Υπουργείο Δικαιοσύνης | Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

Σχόλιο του χρήστη 'Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας' | 28 Δεκεμβρίου 2023, 23:32

Μόνιμος Σύνδεσμος

Κατάργηση του Ποινικής Διαμεσολάβησης στις υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας (Κεφάλαιο Δ΄ του Ν. 3500/2006) Προτείνεται να καταργηθεί η Ποινική Διαμεσολάβηση από τον Ν.3500/2006 επειδή: • όλες οι διαδικασίες αποκαταστατικής δικαιοσύνης προϋποθέτουν ισορροπία ισχύος των δύο εμπλεκόμενων μερών: αντίθετα, στην ενδοοικογενειακή βία παρατηρείται έντονη ανισορροπία ισχύος μεταξύ δράστη-θύματος. Αυτό μπορεί όχι μόνο να οδηγήσει το θύμα να αποδεχτεί την έναρξη ποινικής διαμεσολάβησης (από φόβο για τυχόν αντίποινα ή για την υλοποίηση απειλών και εκβιασμών που σχετίζονται με την ευημερία και την επιμέλεια κοινών τέκνων) αλλά και να το εκθέσει σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτόν στον οποίο ήδη βρίσκεται –ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει καμία εποπτεία της τήρησης των όρων ποινικής διαμεσολάβησης και καμία κύρωση για τις παραβιάσεις τους. Επιπλέον αυτή η πρακτική εκπέμπει ξεκάθαρα το μήνυμα προς δράστες και θύματα πως πρόκειται για μία διαδικασία που στοχεύει να μην καταστεί ο δράστης υπόλογος για τις πράξεις του ενώ ταυτόχρονα απαλλάσσει το δικαστικό σύστημα από υποθέσεις που δεν θεωρεί «πραγματικά» εγκλήματα αλλά «οικογενειακή» υπόθεση ή διένεξη. • η ενδοοικογενειακή βία είναι παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν είναι προσωπική διένεξη που μπορεί να διευθετηθεί με την παρέμβαση ενός αμερόληπτου τρίτου ατόμου (εισαγγελέα σύμφωνα με τον Ν.3500/2006, αστυνομικού σύμφωνα με την πράξη) o η κακοποίηση είναι συνειδητή επιλογή του δράστη η οποία μάλιστα έχει τα χαρακτηριστικά διαρκούς εγκλήματος o η επιζώσα ΔΕΝ είναι συνυπεύθυνη με το δράστη για την κακοποίηση που υφίσταται Επιπρόσθετα, ο τρόπος με τον οποίο υλοποιείται η διαδικασία διερεύνησης της έναρξης ποινικής διαμεσολάβησης μέχρι σήμερα, ασκεί πιέσεις στο θύμα να την αποδεχτεί καθιστώντας την πολλές φορές υποχρεωτική, γεγονός που παραβιάζει το Άρθρο 48, παρ. 1 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Με άλλα λόγια όταν ο/η Εισαγγελέας ή η Αστυνομία καλεί, προτρέπει ή πιέζει το θύμα να αποδεχτεί την έναρξη της Ποινικής Διαμεσολάβησης, πολλά θύματα θεωρούν ότι δεν μπορούν να απαντήσουν αρνητικά, ιδιαίτερα εάν δεν έχουν εκ των προτέρων ενημερωθεί αναλυτικά για τη διαδικασία, τους πιθανούς όρους καθώς και τη δυνατότητά τους να αρνηθούν. Πολλές φορές καλούνται στο Α.Τ. ταυτόχρονα με τον δράστη ή «σύρονται» εκβιαζόμενες ή απειλούμενες από αυτόν να δηλώσουν την βούληση υπαγωγής της υπόθεσης σε Ποινική Διαμεσολάβηση, χωρίς κανείς να ενδιαφέρεται να διερευνήσει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες προσέρχονται. Σημειώνεται δε ότι οι επιζώσες ενδοοικογενειακής βίας που αποδέχονται την έναρξη ποινικής διαμεσολάβησης χωρίς να διαθέτουν νομική εκπροσώπηση δεν λαμβάνουν καμία έγγραφη ή, έστω προφορική, ενημέρωση για τους ακριβείς όρους που έχουν τεθεί, για τα χρονικά διαστήματα, ή για τις ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν για να ενημερωθεί Εισαγγελέας ποινικής δίωξης για την παραβίαση των όρων ή για την έκθεση των ίδιων και των παιδιών τους σε κίνδυνο. Κατάργηση της ΥΑΣΔ σε αστικές υποθέσεις, όταν μεταξύ των δύο μερών υπάρχει ή είχε υπάρξει ενδοοικογενειακή βία Λαμβάνοντας υπόψη: - το Άρ. 48, παρ. 1 του Ν.4531/2018 με τον οποίο κυρώθηκε η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση Κων/πολης), με την οποία η χώρα μας οφείλει να «απαγορεύσει τις υποχρεωτικές εναλλακτικές διαδικασίες επίλυσης των διαφορών» μεταξύ δράστη-θύματος για «όλες τις μορφές βίας που καλύπτονται από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας Σύμβασης» - το Άρ. 31 της Σύμβασης της Κων/πολης (Ν.4531/2018), με την οποία η χώρα μας οφείλει να διασφαλίζει «ότι κατά τον καθορισμό της επιμέλειας και των δικαιωμάτων επίσκεψης των παιδιών, θα λαμβάνονται υπόψη τα περιστατικά βίας που καλύπτονται από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας Σύμβασης» (παρ. 1) και «ότι η άσκηση οποιωνδήποτε δικαιωμάτων επίσκεψης ή επιμέλειας δεν θίγει τα δικαιώματα και την ασφάλεια του θύματος ή των παιδιών» (παρ. 2) - το Άρ. 1514 Α.Κ., παρ. 2 (όπως τροποποιήθηκε από το Άρ. 8 του Ν.4800/2021), με βάση το οποίο εξαιρούνται της διαμεσολάβησης οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας συνάγεται πως μια μητέρα, θύμα ενδοοικογενειακής βίας από τον πατέρα των παιδιών της, η οποία καταθέτει Αγωγή για ζητήματα γονικής μέριμνας, επιμέλειας, και/ή διατροφής παιδιών, ΔΕΝ είναι υποχρεωμένη να παραστεί σε ΥΑΣΔ, μαζί με τον δράστη ενδοοικογενειακής βίας. Εντούτοις δεν έχει πουθενά καθοριστεί τι είδους έγγραφο πρέπει να κατατεθεί, αντί του πρακτικού ΥΑΣΔ, προκειμένου να μην κηρυχθεί απαράδεκτη η Αγωγή της και, για αυτό, όλα τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας ΥΠΟΧΡΕΩΝΟΝΤΑΙ να συμμετέχουν σε τουλάχιστον μία συνεδρία (ΥΑΣΔ) μαζί με τον δράστη, γεγονός που παραβιάζει το άρθρο 48 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Η GREVIO, διατυπώνει επίσης τις ανησυχίες της για τον τρόπο με τον οποίο υλοποιούνται τόσο η ποινική διαμεσολάβηση όσο και η ΥΑΣΔ στις υποθέσεις Οικογενειακού Δικαίου μεταξύ δράστη-θύματος, και διατυπώνει μια επείγουσα σύσταση (παρ. 248 στο: https://www.coe.int/en/web/istanbul-convention/greece) προς τις Ελληνικές Αρχές: Απαγόρευση των υποχρεωτικών εναλλακτικών διαδικασιών επίλυσης της διαφοράς ή επιβολής ποινής (άρθρο 48) Η GREVIO ενθαρρύνει έντονα τις Ελληνικές Αρχές να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι η χρήση της διαμεσολάβησης σε περιπτώσεις βίας κατά των γυναικών βασίζεται στον πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων, των αναγκών και της ασφάλειας των θυμάτων. Ειδικότερα, η διαμεσολάβηση θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο με γυναίκες θύματα βίας που είναι σε θέση να αποφασίσουν ελεύθερα αν θα δεχθούν ή θα αρνηθούν τη διαδικασία. Οι Ελληνικές Αρχές θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι αστυνομικοί, οι εισαγγελείς, οι διαμεσολαβητές/-βήτριες και όλα τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης λαμβάνουν ειδικές κατευθυντήριες γραμμές και εκπαίδευση που εστιάζουν στην έμφυλη δυναμική της ενδοοικογενειακής βίας και στον αντίκτυπό της στην ικανότητα των θυμάτων να εισέλθουν σε μια διαδικασία διαμεσολάβησης επί ίσοις όροις με τον δράστη. (παράγραφος 248)