρθρου 1519 Α.Κ.», όπως υλοποιηθεί η εξής τροποποίηση: Όταν η γονική μέριμνα ασκείται από τον ένα γονέα ή έχει γίνει κατανομή της μεταξύ των γονέων, οι αποφάσεις για την ονοματοδοσία του τέκνου, για το θρήσκευμα, για τα ζητήματα της υγείας του, εκτός από τα επείγοντα και τα εντελώς τρέχοντα, καθώς και για τα ζητήματα εκπαίδευσης που επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του, λαμβάνονται από τους δύο γονείς από κοινού. Τα δύο τελευταία εδάφια του άρθρου 1510 και το άρθρο 1512 του Α.Κ. εφαρμόζονται αναλόγως. Για τη μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτείται προηγούμενη έγγραφη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη οριστική δικαστική απόφαση που εκδίδεται μετά από αίτηση ενός από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέτρο, ιδίως την επιστροφή του στον τόπο της νόμιμης κατοικίας του. Ο γονέας στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας έχει το δικαίωμα να ζητά από τον άλλο πληροφορίες για το πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου. Στο άρθρο 13, παράγραφος 1 «Δικαίωμα επικοινωνίας – Αντικατάσταση άρθρου 1520 ΑΚ», προτείνεται η εξής τροποποίηση: Ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, σε περίπτωση που δεν ασκεί την επιμέλεια του, έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας με αυτό, στην οποία περιλαμβάνονται, τόσο η φυσική παρουσία και επαφή αυτού με το τέκνο, όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα σε καθημερινή βάση. Ο συνολικός χρόνος που το τέκνο θα επικοινωνεί με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει, τεκμαίρεται κατ΄ ελάχιστον στο ένα τρίτο (1/3) του συνολικού χρόνου επικοινωνίας, υπολογιζόμενος είτε σε ετήσια, είτε σε μηνιαία η σε εβδομαδιαία βάση, εκτός αν ο γονέας που δεν διαμένει με το τέκνο επιθυμεί μικρότερο χρόνο επικοινωνίας. Αποκλεισμός ή περιορισμός της επικοινωνίας είναι δυνατός μόνο για εξαιρετικά σοβαρούς λόγους, ιδίως όταν ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο έχει καταδικαστεί αμετάκλητα για ενδοοικογενειακή βία ή για τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής. Στο άρθρο 14 «Συνέπειες κακής άσκησης-Αντικατάσταση άρθρου 1532 Α.Κ.», προτείνεται η εξής τροποποίηση: Κακή άσκηση της γονικής μέριμνας συνιστούν ιδίως: α. η υπαίτια μη συμμόρφωση προς αποφάσεις και διατάξεις δικαστικών και εισαγγελικών αρχών που αφορούν το τέκνο ή προς την υπάρχουσα συμφωνία των γονέων για την άσκηση της γονικής μέριμνας β. η διατάραξη της συναισθηματικής σχέσης του τέκνου με τον άλλο γονέα και την οικογένεια του και η με κάθε τρόπο πρόκληση διάρρηξης των σχέσεων του τέκνου με αυτούς γ. η υπαίτια παράβαση των όρων της συμφωνίας των γονέων ή της δικαστικής απόφασης για την επικοινωνία του τέκνου με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει και η με κάθε άλλο τρόπο παρεμπόδιση της επικοινωνίας, δ. η κακή άσκηση και η υπαίτια παράλειψη της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας από τον δικαιούχο γονέα, ε. η αδικαιολόγητη άρνηση του γονέα να καταβάλλει τη διατροφή που επιδικάστηκε στο τέκνο από το δικαστήριο ή συμφωνήθηκε μεταξύ των γονέων, ζ. η αμετάκλητη καταδίκη του γονέα για ενδοοικογενειακής βία ή για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή για εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, η. οι αβάσιμες, ψευδείς κατηγορίες και ισχυρισμοί εις βάρος του άλλου γονέα.