Αρχική Αποσυμφόρηση Φυλακών - Βελτίωση Συνθηκών ΚράτησηςΆρθρο 282 Κ.Π.Δ. Προσωρινή κράτηση και περιοριστικοί όροιΣχόλιο του χρήστη Καλφέλης Γρηγόριος | 17 Νοεμβρίου 2009, 13:05
  • Σχόλιο του χρήστη 'Καλφέλης Γρηγόριος' | 17 Νοεμβρίου 2009, 13:05

    Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις για το θεσμό της προσωρινής κράτησης κινούνται συνολικά προς τη σωστή δικαιοπολιτική και δικονομική κατεύθυνση , γιατί είναι επαινετέα η τάση του Νομοθέτη να εξειδικεύσει και να εμπειρικοποιήσει ακόμη περισσότερο το μέγεθος της επικιδυνότητας, ως προυπόθεση για την ενεργοποίηση του συζητούμενου επαχθούς μέτρου του δικονομικού καταναγκασμού. Μετά τη κατάφαση αυτής της γενικής στάθμισης θα ήθελα να κάνω ορισμένες πιο εξειδικευμένες παρατηρήσεις : 1. Στην προτεινόμενη αναδιατύπωση της παρ.3 του άρθρου 282 του ΚΠΔ προσδιορίζεται ορθά " ότι προσωρινή κράτηση μπορεί να επιβληθεί αντί για περιοριστικούς όρους - εάν αιτιολογημένα κριθεί ότι οι τελευταίοι δεν επαρκούν. Παρόλα αυτά, αν ο ανακριτής δεν διενεργήσει αυτή την αιτιολόγηση περί της ανεπάρκειας των περιοριστικών όρων, δεν θα υπάρχει ατυχώς καμία δκονομική επίπτωση στην εκκρεμούσα ποινική διαδικασία, αφού η προκείμενη διάταξη του ανακριτή είναι αναιρετικά ανέλεγκτη και το άρθρο 139 του ΚΠΔ που - από την εποχή του ν.2408/1996- επιβάλλει ανεξαίρετα την αιτιολόγηση όλων των ανακριτικών διατάξεων , δεν είναι εξοπλισμένο με ακυρότητα! Μήπως λοιπόν για το μέλλον πρέπει να σκεφθούμε μια αλλη λύση σε αυτό το επίπεδο της αιτιολόγησης ( π.χ αναιρετκός έλεγχος), γιατί όσο και αν "τεντώνουμε" τις δυνατότητες μιας νομοθετικής πρωτοβουλίας , φοβάμαι ότι τα αποτελέσματα θα είναι πενιχρά ,αφού έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια παγιωμένη ανακριτική "κουλτούρα" που αποφεύγει την αιτιολόγηση της ανεπάρκειας των περιοριστικών όρων και κατευφεύγει σχεδόν αυτόματα στην επιβολή του μέτρου της προσωρινής κράτησης; 2.Η επικινδυνότητα , ως προυπόθεση για την επιβολή της προσωρινής κράτησης, με βάση την υφιστάμενη ( μέχρι σήμερα) ρύθμιση του άρθρου 282 του ΚΠΔ , πρέπει να προκύπτει από ειδικά μνημονευόμενα πραγματικά περιστατικά της προηγούμενης ζωής του κατηγορουμένου. Σε αυτό το μέγεθος είχε παλιότερα ασκηθεί κριτική από την επιστήμη , γιατί μέσα σε αυτό θα μπορούσαν ευχερώς να ενταχθούν και στοιχεία τα οποία έχουν αξιολογική χροιά, όπως το χαρακτηρολογικό status του κατηγορουμένου κλπ. Με την προτεινόμενη αναδιατύπωση του προκείμενου άρθρου η επινδυνότητα πρέπει να προκύπτει από προηγούμενες αμετάκλητες καταδίκες για κακούργημα. Αναρωτιέμαι όμως το εξής πράγμα : Αν κάποιος έχει καταδικαστεί αμετάκλητα στο παρελθόν για τρείς πλημμεληματικές απάτες και κινηθεί εναντίον του ποινική δίωξη για κακουργηματική απάτη, σε αυτή άραγε τη περίπτωση δεν είναι επίσης σαφές ότι έχουμε μια εμπειρικά ανιχνεύσιμη επικινδυνότητα , που μπορεί αιτιακά να οδηγήσει στην επανάληψη νέων εγκλημάτων; Μήπως λοιπόν είναι απαραίτητο να επιλέξουμε το κριτήριο που υιοθετεί η παρ. 112a περ.2 της Γερμανικού Κώδικα της Ποινικής Δικονομίας, όπου η επικιδυνότητα παράγεται από τις αμετάκλητες καταδίκες σε ομοειδείς αξιόποινες πράξεις; ( Straftaten gleicher Art). Το ομοειδές ,άλλωστε, των αδικημάτων οριοθετεί μια εξειδικευμένη τάση "επανάληψης" και πρέπει να στηρίζεται σε κριτήρια ουσιαστικής συγγένειας ( δηλαδή στην ταυτότητα του προσβαλλόμενου εννόμου αγαθού). 3. Μήπως, θα πρέπει να μειωθεί ο ανώτατος χρόνος της προσωρινής κράτησης σε 12 μήνες ( ή και λιγότερο)σε όλα τα κακουργήματα,αφού ο ν. 3727/2008 διατήρησε το 18μηνο για τα σοβαρότερα από αυτά, χωρίς να έχει καμία εξειδικευμένη φολοσοφία; Από όλα αυτά είναι σαφές ότι ο Νομοθέτης πρέπει να συγκρουστεί με μια ολόκληρη δικαστική κουλτούρα που οδηγεί στη γρήγορη επιβολή του επαχθούς μέτρου της προσωρινής κράτησης. Αν αυτό δεν μεταλλαχθεί, φοβάμαι ότι θα τεντώνουμε κάθε φορά τα όρια μιας νομοθετικής δυναμικής,χωρίς να πετυχαίνουμε πολλά αποτελέσματα. Εξάλλου οι προοπτικές μιας επιτυχούς νομοθετικής παρέμβασης μειώνονονται δραστικά, γιατί κατά την επιβολή του μέτρου της προσωρινής κράτησης υπεισέρχονται και οι λεγόμενοι "απόκρυφοι λόγοι" (π.χ πίεση της κοινής γνώμης κλπ). Δεν είναι τυχαίο κατά συνέπεια το εξής πράγμα : από μελέτη που έγινε παλιότερα στην πολιτεία της Ουάσιγκτον αποκαλύφθηκε ότι ένα μεγάλο ποσοστό από τα άτομα κατά των οποίων ενεργοποιείτο το ένταλμα της σύλληψης ήταν έγχρωμοι ( Gottfredson- Gottfredson, Decision making in criminal justice ( Toward the rational exercise of discretion), 1988)!