Αρχική Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης - Εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου για την πρόληψη και τη...ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ ΣΚΟΠΟΣ – ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣχόλιο του χρήστη Γιάννης Μίχος | 21 Δεκεμβρίου 2023, 14:43
  • Σχόλιο του χρήστη 'Γιάννης Μίχος' | 21 Δεκεμβρίου 2023, 14:43

    Θα ήθελα να κάνω μερικές σύντομες παρατηρήσεις με αφορμή μια ακόμη «ριζοσπαστική» μεταρρύθμιση του ποινικού μας συστήματος. Αυτή ακολουθεί την προηγούμενη «ριζοσπαστική» αλλαγή του 2019, η οποία ολοκληρώθηκε τις τελευταίες μέρες πριν το κλείσιμο της Βουλής και την προκήρυξη των εκλογών. 1. Το ποινικό σύστημα, πέρα από σειρά διατάξεων, είναι μια καθημερινή πραγματικότητα που απασχολεί πολύ προσωπικό και επηρεάζει την ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Στοιχεία για την πραγματικότητα του ποινικού συστήματος υπάρχουν ελάχιστα. Αν αναζητήσει κανείς στοιχεία, θα διαπιστώσει ένα μεγάλο κενό. Άλλωστε, μόλις πρόσφατα ιδρύθηκε με το π.δ. 47/2022 και υπό τον τίτλο «Συγκρότηση, οργάνωση και λειτουργία του Γραφείου Συλλογής και Επεξεργασίας Δικαστικών Στατιστικών Στοιχείων στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης» (ΦΕΚ Α’/114/17-06-2022), σχετικό γραφείο στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. 2. Από την πρόχειρη έρευνα στην ιστοσελίδα του υπουργείου δικαιοσύνης βρέθηκαν στοιχεία για το έτος 2022 και το πρώτο εξάμηνο 2016. Μια πρόχειρη μελέτη των στοιχείων αυτών οδηγεί σε εντυπωσιακές διαπιστώσεις. - Το πρώτο εξάμηνο του 2016 συζητήθηκαν από όλα τα πρωτοβάθμια ποινικά δικαστήρια της χώρας 55.860 υποθέσεις. Από αυτές 26.112 ήταν καταδικαστικές, 17.432 αθωωτικές και 12.136 κατέληξαν σε οριστική παύση της δίωξης, αναρμοδιότητα, απόρριψη ως ανυποστήρικτη κλπ. Έξι χρόνια αργότερα, το πρώτο εξάμηνο του 2022 συζητήθηκαν από όλα τα πρωτοβάθμια ποινικά δικαστήρια της χώρας 116.119 υποθέσεις. Από αυτές 56.903 ήταν καταδικαστικές, 41.248 αθωωτικές και 17.968 κατέληξαν σε οριστική παύση της δίωξης, αναρμοδιότητα, απόρριψη ως ανυποστήρικτη κλπ. Την ίδια περίοδο αναβλήθηκαν ή διακόπηκαν 83.933 υποθέσεις που είχαν φθάσει στο ακροατήριο. Με βάση τα (λίγα) διαθέσιμα στοιχεία υπήρξε, μεταξύ 2016 και 2022, μια αύξηση κατά 100% στις εργασίες των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων. Χωρίς μια ουσιαστική και συστηματική προσπάθεια κατανόησης του τι συνέβη, κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης δεν έχει πολύ νόημα. - Ο αριθμός των υποθέσεων είναι μεγάλος και σε απόλυτους αριθμούς: Το 2022, σε ένα μόλις εξάμηνο σχεδόν 2 στους 100 κατοίκους αυτής της χώρας (116.119 + 83933 = 200.052) βρέθηκαν στο εδώλιο πρωτοβαθμίου δικαστηρίου. Αυτό μπορεί να είναι συνέπεια της διάχυτης ποινικοποίησης της ελληνικής έννομης τάξης. Η απειλή ποινής, συνήθως στερητικής της ελευθερίας και σπανιότερα προστίμου, συναντάται σε κάθε ρύθμιση οποιουδήποτε θέματος. Όμως συχνά, όταν η χρήση της απειλής γίνεται πληθωριστική, αυτό της στερεί σοβαρότητα, την ευτελίζει και επομένως μειώνει τόσο την γενικοπροληπτική όσο και την ειδικοπροληπτική λειτουργία της ποινής. - Αυτό που προκύπτει σαν σταθερά του ποινικού μας συστήματος, και αυτό διαχρονικά, είναι ότι το ποσοστό των καταδικαστικών αποφάσεων στο ακροατήριο αντιστοιχεί σε μόλις 50% από τις υποθέσεις που δικάσθηκαν. Αυτό το ποσοστό είναι το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι οι μισές υποθέσεις δεν χρειαζόταν να φθάσουν στο ακροατήριο ή ότι έφθασαν με μέτρια προεργασία, με αποτέλεσμα την αθώωση του/των κατηγορούμενου/ων. Αυτό επίσης σημαίνει ότι είτε χιλιάδες άνθρωποι ταλαιπωρήθηκαν χωρίς λόγο, είτε ότι πολλοί ένοχοι διέφυγαν της ποινής. Χωρίς μια ουσιαστική και συστηματική προσπάθεια κατανόησης και αυτής της παραμέτρου, κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης δεν έχει πολύ νόημα. - Νομίζω, ότι μόνο αν έχει κανείς στην διάθεση του τα πραγματικά δεδομένα της λειτουργίας του ποινικού συστήματος μπορεί να προχωρήσει σε ουσιαστικές και αποτελεσματικές παρεμβάσεις, αλλιώς οι όποιες παρεμβάσεις στηρίζονται σε πρόχειρες και υποκειμενικές εντυπώσεις και σε ανομολόγητες προτεραιότητες-εξυπηρετήσεις. Ελπίζω οι παρατηρήσεις αυτές να φανούν χρήσιμες