Υπουργείο Δικαιοσύνης | Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

Σχόλιο του χρήστη 'Λεωνίδας Χατζησταύρου Πρόεδρος Πρωτοδικών' | 24 Σεπτεμβρίου 2010, 19:08

Μόνιμος Σύνδεσμος

Δυστυχώς,χάριν της αποσυμφορήσεως των φυλακών,φαίνεται ότι διολισθαίνουμε ακόμη περισσότερο στον πολύ επικίνδυνο δρόμο της χαλάρωσης της ποινικής καταστολής και της ουσιαστικής ατιμωρησίας.Αυτό ίσως βραχυπρόθεσμα να προκαλέσει κάποια ελάφρυνση στο πρόβλημα των φυλακών, όμως μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οι συνέπειες θα είναι σοβαρότατες και ίσως πολύ επικίνδυνες,αφού είναι βέβαιο ότι η εγκληματικότητα θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο,όπως επίσης και η επιβάρυνση των ποινικών δικαστηρίων.Πράγματι,με την προτεινόμενη ρύθμιση ουδείς θα κινδυνεύει να πάει στη φυλακή πριν την τελεσιδικία της καταδικαστικής απόφασης,όσο σοβαρό πλημμέλημα και αν έχει τελέσει,όσες φορές στο μεταξύ συλληφθεί και καταδικασθεί πρωτοδίκως για τη διάπραξη και άλλων ομοειδών ή διαφορετικών πλημμελημάτων.Αυτό βέβαια ισχύει και για τα αυτόφωρα εγκλήματα,ακόμη και όταν λόγω του είδους και της σοβαρότητάς τους,αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι πρέπει να υπάρξει (ουσιαστική)τιμωρία.Έτσι,μόνο μελαγχολία προκαλούν οι διακηρύξεις μόλις χθες αρμοδίων εκπροσώπων της πολιτείας ότι στο αυτόφωρο θα παραπέμπονται οι μεγάλοι φοροφυγάδες,οι παρακωλύοντες με τα φορτηγά τις συγκοινωνίες και οι παραβάτες του αθλητικού νόμου.Όμως,με την προτεινόμενη ρύθμιση πηγαίνουμε ακόμη πιο μακριά και συγκεκριμένα στην αδυναμία φυλακίσεως του δράστη ακόμη και σοβαρότατων κακουργημάτων(εφόσον επιβλήθηκε κάθειρξη μέχρι δέκα έτη) στις πλείστες των περιπτώσεων, πριν την τελεσιδικία της υποθέσεως,που ως γνωστόν επέρχεται κατά κανόνα μετά την πάροδο πολλών ετών.Ακολουθείται δε συγκεκριμένα η ατυχέστατη ρύθμιση του άρθρου24 παρ.1 ν.3811/2009,μετην οποία τροποποιήθηκε το άρθρο282 ΚΠΔ για την προσωρινή κράτηση,που δημιούργησε σοβαρότατα προβλήματα στην ανακριτική διαδικασία και στην αντιμετώπιση του εγκλήματος.Είχα δε γράψει σχετικώς στη δημόσια διαβούλευση,που είχε προηγηθεί, τα ακόλουθα,που ισχύουν βέβαια κατά μείζονα λόγο και στην προκειμένη περίπτωση "Δυστυχώς για μία ακόμη φορά,χάριν της αποσυμφορήσεως των φυλακών, εξαιτίας και ορισμένων εσφαλμένων επιλογών ανακριτών,περιορίζεται περαιτέρω δραστικά ένα κρίσιμο όπλο της δικαιοσύνης και της κοινω- νίας κατά του εγκλήματος.Ετσι,σταδιακά φθάσαμε από την υποχρεωτική προφυλάκιση για κάθε κακούργημα,στην ουσιαστική αδυναμία επιβολής προσωρινής κράτησης για πλήθος κακουργημάτων.Ειδικότερα,με το σχέ- διο νόμου,εφόσον δεν συντρέχουν οι εξαιρετικές περιστάσεις του κιν- δύνου φυγής του κατηγορουμένου και της προηγούμενης αμετάκλητης κα- ταδίκης του για κακούργημα(σημειώνεται άλλωστε ότι η διαδικασία για την εκδίκαση ενός κακουργήματος μέχρις αμετακλήτου μπορεί να διαρκέ- σει και περισσότερο από 10 χρόνια),δεν θα μπορεί να διαταχθεί προσω- ρινή κράτηση για πολλά σοβαρότατα κακουργήματα,όπως π.χ.της αποπλά- νησης παιδιού ηλικίας 12-14 ετών (άρθρο 339παρ.1β ΠΚ),της σωματεμπο- ρείας(άρθρο 351παρ.1ΠΚ),της διακεκριμένης κλοπής(άρθρο 374ΠΚ),της κα- κουργηματικής απάτης(άρθρο 386παρ.3 ΠΚ),της συμμετοχής σε εγκληματι- κή οργάνωση(άρθρο 187παρ.1 ΠΚ),της συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνω- ση(άρθρο187Α παρ.4 ΠΚ)κ.λ.π.Παρομοίως,σε περιπτώσεις ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή,όπως π.χ.στην περίπτωση του δυστυχήματος των Τεμπών,η αδυναμία επιβολής προσωρινής κράτησης είναι δυνατό να προκα- λέσει εκρηκτικές καταστάσεις.Εξάλλου,ο κίνδυνος παρεμπόδισης της ανα- κριτικής διαδικασίας και της απόκρυψης των στοιχείων,ιδίως σε ορισμέ- νες περιπτώσεις εγκλημάτων(π.χ.τρομοκρατίας,εκβιάσεων,σοβαρών οικονο- μικών εγκλημάτων κ.λ.π.),πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη προκειμέ- νου να κριθεί αν πρέπει να διαταχθεί ή όχι η προσωρινή κράτηση. Νομίζω,επομένως ότι δεν πρέπει να γίνει μία τέτοια ανελαστική ρύθμι- ση,που θα δημιουργήσει πλήθος προβλημάτων. Αυτό που θα μπορούσε να βελτιώσει αποφασιστικά την κατάσταση είναι η δημιουργία (ήδη από τη σχολή δικαστών)εξειδικευμένου σώματος ανακριτών,κατά τα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών,οπότε, η αποκλειστι- κή απασχόληση των ανακριτών στον κρίσιμο τομέα της ανάκρισης και η εμπειρία που θα αποκτούσαν θα συνεισέφερε αποτελεσματικά στην καλύ- τερη διερεύνηση τωνεγκλημάτων,στην ψύχραιμη,αντικειμενική και κατά τεκμήριο ορθότερη κρίση για την επιβολή ή όχι προσωρινής κράτησης". Και βέβαια υπάρχει πάντα η προσδοκία ότι κατά το χρονικό διάστημα μέχρι την τελεσιδικία θα υπάρξει κάποιος νόμος που θα επιτρέπει τη μετατροπή ακόμη και ποινών κάθειρξης,όπως συνέβη πρόσφατα. Μετά από όλα αυτά αναρωτιέμαι ποιος εν δυνάμει εγκληματίας με στοιχειώδη λογική θα αποτραπεί ,ενόψει ενός τέτοιου συστήματος,από τη διάπραξη εγκλημάτων.Είναι δε απογοητευτικό το γεγονός ότι οι εκάστοτε αρμόδιοι ,για την αντιμετώπιση του πραγματικού προβλήματος του κορεσμού των φυλακών ,το πρώτο πράγμα που σκέφτονται και εφαρμόζουν είναι η περαιτέρω χαλάρωση του συστήματος των ποινικών κυρώσεων.Επιτέλους,πρέπει ως κοινωνία να αποδεχθούμε ότι ενόψει των νέων κοινωνικών και οικονομικών δεδομένων, που έχουν δημιουργηθεί,ο αριθμός των φυλακισμένων δεν μπορεί να παραμένει στα ίδια επίπεδα με αυτά που ήταν προ είκοσι ετών,όταν ήδη,μεταξύ άλλων,το έγκλημα έχει κάνει άλματα,στη χώρα ζει ένας πολύ μεγάλος αριθμός αλλοδαπών και το μεγαλύτερο μέρος των φυλακισμένων είναι πλέον αλλοδαποί.Αναγκαίως λοιπόν απαιτείται η δραματική αύξηση των καταστημάτων κράτησης.Βέβαια,λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας,αυτό δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί,πλην όμως αυτή θα έπρεπε να είναι η στόχευση.Προς την επίτευξη του σκοπού αυτού θα μπορούσαν για παράδειγμα να χρησιμοποιηθούν ως καταστήματα κράτησης κρατουμένων χαμηλής παραβατικότητας παλιά στρατόπεδα,τα οποία με μικρές δαπάνες διαμόρφωσης και μικρό αριθμό προσωπικού θα ήταν δυνατό να εξυπηρετήσουν σημαντικές ανάγκες.Εξάλλου,για την επίτευξη της γενικής και ειδικής πρόληψης χωρίς την υπερβολική επιβάρυνση των φυλακών, θα μπορούσε να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα μερικής πραγματικής έκτισης της ποινής ,δηλαδή για παράδειγμα σε μία καταδικαστική απόφαση τριών ετών να έχει τη δυνατότητα το δικαστήριο να διατάξει την πραγματική έκτιση ποινής στη φυλακή π.χ.για δύο μήνες και το υπόλοιπο μέρος της ποινής να μετατρέπεται ή να αναστέλλεται.