Αρχική Σχέδιο νόμου:"Τροποποιήσεις Ποινικού Κώδικα, Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και συναφείς διατάξεις"Άρθρο 02 Διορθωτικές τροποποιήσεις στο άρθρο 137Α του Ποινικού Κώδικα

Άρθρο 02 Διορθωτικές τροποποιήσεις στο άρθρο 137Α του Ποινικού Κώδικα

Η διάταξη του άρθρου 137Α αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Υπάλληλος ή στρατιωτικός, στα καθήκοντα του οποίου ανάγεται η δίωξη, η ανάκριση ή η εξέταση αξιόποινων πράξεων ή πειθαρχικών παραπτωμάτων ή η εκτέλεση ποινών ή η φύλαξη ή η επιμέλεια κρατουμένων, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη, εάν υποβάλλει σε βασανιστήρια κατά την εκτέλεση αυτών των καθηκόντων πρόσωπο που βρίσκεται στην εξουσία του με σκοπό: α) να αποσπάσει από αυτό ή από τρίτο πρόσωπο ομολογία, κατάθεση, πληροφορία ή δήλωση ιδίως αποκήρυξης ή αποδοχής πολιτικής ή άλλης ιδεολογίας, β) να το τιμωρήσει ή γ) να εκφοβίσει αυτό ή τρίτα πρόσωπα. Με την ίδια ποινή τιμωρείται υπάλληλος ή στρατιωτικός, που με εντολή των προϊσταμένων του ή αυτοβούλως σφετερίζεται τέτοια καθήκοντα και τελεί τις πράξεις του προηγούμενου εδαφίου.
2. Με την ίδια ποινή τιμωρούνται τα βασανιστήρια τα οποία τελούνται από τα πρόσωπα και υπό τις περιστάσεις που προβλέπει η προηγούμενη παράγραφος ακόμη και χωρίς τον αναφερόμενο σε αυτή σκοπό, εφόσον η επιλογή του παθόντος γίνεται λόγω των χαρακτηριστικών φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, γενετήσιου προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου. Στην περίπτωση αυτή δεν εφαρμόζεται το άρθρο 82 Α.
3. Επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών αν οι πράξεις των προηγούμενων παραγράφων: α) τελούνται με μέσα ή τρόπους συστηματικού βασανισμού, ιδίως κτυπήματα στα πέλματα του θύματος (φάλαγγα), ηλεκτροσόκ, εικονική εκτέλεση ή παραισθησιογόνες ουσίες ή β) έχουν ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη του θύματος. Η ποινή αυτή επιβάλλεται και όταν ο υπαίτιος, ως προϊστάμενος, έδωσε την εντολή τέλεσής τους.
4. Σωματική κάκωση, βλάβη της υγείας, άσκηση παράνομης σωματικής ή ψυχολογικής βίας και κάθε άλλη σοβαρή προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, που τελείται από τα πρόσωπα και υπό τις περιστάσεις που προβλέπουν οι παράγραφοι 1 και 2, εφόσον δεν υπάγεται στην έννοια των βασανιστηρίων, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και χρηματική ποινή, αν δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη. Επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη αν συντρέχει η περίπτωση β΄ της προηγούμενης παραγράφου. Ως προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας θεωρούνται ιδίως: α) η χρησιμοποίηση ανιχνευτή αλήθειας, β) η παρατεταμένη απομόνωση, γ) η σοβαρή προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας.
5. Αν οι πράξεις των προηγούμενων παραγράφων επέφεραν τον θάνατο του παθόντος επιβάλλεται κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών.
6. Βασανιστήρια συνιστούν, κατά το άρθρο αυτό, κάθε εσκεμμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης επικίνδυνης για την υγεία ή ψυχικού πόνου ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, καθώς και κάθε παράνομη χρησιμοποίηση χημικών, ναρκωτικών ή άλλων φυσικών ή τεχνικών μέσων με σκοπό να κάμψουν τη βούληση του παθόντος. Δεν υπάγονται στην έννοια των βασανιστηρίων πράξεις ή συνέπειες συμφυείς προς τη νόμιμη εκτέλεση ποινής ή άλλου νόμιμου περιορισμού της ελευθερίας ή προς άλλο νόμιμο μέτρο δικονομικού καταναγκασμού.
7. Η καταδίκη για τις πράξεις των παραγράφων 1 έως 5 συνεπάγεται αυτοδίκαιη αποστέρηση αξιωμάτων και θέσεων, που επέρχεται μόλις η καταδικαστική απόφαση γίνεται αμετάκλητη.
8. Σε περίπτωση που οι πράξεις των παραγράφων 1 έως 5 τελούνται υπό καθεστώς σφετερισμού της λαϊκής κυριαρχίας, η προθεσμία της παραγραφής αρχίζει μόλις αποκατασταθεί η νόμιμη εξουσία.
9. Η συνδρομή των όρων των άρθρων 20 έως 25 ουδέποτε αίρει τον άδικο χαρακτήρα των πράξεων αυτού του άρθρου.
10. Ο παθών των πράξεων του άρθρου αυτού δικαιούται να απαιτήσει από τον αμετακλήτως καταδικασθέντα και από το δημόσιο, που ευθύνονται σε ολόκληρο, αποζημίωση για τις ζημίες που υπέστη και χρηματική ικανοποίηση για ψυχική οδύνη ή περιουσιακή βλάβη.».

Σχόλια
  • 18 Οκτωβρίου 2019, 19:03 | Άννα Β. Κιβρακίδου Δ.Ν. Δικηγόρος

    Η προσθήκη στο άρθρο της παραγράφου 2, που ποινικοποιεί τις πράξεις βασανισμών με ρατσιστικό υπόβαθρο, κρίνεται ιδιαίτερα εύστοχη και θετική, καθώς εισάγει μια νέα, ευρύτερη ανάγνωση του αδικήματος, χωρίς τη σύνδεση με τον σκοπό της παραγράφου 1.
    Οι διακρίσεις των ατόμων με βάση την ηλικία, το φύλο, τη φυλή, τη θρησκεία κλπ. είναι παραδοσιακά συνδεδεμένες με την προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, γιατί παραβλέπουν την ανθρώπινη υπόσταση και ουσία (Α. Β. Κιβρακίδου, Οι Προσβολές της Ανθρώπινης Αξιοπρέπειας: Συγκριτική Θεώρηση της Ελληνικής Έννομης Τάξης και της ΕΣΔΑ (άρθρο 3), 2017, Διδακτορική Διατριβή).
    Το ΕΔΔΑ διαπιστώνοντας ότι πολύ συχνά τα βασανιστήρια, η απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση έχουν τέτοιου είδους κίνητρα, έχει διαμορφώσει συγκεκριμένη νομολογία που συνδυάζει τα άρθρα 3 και 14 της ΕΣΔΑ (ενδεικτικά OPUZ v. TURKEY, 2009, παρ. 200, επίσης MOLDOVAN AND OTHERS v. ROMANIA (No. 2), 112,113, BĂLȘAN v. ROMANIA, 2017, παρ. 78). Ήδη από το 2001 είχε κρίνει στη υπόθεση CYPRUS v. TURKEY, ότι η κακομεταχείριση που υπέστησαν οι Έλληνες Κύπριοι της Καρπασίας και η οποία ισοδυναμούσε με εξευτελιστική μεταχείριση, είχε σχέση με την εθνική καταγωγή τους, φυλή και θρησκεία , (παρ. 307-311). Εξάλλου, υπάρχει θετική υποχρέωση των κρατών να διαγιγνώσκουν το ρατσιστικό κίνητρο πίσω από μια εγκληματική επίθεση και να την τιμωρούν αναλόγως (ŠKORJANEC v. CROATIA, 2017, παρ. 52-72).
    Και στην ελληνική θεωρία όμως η σύνδεση των προσβολών της αξιοπρέπειας και της διακριτικής μεταχείρισης δεν έχει περάσει απαρατήρητη (Παπαδαμάκης, Αδαμ, Παρατηρήσεις στην ΣυμβΣτρΛαρ 111/1995, Υπερ 1996, σελ. 609).

  • 18 Οκτωβρίου 2019, 19:06 | Σταύρος

    Να τροποποιηθεί το άρθρο 2, ώστε η διάταξη του άρθρου 137Α, παράγραφος 10 να προβλέπει ότι ο παθών μπορεί να αξιώσει ηθική βλάβη.

  • 18 Οκτωβρίου 2019, 16:34 | ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

    Άρθρο 137Α – Βασανιστήρια
    Την αντικατάσταση της φράσης «σοβαρή ψυχική βλάβη» στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 6 με την ακόλουθη: «σοβαρή ψυχοκοινωνική αναπηρία», προκείμενου να συνάδει με τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας.

  • 18 Οκτωβρίου 2019, 11:39 | Παρατηρητήριο Ρατσιστικών Εγκλημάτων

    Είναι θετικό πως ενσωματώσατε δύο από τις συστάσεις της Επιτροπής του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων με την αντικατάσταση του όρου «μεθοδευμένη» με τον όρο «εσκεμμένη» και την προσθήκη πως υπάρχουν βασανιστήρια και όταν η επιλογή του παθόντος έχει γίνει λόγω συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, όπως του φύλου, της θρησκείας κλπ.

    Θα ήταν πάντως καλύτερα για το πρώτο να μπει η ορολογία την επίσημη μετάφραση της Σύμβασης » ο όρος «βασανιστήρια» σημαίνει κάθε πράξη με την οποία, σωματικός ή ψυχικός πόνος ή έντονη οδύνη επιβάλλονται με πρόθεση σ’ ένα πρόσωπο»

    Η Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων όμως ζήτησε από την Ελλάδα να μην υπάρχει παραγραφή για τα αδικήματα αυτά. Αυτό πρέπει να συμπεριληφθεί ώστε να συμμορφωθεί η χώρα με την ανάλογη σύσταση.

    Ζήτησε επίσης να αναφέρεται ρητά «εφ’ όσον ένας τέτοιας πόνος ή οδύνη επιβάλλονται από δημόσιο λειτουργό ή κάθε πρόσωπο που ενεργεί με επίσημη ιδιότητα ή με την υποκίνηση ή τη συναίνεση ή την ανοχή του» που είναι ευρύτερο του υπάρχοντος «υπάλληλος ή στρατιωτικός.»

    Τέλος, η Επιτροπή εξέφρασε την ανησυχία της για τη μείωση της μέγιστης ποινής από 20 σε 10 χρόνια στην παράγραφο 1. Πρέπει για λόγους συμμόρφωσης να επανέλθει η ποινή της κάθειρξης χωρίς όριο.

    Ένα άλλο θέμα που υπάρχει στην εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΔΑ της ομάδας Μακαρατζής κατά Ελλάδας είναι η μείωση των ποινών λόγω ελαφρυντικών σε ποινές που δεν οδηγούν σε φυλάκιση ακόμα και όταν οι καταδίκες έγιναν με την κακουργηματική μορφή (Σιδηρόπουλος – Παπακώστας κατά Ελλάδας και έμμεσα Ζοντούλ κατά Ελλάδας) Δεδομένου ότι οι δημόσιοι λειτουργοί έχουν ευνοϊκή μεταχείριση έναντι των λοιπών πολιτών για αντίστοιχε πράξεις βίας αφού για αστική αποζημίωση δεν είναι υπόλογοι οι ίδιοι αλλά το Δημόσιο, πρέπει ως αντιστάθμισμα να αφαιρεθεί από τα αδικήματα αυτά η δυνατότητα μείωσης των ποινών λόγω ελαφρυντικών σύννομου βίου κτλ.

Σχόλια