ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Επιβουλή της θρησκευτικής ειρήνης
Άρθρα 198 – 199
(Καταργούνται )
Άρθρο 200
Διατάραξη θρησκευτικών συναθροίσεων
1. Όποιος κακόβουλα προσπαθεί να εμποδίσει ή με πρόθεση διαταράσσει μια ανεκτή κατά το πολίτευμα θρησκευτική συνάθροιση για λατρεία ή τελετή, τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη.
2. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος μέσα σε εκκλησία ή σε τόπο ορισμένο για θρησκευτική συνάθροιση ανεκτή κατά το πολίτευμα ενεργεί υβριστικά ανάρμοστες πράξεις.
Άρθρο 201
(Καταργείται)
Η Διεθνής Αθεϊστική Συμμαχία [Atheist Alliance International (AAI)] είναι μια παγκόσμια ομοσπονδία αθεϊστικών ομάδων και ατόμων που δεσμεύεται να εκπαιδεύει τα μέλη της και το κοινό για τον αθεϊσμό και την κριτική σκέψη, καθώς και να υποστηρίζει τους αθεϊστές σε όλο τον κόσμο που υφίστανται διακρίσεις και ποινικοποιούνται. Το 2013 απονεμήθηκε στην AAI ειδική συμβουλευτική θέση στον ΟΗΕ.
Η Ένωση Αθέων είναι συνδεδεμένο μέλος της ΑΑΙ και κατά συνέπεια θα θέλαμε να συνεισφέρουμε μια εξωτερική και διεθνή οπτική στην δημόσια διαβούλευση σχετικά με το νέο σχέδιο του Ελληνικού ποινικού κώδικα. Τα σχόλιά μας αναφέρονται στα Άρθρα 198 και 199 (Κακόβουλη Βλασφημία και Καθύβριση Θρησκευμάτων), τα οποία στην συνέχεια θα αναφέρονται ως νόμοι βλασφημίας.
Παραδοσιακός σκοπός των νόμων βλασφημίας.
Οι νόμοι βλασφημίας χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά από τα κράτη για να προστατεύσουν τις κρατικές θρησκείες τους. Αυτό μπορεί να θεωρείτο δεδομένο πριν από 100 ή 200 χρόνια, αλλά η μετανάστευση και η επικοινωνίες σε παγκόσμια κλίμακα έχουν κάνει τα περισσότερα κράτη πολύ πιο πλουραλιστικά από ό,τι παλαιότερα. Έτσι, μια κρατική θρησκεία σήμερα δεν μπορεί να μιλήσει για κάθε πολίτη.
Επιπλέον, σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι άνθρωποι απομακρύνθηκαν από την παραδοσιακή θρησκευτική πίστη προς πεποιθήσεις περισσότερο πνευματιστικές καθώς και αγνωστικιστικές και αθεϊστικές απόψεις. Για παράδειγμα, το Gallup Poll του 2009 διαπίστωσε ότι το 82% των Σουηδών και το 80% των Δανών θεωρούσαν ότι η θρησκεία δεν ήταν σημαντική στην καθημερινότητά τους. Ο αριθμός για την Ελλάδα ήταν 28%, καθιστώντας την Ελλάδα λιγότερο θρησκευόμενη από την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Κύπρο και την Πολωνία. Στα 10 χρόνια από την δημοσκόπηση αυτή, υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι η σημασία της θρησκείας έχει μειωθεί περαιτέρω.
Έτσι, όλο και περισσότερο, οι άνθρωποι βλέπουν τις θρησκείες, όχι ως αιώνιες αλήθειες, αλλά ως πολιτισμικές εκφάνσεις που μπορούν και πρέπει να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου, και ότι οι «αλήθειες» και τα οφέλη που προσφέρουν οι θρησκείες πρέπει να υπερασπίζονται με επιχειρηματολογία και αποδεικτικά στοιχεία και όχι με την ποινικοποίηση όποιου τα αμφισβητεί.
Ο σύγχρονος σκοπός των νόμων βλασφημίας.
Κατά τα πρόσφατα 50-100 χρόνια, μερικά κράτη έχουν επεκτείνει το πεδίο και το σκοπό των νόμων περί βλασφημίας. Τώρα οι νόμοι αυτοί χρησιμοποιούνται συχνά, όχι για να προστατεύσουν την κρατική θρησκεία αποκλειστικά αλλά για να προστατεύσουν όλες τις θρησκείες, να προστατεύσουν τα συναισθήματα των πιστών, να προστατεύσουν τον θεό ή για να αποτρέψουν διατάραξη της ειρήνης.
Σε κάθε άλλη πτυχή της ζωής όμως, τα άτομα αφήνονται να διαχειριστούν τα πληγωμένα συναισθήματα τους χωρίς προστασία από το νόμο. Μόνο για τη θρησκευτική πίστη επιχειρεί ο νόμος να προστατεύσει τα συναισθήματα των πολιτών. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για αυτήν την εξαίρεση.
Επιπλέον, αν επιτρέψουμε στους θρησκευόμενους να μιλούν ελεύθερα για τις πεποιθήσεις τους (σύμφωνα και με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), θα διαπιστώσουμε ότι η ελευθερία του λόγου ενός θρησκευόμενου μπορεί να πληγώσει τα συναισθήματα κάποιου άλλου θρησκευόμενου. Αν πραγματικά ενδιαφερόμαστε για τα συναισθήματα που βλάπτονται, δεν θα έπρεπε να επιτρέπουμε οποιοδήποτε θρησκευτική ομιλία που βλάπτει τα αισθήματα ενός αθέου. Η προστασία των συναισθημάτων των ανθρώπων έτσι γρήγορα εκφυλίζεται σε φάρσα.
Η μόνη λύση είναι να περιμένουμε από τους ανθρώπους να διαχειριστούν τα πληγωμένα τους θρησκευτικά συναισθήματα, με την ίδια ακριβώς λογική όπως το κάνουμε σε θέματα της πολιτικής και της αισθητικής!
Σύγκρουση με την ελευθερία του λόγου.
Η ελευθερία του λόγου αποτελεί θεμέλιο λίθο μιας ελεύθερης, δημοκρατικής κοινωνίας. Είναι μια από τις πιο σημαντικές και πολύτιμες ελευθερίες μας. Μπορεί να υπάρχουν καταστάσεις όπου η ελευθερία αυτή πρέπει να περιοριστεί, για παράδειγμα όταν υπάρχει κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια ή για να αποτραπεί η υποκίνηση σε βία, αλλά πρέπει να διατηρήσουμε αυτές τις εξαιρέσεις σε καταστάσεις τόσο κρίσιμες που να δικαιολογούν τον περιορισμό μιας θεμελιώδους ελευθερίας.
Οι πεποιθήσεις των ανθρώπων δεν εμπίπτουν σε μια τέτοια κρίσιμη κατηγορία. Οι άνθρωποι μπορούν, και το κάνουν, αλλάζουν τις πεποιθήσεις τους και η ελεύθερη συζήτηση τους βοηθά να τις επανεξετάσουν και αναθεωρήσουν. Όταν υπάρχει ελευθερία των ιδεών, οι καλύτερες θα επικρατήσουν τελικά. Οι νόμοι βλασφημίας όχι μόνο περιορίζουν μια ζωτική ελευθερία αλλά επιβραδύνουν την εξάπλωση νέων ιδεών.
Παγκόσμιες τάσεις.
Οι σύγχρονες προοδευτικές χώρες αφαιρούν τους νόμους βλασφημίας από την νομοθεσία τους.
Παραδείγματα:
Σουηδία
Γαλλία
Ρουμανία
Το Ηνωμένο Βασίλειο
Ολλανδία
Νορβηγία
Ισλανδία
Μάλτα
Δανία
Καναδάς
Νέα Ζηλανδία
Ιρλανδία
Πολλές άλλες χώρες έχουν νόμους βλασφημίας που έχουν πέσει σε αχρησία μη έχοντας χρησιμοποιηθεί για δεκαετίες.
Η Σουηδία δεν είχε νόμους περί βλασφημίας από το 1970 και δεν αντιμετώπισε κάποιο ευδιάκριτο πρόβλημα ως συνέπεια. Οι χώρες αυτές δείχνουν ότι οι νόμοι περί βλασφημίας είναι περιττοί.
Νομιμοποιώντας τους νόμους βλασφημίας αλλού.
Η μέγιστη ποινή για βλασφημία στην Ελλάδα είναι δύο χρόνια φυλάκισης σύμφωνα με τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα. Ωστόσο, πολλές χώρες έχουν δρακόντειες κυρώσεις για βλασφημία. Υπάρχουν επί του παρόντος έξι χώρες με νομοθεσία που επιτρέπει τη θανατική ποινή και περισσότερες χώρες που προβλέπουν μαστίγωση και μακρόχρονη φυλάκιση.
Όταν αμφισβητούνται αυτές οι χώρες, συχνά υποδεικνύουν πιο φιλελεύθερες χώρες με θετικό ιστορικό προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως η Ελλάδα, και ισχυρίζονται ότι αν οι νόμοι βλασφημίας είναι αποδεκτοί στην Ελλάδα, είναι αποδεκτοί παντού. Αντί να παρέχουμε νομιμοποίηση σε αυτές τις χώρες, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να τις απομονώσουμε, και μπορούμε να το κάνουμε αυτό υποστηρίζοντας την ελευθερία λόγου συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος κάποιου να επικρίνει τις θρησκευτικές δοξασίες.
Συμπέρασμα.
Για τους παραπάνω λόγους, η Atheist Alliance International υποστηρίζει την συνδεδεμένη οργάνωσή μας στην Ελλάδα, την Ένωση Αθέων, στην θερμή της υποδοχή της πλήρους κατάργησης των άρθρων 198 και 199 από τον Ελληνικό Ποινικό Κώδικα.
Κείμενο στα Αγγλικά και ανάρτηση στην ιστοσελίδα μας:
https://www.atheistalliance.org/campaigns/repealing-blasphemy-laws-in-greece/
Πολύ καλώς καταργούνται τα αναχρονιστικά αυτά άρθρα.
Η βλασφημία είναι ένα έγκλημα χωρίς θύμα. Θίγει ιδέες, όχι πρόσωπα. Η αμφισβήτηση, η σάτιρα, ακόμη και η χλεύη οποιασδήποτε ιδέας συνιστά ελευθερία έκφρασης, η οποία οφείλει όχι μόνο να επιτρέπεται, αλλά και να προστατεύεται. Και οι θρησκευτικές ιδέες και πεποιθήσεις δεν θα πρέπει να αποτελούν εξαίρεση.
Οι υπέρμαχοι της ποινικοποίησης της βλασφημίας ισχυρίζονται ότι έτσι διατηρείται η θρησκευτική ειρήνη και προστατεύεται η θρησκευτική ελευθερία των πιστών. Όμως αυτή η «θρησκευτική ειρήνη» δεν διαφέρει από την ειρήνη γενικά ούτε χρήζει ειδικής αντιμετώπισης.
Η ειρήνη και η δημόσια τάξη ήδη διαφυλάσσεται από πολλές νομικές διατάξεις. Αυτό που ωθεί τους νομοθέτες στην ειδική μνεία σε «θρησκευτική ειρήνη» είναι αφενός η υπερβολική ευθιξία των θρήσκων, που ταυτίζονται σε τέτοιο βαθμό με τις πεποιθήσεις τους ώστε να εκλαμβάνουν ως προσωπική προσβολή καθετί που τις θίγει, αφετέρου ο υπερβάλλων σεβασμός της κοινωνίας προς τις θρησκευτικές ιδέες – σεβασμός που δεν επεκτείνεται σε άλλου τύπου ιδεολογίες. Δεν υπάρχει λόγος να επιφυλάσσουμε ιδιαίτερη μεταχείριση για τις θρησκευτικές ιδέες, ούτε να προσδίδουμε ιδιαίτερη αξία ειδικά στη θρησκευτική ευθιξία.
Εάν προσβάλλουμε μια πολιτική ιδεολογία ή ακόμη και μια ποδοσφαιρική ομάδα, οι οπαδοί της ενδέχεται να εξοργιστούν και να προβούν σε πράξεις βίας, διαταράσσοντας έτσι τη δημόσια τάξη. Κανείς ωστόσο δεν προτείνει ποινικοποίηση της εξύβρισης πολιτικής ιδεολογίας ή ποδοσφαιρικής ομάδας, για να μη διαταραχθεί η «πολιτική ειρήνη» ή η «ποδοσφαιρική ειρήνη». Αν κάποιοι θεωρούν ότι κακώς συγκρίνουμε την πολιτική ή το ποδόσφαιρο με τη θρησκεία, θα τους θυμίσω ότι και στις τρεις περιπτώσεις μιλάμε για ιδεολογίες – τίποτε περισσότερο. Όσο σημαντικές και αν είναι κάποιες ιδέες για τους ανθρώπους που τις ενστερνίζονται, δεν νοείται σε καμία περίπτωση να ποινικοποιείται η προσβολή ιδεών.
Όσο για τη θρησκευτική ελευθερία των πιστών, είναι προφανές ότι διόλου δεν περιορίζεται από τη βλασφημία. Η σκληρή κριτική, η σάτιρα και η χλεύη ενδεχομένως να δυσαρεστούν, αλλά δεν εμποδίζουν διόλου τους πιστούς στην άσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων.
Ο νόμος πρέπει να προστατεύει την ελεύθερη άσκηση της θρησκευτικότητας, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να γίνει σαφές ότι οι ίδιες οι θρησκείες δεν συνιστούν κάτι παραπάνω από συστήματα ιδεών, η κριτική και ο σχολιασμός των οποίων πρέπει να είναι τελείως ελεύθερη σε μια σύγχρονη κοινωνία που επιζητά την πρόοδο. Και ο νόμος θα πρέπει να προστατεύει και την άσκηση της κριτικής αυτής, αντί να την ποινικοποιεί.
Το γεγονός αυτό έχει γίνει κατανοητό από τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, που καταργούν ένα-ένα τις διατάξεις περί βλασφημίας από τη νομοθεσία τους: το 2008 καταργήθηκαν στην Αγγλία και την Ουαλία, το 2009 στη Νορβηγία, το 2014 στην Ολλανδία, το 2015 στην Ισλανδία, το 2016 στη Μάλτα, το 2017 στη Γαλλία και τη Δανία, το 2018 στην Ιρλανδία.
Τα πραγματικά αδικήματα που προβλέπονται στα άρθρα 198 και 199 ΠΚ καλύπτονται ήδη από τις διατάξεις περί διατάραξης της δημόσιας τάξης και περί εξύβρισης. Δεν χρειάζεται ειδική διάταξη περί διατάραξης της λεγόμενης “θρησκευτικής” ειρήνης. Η βλασφημία, δηλαδή η προσβολή θρησκευτικών δογμάτων, με όποιον τρόπο κι αν γίνεται, έστω και μέσω σάτιρας ή ακόμη και χλεύης, δεν συνιστά αδίκημα από την άποψη της πολιτείας, αλλά ελευθερία έκφρασης.
Και η ελευθερία έκφρασης οφείλει να είναι αδιαπραγμάτευτη.
http://blog.atheia.gr/2019/03/05/2019-03-05/
Η Διεθνής Αθεϊστική Συμμαχία [Atheist Alliance International (AAI)] είναι μια παγκόσμια ομοσπονδία αθεϊστικών ομάδων και ατόμων που δεσμεύεται να εκπαιδεύει τα μέλη της και το κοινό για τον αθεϊσμό και την κριτική σκέψη, καθώς και να υποστηρίζει τους αθεϊστές σε όλο τον κόσμο που υφίστανται διακρίσεις και ποινικοποιούνται. Το 2013 απονεμήθηκε στην AAI ειδική συμβουλευτική θέση στον ΟΗΕ.
Η Ένωση Αθέων είναι συνδεδεμένο μέλος της ΑΑΙ και κατά συνέπεια θα θέλαμε να συνεισφέρουμε μια εξωτερική και διεθνή οπτική στην δημόσια διαβούλευση σχετικά με το νέο σχέδιο του Ελληνικού ποινικού κώδικα. Τα σχόλιά μας αναφέρονται στα Άρθρα 198 και 199 (Κακόβουλη Βλασφημία και Καθύβριση Θρησκευμάτων), τα οποία στην συνέχεια θα αναφέρονται ως νόμοι βλασφημίας.
Παραδοσιακός σκοπός των νόμων βλασφημίας.
Οι νόμοι βλασφημίας χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά από τα κράτη για να προστατεύσουν τις κρατικές θρησκείες τους. Αυτό μπορεί να θεωρείτο δεδομένο πριν από 100 ή 200 χρόνια, αλλά η μετανάστευση και η επικοινωνίες σε παγκόσμια κλίμακα έχουν κάνει τα περισσότερα κράτη πολύ πιο πλουραλιστικά από ό,τι παλαιότερα. Έτσι, μια κρατική θρησκεία σήμερα δεν μπορεί να μιλήσει για κάθε πολίτη.
Επιπλέον, σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι άνθρωποι απομακρύνθηκαν από την παραδοσιακή θρησκευτική πίστη προς πεποιθήσεις περισσότερο πνευματιστικές καθώς και αγνωστικιστικές και αθεϊστικές απόψεις. Για παράδειγμα, το Gallup Poll του 2009 διαπίστωσε ότι το 82% των Σουηδών και το 80% των Δανών θεωρούσαν ότι η θρησκεία δεν ήταν σημαντική στην καθημερινότητά τους. Ο αριθμός για την Ελλάδα ήταν 28%, καθιστώντας την Ελλάδα λιγότερο θρησκευόμενη από την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Κύπρο και την Πολωνία. Στα 10 χρόνια από την δημοσκόπηση αυτή, υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι η σημασία της θρησκείας έχει μειωθεί περαιτέρω.
Έτσι, όλο και περισσότερο, οι άνθρωποι βλέπουν τις θρησκείες, όχι ως αιώνιες αλήθειες, αλλά ως πολιτισμικές εκφάνσεις που μπορούν και πρέπει να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου, και ότι οι «αλήθειες» και τα οφέλη που προσφέρουν οι θρησκείες πρέπει να υπερασπίζονται με επιχειρηματολογία και αποδεικτικά στοιχεία και όχι με την ποινικοποίηση όποιου τα αμφισβητεί.
Ο σύγχρονος σκοπός των νόμων βλασφημίας.
Κατά τα πρόσφατα 50-100 χρόνια, μερικά κράτη έχουν επεκτείνει το πεδίο και το σκοπό των νόμων περί βλασφημίας. Τώρα οι νόμοι αυτοί χρησιμοποιούνται συχνά, όχι για να προστατεύσουν την κρατική θρησκεία αποκλειστικά αλλά για να προστατεύσουν όλες τις θρησκείες, να προστατεύσουν τα συναισθήματα των πιστών, να προστατεύσουν τον θεό ή για να αποτρέψουν διατάραξη της ειρήνης.
Σε κάθε άλλη πτυχή της ζωής όμως, τα άτομα αφήνονται να διαχειριστούν τα πληγωμένα συναισθήματα τους χωρίς προστασία από το νόμο. Μόνο για τη θρησκευτική πίστη επιχειρεί ο νόμος να προστατεύσει τα συναισθήματα των πολιτών. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για αυτήν την εξαίρεση.
Επιπλέον, αν επιτρέψουμε στους θρησκευόμενους να μιλούν ελεύθερα για τις πεποιθήσεις τους (σύμφωνα και με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), θα διαπιστώσουμε ότι η ελευθερία του λόγου ενός θρησκευόμενου μπορεί να πληγώσει τα συναισθήματα κάποιου άλλου θρησκευόμενου. Αν πραγματικά ενδιαφερόμαστε για τα συναισθήματα που βλάπτονται, δεν θα έπρεπε να επιτρέπουμε οποιοδήποτε θρησκευτική ομιλία που βλάπτει τα αισθήματα ενός αθέου. Η προστασία των συναισθημάτων των ανθρώπων έτσι γρήγορα εκφυλίζεται σε φάρσα.
Η μόνη λύση είναι να περιμένουμε από τους ανθρώπους να διαχειριστούν τα πληγωμένα τους θρησκευτικά συναισθήματα, με την ίδια ακριβώς λογική όπως το κάνουμε σε θέματα της πολιτικής και της αισθητικής!
Σύγκρουση με την ελευθερία του λόγου.
Η ελευθερία του λόγου αποτελεί θεμέλιο λίθο μιας ελεύθερης, δημοκρατικής κοινωνίας. Είναι μια από τις πιο σημαντικές και πολύτιμες ελευθερίες μας. Μπορεί να υπάρχουν καταστάσεις όπου η ελευθερία αυτή πρέπει να περιοριστεί, για παράδειγμα όταν υπάρχει κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια ή για να αποτραπεί η υποκίνηση σε βία, αλλά πρέπει να διατηρήσουμε αυτές τις εξαιρέσεις σε καταστάσεις τόσο κρίσιμες που να δικαιολογούν τον περιορισμό μιας θεμελιώδους ελευθερίας.
Οι πεποιθήσεις των ανθρώπων δεν εμπίπτουν σε μια τέτοια κρίσιμη κατηγορία. Οι άνθρωποι μπορούν, και το κάνουν, αλλάζουν τις πεποιθήσεις τους και η ελεύθερη συζήτηση τους βοηθά να τις επανεξετάσουν και αναθεωρήσουν. Όταν υπάρχει ελευθερία των ιδεών, οι καλύτερες θα επικρατήσουν τελικά. Οι νόμοι βλασφημίας όχι μόνο περιορίζουν μια ζωτική ελευθερία αλλά επιβραδύνουν την εξάπλωση νέων ιδεών.
Παγκόσμιες τάσεις.
Οι σύγχρονες προοδευτικές χώρες αφαιρούν τους νόμους βλασφημίας από την νομοθεσία τους.
Παραδείγματα:
Σουηδία
Γαλλία
Ρουμανία
Το Ηνωμένο Βασίλειο
Ολλανδία
Νορβηγία
Ισλανδία
Μάλτα
Δανία
Καναδάς
Νέα Ζηλανδία
Ιρλανδία
Πολλές άλλες χώρες έχουν νόμους βλασφημίας που έχουν πέσει σε αχρησία μη έχοντας χρησιμοποιηθεί για δεκαετίες.
Η Σουηδία δεν είχε νόμους περί βλασφημίας από το 1970 και δεν αντιμετώπισε κάποιο ευδιάκριτο πρόβλημα ως συνέπεια. Οι χώρες αυτές δείχνουν ότι οι νόμοι περί βλασφημίας είναι περιττοί.
Νομιμοποιώντας τους νόμους βλασφημίας αλλού.
Η μέγιστη ποινή για βλασφημία στην Ελλάδα είναι δύο χρόνια φυλάκισης σύμφωνα με τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα. Ωστόσο, πολλές χώρες έχουν δρακόντειες κυρώσεις για βλασφημία. Υπάρχουν επί του παρόντος έξι χώρες με νομοθεσία που επιτρέπει τη θανατική ποινή και περισσότερες χώρες που προβλέπουν μαστίγωση και μακρόχρονη φυλάκιση.
Όταν αμφισβητούνται αυτές οι χώρες, συχνά υποδεικνύουν πιο φιλελεύθερες χώρες με θετικό ιστορικό προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως η Ελλάδα, και ισχυρίζονται ότι αν οι νόμοι βλασφημίας είναι αποδεκτοί στην Ελλάδα, είναι αποδεκτοί παντού. Αντί να παρέχουμε νομιμοποίηση σε αυτές τις χώρες, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να τις απομονώσουμε, και μπορούμε να το κάνουμε αυτό υποστηρίζοντας την ελευθερία λόγου συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος κάποιου να επικρίνει τις θρησκευτικές δοξασίες.
Συμπέρασμα.
Για τους παραπάνω λόγους, η Atheist Alliance International υποστηρίζει την συνδεδεμένη οργάνωσή μας στην Ελλάδα, την Ένωση Αθέων, στην θερμή της υποδοχή της πλήρους κατάργησης των άρθρων 198 και 199 από τον Ελληνικό Ποινικό Κώδικα.
Η Ένωση Αθέων επιδοκιμάζει την κατάργηση επιτέλους των οπισθοδρομικών άρθρων 198 & 199 -αναφορικά με την κακόβουλη βλασφημία & την καθύβριση θρησκεύματος- στο σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα. Είναι αυτονόητο ότι η Πολιτεία που θέλει να χαρακτηρίζεται σύγχρονη θα πρέπει να αποβάλει και τα παραμικρά μεσαιωνικά κατάλοιπα της νομοθεσίας της.
Προς επίρρωση των παραπάνω και για ενημέρωση των πολιτών παραθέτουμε σχετικά αποσπάσματα από ένα θεωρητικό κείμενο του καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου Δημήτρη Δημούλη:
«…
Από συνταγματική άποψη, η διεκδίκηση του απόλυτου ταμπού σε θρησκευτικά ζητήματα δεν μπορεί να θεωρηθεί δικαίωμα των οπαδών κάθε θρησκείας. Το συνταγματικό κράτος στηρίζεται στην υπόσχεση ότι κατοχυρώνει το δικαίωμα του «καθένα» στη διαμόρφωση και έκφραση θρησκευτικών πεποιθήσεων, ότι δηλαδή επιτρέπει την έκφραση όλων των απόψεων επί του θέματος, αντιμετωπίζοντάς τις ως άσκηση της ελευθερίας σκέψης και έκφρασης στο θρησκευτικό πεδίο. Πώς μπορεί να θεσπίζει και το ακριβώς αντίθετο, τιμωρώντας ως βλασφημία ορισμένες πεποιθήσεις περί του θείου;
Από το Σύνταγμα (άρθρα 13 παρ. 1, 14 παρ. 1, 16 παρ. 1) προκύπτει ότι καθένας δικαιούται να έχει διαφορετική αντίληψη για το θείο, άρα και να το αρνείται, όπως και να δραστηριοποιείται εναντίον θρησκευτικών πεποιθήσεων, για παράδειγμα, με χρήση επιστημονικών επιχειρημάτων και πολιτικών μέσων δράσης, με καλλιτεχνικές δημιουργίες, με οργάνωση κοινωνικών εκδηλώσεων, με ίδρυση αντιθρησκευτικών σωματείων ή με διδασκαλία.
Ταυτόχρονα όμως το κράτος απαγορεύει οποιαδήποτε έκφραση γνώμης που περιφρονεί το θείο, εισάγοντας έναν καίριο περιορισμό στα προαναφερθέντα συνταγματικά δικαιώματα. Έχουμε εδώ μια αντίφαση μεταξύ του γενικού και του συγκεκριμένου, η οποία προκαλείται από τη φεουδαρχική επιβίωση της απαγόρευσης βλασφημίας. Καθένας έχει το δικαίωμα να είναι άπιστος, αλλά οφείλει να μην αμφισβητεί ισχυρά το θείο, το οποίο ενσωματώνεται στις κρατικές αξίες, με βάση μια συνταγματικώς παράδοξη συμμαχία του «ουδέτερου» κράτους με τις κοινωνικά ισχυρές θρησκείες.
Η κατάργηση είναι νομικοπολιτικά επιβεβλημένη. Θα επιλύσει πρακτικά προβλήματα και θα επιτρέψει στον καθένα να εκφέρει τη γνώμη του επί θρησκευτικών ζητημάτων, χωρίς να αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο δίωξης για ένα αδίκημα χωρίς θύμα και επαρκή συνταγματική δικαιολόγηση.
Η κατάργηση θα αποτελέσει βήμα στην κατεύθυνση θρησκευτικού αποχρωματισμού του ελληνικού κράτους, δηλαδή άρσης των ρυθμίσεων που επιβάλλουν τη δημόσια ευσέβεια εις βάρος της ελευθερίας των ατόμων. Και θα δείξει ότι η κρατική εξουσία δεν τιμωρεί πλέον τον ασεβή, όπως συνέβαινε σε μεσαιωνικές έννομες τάξεις, αλλά επικεντρώνεται στις ανάγκες προστασίας (και εναρμόνισης) των συνταγματικών δικαιωμάτων, θεωρώντας καταχρηστικό ό,τι θίγει αδικαιολόγητα τα δικαιώματα άλλων και όχι ό,τι αμφισβητεί το «θείο», για την ύπαρξη και τη σημασία του οποίου τα άτομα έχουν το συνταγματικό δικαίωμα να διαφωνούν.
Η τιμώρηση της βλασφημίας θέτει το γενικότερο πρόβλημα του τρόπου λειτουργίας του ποινικού συστήματος. Ακόμη και εάν δεχθούμε ότι είναι σκόπιμη η απαγόρευση καθύβρισης του θείου, είναι εύλογο να αναμένουμε ότι ο σεβασμός του θα επιτευχθεί με την απειλή φυλάκισης; Όποιος καταδικαστεί ως βλάσφημος θα «αναμορφωθεί», δηλαδή θα διδαχθεί το σεβασμό προς το θείο, επειδή θα καταβάλει ένα χρηματικό ποσό για εξαγορά της ποινής ή –στην πιο απίθανη περίπτωση– θα εγκλεισθεί για μερικούς μήνες στη φυλακή; Προφανώς όχι.
Και περαιτέρω. Μπορεί η ποινική απαγόρευση βλασφημίας να αποτρέψει τα λοιπά μέλη της κοινωνίας από τη χρήση εξυβριστικών εκφράσεων που εμπλέκουν το θείο; Στις δεκαετίες ισχύος του ο Ποινικός Κώδικας δεν επηρέασε τις αμέτρητες βλασφημίες των οποίων όλοι είμαστε μάρτυρες (και οι περισσότεροι αυτουργοί). Ποιο το όφελος από την ποινική τιμώρηση ελαχίστων ατόμων που είχαν την ατυχία να προσβάλουν την τιμή ενός εύθικτου και περί τα δικαστικά επίμονου συνανθρώπου τους;
Κατά συνέπεια, η απαγόρευση βλασφημίας δεν επιτελεί γενικοπροληπτικές ούτε ειδικοπροληπτικές λειτουργίες. Αναπτύσσει μόνον συμβολικά αποτελέσματα, παρέχοντας ποινική στήριξη στην κρατική θρησκευτικότητα, δείχνοντας δηλαδή σε όλους ότι το κράτος αποδοκιμάζει και τιμωρεί την προσβολή του θείου. Αυτό το μήνυμα έρχεται ωστόσο σε αντίθεση με τη σύγχρονη συνταγματική οργάνωση και δείχνει ότι η ποινική νομοθεσία χρησιμοποιείται για πολιτικές σκοπιμότητες, κάτι που επίσης βρίσκεται σε αντίθεση με τις επαγγελίες της (προστασία των «εννόμων αγαθών» των ατόμων). Η πρακτική λειτουργία της διάταξης περί βλασφημίας συνιστά συνεπώς το βασικό επιχείρημα για την κατάργησή της.
Το τελευταίο (και καθοριστικό) επιχείρημα υπέρ της κατάργησης είναι ότι η απαγόρευση βλασφημίας στην Ελλάδα δεν προστατεύει τις θρησκείες εν γένει, αλλά αποκλειστικά την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η αστυνομία και η εισαγγελία αναλαμβάνουν εργολαβικά την καθημερινή επικύρωση της κρατικής ευσέβειας με το να καταστέλλουν τις «καθημερινές βλασφημίες» και ορθόδοξοι λειτουργοί, αμειβόμενοι από το κράτος, ενίοτε σε συνεννόηση με ακροδεξιούς πολιτικούς διώκουν καλλιτέχνες που τους ενοχλούν. Δεν έχει γίνει γνωστή επί δεκαετίες δίωξη προς υπεράσπιση οποιασδήπτε άλλης θρησκείας, δείχνοντας την πραγματική και εξόχως μεροληπτική, λειτουργία των διατάξεων στην πράξη. Εν προκειμένω η ποινική δικαιοσύνη λειτουργεί ως ένα είδος ιδιωτικής ασφάλειας μιας και μόνο θρησκείας και υπακούει στο τελετουργικό επιβεβαίωσης της κρατικής θρησκευτικότητας. …»
Δεν συναινώ. Είτε το θέλετε είτε όχι, ο ΧΡΙΣΤΟΣ θα νικήσει!
Η κατάργηση των άρθρων 198 – 199 με συνδυασμό και με τις μέχρι τώρα πράξεις και δηλώσεις δείχνει καθαρά το μένος και την κακή διάθεση της κυβέρνησης προς τους χριστιανούς ορθόδοξους. Δεν συναινώ με την κατάργηση των άρθρων αυτών. Όταν επιθυμείτε και βγάζετε νόμο περι ρατσιμού να έχετε στο μυαλό σας τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων όχι μόνο σε ότι σας συμφέρει προκειμένου να πράττεται περι ενός σκοπού τον οποίο δείχνετε ποιος είναι με τις πράξεις αυτές.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 198, 199 ΚΑΙ 201 ΤΟΥ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΟΥ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΙΡΗΝΗ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΡΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΚΙΑ. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΤΑΜΕΝΩΣ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΡΘΡΟ ΜΟΥ ΠΟΥ ΑΝΤΙΚΡΟΥΕΙ ΤΙΣ ΝΟΜΙΚΕΣ ΑΚΡΟΒΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΓΚΥΛΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΩΡΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΤΗΓΟΥΝ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟ ΘΕΙΟ ΑΛΛΑ Η ΠΙΣΤΗ ΣΕ ΚΑΘΕ ΓΝΩΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΜΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟ ΤΟΥΣ ΘΕΜΕΛΙΟ. Η ΚΑΚΟΒΟΥΛΗ ΒΛΑΣΦΗΜΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ Η ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΟΔΗΓΕΙ ΑΝΑΠΟΔΡΑΣΤΑ ΧΩΡΙΣ ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΕΚΤΟΝΩΣΗ ΤΟΥ ΘΥΜΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΚΙΑ. ΑΥΤΟ ΘΑ ΠΡΟΩΘΗΣΕΤΕ ΚΑΙ ΘΑ ΕΙΣΤΕ ΟΙ ΗΘΙΚΟΙ ΑΥΤΟΥΡΓΟΙ.
https://www.inewsgr.com/0/mitropolitis-peiraios-serafeim-kyvernitiki-pithesi-sti-thriskeftiki-erini-kai-fron-protropi-stous-fontamentalistes-se-thriskeftiki-atodikia.htm
Με το σύνολο των διατάξεων του 7ου κεφαλαίου (198-201ΠΚ) ο νομοθέτης αποσκοπεί στην προστασία της θρησκευτικής ειρήνης των πολιτών. Σύμφωνα με τη θεωρία και τη νομολογία, το έννομο αυτό αγαθό αναλύεται σε μία πλειάδα άλλων όπως π.χ. το θρησκευτικό αίσθημα και το αίσθημα ευλαβείας, η θρησκεία ως τμήμα της δημόσιας ζωής, η ελευθερία θρησκευτικής συνειδήσεως και άσκησης λατρείας, το αίσθημα σεβασμού προς τους νεκρούς κ.τ.ό. (βλ. και Α.Π. 928/1984, 1869/1984, (βουλ.) 1/2000, (βουλ.) 1298/2002).
Τα ανωτέρω αγαθά χρήζουν προστασίας ως ηθικοκοινωνικές αξίες, δεδομένου ότι η θρησκεία αποτελεί παράγοντα ο οποίος ασκεί επιρροή όχι μόνο στα αισθήματα και τις σκέψεις αλλά και στις πράξεις του ανθρώπου. Έτσι, στον Ποινικό μας Κώδικα κρίθηκε σκόπιμη η θέσπιση διατάξεων όπως αυτές των άρθρων 198, 199 και 201, μεταξύ άλλων, διότι «διά των τοιούτων περιυβρίσεων προκαλούνται τόσον ισχυρά πάθη ώστε η πολιτεία έχει μέγιστον συμφέρον να άρη την τοιαύτην αιτίαν σοβαρών αδικημάτων». «Η άρσις δε της αιτίας ταύτης γίνεται δια της απαγορεύσεως των πράξεων εκείνων αίτινες κατά την κοινήν αντίληψιν και πείραν είναι επιτήδειαι εις διέγερσιν παθών και κοινωνικών διαιρέσεων» (βλ. Ηλ. Γάφου «Ποινικόν Δίκαιον, Ειδικόν Μέρος»).
Το γεγονός ότι οι ως άνω λόγοι προστασίας είναι διαχρονικοί καταδεικνύεται και από σχετικά πρόσφατη (25-10-2018) απόφαση του ΕΔΑΔ επί υπόθεσης καταδίκης από την αυστριακή δικαιοσύνη για δυσφήμηση θρησκευτικών δογμάτων (disparaging religious doctrines), όπου το ΕΔΑΔ έκρινε ότι τα εθνικά δικαστήρια στάθμισαν επιμελώς την κατ’άρθρο 10 ΕΣΔΑ ελευθερία της έκφρασης έναντι του δικαιώματος τρίτων για την προστασία των θρησκευτικών τους αισθημάτων και υπηρέτησαν το θεμιτό στόχο της διατήρησης της θρησκευτικής ειρήνης στη χώρα (υπόθεση 38450/12, E.S. εναντίον Αυστρίας).
Άλλωστε οι εν λόγω διατάξεις αποσκοπούν στην προστασία των θρησκευτικών αισθημάτων όχι μόνον των πιστών της Ανατολικής Ορθόδοξης του Χριστού Εκκλησίας αλλά και κάθε γνωστού θρησκεύματος και ως εκ τούτου η διατήρησή τους καθίσταται επιβεβλημένη στο πλαίσιο της γενικότερης προστασίας τόσο της θρησκευτικής ελευθερίας (13Σ) όσο και της θρησκευτικής ειρήνης.
Βάσει των ανωτέρω, οι διατάξεις των άρθρων 198, 199 και 201 οφείλουν να διατηρηθούν και στο νέο Ποινικό Κώδικα.
Τέλος, θα πρέπει να εναρμονισθεί η διατύπωση των άρθρων 199 και 200 περί «ανεκτής θρησκείας» και «ανεκτής κατά το πολίτευμα θρησκευτικής συνάθροισης», η οποία απηχεί τη διατύπωση παλαιότερων Συνταγμάτων (Σ. 1844, 1864/1911), με εκείνη των παρ. 2 και 3 του άρθρου 13 του Συντάγματος, περί «γνωστής θρησκείας» (πβ. και σχετική διατύπωση στην παρ. 2 του άρθρου 175 ΠΚ: «… ή άλλης θρησκείας γνωστής στην Ελλάδα»).
Μεταξύ των ελεύθερων πολιτών του ελληνικού κράτους σημαντική μερίδα συνιστούν ακόμα οι συνειδητοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί, για τους οποίους τα ονόματα του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων είναι ό,τι ιερότερο και ωραιότερο στη ζωή τους. Αποτελεί, συνεπώς, δικαίωμά τους ο σεβασμός της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης και των Θείων Ονομάτων από τους άθεους, ετερόδοξους ή αλλόθρησκους Έλληνες συμπολίτες τους ή μετανάστες, αλλά και υποχρέωση του Ελληνικού Κράτους η προστασία των Ορθοδόξων Χριστιανών από την ψυχική οδύνη και ταραχή που τους προκαλεί η κάκιστη συνήθεια της βλασφημίας στους χώρους εργασίας τους, στους δημοσίους χώρους κλπ. Άδικη και απαράδεκτη, λοιπόν, η σχεδιαζόμενη κατάργηση, μεταξύ άλλων, των άρθρων 198 και 199 του Ποινικού Κώδικα περί «Κακόβουλης βλασφημίας» και «Καθύβρισης θρησκευμάτων».