Αρχική Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης - Εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου για την πρόληψη και τη...ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΟΙΝΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ – ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Ν. 4619/2019Σχόλιο του χρήστη ΑΡΣΙΣ Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων | 27 Δεκεμβρίου 2023, 22:49
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΑΡΣΙΣ Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων' | 27 Δεκεμβρίου 2023, 22:49

    Άρθρο 4 Απόπειρα τέλεσης εγκλήματος – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 42 Ποινικού Κώδικα ΣΧΟΛΙΟ: Η παρούσα προτεινόμενη ρύθμιση είναι πλήρως αντίθετη με την πάγια αρχή του ποινικού μας δικαίου ότι η ποινή της απόπειρας συναρτάται με την πράξη που έχει τελεστεί και όχι με τον δόλο του δράστη. Δεν αιτιολογείται στο κείμενο της αιτιολογικής έκθεσης για ποιον λόγο λαμβάνει χώρα η συγκεκριμένη τροποποίηση. Άρθρο 9 Απέλαση αλλοδαπού- Προσθήκη άρθρου 72 στον Ποινικό Κώδικα ΣΧΟΛΙΟ: Η κατάργηση της δικαστικής απέλασης με τον Ν.4619/2019 στηριζόταν στην διαπίστωση ότι η ταυτόχρονη “πρόβλεψη της διοικητικής απέλασης” δημιουργούσε στην πράξη μια σειρά προβλημάτων που σχετίζονταν με την υιοθέτηση αντιφατικών λύσεων από τις δικαστικές και διοικητικές αρχές. Περαιτέρω σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Ελβετία ή η Αυστρία, η απέλαση αποτελεί αμιγώς διοικητικό μέτρο. Το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο που διαμορφώνεται από τις διατάξεις των νόμων 3386/2005 και 3907/2011 κρίνεται επαρκές. Για τον λόγο αυτόν μάλιστα κρίθηκε ότι πρέπει η απέλαση να διατηρηθεί μόνο ως διοικητικού χαρακτήρα μέτρο, στις περιπτώσεις που η παρουσία ενός αλλοδαπού στη χώρα θεωρείται ότι δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια τάξη. Οι προϋποθέσεις που τάσσουν συνδυαστικά οι διατάξεις των Ν. 3386/2005 και Ν. 3907/2011 αναφορικά με την διοικητική απέλαση είναι αυστηρότερες από τις προτεινόμενες και υπάγονται στον έλεγχο των διοικητικών πρωτοδικείων. Ενδεχόμενη υιοθέτηση της προτεινόμενης ρύθμισης περί δικαστικής απέλασης φρονούμε ότι θα δημιουργήσει και πάλι – όπως στο παρελθόν – ζητήματα μεταξύ δικαστικών αποφάσεων αφενός των ποινικών και αφετέρου των διοικητικών δικαστηρίων. Σε κάθε περίπτωση οφείλει ο νομοθέτης να θέσει - τουλάχιστον και στις περιπτώσεις δικαστικής απέλασης - τις σχετικές εγγυήσεις που ήδη προβλέπονται και ισχύουν στο άρ. 41 του Ν. 3907/2011 για την προστασία από επιστροφή: 1) των ανηλίκων που παρακολουθούν σχολείο στην Ελλάδα, οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης ή όταν οι γονείς ή τα πρόσωπα που έχουν την επιμέλειά τους διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα, 2) Του γονέα ημεδαπού ανηλίκου, όταν ο γονέας έχει την επιμέλεια ή έχει υποχρέωση διατροφής, την οποία εκπληρώνει, 3) Όσων έχουν υπερβεί το 80ό έτος της ηλικίας τους, 4) Σε όσους έχει χορηγηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας ή έχουν ζητήσει την παροχή τέτοιου καθεστώτος και το αίτημα του δεν έχει κριθεί οριστικά, υπό την επιφύλαξη των άρθρων 32 και 33 της Σύμβασης της Γενεύης του 1951. 5) Των ανηλίκων στους οποίους έχουν επιβληθεί αναμορφωτικά μέτρα με απόφαση του Δικαστηρίου Ανηλίκων. 6) Σε όσους διαπιστώνεται η ομογενειακή τους ιδιότητα. 7) Σε θύματα ή ουσιώδεις μάρτυρες εγκληματικών πράξεων, οι οποίες προβλέπονται στο άρθρο 10 του Ν. 4285/2014 και στα άρθρα 1 και 2 του Ν. 927/1979 (Α` 139) και προσέρχεται προς υποβολή καταγγελίας ή αναφορά του περιστατικού στις αρμόδιες αστυνομικές αρχές, μέχρι την έκδοση της προβλεπόμενης από την περίπτωση β` της παρ. 1 του άρθρου 19Α του Ν. 4251/2014, πράξης του αρμόδιου εισαγγελέα.» Τέλος, στις έγκυες γυναίκες κατά τη διάρκεια της κύησης και για έξι μήνες μετά τον τοκετό καθώς και στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας κατά τις διατάξεις του ν. 3500/2006 που προσέρχονται προς υποβολή καταγγελίας ή αναφορά του περιστατικού στις αρμόδιες αστυνομικές αρχές. Οι παραπάνω εξαιρέσεις είναι σύμφωνες με την ελληνική νομοθεσία και την αρχή της αναλογικότητας. Επιπλέον, πιστεύουμε ότι το μέτρο της δικαστικής απέλασης δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται στις περιπτώσεις του άρ. 69Α του ΠΚ, καθώς αυτό αναφέρεται σε περιπτώσεις ακαταλόγιστων δραστών, οι οποίοι πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοιοι και να επαναπροωθούνται μόνο υπό συγκεκριμένες εγγυήσεις, σχετικά με την περίθαλψή τους. Άρθρο 24 Εξορθολογισμός των κριτηρίων περιορισμού ανηλίκων σε κατάστημα κράτησης νέων- Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 127 Ποινικού Κώδικα ΣΧΟΛΙΟ: Η προτεινόμενη ρύθμιση διευρύνει το πλαίσιο εγκλεισμού των ανηλίκων σε ειδικά καταστήματα κράτησης νέων. Το παραπάνω οφείλουμε να το εξετάζουμε και σε συνδυασμό με τη διάταξη του άρ. 287 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την Προσωρινή Κράτηση των ανηλίκων. Δεν διευρύνεται, λοιπόν, μόνο το περιθώριο επιβολής σε παιδιά του εγκλεισμού σε ειδικά καταστήματα κράτησης, αλλά και η δυνατότητα του Ανακριτή και του Εισαγγελέα να επιβάλουν προσωρινή κράτηση σε ανήλικο. Έπειτα από τρεις δεκαετίες ενασχόλησης με την παιδική προστασία, λαμβάνοντας υπόψη μας επιπλέον διεθνείς και εγχώριες επιστηµονικές µελέτες, φρονούμε ότι ο ποινικός σωφρονισµός ανηλίκων είναι ελάχιστα αποτελεσµατικός ως προς τη µετέπειτα συµµόρφωσή τους, γεγονός που αποδεικνύεται και από την ιδιαίτερα υψηλή υποτροπή των νέων. Είναι ενδεικτική η ρητή αναφορά της ∆ιεθνούς Σύµβασης για τα ∆ικαιώµατα του Παιδιού, σύμφωνα με την οποία «η σύλληψη, κράτηση ή φυλάκιση ενός παιδιού πρέπει να είναι σύµφωνη µε το νόµο, να µην αποτελεί παρά ένα έσχατο µέτρο και να είναι της µικρότερης δυνατής χρονικής διάρκειας» (ν. 2101/92, αρ.37 παρ. 2). Έχοντας υπόψη της το παραπάνω, καθώς και τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, η πρόσφατη τροποποίηση του ΠΚ προέβλεψε διαφορετική ποινική μεταχείριση σε δράστες μεταξύ 18 και 25 ετών, εξαιτίας της διαφορετικής ψυχοκοινωνικής ωρίμανσης της προσωπικότητας των νέων. Ως εκ τούτου η προτεινόμενη ρύθμιση, με την οποία προβλέπεται η δυνατότητα επιβολής του περιορισμού σε ειδικό κατάστημα νέων για κάθε κακούργημα (καθώς και η δυνατότητα προφυλάκισης – προσωρινής κράτησης), έρχεται σε αντίθεση με όσα προαναφέρθηκαν. Περαιτέρω, διατηρούμε έντονες επιφυλάξεις κατά πόσο οι επικρατούσες στα Ειδικά Καταστήµατα Κράτησης Νέων συνθήκες ανταποκρίνονται στις ανάγκες της παιδικής ηλικίας. Ο εγκλεισμός ειδικά των ανηλίκων µπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για την µετέπειτα ζωή τους. Θεωρούμε ότι πρέπει κατ’ ελάχιστον να προηγείται η απαραίτητη κοινωνική έρευνα, ώστε η επιβολή του µέτρου να βασίζεται και στην εκτίµηση της προσωπικότητας του ανηλίκου δράστη, καθώς και να ενισχυθεί η δημιουργία κατάλληλα στελεχωμένων και διαμορφωμένων δομών, στις οποίες θα προέχει ο προνοιακός / παιδαγωγικός χαρακτήρας και θα παρέχεται δυνατότητα διαφοροποιημένης μεταχείρισης των ανηλίκων, ανάλογα με την προσωπικότητα και την προσωπική πορεία τους. Αντί της προτεινόμενης ρύθμισης πιστεύουμε ότι είναι δυνατή η προσθήκη συγκεκριμένων κακουργηματικών πράξεων, στις οποίες όλως εξαιρετικά θα είναι δυνατόν να επιβληθεί το μέτρο αυτό, μετά από αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου Δικαστηρίου ότι ηπιότερα μέτρα δεν είναι δυνατόν να ευδοκιμήσουν στην συγκεκριμένη κάθε φορά περίπτωση. Συντασσόμαστε με παλιότερες θέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, που έχει προτείνει προς το Υπουργείο τη δημιουργία «ξενώνων αυξημένης φροντίδας» για εφήβους με παραβατική συμπεριφορά, ως δομών εναλλακτικών της κράτησης, ενώ έχει τονίσει τη σημασία λήψης μέτρων για την ενίσχυση του θεσμού της τμηματικής έκτισης της ποινής για τους ανήλικους και νεαρούς ενήλικους κρατουμένους. Τέλος, οφείλουμε να σημειώσουμε, ότι συχνά η εμπλοκή ανηλίκων σε αξιόποινες πράξεις είναι αποτέλεσμα εξαναγκασμού σε αυτές από τους πραγματικούς δράστες. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα, ώστε να αποφευχθούν ιδιαίτερα επαχθείς συνέπειες για αυτά τα παιδιά, τα οποία έχουν μάλλον την ιδιότητα του θύματος παρά του “δράστη”.