Αρχική Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης - Εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου για την πρόληψη και τη...ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΌΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΎ ΠΛΑΙΣΊΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΈΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΉΣ ΒΊΑΣ – ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Ν. 3500/2006Σχόλιο του χρήστη Μαρια Μακανικα | 28 Δεκεμβρίου 2023, 21:13
  • Σχόλιο του χρήστη 'Μαρια Μακανικα' | 28 Δεκεμβρίου 2023, 21:13

    ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 ΝΟΜΟΥ 3500/2006 (ΑΡΘΡΟ 88 ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ) : ΝΑ ΘΕΣΠΙΣΤΕΙ Η ΓΟΝΕΪΚΗ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ ΩΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΑΔΙΚΗΜΑ, ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΩΣ ΜΟΡΦΗ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ – ΒΛΑΒΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ – ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΗΛΙΚΟΥ ΤΕΚΝΟΥ Να προστεθούν εδάφια β’, γ’, δ’ και ε’ στην παράγραφο 1 του άρθρου 6 του Νόμου 3500/2006, ώστε το κείμενο αυτού να έχει ως εξής : Άρθρο 6 - Ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη 1. Το μέλος της οικογένειας το οποίο προξενεί σε άλλο μέλος αυτής σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας του, υπό την έννοια του εδαφίου α΄ της παρ. 1 του άρθρου 308 του Ποινικού Κώδικα, ή με συνεχή συμπεριφορά προξενεί εντελώς ελαφρά κάκωση ή βλάβη της υγείας του, με την έννοια του εδαφίου β΄ της παραπάνω διάταξης, τιμωρείται με φυλάκιση, τουλάχιστον ενός έτους. Βλάβη – ειδικότερα δε της ψυχικής – υγείας, με την έννοια του προηγούμενου εδαφίου, αποτελεί και η πρόκληση από τον ένα γονέα (αποξενωτή), με πρόθεση, δια πράξεων ή παραλείψεων, γονεϊκής αποξένωσης του ανήλικου τέκνου από τον άλλο γονέα (αποξενωμένο). Γονεϊκή αποξένωση ορίζεται ως η ψυχική κατάσταση, κατά την οποία ένα παιδί απορρίπτει, χωρίς βάσιμο λόγο, τη σχέση με τον αποξενωμένο γονέα. Κριτήρια διάγνωσης της γονεϊκής αποξένωσης είναι : [α] απουσία παραμέλησης και κακοποίησης – σωματικής ή ψυχικής – του τέκνου από τον αποξενωμένο γονέα [β] άρνηση επαφής και αποφυγή σχέσης εκ μέρους του παιδιού με τον αποξενωμένο γονέα, με συμπεριφορικές εκδηλώσεις όπως : 1. η επανάληψη επικρίσεων για τον αποξενωμένο γονέα σε τρίτους, 2. επιπόλαιες και παράλογες εκλογικεύσεις για δήθεν απόρριψη του αποξενωμένου γονέα, 3. έλλειψη αμφιθυμίας για τους γονείς, θεωρώντας πάντοτε τον ένα γονέα καλό και τον άλλο κακό, 4. έντονες δηλώσεις, ότι είναι αποκλειστικά δική του η απόφαση να διακόψει τις επαφές με τον αποξενωμένο γονέα, 5. απουσία ενοχής για την προσβλητική μεταχείριση του αποξενωμένου γονέα, 6. αντανακλαστική υποστήριξη στον αποξενωτή γονέα σε γονεϊκή σύγκρουση, 7. υιοθέτηση κατηγοριών του ενός γονέα για τον άλλο γονέα και 8. απόρριψη της ευρύτερης οικογένειας του άλλου γονέα και [γ] γονικές συμπεριφορές αλλοτρίωσης από τον αποξενωτή γονέα που επηρεάζουν αρνητικά την αντίληψη του τέκνου για τον αποξενωμένο γονέα, ιδίως : 1. συκοφαντικοί ισχυρισμοί, 2. ψευδείς καταγγελίες σεξουαλικής κακοποίησης, 3. παρεμπόδιση επικοινωνίας του παιδιού με τον αποξενωμένο γονέα, 4. αποθάρρυνση του παιδικού ενδιαφέροντος για τον αποξενωμένο γονέα, 5. εξαναγκασμός του τέκνου να απορρίψει τον αποξενωμένο γονέα, 6. θέση διλήμματος στο παιδί για επιλογή γονέα, 7. πρόκληση ψευδών εντυπώσεων στο τέκνο για δήθεν επικινδυνότητα του αποξενωμένου γονέα, 8. εμφάνιση τρίτου προσώπου ως δήθεν πατέρα ή μητέρας, 9. απόκρυψη ιατρικών, κοινωνικών ή εκπαιδευτικών πληροφοριών για το τέκνο από τον αποξενωμένο γονέα Η διάγνωση της γονεϊκής αποξένωσης γίνεται με κάθε αποδεικτικό μέσο, ιδίως δε με παιδοψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη, που παραγγέλλει η αρμόδια δικαστική ή εισαγγελική αρχή, αποκλειστικά σε δημόσιο φορέα ψυχικής υγείας, και η οποία διεξάγεται μόνον από απασχολούμενους σε αυτόν παιδοψυχιάτρους, εξειδικευμένους στη γονεϊκή αποξένωση με πιστοποιημένες στο εν λόγω αντικείμενο θεωρητική κατάρτιση και κλινική εμπειρία αποξενωμένων τέκνων. 2. Αν η πράξη της πρώτης παραγράφου είναι δυνατόν να προκαλέσει στο θύμα κίνδυνο για τη ζωή του ή βαριά σωματική βλάβη, επιβάλλεται φυλάκιση, τουλάχιστον, δύο ετών. Αν επακολουθήσει βαριά σωματική ή διανοητική πάθηση του θύματος, επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα ετών. Αν ο υπαίτιος επεδίωκε ή γνώριζε και αποδέχθηκε το αποτέλεσμα της πράξης του, τιμωρείται με κάθειρξη. 3. Αν η πράξη της παρ. 1 τελέσθηκε σε βάρος εγκύου ή σε βάρος μέλους της οικογένειας το οποίο, από οποιαδήποτε αιτία, είναι ανίκανο να αντισταθεί ή αν η πράξη τελέσθηκε ενώπιον ανήλικου μέλους της οικογένειας, τιμωρείται με φυλάκιση, τουλάχιστον, δύο (2) ετών και αν φέρει και τα χαρακτηριστικά του πρώτου εδαφίου της παρ. 2 με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών. 4. Αν η πράξη της πρώτης παραγράφου συνιστά μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία, ή ψυχικού πόνου, ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, ιδίως με την παρατεταμένη απομόνωση του θύματος, επιβάλλεται κάθειρξη. Αν το θύμα είναι ανήλικος, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Με το Νόμο 4800/2021 αναγνωρίζεται η γονεϊκή αποξένωση, ευθέως στην αιτιολογική έκθεση του (κεφάλαιο Β σελ. 14, όπου περιγράφεται, ως ένας εκ των νομοθετικών σκοπών : «να αποφεύγεται το φαινόμενο της γονεϊκής αποξένωσης») και εμμέσως – πλην σαφώς – στις διατάξεις του ως «διάρρηξη των συναισθηματικών σχέσεων» τέκνου και γονέα (άρθρo 5 Νόμου 4800/2021 που τροποποίησε το άρθρο 1511 παρ. 2 Α.Κ. : «Στο βέλτιστο συμφέρον του τέκνου, που εξυπηρετείται ιδίως … και από την αποτροπή διάρρηξης των σχέσεών του με καθένα από αυτούς (γονείς) …» και άρθρο 14 Ν. 4800/2021 που τροποποίησε το άρθρο 1532 Α.Κ. : «Κακή άσκηση της γονικής μέριμνας συνιστούν ιδίως : … β. η διατάραξη της συναισθηματικής σχέσης του τέκνου με τον άλλο γονέα και την οικογένειά του και η με κάθε τρόπο πρόκληση διάρρηξης των σχέσεων του τέκνου με αυτούς …»), καθώς η τελευταία είναι συνέπεια και εξωτερική εκδήλωση της γονεϊκής αποξένωσης. Αν και υπήρξαν αρκετές βιβλιογραφικές αναφορές τις προηγούμενες δεκαετίες, για πρώτη φορά η γονεϊκή αποξένωση περιεγράφηκε ως «σύνδρομο» το έτος 1985 από τον R. Gardner. Τα επόμενα έτη, οι περισσότεροι συγγραφείς εγκατέλειψαν τη χρήση της λέξης «σύνδρομο» και αναφέρθηκαν απλώς σε αυτήν ως ψυχική κατάσταση. Έκτοτε και έως σήμερα, η γονεϊκή αποξένωση, ως ψυχική κατάσταση του παιδιού με συγκεκριμένα συμπτώματα (που σχετίζεται με συμπεριφορές του αποξενωτή γονέα, ενώ έχει ψυχολογικές συνέπειες για τον αποξενωμένο γονέα), είναι ευρέως αποδεκτή στην επιστημονική βιβλιογραφία, σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια που αναφέρθηκαν ανωτέρω στην πρόταση συμπλήρωσης του άρθρου 6 Ν. 3500/2006. Η γονεϊκή αποξένωση μπορεί να συνιστά ψυχολογική κακοποίηση του παιδιού και επομένως μορφή ενδοοικογενειακής βίας, τιμωρούμενη σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 3500/2006. Παρότι το σύνδρομο γονεϊκής αποξένωσης δεν περιλαμβάνεται ως αυτοτελής ψυχική διαταραχή στα διαγνωστικά εγχειρίδια DSM-5 της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και ICD-11 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας – αν και έχει κατατεθεί σχετική τεκμηριωμένη πρόταση από πληθώρα ειδικών επιστημόνων (Bernet W. – Baker A.J.L., Proposal for Parental Alienation Relational Problem to be Included in “Other Conditions That May Be a Focus of Clinical Attention” in DSM-5-TR / The American Journal of Family Therapy, 2010, Vol. 38, Iss. 2, σελ. 76 – 187, όπου 67 διεθνείς επιστήμονες – ερευνητές συνυπογράφουν την πρόταση να γίνει δεκτή η γονεϊκή αποξένωση ως διάγνωση σε DSM-V και ICD-11), εντούτοις βασικά χαρακτηριστικά της γονεϊκής αποξένωσης περιγράφονται στα παρακάτω διαγνωστικά κριτήρια του DSM-5 : α) με κωδικό V995.51 : ψυχολογική κακοποίηση παιδιού, β) με κωδικό V61.20 : προβλήματα στις σχέσεις γονέα – παιδιού, που σχετίζονται με διαταραγμένη λειτουργία σε συμπεριφορικό, γνωστικό και συναισθηματικό επίπεδο και γ) με κωδικό V61.29 : παιδί που επηρεάζεται από δυσφορία στη γονική σχέση. Τέλος, έχουν υποστηριχθεί στην επιστημονική βιβλιογραφία και απόψεις που απορρίπτουν την ύπαρξη της γονεϊκής αποξένωσης, όμως αντικρούονται ως στηριζόμενες σε εσφαλμένη μεθοδολογία και αξιολόγηση δεδομένων. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΟΝΕΪΚΗ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ / ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Αναστασοπούλου Σ., “Ενδοοικογενειακή βία”, μελέτη δημοσιευθείσα στην ιστοσελίδα «ΓΟΝΙΣ», 2022 Βαλμαντώνης Ι., “Η γονική αποξένωση στη δικαστηριακή πρακτική”, ΕλλΔνη τ. 5, Σεπτέμβριος 2022 Βαλμαντώνης Ι., “Η γονική αποξένωση ως μορφή ενδοοικογενειακής βίας”, 2022 Βαλτούδης Α., “Συνεπιμέλεια και εναλλασσόμενη κατοικία στο νέο οικογενειακό δίκαιο”, ΕλλΔνη, τ. 4, Ιούλιος 2021 Θέμελη O., “Τα παιδία καταθέτει – Η δικανική εξέταση ανηλίκων μαρτύρων, θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης», εκδ. Τόπος, 2014, σ. 273-278 Καπερώνη Μ., “Γονική αποξένωση”, στο συλλογικό έργο “Από κοινού και εξίσου – Η κοινή ανατροφή των παιδιών μετά το διαζύγιο”, Gutenberg, 2022, σελ. 81 – 135 Κατσικερός Π., “Γονεϊκή αποξένωση : πρόβλημα και λύσεις’’ άρθρο δημοσιευθέν στην ιστοσελίδα «dikastiko.gr», 2022 Κολαϊτης, “Συγκρουσιακά διαζύγια και σχετιζόμενες καταστάσεις” στο συλλογικό έργο “Σύγχρονη ψυχιατρική παιδιού και εφήβου”, 2022, ιδίως σελ. 398 επ. Μαργαρώνη Α. & Γιαννοπούλου Ι., “Ισχυρισμοί σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων σε περιπτώσεις συγκρουσιακών διαζυγίων”, Ψυχιατρική Παιδιού και Εφήβου, vol. 10, τ. 1ο, έτος 2022 Μπέκα Α., “Διάσπαση της γονεϊκής συμβίωσης και σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών. Αληθείς και ψευδείς καταγγελίες και η αξιολόγησή τους”, Παιδί & Έφηβος, 2004 / τ. 6, σ. 21-40 Μπέκα Α., “Η διαταραγμένη επικοινωνία με το παιδί μετά τη διάσπαση της συμβίωσης των γονέων, ως παράγοντας κινδύνου για την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη – Συμβολή σε θέματα δικαστικής παιδοψυχιατρικής”, διδακτορική διατριβή στο Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ., 2005 Παντελαίου Χ., “Η παρεμπόδιση της επικοινωνίας του τέκνου”, διπλωματική εργασία στη Νομική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., 2018 Πενταράκη Α., “Νέες τάσεις στην επιμέλεια των παιδιών και η σχέση τους με την παιδική κακοποίηση”, Συνήγορος, 2018, σ. 40 επ. 2. ΔΙΕΘΝΗΣ / ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ Baker A.J.L. & Chambers J., Adult recall of childhood exposure to parental conflict : Unpacking the black box of parental alienation, Journal of Divorce & Remarriage, 2011 / 52, p. 55-76 Baker A.J.L., Burkhard B. & Kelly J., Differentiating alienated from not alienated children : A pilot study, Journal of Divorce & Remarriage, 2012 / 53, p. 178-193 Bantekas I., Discrimination against Fathers in Greek Child Custody Proceedings : Failing the Child’s Best Interests, International Journal of Children s Rights, 2016 / 24, σ. 330-357 Bernet W. – Baker A.J.L., Proposal for Parental Alienation Relational Problem to be Included in “Other Conditions That May Be a Focus of Clinical Attention” in DSM-5-TR / The American Journal of Family Therapy, 2010, Vol. 38, Iss. 2, σελ. 76 – 187 Bernet W., Parental alienation and misinformation proliferation, Family Court Review, 2020 Bernet W., Rohner R. & Reay K.M., Rejecting the rejection of parental alienation : Comment on Mercer (2021), Journal of Family Trauma, Child Custody & Child Development, 2020 Bernet W. & Greenhill L., The Five-Factor Model for the Diagnosis of Parental Alienation, Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 2022, Vol. 61 / No 5, p. 591-594 Bjarnason, T. & Arnarsson, A.M., Joint physical custody and communication with parents : A cross-national study of children in 36 Western countries, Journal of Comparative Family Studies 2011, 42 / 6, p. 871-890 Gardner R., Recent trends in divorce and custody litigation, Academy Forum, 1985 / 29, 3-7 Gardner R., The Parental Alienation Syndrome : A Guide for Mental Health and Legal Professionals, Cresskill, NJ : Creative Therapeutics, 1992, p. 63-92 Harman J.J., Kruk E. & Hines D.A., Parental Alienating Behaviors : An Unacknowledged Form of Family Violence, Psychological Bulletin, 2018, 144 (12), p. 1275-1299 Koukoulis A.N., Tsellou M., Rougkala V., Bacopoulou F. & Papadodima S., Decisions of Greek Courts Securing the Right of Parent–Child Communication and Their Determinants, Healthcare 2022, 10(12), 2522 Lorandos D. Parental alienation and North American Law (in Lorandos D. & Sauber S.R., Parental alienation : The handbook for mental health and legal professionals, 2013, σ. 348-424, Charles C. Thomas Publisher) Lorandos D. (2020), Parental alienation in U.S. Courts, 1985 to 2018, Family Court Review, 58[2], 2020, σ. 322 – 339) Nielsen L., Joint Versus Sole Physical Custody : Children’s Outcomes Independent of Parent. Child Relationships, Income, and Conflict in 60 Studies, Journal of Divorce & Remarriage, 2018 / 59, p. 247-281 Saunders L. – Harman J., “Κοινή ανατροφή και γονική αποξένωση – Σκέψεις βελτίωσης” (μτφρ. Γιώργος Καραμανώλης), στο συλλογικό έργο “Από κοινού και εξίσου – Η κοινή ανατροφή των παιδιών μετά το διαζύγιο”, Gutenberg, 2022, σελ. 81 – 135 Vassiliou D. & Cartwright G., The Lost Parents’ Perspective on Parental Alienation Syndrome, The American Journal of Family Therapy, 2001 / 29, p. 181-191