Στο άρθρο 19 του ν. 4871/2021 (Α’ 246), περί του χρόνου και του τόπου διεξαγωγής των εξετάσεων και περί των σταδίων του διαγωνισμού, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις:
α) οι παρ. 1 και 2 αντικαθίστανται, γ) στο πρώτο εδάφιο της παρ. 3, οι λέξεις «Το τρίτο στάδιο» αντικαθίστανται από τις λέξεις «Το δεύτερο στάδιο» και προστίθενται οι λέξεις «, πλην της ξένης γλώσσας,», δ) στην παρ. 5, οι λέξεις «στα τρία (3) στάδια» αντικαθίστανται από τις λέξεις «στα δύο (2) στάδια» και το άρθρο 19 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 19
Χρόνος και τόπος διεξαγωγής των εξετάσεων – Στάδια του διαγωνισμού
1. Ο εισαγωγικός διαγωνισμός περιλαμβάνει δύο (2) στάδια.
2. Το πρώτο στάδιο, το οποίο διεξάγεται εντός του μηνός Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, περιλαμβάνει γραπτή εξέταση η οποία είναι κοινή στην κατεύθυνση της Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης και στην κατεύθυνση των Ειρηνοδικών για όλους τους υποψηφίους. Η γραπτή αυτή εξέταση περιλαμβάνει τα εξής αντικείμενα, που εξετάζονται ένα (1) ανά ημέρα, ως ακολούθως:
α) Κατεύθυνση Διοικητικής Δικαιοσύνης: αα) Γενική νομική παιδεία, αβ) πρακτικό με έμφαση στο διοικητικό δίκαιο και το συνταγματικό δίκαιο ή το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αγ) πρακτικό με έμφαση στο δίκαιο διοικητικών διαφορών ουσίας, αδ) πρακτικό με έμφαση στο συνταγματικό δημοσιονομικό δίκαιο, το ουσιαστικό και δικονομικό δημοσιονομικό δίκαιο και αε) ξένη γλώσσα.
β) Κατεύθυνση Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης και Κατεύθυνση Ειρηνοδικών: βα) Γενική νομική παιδεία, ββ) πρακτικό με έμφαση στο αστικό δίκαιο, στο εμπορικό δίκαιο και στην πολιτική δικονομία, βγ) πρακτικό με έμφαση στο αστικό δίκαιο και στην πολιτική δικονομία, βδ) πρακτικό με έμφαση στο ποινικό δίκαιο και στην ποινική δικονομία και βε) ξένη γλώσσα.
γ) Κατεύθυνση Εισαγγελέων: γα) γενική νομική παιδεία, γβ) πρακτικό με έμφαση στο ποινικό δίκαιο και στην ποινική δικονομία, γγ) πρακτικό με έμφαση στο ευρωπαϊκό ποινικό δίκαιο, γδ) πρακτικό με έμφαση στο αστικό δίκαιο και στην πολιτική δικονομία που αφορά στην κατεύθυνση των εισαγγελέων και γε) ξένη γλώσσα.
Η εξέταση στη γενική νομική παιδεία περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός θέματος σχετικά με σύγχρονα νομικά ζητήματα που έχουν κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές προεκτάσεις. Η γραπτή εξέταση της ξένης γλώσσας συνίσταται στη μετάφραση ενός νομικού κειμένου δέκα (10) σειρών από την ξένη γλώσσα στην ελληνική και ενός δεύτερου κειμένου της ίδιας έκτασης από την ελληνική γλώσσα στην ξένη. Τα νομικά κείμενα που επιλέγονται προς μετάφραση είναι τα ίδια για όλες τις εξεταζόμενες ξένες γλώσσες, και προετοιμάζονται από τους εξεταστές της ξένης γλώσσας που έχει τον μεγαλύτερο αριθμό συμμετοχών.
Τα πρακτικά θέματα διορθώνονται αποκλειστικά από τα μέλη των οικείων Επιτροπών, που είναι δικαστικοί λειτουργοί, και η γενική νομική παιδεία από έναν Καθηγητή και έναν δικηγόρο που αποτελούν μέλη των οικείων Επιτροπών. Ο Πρόεδρος της οικείας Επιτροπής κατανέμει την εξέταση των αντικειμένων κατά τέτοιο τρόπο, ώστε σε κάθε εξεταζόμενο αντικείμενο να αντιστοιχούν δύο (2) εξεταστές. Η ξένη γλώσσα εξετάζεται από τους ορισθέντες για τον σκοπό αυτό εξεταστές. Σε περίπτωση αναβαθμολόγησης γραπτών, τα πρακτικά θέματα διορθώνονται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής ή τον νόμιμο αναπληρωτή του, η γενική νομική παιδεία από τον αρχαιότερο σε βαθμίδα Καθηγητή και η ξένη γλώσσα από τον οριζόμενο από τον Γενικό Διευθυντή, με κλήρωση μεταξύ των εξεταστών, τακτικών ή αναπληρωματικών, που δεν συμμετείχαν στην πρώτη διόρθωση. Η αναβαθμολόγηση των γραπτών είναι υποχρεωτική, αν η διαφορά της βαθμολογίας μεταξύ των εξεταστών είναι μεγαλύτερη των τριών (3) μονάδων. Οι εξεταστές οφείλουν να προετοιμάσουν ο καθένας από δύο (2) θέματα για το προς εξέταση αντικείμενο. Την ημέρα των εξετάσεων συνέρχεται η εξεταστική επιτροπή, εγκρίνει κατά πλειοψηφία δύο (2) από τα θέματα αυτά και ο Πρόεδρος αυτής, ενώπιον όλων των μελών της Επιτροπής, διενεργεί κλήρωση και το θέμα που εξάγεται από την κληρωτίδα τίθεται στις εξετάσεις. Η διαδικασία αυτή ακολουθείται και κατά την εξέταση της ξένης γλώσσας. Τα αποτελέσματα του πρώτου σταδίου ανακοινώνονται το αργότερο μέχρι την 30ή Νοεμβρίου και αναρτώνται στην ιστοσελίδα της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών. Οι επιτυχόντες του πρώτου σταδίου συμμετέχουν στο δεύτερο στάδιο. Για την κατεύθυνση της Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης και για την κατεύθυνση των Ειρηνοδικών, για τις οποίες ο εισαγωγικός διαγωνισμός είναι κοινός, καταρτίζεται ένας ενιαίος πίνακας επιτυχόντων.
3. Το δεύτερο στάδιο, το οποίο διεξάγεται από την 1η Δεκεμβρίου έως την 20ή Δεκεμβρίου στην Αθήνα, περιλαμβάνει προφορική εξέταση των υποψηφίων, σε αντικείμενα στα οποία αυτοί εξετάστηκαν γραπτώς, πλην της ξένης γλώσσας, και επιπροσθέτως στο αντικείμενο του ευρωπαϊκού δικαίου. Ο Πρόεδρος της οικείας επιτροπής κατανέμει την εξέταση των θεματικών ενοτήτων σε όλα τα μέλη της επιτροπής που διενεργούν τις προφορικές εξετάσεις.
4. Τα τελικά αποτελέσματα ανακοινώνονται το αργότερο μέχρι και την 22α Δεκεμβρίου και αναρτώνται στην ιστοσελίδα της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών.
5. Με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, που εκδίδεται μετά από πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου της Σχολής, δύναται να μεταβάλλονται οι εξεταζόμενες ξένες γλώσσες και θεματικές που περιλαμβάνονται στα δύο (2) στάδια του εισαγωγικού διαγωνισμού.».
Δυστυχώς με το εν λόγω νομοσχέδιο αν και φαίνεται η διαδικασία των εξετάσεων για εισαγωγή στην ΕΣΔΙ να επανέρχεται στο καθεστώς προ του Ν. 4871/2021, εντούτοις ουδεμία διάταξη υπάρχει σχετικά με την αύξηση του ανωτάτου ορίου ηλικίας και την επάνοδό του τουλάχιστον στα 45 έτη ως εξάλλου ίσχυε. Είναι προφανές οτι η παραμονή του ανωτάτου ορίου ηλικίας στα 40 έτη (στην πραγματικότητα είναι 39) πέραν του ότι παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές και αξίες όπως αυτές αποτυπώνονται τόσο στην ενωσιακή έννομη τάξη όσο και στο ισχύον Σύνταγμα (αρχή της ισότητας, της αξιοκρατίας, της αναλογικότητας και της αρχής της ασφάλειας δικαίου λόγω των συνεχών και αντιφατικών νομοθετικών μεταβολών ) παράλληλα αποτελεί πρόσχωμα για την ποιοτική και αποτελεσματική λειτουργία της δικαιοσύνης. Είναι καθημερινό φαινόμενο και λυπηρή πραγματικότητα η αυταρχική και αλαζονική απονομή της δικαιοσύνης από δικαστές ως επί το πλείστον νέους σε ηλικία οι οποίοι εισήχθησαν στη σχολή χωρίς καμία επαγγελματική και κοινωνική εμπειρία και χωρίς να έχουν ασκήσει ποτέ ενεργή δικηγορία. Ο σωστός δικαστής δεν είναι μια μηχανή που προφέρει μηχανιστικά τα λόγια του νόμου και αποστηθίζει τη νομολογία. Σωστός δικαστής είναι αυτός που πέραν των νομικών γνώσεων διαθέτει ευρεία αντίληψη της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής πραγματικότητας και δύναται να συγκεράσει το δίκαιο με τις τρέχουσες συνθήκες. Τούτο δε είναι δύσκολο έως αδύνατο να γίνει από δικαστές νέους σε ηλικία γιατί πολύ απλά απουσιάζει η εμπειρία. Αυτό πρέπει να γίνει άμεσα αντιληπτό αν θέλουμε να μιλάμε για εκσυγχρονισμό, επιτάχυνση και ποιότητα της απονομής δικαιοσύνης. Η αλλαγή του ανωτάτου ορίου προς τα πάνω (50 έτη) αν όχι η κατάργησή του είναι άμεση και επιτακτική ανάγκη.
Μιας και λήγει σήμερα η προθεσμία διαβούλευσης, θα ήθελα να πω πως εύχομαι και ελπίζω όσοι μπήκαμε και σχολιάσαμε να μην σπαταλήσαμε τζάμπα τον χρόνο μας και το σάλιο μας. Μια φορά πάντως, πολιτική βούληση, δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει για να γίνει αλλαγή πρωτίστως του ηλικιακού ορίου και κατόπιν όλων των υπολοίπων κακώς κειμένων του διαγωνισμού που συνθέτουν εικόνα έντονης αδιαφάνειας. Το κράτος δικαίου υποβαθμίζεται κάθε μέρα. Δεν θα αναβαθμιστεί με αγγλικά και γενικές παιδείες τα οποία διαχρονικώς συγκεντρώνουν μεγάλο μέρος του ενδιαφέροντος του νομοθέτη. Περιμένουμε να φανεί μια κάποια εξέλιξη.
Το ανώτατο όριο ηλικίας θα πρέπει να καταργηθεί άμεσα αν θέλουμε να λέμε ότι είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Καθε διάκριση λόγω ορίου ηλικίας είναι αντισυνταγματική και αντίθετη με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το δικαστικό σώμα έχει ανάγκη από νομικούς που έχουν διανύσει χρόνο στις δικαστικές αίθουσες και δεν έχουν απλά παπαγαλισει δικαστικές αποφάσεις,αλλιώς κινδυνεύουν ηεπιτάχυνση και η ορθή απονομή της δικαιοσύνης.
Το μαθημα της γενικής νομικής παιδείας όσο και της ξένης γλώσσας πρέπει να καταργηθούν τελείως. Εκτός από τις ανισότητες που δημιουργεί η εξεταση τους,όπως προανέφεραν οι περισσότεροι, δεν είναι δυνατόν δικαστής που μπορεί να γράφει δικαστική απόφαση να μην μπορεί να εκφέρει γραπτως σκέψη επί νομικού θέματος. Άρα στην ουσία η εξεταση του μαθήματος αυτού είναι άχρηστη για τον δικαστή. Το δε μαθημα της ξένης γλώσσας δεν χρειάζεται διότι και βαρύνει τον προϋπολογισμό (εξεταστές κλπ) ενώ θα μπορούσε η γνώση αυτή να αποδεικνύεται με πτυχίο όπως εξάλλου γίνεται σε όλες τις άλλες διαγωνιστικες διαδικασιες. Τα παραπάνω είναι αυτονόητα και πρέπει κάποτε να ισχύσουν ώστε να εξετάζονται οι υποψήφιοι δίκαια και χωρίς ανισότητες. Τέλος, είναι αδιανόητο και νομοθετικά λάθος, 4 μήνες πριν το διαγωνισμό να μεταβάλλεται η ύλη και η βαρύτητα σε μαθημα (ξένη γλωσσα) που μέχρι τώρα δεν υπήρχε και συνεπώς οι υποψήφιοι είχαν οργάνωση τη μελέτη τους,το χρόνο τους και τα έξοδά τους με βάση αυτό. Θα πρέπει τουλάχιστον γι αυτό να υπάρξει σχετική μεταβατική διάταξη.
Έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στον υπουργό δικαιοσύνης μας κ.Φλωρίδη και ιδίως από τις τελευταίες δηλώσεις του που τάχθηκε υπέρ μας, όσο αφορά προφανώς το ανέβασμα του ηλικιακού ορίου στο διαγωνισμό της ΕΣΔΙ ή και την κατάργησή του, όπως ισχύει σε άλλες Ευραπαίκές Χώρες, ήτοι τη Γαλλία και Γερμανία.
Επομένως, κανένα δεν εξυπηρετεί ούτε το δικαστικό σώμα ούτε και εμάς που προσδοκούσαμε όταν ξεκινήσαμε με φροντιστήρια και ήμασταν ήδη άνω των 40 ετών ότι θα κλείσει ο κύκλος μας τόσο άδοξα με το ν.4871/2021 που ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία στα μέσα της προετοιμασίας μας και κατέβασε το ηλικιακό όριο εισαγωγής από τα 45 στα 40 έτη, ΧΩΡΙΣ ΚΜΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ.
Άλλωστε στον νομοθέτη βασιστήκαμε και ξεκινήσαμε την προετοιμασία μας, ο ποίος διαχρονικά αναγνώριζε την εμπειρία ως ουσιώδες κριτήριο για την αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων των δικαστών και για τον λόγο αυτό διεύρυνε το 2011, με το ν. 3910/2011, το ανώτατο όριο ηλικίας στα 45 έτη, ώστε «να
µην αποκλείονται από το διαγωνισµό άτοµα που διαθέτουν αυξηµένη εµπειρία, πολύ χρήσιµη για την αποτελεσµατική εκπλήρωση των καθηκόντων τους» (Αιτιολογική Έκθεση, σελ. 5) και το 2020 με το ν. 4689/2020, έκανε ειδική αναφορά στην αύξηση του ηλικιακού ορίου και των Ειρηνοδικών: «(…) αναβαθµίζονται τα τυπικά προσόντα των υποψηφίων της Κατεύθυνσης Ειρηνοδικών (…) ώστε να περιληφθούν στους υποψηφίους άτοµα που διαθέτουν αυξηµένη εµπειρία από την άσκηση της δικηγορίας, χρήσιµη για την αποτελεσµατική εκπλήρωση των καθηκόντων τους ως Ειρηνοδικών. Τούτο, διότι κρίνεται ότι ο δικαστικός λειτουργός δεν πρέπει να είναι ένα άτοµο στερηµένο παραστάσεων κοινωνικής πραγµατικότητας και επαγγελµατικής εµπειρίας πριν την ανάληψη των δικαιοδοτικών του καθηκόντων. Αντιθέτως, η απόκτηση εµπειρίας του από τη δικηγορική πρακτική είναι όχι µόνο ωφέλιµη, αλλά και απαραίτητη για την επιτυχή και κατά το δυνατόν ποιοτική ενάσκηση των δικαιοδοτικών του αρµοδιοτήτων και καθηκόντων» (Αιτ. Έκθεση σελ. 47).
ΣΥΝΕΠΩΣ, ο περιορισμός, με τη στέρηση της εισόδου σε επάγγελμα – δημόσια θέση, παρίσταται πρόδηλα δυσανάλογος σε σχέση με την στόχευση του νομοθέτη για επαρκή στελέχωση των δικαστηρίων και εξέλιξη των δικαστών. Και τούτο καθόσον αποκλείει την κατά τεκμήριο πιο παραγωγική γενιά νομικών (40 ετών και άνω) που θα μπορούσαν με την εμπειρία τους να αποτελέσουν μέρος της λύσης του προβλήματος της καθυστέρησης στην απονομή της δικαιοσύνης, με ταχύτητα στην έκδοση ορθών δικαστικών αποφάσεων. Οι ως άνω δε στόχοι είναι υποδεέστεροι της μη εισαγωγής ικανών λόγω της εμπειρίας/ηλικίας τους ατόμων που έχουν επενδύσει αποδεδειγμένα σε αυτό.
Συμπέρασμα : ο περιορισμός δεν είναι συνταγματικά ανεκτός και η ρύθμιση παραβιάζει το άρ. 5 παρ. 1 του Συντάγματος (ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου, στην οποία περιλαμβάνεται και η ελευθερία επιλογής και ασκήσεως επαγγέλματος), το άρ. 4 παρ. 1 (ισότητα και αξιοκρατία) και το άρ. 25 παρ. 1 αυτού (αρχή της αναλογικότητας).
Τα ανωτέρω ζητήματα συνταγματικότητας εντόπισε και η ίδια η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής (βλ. την Έκθεσή της επί του Νομοσχεδίου, σελ. 10 -15).
Όσο αφορά τη διαδικασία του διαγωνισμού ξεκινήστε το διαγωνισμό ΕΣΔΙ κάποιο ΠαρασκευοΣαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου και μη βάζετε διπλά μαθήματα την ίδια μέρα, έτσι ώστε να συμπίπτουν οι δύο διαγωνισμοί Εισαγγελέων και Δικαστών αλλά να ξεκινάει ο ένας διαγωνισμός αφού τελειώσει ο άλλος, διότι κάτι τέτοιο είναι τελείως εξαντλητικό και μη αποδοτικό. Ιδίως, όταν οι εξετάσεις γνωρίζουμε όλοι ότι χρειάζονται ΚΑΘΑΡΟ ΜΥΑΛΟ.
Επιπλέον, μη μας αιφνιδιάζετε με νέα γραπτή δοκιμασία του Δικαίου της Ευρωπαίκής Ένωσης και επιπλέον φόρτο διότι οι περισσότεροι συμμετέχουμε και στους δύο διαγωνισμούς ΕΣΔΙ και ο χρόνος είναι ελάχιστος , 5 μήνες μέχρι τη νέα ορισθείσα ημερομηνία της προκήρυξης για να συμμετέχουμε, χωρίς περαιτέρω άγχος σε αυτούς, αφού ήδη τα μαθήματα που θα δώσουμε είναι δέκα (10) στον αριθμό.
Για τα προφορικά εφαρμόστε το σχέδιο της απομαγνητοφώνησης διότι έχουμε ακούσει αρκετά ευτράπελα σε αυτό το στάδιο και εύχομαι να μη χάσουμε το χρόνο μας με αυτά και τις διάφορες είδους επιτροπές που θα μας τύχουν στο μέλλον. Διατηρήστε το 25% στα προφορικά και πριμοδοτήστε και τα μεταπτυχιακά που προέρχονται και από άλλες σχολές χρηματοοικονομικές με συναφές αντικείμενο με το εμπορικό δίκαιο
Ευελπιστούμε κύριε υπουργέ να εφαρμόσετε όσα δηλώσατε και να μας αξιοποιήσετε τάχιστα σε αυτό που είχατε στόχο εξαρχής να πετύχετε.
Και μη ξεχνάτε ότι η μείωση του χρονικού εύρους της υπηρεσιακής μας εξέλιξης δεν είχε ούτε θα έχει πράγματι αρνητική επίδραση στην άσκηση των λειτουργικών μας καθηκόντων αλλά η εξέλιξή μας θα πρέπει να εξαρτάται όχι από τα χρόνια υπηρεσίας αλλά από την αποτελεσματική και τάχιστη έκβαση των αντικειμένων της διαφοράς όχι μόνο σε αριθμό αποφάσεων αλλά και σε επαρκή αιτιολόγησή τους βάσει νομοθεσίας και ισχύουσας νομολογίας.
Καλό θα ήταν να επανέλθει το ανώτατο ηλικιακό όριο εισαγωγής στη Σχολή Δικαστών στα 45 έτη ώστε να μην υφίσταται απαράδεκτη διάκριση με κριτήριο την ηλικία των υποψηφίων. Αυτή είναι η πλέον δίκαιη και ορθή λύση που συνάδει με τόσο με το Σύνταγμα της χώρας μας όσο και με το ενωσιακό δίκαιο και την ενωσιακή νομολογία.
Το δε κατώτατο ηλικιακό όριο εισαγωγής να παραμείνει ως έχει, δηλαδή στα 28 έτη. Τούτο διότι οποιαδήποτε αιφνιδιαστική αύξηση αυτού θα είχε ως αποτέλεσμα τον αιφνιδιασμό και τον αποκλεισμό από τον εισαγωγικό διαγωνισμό πολλών υποψηφίων που προετοιμάζονται εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια για τη συμμετοχή τους σε αυτόν. Ακόμα και μεταβατική διάταξη να προβλεπόταν και πάλι δεν μπορούσε να αρθεί η αδικία καθόσον ο κάθε υποψήφιος έλαβε την απόφαση να ασχοληθεί με τον συγκεκριμένο διαγωνισμό και να κάνει τις αντίστοιχες θυσίες (οικονομικής, ψυχολογικής φύσεως και όχι μόνο) επί τη βάσει συγκεκριμένων δεδομένων τα οποία ίσχυσαν από τις απαρχές της διεξαγωγής του διαγωνισμού αυτού. Δεν μπορούμε να πούμε σε έναν υποψήφιο που ξεκίνησε την προετοιμασία του στα 26 του χρόνια με στόχο να συμμετάσχει στον διαγωνισμό για πρώτη φορά στην ηλικία των 28 ετών, στηριζόμενος μάλιστα στο ανέκαθεν νομοθετικά ισχύον κατώτατο ηλικιακό όριο των 28 ετών, να περιμένει π.χ. μέχρι τα 35 έτη που θα είναι υποτίθεται πιο ώριμος και έμπειρος νομικός. Είναι τουλάχιστον επιφανειακή η σύνδεση της ηλικίας καθ’ εαυτής με την πνευματική ωριμότητα ενός ανθρώπου και με την απόκτηση δικαστηριακής εμπειρίας. Εκεί έξω υπάρχουν πάρα πολλοί μάχιμοι δικηγόροι ηλικίας πάνω – κάτω 30 ετών με πολύ καλή γνώση του δικαίου και με πληθώρα παραστάσεων στο ενεργητικό τους και ομοίως πολλοί δικηγόροι, 40 ετών και άνω, οι οποίοι δεν διαθέτουν ιδιαίτερη δικαστηριακή εμπειρία είτε επειδή π.χ. ασκούν συμβουλευτική δικηγορία είτε επειδή λ.χ. ασχολούνται επί πολλά έτη αποκλειστικά με ένα πολύ περιορισμένο αντικείμενο (π.χ. αναγκαστική εκτέλεση). Πώς μπορούμε λοιπόν να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι ένας δικηγόρος 40+ ετών διαθέτει πράγματι μεγαλύτερη δικαστηριακή εμπειρία από έναν/μία συνάδελφό του 30+ ετών;
Πρέπει δε να επισημανθεί και να ληφθεί σοβαρά υπόψη από το Υπουργείο και το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία όχι απλώς των υποψηφίων αλλά και των επιτυχόντων στον συγκεκριμένο διαγωνισμό είναι ηλικίας 28 – 35 ετών. Αυτό δε είναι κάτι που μπορεί πολύ εύκολα να διαπιστωθεί. Κατά συνέπεια, με βάση το δεδομένο αυτό, μία αιφνίδια και μεγάλη αύξηση του κατώτατου ηλικιακού ορίου εισαγωγής π.χ. από τα 28 στα 35 έτη, εκτός του ότι θα προκαλούσε μεγάλη ανασφάλεια δικαίου και υπέρμετρη αδικία σε βάρος των νεότερων ηλικιακά υποψηφίων, θα είχε περαιτέρω ως απότοκο τον αποκλεισμό από τον διαγωνισμό των καλύτερων υποψηφίων και κατ’ επέκταση των καλύτερων αυριανών δικαστικών λειτουργών. Δεν μπορούμε να μειώνουμε κατά τέτοιο απόλυτο τρόπο όλους τους υποψηφίους που είναι νεότεροι των 35 ετών, χαρακτηρίζοντας τους συλλήβδην ως πνευματικά ανώριμους και άπειρους νομικούς, παραβλέποντας μάλιστα το γεγονός ότι αυτοί ακριβώς οι υποψήφιοι αποτελούν εδώ και χρόνια τη συντριπτική πλειοψηφία των επιτυχόντων στον συγκεκριμένο διαγωνισμό. Αμφισβητούμε δηλαδή ευθέως – εκτός των άλλων – και την κρίση των ανώτατων δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών που συγκροτούν τις εξεταστικές επιτροπές; Αφού – όπως υποστηρίζουν κάποιοι/ες – οι υποψήφιοι ηλικίας 40 ετών και άνω διαθέτουν κατ’ αμάχητο τεκμήριο μεγαλύτερη νομική κατάρτιση και δικαστηριακή εμπειρία, γιατί δυσκολεύονται τόσο πολύ να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου διαγωνισμού και να επιτύχουν την εισαγωγή τους και ‘’βλέπουν την πλάτη’’ των νεαρότερων συνυποψηφίων τους; Μήπως λοιπόν ο πραγματικός λόγος που κάποιοι/ες κόπτονται για την αύξηση του κατώτατου ηλικιακού ορίου εισαγωγής στην ΕΣΔΙ είναι το να αποκλειστούν οι πλέον ανταγωνιστικοί και καλά προετοιμασμένοι υποψήφιοι μήπως και καταστεί ευκολότερη η εισαγωγή τους; Αυτό και μόνο θα έπρεπε να μας λέει πολλά για το πραγματικό ήθος κάποιων υποψηφίων και για το πόσο ευκαιριακά και τυχοδιωκτικά αντιμετωπίζουν τη συμμετοχή τους στον συγκεκριμένο διαγωνισμό. Επαναλαμβάνω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των επιτυχόντων είναι ηλικίας 28 – 35 ετών! Τα οριστικά αποτελέσματα κάθε χρόνο μιλάνε από μόνα τους και αποδεικνύουν ακράδαντα το αληθές του ισχυρισμού αυτού. Όσο λοιπόν και αν ενοχλούνται κάποιοι/ες καλό θα είναι να αποδεχθούν και να συνειδητοποιήσουν, έστω και αργά, ότι δικαστής δεν δικαιούσαι και δεν πρέπει επ’ ουδενί να γίνεις επειδή ‘’στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος’’ αλλά μόνον επειδή ήσουν ο καλύτερος μεταξύ των καλύτερων! Η θέση στην ΕΣΔΙ δεν είναι θέση στα ΜΜΜ που ο νεότερος θα παραχωρήσει στον ηλικιακά μεγαλύτερο από ευγένεια και σεβασμό. Τίποτα δεν πρόκειται να χαριστεί σε κανέναν επειδή απλώς έκλεισε τα 40 και θέλει να αποκατασταθεί επαγγελματικά. Αναζητούμε τους καλύτερους νομικούς που μελλοντικά θα κρατούν στα χέρια τους την τύχη των πολιτών αυτής της χώρας, ούτε τους νεότερους, ούτε τους μεγαλύτερους ηλικιακά, ούτε τους πιο εμφανίσιμους/ες. Πρόκειται για νομικό διαγωνισμό και όχι για καλλιστεία.
Τέλος, προς εκείνους τους λίγους που επιθυμούν αύξηση του συντελεστή βαρύτητας του μαθήματος της γενικής παιδείας, να τους υπενθυμίσουμε ότι πρόκειται για διαγωνισμό με σκοπό την ανάδειξη των αυριανών δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών της χώρας, ήτοι των καλύτερων νομικών και όχι για διαγωνισμό φιλολόγων ή μεταφραστών – διερμηνέων. Το ορθότερο λοιπόν θα ήταν τόσο η ξένη γλώσσα όσο και η γενική παιδεία να πάψουν να εξετάζονται διότι η εξέταση των συγκεκριμένων μαθημάτων και ειδικά της γενικής παιδείας μόνο σε αδικίες οδηγεί κάθε χρόνο. Τι να πρωτοαναφέρουμε εδώ; Ότι έχουν εισαχθεί στην ΕΣΔΙ υποψήφιοι που έγραψαν 6 (δηλ. τη βάση) στα νομικά μαθήματα και 13 στη γενική παιδεία τη στιγμή που είναι ακόμη εκτός ΕΣΔΙ και ξαναδίνουν για πολλοστή φορά υποψήφιοι που αρίστευσαν στα νομικά μαθήματα αλλά έγραψαν χαμηλότερο βαθμό στη γενική παιδεία; Ότι πολλές φορές, ιδίως στο μάθημα αυτό, παρατηρείται μεγάλη βαθμολογική απόκλιση μεταξύ των δύο διορθωτών με αποτέλεσμα να διορθώνει και τρίτος, γεγονός που αποδεικνύει την απόλυτη υποκειμενικότητα της βαθμολόγησης του συγκεκριμένου μαθήματος; Ότι δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες διόρθωσης του μαθήματος αυτού με αποτέλεσμα η τελική βαθμολογία να εναπόκειται στην προσωπική κρίση του διορθωτή και μόνο; Ότι ουκ ολίγες φορές βλέπουμε τον ίδιο υποψήφιο να έχει αριστεύσει στο μάθημα της γενικής παιδείας στη μία κατεύθυνση (π.χ. των εισαγγελέων) αλλά να έχει κοπεί στο ίδιο μάθημα στην άλλη κατεύθυνση (π.χ. των δικαστών – ειρηνοδικών); Δηλαδή ο ίδιος υποψήφιος στη μία κατεύθυνση κρίθηκε ότι διαθέτει γενική παιδεία και ολοκληρωμένη σκέψη ενώ στην άλλη όχι; Πώς εξηγούνται αλήθεια τα φαινόμενα αυτά εάν δεν οφείλονται αποκλειστικά στην απόλυτη υποκειμενικότητα της διόρθωσης; Είναι δυνατόν να υποστηρίζεται από κάποιους/ες ότι ένας πτυχιούχος ελληνικής Νομικής Σχολής, πιθανότατα και κάτοχος μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου σπουδών, που δικηγορεί επί έτη, γράφει άρτια δικόγραφα, ενδεχομένως αρθρογραφεί σε νομικά περιοδικά και έχει και συγγραφική δραστηριότητα δεν είναι σε θέση να γράψει ένα κείμενο 5 – 6 σελίδων επί ενός ζητήματος της επικαιρότητας με νομικές προεκτάσεις; Άλλωστε, το αν ένας υποψήφιος έχει εν γένει ολοκληρωμένη σκέψη είναι κάτι που μπορεί πολύ εύκολα να διαπιστωθεί και μέσω των απαντήσεων στα νομικά μαθήματα δεδομένου ότι η εξέταση σε αυτά δεν γίνεται μέσω ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής αλλά με ανάπτυξη κειμένου που πρέπει μάλιστα να ακολουθεί τη δομή μίας δικαστικής απόφασης.
Αυτό που πρέπει επιτέλους να εμπεδωθεί από τους υποψηφίους του συγκεκριμένου διαγωνισμού είναι ότι δεν πρέπει οι προϋποθέσεις συμμετοχής και η διεξαγωγή του συγκεκριμένου διαγωνισμού να αντιμετωπίζονται με νομοθετική προχειρότητα ούτε οι υποψήφιοι να λειτουργούν με όρους αρένας και να προτείνουν κάθε φορά που τίθεται σε διαβούλευση ένα σχετικό με τον διαγωνισμό νομοσχέδιο νομοθετικές μεταβολές με γνώμονα όχι το αντικειμενικά δίκαιο και ορθό αλλά το προσωπικό τους συμφέρον. Δεν μπορείς να ζητάς τον αποκλεισμό των υποψηφίων που είναι νεότεροι των 35 ετών επειδή είσαι άνω των 40 ετών και αποκλείστηκες από τον διαγωνισμό με τη μείωση από τα 45 στα 40 έτη ή να προτείνεις να πάψει να ισχύει η προσαύξηση που προβλέπεται για τους κατόχους των μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων επειδή εσύ δεν διαθέτεις ή να ζητάς αυξημένο συντελεστή βαρύτητας της γενικής παιδείας επειδή αποδίδεις καλύτερα σε αυτό το μάθημα απ’ ό,τι στα νομικά μαθήματα και πάει λέγοντας. Ας σοβαρευτούμε κάποια στιγμή.
Σε κάθε περίπτωση, οι νομοθετικές μεταβολές που επιχειρούνται στον εισαγωγικό διαγωνισμό της ΕΣΔΙ δια του παρόντος νομοσχεδίου, ήτοι η εξέταση της ξένης γλώσσας σε ενιαίο στάδιο με τα νομικά μαθήματα και με συντελεστή βαρύτητας 0,4 καθώς και η μείωση του συντελεστή βαρύτητας της γενικής παιδείας στο 0,6 αντί για 1 που ισχύει σήμερα, κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Καλό θα ήταν δε οι μεταβολές αυτές να ισχύσουν ήδη από τον φετινό διαγωνισμό λαμβανομένου υπόψη ιδίως του γεγονότος ότι η επιπλέον μετάβαση εντός του μηνός Ιουλίου για την εξέταση της ξένης γλώσσας (σε προκριματικό στάδιο όπως ισχύει σήμερα) συνεπάγεται την άσκοπη ταλαιπωρία και την υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση των περισσότερων υποψηφίων που θα υποχρεωθούν σε διπλά έξοδα μετάβασης και διαμονής στη Θεσσαλονίκη. Αναφορικά όμως με τη διάταξη που προσθέτει στην ύλη της κατεύθυνσης της διοικητικής δικαιοσύνης το ευρωπαϊκό δίκαιο, δέον να ισχύσει αυτή από τον επόμενο εισαγωγικό διαγωνισμό του έτους 2025 προς αποφυγή αιφνιδιασμού των υποψηφίων της κατεύθυνσης αυτής τέσσερις μόλις μήνες πριν τη διενέργεια του. Τέλος, όπως επεσήμαναν και άλλοι σχολιαστές, θα πρέπει στα γραπτά να αναγράφονται και παρατηρήσεις και όχι μόνο η βαθμολογία, ο κάθε υποψήφιος να έχει πλήρη πρόσβαση στο γραπτό του, τα προφορικά να επανέλθουν στο 15% για να μην μένουν τελικά εκτός υποψήφιοι που έγραψαν καλύτερα και να γίνεται απομαγνητοφώνηση της προφορικής εξέτασης όπως ακριβώς ισχύει και σε άλλες χώρες με σκοπό τη διασφάλιση της αξιοκρατίας και της διαφάνειας του πλέον κρίσιμου εισαγωγικού διαγωνισμού. Ευελπιστώ ότι στο άμεσο μέλλον, αν όχι με το παρόν νομοσχέδιο, θα προωθηθούν οι κομβικές αυτές νομοθετικές μεταβολές που πραγματικά θα αναμορφώσουν τον διαγωνισμό.
Αντεπιχειρήματα επί του παρόντος ν/σ από τον ίδιο τον Υπουργό.
https://www.google.gr/amp/s/www.tovima.gr/print/megethynseis/psyxometrika-test-gia-lftous-dikastes/amp/
《Ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης έχει εδραία την πεποίθηση ότι ο τρόπος επιλογής των δικαστών δεν είναι ο καταλληλότερος, ούτε ικανός να διαγνώσει θέματα και προβλήματα που ανακύπτουν στη διάρκεια του επαγγελματικού δικαστικού βίου και είναι ικανά να καταστήσουν προβληματική έως και αδύνατη την άσκηση των δικαστικών καθηκόντων. Πάμπολλα είναι τα παραδείγματα κακής συμπεριφοράς, ελλιπούς κατανόησης και κρίσης, ακόμη και αδυναμίας πραγματικής.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις δικαστών που αμέσως με τον διορισμό τους έφθασαν στα πρόθυρα αυτοκτονίας, επειδή προφανέστατα δεν αρκεί να γράψεις καλά στις όποιες εξετάσεις προκειμένου να ασκήσεις το δικαστικό λειτούργημα. Η φημολογία επίσης που θέλει τα παιδιά των δικαστικών λειτουργών να εισάγονται στη Σχολή Δικαστών είναι από μόνη της προβληματική και δεν μπορούν να εξηγηθούν εκτεταμένα φαινόμενα νεποτισμού σε ένα περιβάλλον αδιάβλητων εξετάσεων.
Αναμόρφωση της Σχολής Δικαστών
Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Φλωρίδης έσπευσε να ξεκινήσει το έργο του από τη Σχολή Δικαστών, τη δουλειά της οποίας θέλει πρώτη να ανασυστήσει και αναμορφώσει. Δεν έχει νόημα – λέει – απόφοιτοι των Νομικών Σχολών, με μεταπτυχιακούς τίτλους συνήθως, να διδάσκονται ξανά και ξανά τα ίδια θεωρητικά μαθήματα από τους ίδιους καθηγητές συνήθως και πως αυτό που πρωτίστως χρειάζονται είναι εμπειρίες πραγματικές από τις δικαστικές αίθουσες.
Για τον νέο υπουργό Δικαιοσύνης η απονομή του δικαίου είναι πολύ κρίσιμο και πολύ σοβαρό έργο. Γι’ αυτό και επιβάλλεται να ασκείται από απολύτως υγιή άτομα, από πρόσωπα έμπειρα και ικανά να κρίνουν και να αξιολογήσουν ορθά ένα έγκλημα ή την όποια παραβίαση των νόμων. Βάσει των παραπάνω πιστεύει ακράδαντα ότι επιβάλλεται να ανέλθει στα 35 χρόνια το ηλικιακό όριο ανάδειξης των δικαστών. Σε ηλικία δηλαδή ώριμη, γεμάτη εμπειρίες από τα δικαστήρια, που δεν θα θολώνει την κρίση.》
Είναι απαράδεκτη η μείωση του συντελεστή βαρύτητας της γενικής νομικής παιδείας.
Κανονικά, η γενική νομική παιδεία θα έπρεπε να έχει συντελεστή 2.
Πρόκειται για το ουσιωδέστερο από τα εξεταζόμενα αντικείμενα.
Πλήρως κατατοπιστική η από 7.12.2021 έκθεση του επιστημονικού συμβουλίου του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τη διαβούλευση του νομου 4871/2021 που μείωσε το ανώτατο όριο ηλικίας εισαγωγής στον διαγωνισμό από 45 σε 40 έτη(!) με μεταβατική διάταξη μόλις 2 ετών(!), στην οποία γίνεται αναφορά μεταξύ άλλων ότι δεν υφίσταται ανώτατο ηλικιακό όριο για τη θέση δικαστικού λειτουργού στις περισσότερες (ερωτηθείσες) ευρωπαϊκές χώρες αλλά ότι προβλεπόταν κατώτατο ηλικιακό όριο για την ένταξη στο επάγγελμα του δικαστικού λειτουργού, συνήθως, μάλιστα, σχετιζόμενο με τη χρονική απαίτηση προηγούμενης επαγγελματικής εμπειρίας και κοινωνικής ωριμότητας, άρα στην Ευρώπη φροντίζουν να απέχουν από αδικαιολόγητες διακρίσεις λόγω ηλικίας για το συγκεκριμένο θέμα. Επιπλέον, δεν δικαιολογείται αυτός ο περιορισμός με μεταβατική διάταξη μόλις 2 ετών, που ανατρέπει την επαγγελματική προσδοκία για τα άτομα που ήδη προετοιμάζονται και προκαλεί ανασφάλεια απέναντι στο κράτος και τους νόμους, καθώς ο νόμος προτάσσει την ηλικία των 40- 45 ως ακατάλληλη να συμμετέχει στον διαγωνισμό χαριν της ορθής απονομης της δικαιοσύνης χωρίς να δικαιολογεί επαρκώς το πως η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα που προετοιμάζεται και έχει πλάνο ζωής μέχρι τα 45 βάσει νομου θα αποτελέσει πρόβλημα στην ορθή απονομή δικαιοσύνης και χωρίς να εξηγεί επαρκώς πως αυτός ο περιορισμός θα εξυπηρετήσει τον σκοπό του (ορθή απονομή δικαιοσύνης). Πρόκειται για έναν μη αναγκαίο και μη πρόσφορο περιορισμό του ατομικού δικαιώματος στην ελευθερία των ατόμων, κάνοντας διάκριση λόγω ηλικίας.
Όλοι γνωρίζουν πόσο μάλλον ο νομοθέτης ότι για τον συγκεκριμένο διαγωνισμό οι νομικοί αφιερώνουν πολλά χρόνια από τη ζωή τους με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πρόκειται για πρόδηλο αιφνιδιασμό και κατάφωρη παραβίαση της επαγγελματικής ελευθερίας και της ανάπτυξης της προσωπικότητας η οποία δεν δικαιολογείται και δεν συνάδει ούτε με την εσωτερική νομοθεσία, ούτε με την ενωσιακή νομοθεσία αλλά και ούτε με την συγχρονη εποχή όπως εξελίσσεται κοινωνικά, πολιτικά και επαγγελματικά.
5. Επί του άρθρου 17 παρ. 1β
Διά της προτεινόμενης ρύθμισης εισάγεται μείωση του ορίου ηλικίας για
την εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών, από τα 45 έτη –
όριο που ισχύει κατά την τελευταία δεκαετία – στα 40 έτη. Σύμφωνα με την
Αιτιολογική Έκθεση του νομοσχεδίου, στόχος της εν λόγω μείωσης είναι η
«εισαγωγή στο δικαστικό σώμα νεότερων δικαστικών λειτουργών, με ικανό
περιθώριο ηλικίας για να πραγματοποιήσουν επιτυχή σταδιοδρομία σε ό-
λους ή σε όσο το δυνατόν περισσότερους βαθμούς» (Ανάλυση Συνεπειών
Ρύθμισης, Α. Αιτιολογική Έκθεση, Κατ’ άρθρο Ανάλυση Αξιολογούμενης
Ρύθμισης, σελ. 67).
Παρατηρείται ότι, ως ανώτατο όριο ηλικίας για την εισαγωγή υποψηφίου
στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών, ορίσθηκε, διαδοχικά, το 32ο έ-
τος (δυνάμενο να παραταθεί «για όσο χρονικό διάστημα έχει διαρκέσει η υ-
ποχρεωτική στρατιωτική θητεία του υποψηφίου, και για τρία ακόμη έτη, αν ο
υποψήφιος είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος, ή για ένα (1) έτος, αν
είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών») (βλ. άρ. 2 παρ. 2 του ν.
2236/1994), το 35ο έτος (δυνάμενο να παραταθεί ομοίως κατά τα ως άνω)
(βλ. άρ. 22 παρ. 1 του ν. 2521/1997), το 40ό έτος (δυνάμενο να παραταθεί ο-
μοίως) (βλ. άρ. 35 παρ. 1 του ν. 2915/2001), το 40ό έτος (μη δυνάμενο να πα-
ραταθεί) (βλ. άρ. 10 παρ. 1α του ν. 3689/2008), και, τέλος, το 45ο έτος (βλ.
άρ. 8 παρ. 3 του ν. 3910/2011 και άρ. 79 του ν. 4689/2020). Σύμφωνα με την
Αιτιολογική Έκθεση που συνόδευε το νομοσχέδιο/ν. 3910/2011, στόχος της
10
διεύρυνσης του ορίου ηλικίας στα 45 έτη, ήταν «να μην αποκλείονται από το
διαγωνισμό άτομα που διαθέτουν αυξημένη εμπειρία, πολύ χρήσιμη για την
αποτελεσματική εκπλήρωση των καθηκόντων τους» (σελ. 5), ενώ, η Αιτιολο-
γική Έκθεση που συνόδευε το νομοσχέδιο/ν. 4689/2020, έκανε ειδική ανα-
φορά στην αύξηση του ηλικιακού ορίου και των Ειρηνοδικών: «(…) αναβαθ-
μίζονται τα τυπικά προσόντα των υποψηφίων της Κατεύθυνσης Ειρηνοδικών
(…) ώστε να περιληφθούν στους υποψηφίους άτομα που διαθέτουν αυξημέ-
νη εμπειρία από την άσκηση της δικηγορίας, χρήσιμη για την αποτελεσματι-
κή εκπλήρωση των καθηκόντων τους ως Ειρηνοδικών. Τούτο, διότι κρίνεται
ότι ο δικαστικός λειτουργός δεν πρέπει να είναι ένα άτομο στερημένο πα-
ραστάσεων κοινωνικής πραγματικότητας και επαγγελματικής εμπειρίας πριν
την ανάληψη των δικαιοδοτικών του καθηκόντων. Αντιθέτως, η απόκτηση ε-
μπειρίας του από τη δικηγορική πρακτική είναι όχι μόνο ωφέλιμη, αλλά και
απαραίτητη για την επιτυχή και κατά το δυνατόν ποιοτική ενάσκηση των δι-
καιοδοτικών του αρμοδιοτήτων και καθηκόντων» (σελ. 47).
Το άρθρο 88 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζει ότι: «Οι δικαστικοί λειτουργοί
διορίζονται με προεδρικό διάταγμα, σύμφωνα με νόμο που ορίζει τα προσό-
ντα και τη διαδικασία της επιλογής τους». Όπως έχει κριθεί, «[κ]ατά την έν-
νοια της διάταξης αυτής, ο κοινός νομοθέτης είναι αρμόδιος να θεσπίζει τα
προσόντα και τη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων να καταλάβουν θέσεις
δικαστικών λειτουργών, υποκείμενος στους περιορισμούς που απορρέουν α-
πό διατάξεις και αρχές υπερνομοθετικής ισχύος και ιδίως τις συνταγματικές
διατάξεις που εγγυώνται την προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία των
δικαστικών λειτουργών και από την αρχή της ισότητας πρόσβασης στα δη-
μόσια αξιώματα. Από τα ανωτέρω παρέπεται ότι ο νομοθέτης είναι, καταρ-
χήν, ελεύθερος να καθορίζει τα προσόντα των υποψηφίων που κρίνει ανα-
γκαία προκειμένου οι μέλλοντες να διορισθούν να ανταποκριθούν αποτελε-
σματικά στις εκάστοτε ανάγκες του δικαστικού έργου, όπως αυτές διαμορ-
φώνονται από τις ισχύουσες συνθήκες» (ΣτΕ επταμ. 851/2011, βλ. και ΣτΕ ε-
πταμ. 3762/2010, ΣτΕ 3443/2004, ΣτΕ 741/2002).
Έχει κριθεί, στο πλαίσιο αυτό, ότι «από τις ανωτέρω συνταγματικές διατά-
ξεις συνάγεται ότι το συμφέρον της εύρυθμης λειτουργίας της δικαιοσύνης
επιβάλλει τον καθορισμό από το νομοθέτη εύλογου ανώτατου ορίου ηλικίας
για τη συμμετοχή στις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουρ-
γών, το οποίο, αφενός, θα διασφαλίζει την επαρκή στελέχωση των δικαστη-
ρίων εν γένει με δικαστικούς λειτουργούς και, αφετέρου, θα επιτρέπει την
παραμονή των δικαστικών λειτουργών για επαρκές χρονικό διάστημα σε κά-
11
θε βαθμό της υπηρεσιακής τους εξέλιξης, ώστε να αποκτούν την εμπειρία,
τις γνώσεις και τις ικανότητες που είναι αναγκαίες για την επιτυχή αντιμε-
τώπιση των απαιτήσεων του εκάστοτε ανώτερου βαθμού. Ο καθορισμός του
εν λόγω ορίου ηλικίας απόκειται στην ουσιαστική εκτίμηση του νομοθέτη και
υπόκειται σε οριακό δικαστικό έλεγχο» (ΣτΕ επταμ. 851/2011, βλ. και ΣτΕ ε-
πτάμ. 3762/2010, πρβλ. και ΣτΕ Ολομ. 2204-2224/2010, ΣτΕ 9/2004, ΣτΕ
2901/2000, ΣτΕ Ολομ 3827-3828/1997).
Σύμφωνα, εξ άλλου, με τις διατάξεις της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ «για τη δια-
μόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και
την εργασία» (EE L 303/2.12.2000), η οποία ενσωματώθηκε στην ελληνική
έννομη τάξη αρχικά διά του ν. 3304/2005 και ήδη διά του ν. 4443/2016, ορί-
ζεται ότι απαγορεύεται κάθε μορφή διάκρισης, μεταξύ άλλων, λόγω ηλικίας,
τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα (βλ. άρθρα 1-3 της Οδηγίας
και του ν. 4443/2016). Εξαίρεση του κανόνα – η οποία, ως προς τα οριζόμε-
να στην προτεινόμενη διάταξη, μπορεί να αφορά τον καθορισμό ανώτατου
ορίου ηλικίας για την πρόσληψη, βάσει της απαιτούμενης κατάρτισης για τη
συγκεκριμένη θέση εργασίας ή την ανάγκη εύλογης περιόδου απασχόλησης
πριν από τη συνταξιοδότηση – εισάγεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: πρώ-
τον, διά νόμου, δεύτερον, με ειδική αιτιολόγηση, τρίτον, όταν στόχος της
διαφορετικής λόγω ηλικίας μεταχείρισης είναι η εξυπηρέτηση σκοπών της
πολιτικής της απασχόλησης, της αγοράς εργασίας και της επαγγελματικής
κατάρτισης, τέταρτον, όταν τα μέσα επίτευξης των σκοπών αυτών είναι πρό-
σφορα και αναγκαία (βλ. άρθρο 6 της Οδηγίας και του ν. 4443/2016) (πρβλ.
και άρθρο 21 παρ. 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊ-
κής Ένωσης).
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κατ’ επανάληψη απασχολήσει η συ-
νταγματικότητα της θέσπισης ανώτατου ορίου ηλικίας για την εισαγωγή στο
δικαστικό σώμα. Ως προς τη θέσπιση του 40ού έτους ως τέτοιου, κρίθηκε ό-
τι η σχετική ρύθμιση (άρ. 10 παρ. 1 εδ. α ́ του ν. 3689/2008) «δεν παραβιάζει
τα άρθρα 4 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 25 του Συντάγματος, ούτε τις διατάξεις της
οδηγίας 2000/78/ΕΚ και του ν. 3304/2005, καθώς το όριο αυτό παρίσταται,
κατά κοινή πείρα, εύλογο. Και τούτο, διότι διασφαλίζει, κατά τα ανωτέρω, τη
στελέχωση των δικαστηρίων κάθε επιπέδου με έμπειρους δικαστικούς λει-
τουργούς και εναρμονίζεται με τις ειδικότερες νομοθετικές ρυθμίσεις του
Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών,
ο οποίος καθορίζει ελάχιστο όριο παραμονής των δικαστικών λειτουργών σε
κάθε βαθμό της βαθμολογικής ιεραρχίας προκειμένου να κριθούν προς προ-
12
αγωγή (…)» (ΣτΕ επταμ. 851/2011, κατ’ αναφορά προς την απόφαση ΣτΕ ε-
πταμ. 3762/2010). Ως προς τη θέσπιση του 35ου έτους ως ανώτατου ορίου
ηλικίας για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό ειρηνοδικών, κρίθηκε ότι «στην
Ελλάδα, ανέκαθεν ίσχυε το σύστημα (…) επιλογής των δικαστικών λειτουρ-
γών που προβλέπει την είσοδό τους στο δικαστικό σώμα σε μικρή σχετικά η-
λικία, ώστε να σταδιοδρομήσουν, ως ισόβιοι δικαστικοί λειτουργοί, για μα-
κρό χρόνο έτσι ώστε να καλλιεργείται ιδιαίτερα σ’ αυτούς, με την άσκηση ε-
πί πολλά έτη του δικαστικού λειτουργήματος, νοοτροπία δικαστικής ανεξαρ-
τησίας και αμεροληψίας (…) Εξάλλου, εκτιμήθηκε και η ανάγκη απόκτησης
όχι μόνο ειδικών γνώσεων αλλά και ειδικής πείρας από την άσκηση για με-
γάλο χρόνο του δικαστικού λειτουργήματος όσον αφορά ιδίως στην εκτίμη-
ση των αποδεικτικών μέσων, αλλά και την ερμηνεία και εφαρμογή των κανό-
νων δικαίου και τη σύνταξη των δικαστικών αποφάσεων (…)» (ΣτΕ επταμ.
851/2011).
Κατόπιν των ανωτέρω, και υπό το φως τόσο της εκ νέου πρότασης και δια-
τήρησης του ορίου των 45 ετών από τον Νομοθέτη μόλις προ ενός και ημί-
σεως έτους, όσο και της δικανικής κατάφασης της συνταγματικότητας κάθε,
μέχρι σήμερα – προς τα άνω –, μεταβολής του ηλικιακού ορίου εισαγωγής
στο δικαστικό σώμα, επισημαίνεται ότι η προτεινόμενη μείωσή του, από τα
45 στα 40 έτη συνιστά κατ’ αρχήν περαιτέρω περιορισμό, βάσει της ηλικίας,
στο δικαίωμα ίσης πρόσβασης στα δημόσια αξιώματα. Ο εν λόγω περιορι-
σμός εξυπηρετεί, σύμφωνα με την Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης του νομο-
σχεδίου, σκοπό που ανάγεται στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης, αφενός,
με τρόπο άμεσο, δηλαδή, με «την επαρκή στελέχωση των δικαστηρίων εν
γένει με δικαστικούς λειτουργούς» (σελ. 82), και αφ’ ετέρου με τρόπο έμμε-
σο, δηλαδή, διά της χρονικής δυνατότητας υπηρεσιακής εξέλιξης στο δικα-
στικό σώμα (σελ. 67 και 82). Ως προς την πρώτη παράμετρο, όμως, δεν ανα-
φέρεται κατά ποιον τρόπο η είσοδος στο δικαστικό σώμα προσώπων με ηλι-
κία από 40 έως 45 ετών έθεσε, κατά τη δεκαετή εφαρμογή του εν λόγω ηλι-
κιακού ορίου, σε κίνδυνο «την επαρκή στελέχωση των δικαστηρίων» σε σχέ-
ση με την είσοδο προσώπων έως 40 ετών. Ως προς τη δεύτερη παράμετρο (η
οποία, πάντως, δεν βρίσκει εφαρμογή στους ειρηνοδίκες), δεν αναφέρεται
αν και σε ποιον βαθμό η είσοδος στο δικαστικό σώμα, κατά την τελευταία
δεκαετία, προσώπων ηλικίας 40 έως 45 ετών και η αντίστοιχη μείωση του
χρονικού εύρους της υπηρεσιακής τους εξέλιξης είχε πράγματι αρνητική ε-
πίδραση στην άσκηση των λειτουργικών καθηκόντων τους. Ερωτάται, εξ άλ-
λου, ως προς το πρόσφορο και το αναγκαίο του προτεινόμενου μέτρου, αν
13
στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης συντελεί πρωτίστως το χρονικό περι-
θώριο, έως επιπλέον πέντε (5) ετών, για δικαστική σταδιοδρομία, έναντι κρι-
τηρίων που συνάπτονται ευθέως προς την προσωπική αξία των υποψήφιων
δικαστικών λειτουργών και την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται αποτε-
λεσματικά στις ανάγκες του δικαστικού έργου (πρβλ. και άποψη μειοψηφίας
στην απόφαση του ΣτΕ επταμ. 851/2011, Ειδική Έκθεση του 2020 του Συνη-
γόρου του Πολίτη για την ίση μεταχείριση, σελ. 70, σε: https://www.synig-
oros.gr/resources/ docs/120721-ekthesh-ish-metaxeirhsh-2020.pdf, όπου και
αναφορά σε συγκριτική έρευνα σε επίπεδο κρατών μελών της ΕΕ, από την
οποία προέκυψε ότι «[α]ν και το σύστημα εισόδου στο δικαστικό σώμα δεν
είναι κοινό στην ελληνική έννομη τάξη και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές έν-
νομες τάξεις (…) δεν υφίσταται ανώτατο ηλικιακό όριο στις περισσότερες ε-
ρωτηθείσες ευρωπαϊκές χώρες» και ότι «[σ]ε αρκετές χώρες (…) προβλεπό-
ταν κατώτατο ηλικιακό όριο για την ένταξη στο επάγγελμα του δικαστικού
λειτουργού, συνήθως, μάλιστα, σχετιζόμενο με τη χρονική απαίτηση προη-
γούμενης επαγγελματικής εμπειρίας και κοινωνικής ωριμότητας», βλ. και Π.
Μαντζούφα, Οικονομική κρίση και Σύνταγμα, 2014, σελ. 246 επ., καθώς και
απόφαση ΔΕΕ της 13.11.2014, C-416/13, Mario Vital Pérez κατά Ayuntamien-
to de Ovideo ECLI:EU:C:2014, 2371).
10. Επί του άρθρου 54 παρ. 5
Διά της εν λόγω μεταβατικής διάταξης ορίζεται ότι «[τ]ο ανώτατο όριο η-
λικίας των σαράντα (40) ετών (…) δεν ισχύει ως προς τους δύο (2) πρώτους
εισαγωγικούς διαγωνισμούς που θα διεξαχθούν τη θέση σε ισχύ του νόμου.
Ως προς αυτούς ισχύει το ηλικιακό όριο των σαράντα πέντε (45) ετών (…)».
Σύμφωνα με την Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης του νομοσχεδίου, σκοπός
της εν λόγω ρύθμισης είναι «να υπάρξει μία ομαλή μετάβαση από το παλαιό
στο νέο νομοθετικό καθεστώς και να μην αιφνιδιασθούν υποψήφιοι που ήδη
προετοιμάστηκαν για τον εισαγωγικό διαγωνισμό». Παρατηρείται ότι, σύμ-
16
φωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, η συνήθης εντατική προετοιμασία
των υποψηφίων για τον εν λόγω εισαγωγικό διαγωνισμό, ο οποίος τυγχάνει
εξαιρετικά απαιτητικός, υπερβαίνει κατά πολύ τα δύο (2) έτη.
Μερικές παρατηρήσεις, από εμπειρία ( και να τονίσω, χωρίς άμεσο προσωπικό όφελος, μιας που ως δικηγόρος δε με ενδιαφέρει να δώσω, αλλά με έμμεσο, διότι με ενδιαφέρει να με δικάζει ο καλύτερος δυνατός και επειδή επίσης κάποιοι ορκιστήκαμε στο δίκαιο και στο σύστημα και δεν ήμαστε σε διάθεση να ήμαστε μονίμως επίορκοι )
1) Ξένη γλώσσα το 2024; Τα αυτόματα μεταφραστικά εργαλεία είναι άριστα, η αυτόματη μεταγλώττιση έχει αγγίξει τα ανθρώπινα επίπεδα και κυρίως στον δικαστή ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να χειριστεί με τέτοιο τρόπο ξενόγλωσσο έγγραφο ή κυρίως μάρτυρα ή κατηγορούμενο. Σα να λέμε, μηδέν από μηδέν, μηδέν εις το πηλίκο, που λέγαμε κάποτε στο δημοτικό.
2) Όριο ηλικίας και γενικά προϋποθέσεις: Αφενός άμεση κατάργηση του ορίου ηλικίας, ειδικά προς τα πάνω ( ή έστω, τοποθέτηση του όσο πιο ψηλά γίνεται, άνω των 50-55 δηλαδή ). Και όχι μόνο για τους νομικούς λόγους που είπαν οι περισπούδαστοι συνάδελφοι, αλλά και διότι οι ΕΜΠΕΙΡΟΙ δικαστές είναι αυτοί που βγάζουν γρήγορα ΚΑΛΕΣ αποφάσεις που ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΕΠΑΝΕΚΔΙΚΑΣΗ ΣΤΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΑΙ ΑΝΑΙΡΕΣΗ. Και όποιος έχει αντίρρηση σε αυτό το απλό εμπειρικό δεδομένο, ας μας δείξει επιτέλους ένα στατιστικό, έστω και μαγειρεμένο σαλμί ( διότι αμαγείρευτο δε θα βρει ) . Η δε ιδέα που λένε κάποιοι, που ζούνε σε μια άλλη εποχή πριν από 20+ χρόνια, πως μετά τα 35 κανένας καλός ή φθασμένος δικηγόρος δε θα πάει να γίνει δικαστής, είναι αστεία επιπέδου Σεφερλή, στην καλύτερη. Και πέρα από αυτό, είναι και επιχείρημα του αχυρανθρώπου, δηλαδή λογική πλάνη – διότι μόνοι τους δημιουργούν αυτό το επιχείρημα, που δεν υπάρχει πουθενά. Επίσης, να χρειάζεται απόδειξη της εργασίας κάποιου, και ως τέτοια να μην είναι η ασφάλιση ή η εγγραφή στο σύλλογο, αλλά οι δικογραφίες του, επιτέλους. Ας φέρει όποιος θέλει 10+ δικογραφίες, που να τις έχει δουλέψει, και ας δώσει, ακόμη και αν είναι 28, καμία αντίρρηση. Αν δεν έχει ( ακόμη ) να περιμένει, άσχετα από το όριο ηλικίας: Θα συμπληρώσει με την εργασία του τον απαιτούμενο αριθμό και θα δώσει, εκεί θα είναι η σχολή δε θα πάει πουθενά
3) Το μάθημα της Γενικής ΝΟμικής Παιδείας ( και όχι έκθεσης, όπως το είπαν πολλοί συνάδελφοι ) όχι μόνο να ενισχυθεί, αλλά επιτέλους να αποκτήσει και ανώτερο του 1 συντελεστή. Διότι, κύριοι περισπούδαστοι συνάδελφοι που τρέξατε με το επιχείρημα του αχυρανθρώπου πριν, γενική νομική παιδεία ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ έκθεση ιδεών, αλλά κοινωνιολογία δικαίου, ιστορία δικαίου, μεθοδολογία δικαίου, φιλοσοφία δικαίου. Δηλαδή αυτά που πρέπει να ξέρει ο δικαστής για να μη δικάζει στην κούτρα του τσομπάνη, που λένε και στο χωριό μου. Δικαστής που δεν κατέχει την έννοια πχ των αθέλητων συνεπειών κατά Μέρτον, την έννοια κοινωνικό συμβόλαιο ( και τις διαβαθμίσεις του ), την έννοια της πολιτικής ανυπακοής, του ratio legis, του τι ίσχυει ( και γιατί ) στην παλαιότερη μορφή, στην καλύτερη θα δυσκολευτεί πολύ και στην χειρότερη οι αποφάσεις του μπορεί να οδηγήσουν και σε δικαιολογημένη εξέγερση των πολιτών. Δε γίνεται να χρειάζονται πορείες για να καταδικάζονται ή να αθωώνονται κάποιοι, επειδή οι δικαστές έχουν μεσάνυχτα από τη γενική νομική παιδεία. Για να μη σχολιάσω, πως, με τη χρήση που έκαναν ορισμένοι στο επιχείρημα του αχυρανθρώπου, που αποτελεί και λογική πλάνη, ακόμη και η έκθεση ιδεών είναι χρήσιμη, διότι έστω θα τους μάθαινε να την αποφύγουν. Συγνώμη συνάδελφοι, ο νόμος είναι πολύ ιερή υπόθεση για να μην λέμε αλήθειες, αλλά λέγονται με πολύ αγάπη και χωρίς προσωπικά ζητήματα
4) Απόλυτη διαφάνεια στο διαγωνισμό. ΠΡΑΚΤΙΚΑ στα προφορικά ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ, με ΗΧΗΤΙΚΟ που να δίνεται σε ΟΛΟΥΣ τους υποψηφίους, πέρα από την απομαγνητοφώνηση, ενδεικτικές απαντήσεις στα γραπτά και ΠΛΗΡΗ πρόσβαση στα γραπτά, μαζί με συγκεκριμένη επιτροπή για προσφυγή σε όποιον θέλει, ανεξάρτητα αν υπάρχει απόκλιση. Η δε απουσία διόρθωσης του γραπτού, με μόνο το βαθμό, να οριστεί ως ποινικό αδίκημα, εκτός δηλαδή αν το γραπτό είναι για 15 με τόνο και δεν υπήρχε χώρος διόρθωσης. Επίσης, οι οδηγίες της εκάστοτε επιτροπής να δίνονται γραπτώς σε ΟΛΟΥΣ τους υποψηφίους, διότι κατά καιρούς έχει εμφανιστεί το φαινόμενο σε κάθε αίθουσα να δίνουν άλλες οδηγίες. Αν συμβούν αυτά, τότε δεν υπάρχει θέμα και της παραμονής του 25% στα προφορικά.
5) Ιδανικά θα έπρεπε να αλλάξουν μορφή οι εξετάσεις πλήρως: Η μνήμη με μόνη χρήση κωδίκων είναι κάτι που θα έπρεπε να είχε ο δικαστής πριν από 30+ χρόνια, πριν δηλαδή την ανακάλυψη του υπολογιστή, του ίντερνετ κτλ. Τώρα, μπορεί να βρει κανείς ΟΛΕΣ τις μείζονες στο δίκτυο ή στα υποδείγματα που παίρνουν οι δικαστές από τους παλαιότερους. Το να θυμάται ένας υποψήφιος τις μείζονες απ έξω και να μην ξέρει υπολογιστή, είναι συνταγή τουλάχιστον καθυστέρησης, αν όχι τίποτα χειρότερο. Ας χορηγεί η σχολή υπολογιστή ειδικό για την εξέταση ( με χρέωση του προσωπικά, όπως πχ στο στρατό ) και ας φορτώσουν σε αυτόν ΟΛΗ τη νομοθεσία, ΟΛΗ τη νομολογία και ΟΛΗ τη θεωρία. Αν κάποιος δεν μπορέσει σε δυο τρεις ώρες και να βρει και να γράψει τη λύση ή την απόφαση που θα του ζητηθεί, δεν κάνει. Οι Γερμανοί, αλλά και άλλοι, έτσι κάνουν σε όλες τις εξετάσεις τους – εκτός αν κάπόιος θεωρεί πως αυτοί είναι κουτόφραγκοι και εμείς οι πανέξυπνοι που επιμένουμε στη μνήμη. Εναλλακτικά, ας πάμε σε ένα πιο Αμερικανικό σύστημα: Ας δημιουργεί η επιτροπή έναν δικό της κανόνα δικαίου και ας τον μοιράζει προς εφαρμογή. Όποιος ξέρει να ερμηνεύει και να εφαρμόζει κώδικα θα πετυχαίνει άνετα, όποιος απλά θυμάται, θα κόβεται.
5) Μεταπτυχικά, Διδακτορικά κτλ, έχουν νόημα μόνο αν κάποιος επιθυμεί να παρακάμψει το όριο ηλικίας, ως ισχυρισμός δηλαδή ότι έφθασε πχ 55, αλλά επειδή έκανε διδακτορικό και δεν πρόλαβε το όριο ηλικία να δώσει που ήταν στα 53. Προφανώς, το σημερινό όριο ηλικίας, που δεν έχει καμία λογική παρά να εξυπηρετεί μικροπολιτικά συμφέροντα, δεν το λαμβάνω καν υπόψη, πρέπει να καταργηθεί χτες. Δεν μπορεί σε μια τέτοια εξέταση να πριμοδοτείς την θεωρητική γνώση ενός αντικειμένο με τόση προσαύξηση σε σχέση με την πραγματική γνώση, και μάλιστα ακόμη και σε άσχετα σημεία της νομικής ( ένας πχ υποψήφιος που έχει κάνει διδακτορικό στο Αρχαίο Ελληνικό Δίκαιο της Μυκηναϊκής εποχής, θα πριμοδοτηθεί στο σημερινό Αστικό, Ποινικό, Διοικητικό Δίκαιο που είναι άσχετα. Είπαμε, η ιστορία δικαίου είναι σοβαρή ως γνώση και χρειάζεται, αλλά να εξετάζεται χωριστά και σε θέματα που να μπορεί να τεθούν στην κρίση του δικαστή, πχ ταπία, δικαίωμα τεσσαρούφ, χρησικτησία κατά το ΒΖΡ δίκαιο, Αρμ-Dig. κτλ, πράγματα που οι περισσότεροι υποψήφιοι εδώ, αν τα δούν σε δικαστική απόφαση, που υπάρχουν δηλαδή και πολλές και σύγχρονες, θα αρχίσουν να νομίζουν πως έπαθαν εγκεφαλικό ).
6) Αυτά, με την ελπίδα να επέλθει θεογνωσία, διότι αλλιώς, προβλέπω εξεγέρσεις που θα ξεκινήσουν από δικαστές αποφάσεις, και όχι από τον τυχαίο πυροβολισμό ενός δολοφόνου ( με τη βούλα της δικαιοσύνης πια ) ένστολου σε ένα δεκαεξάχρονο στο Κολωνάκι.
Παρατηρώ στα σχόλια μια «εμμονή» -προφανως μεγαλύτερων σε ηλικία συναδέλφων- με την αύξηση του κατώτατου ηλικιακού ορίου. Δε θα σταθώ στα υπόλοιπα,τα οποία οι προλαλησαντες συνάδελφοι έχουν επιτυχώς αναδείξει-οπως το γεγονός ότι μέλη της εκτελεστικής εξουσίας δύνανται να είναι πρόσωπα έχοντα συμπληρώσει μόλις το 25ο έτος της ηλικίας τους-, αλλά σε πραγματικά γεγονότα τα οποία αποτυπώνονται βάσει της στατιστικής. Στα 30 έτη διενέργειας αυτού του διαγωνισμού, το 90% των επιτυχόντων είναι υποψήφιοι μικρότεροι σε ηλικία (28-32). Το να αυξηθεί το κατώτατο όριο σημαίνει αυτοδικαίως και υποβάθμιση της ποιότητας της εθνικής σχολής δικαστών, αφού θα «βγουν εκτός συναγωνισμού» οι άριστοι και θα διορίζονται μετρίου επιπέδου υποψήφιοι. Το επιχείρημα δε ότι είναι νέοι και έχουν περισσότερο χρόνο λόγω μειωμένων σε έκταση οικογενειακών -επαγγελματικων υποχρεώσεων, απλά είναι αβάσιμο. Τούτο δε διότι αυτό που απαιτείται για την εισαγωγή είναι η άριστη γνώση θεωρίας και νομολογίας. Ακόμα και αν θεωρηθεί αληθές ότι έχουν μικρότερο όγκο υποχρεώσεων -που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ισχύει – δεν αποκλείει το γεγονός ότι έχουν καλύτερη εποπτεία της εξεταστεας ύλης και της νομολογίας, το οποίο είναι και το μοναδικό που μας ενδιαφέρει. Τέλος, όσον αφορά την δικαστηριακη εμπειρία, αφενός οι περισσότεροι νεαροί υποψήφιοι την διαθέτουν – έχουν παρέλθει προ πολλού τα χρόνια που οι υποψήφιοι της ΕΣΔΙ είχαν την οικονομική δυνατότητα να σταματήσουν την εργασία τους και να ασχολούνται αποκλειστικώς με τη μελέτη, αυτό το κάνει μια ισχνή μειοψηφία πλέον – αφετέρου δεν αποτελεί κριτήριο επάρκειας για τη θέση του δικαστή οι όποιες παραστάσεις σε δικαστήρια. Με αυτή τη λογική και οι γραμματείς των δικαστηρίων έχουν δικαστηριακη εμπειρία.
Στόχος λοιπόν του διαγωνισμού είναι η ανάδειξη των άρτια καταρτισμένων νομικών οι οποίοι θα καταλάβουν τις θέσεις στο δικαστικό σώμα, το οποίο βάσει των δεδομένων του ίδιου του διαγωνισμού και όχι της προσωπικής μου άποψης, είναι -καλως ή κακώς – οι νεαροτεροι σε ηλικία υποψήφιοι.
1. Αύξηση του ανώτατου ηλικιακού ορίου εισαγωγής από τα 40 στα 45.
2. Να μην εξετάζονται σε κανένα στάδιο η ξένη γλώσσα και η γενική παιδεία. Για την ξένη γλώσσα να προσκομίζεται αντίγραφο του σχετικού πιστοποιητικού όπως γίνεται και σε άλλους διαγωνισμούς (ΝΣΚ), η δε νομική παιδεία είναι ένα μάθημα άνευ ουσίας και νοήματος για τον συγκεκριμένο διαγωνισμό. Εξέταση δηλαδή αποκλειστικά και μόνο στα νομικά μαθήματα διότι πρόκειται για διαγωνισμό απευθυνόμενο σε καταρτισμένους νομικούς και όχι σε φιλόλογους ή μεταφραστές – διερμηνείς. Με το να εξετάζονται τα μαθήματα αυτά το μόνο που επιτυγχάνεται στο τέλος είναι οι βαθμολογικές αδικίες και η εισαγωγή στην ΕΣΔΙ υποψηφίων που έγραψαν καλή έκθεση ιδεών αλλά οι γνώσεις τους περί τα νομικά βρίσκονται σε μέτριο επίπεδο. Αλήθεια, τέτοιους αυριανούς δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς θέλουμε;
3. Αναγραφή δίπλα από κάθε ερώτημα των μονάδων που αυτό καταλαμβάνει επί του συνόλου καθώς και παρατηρήσεων πάνω στα γραπτά και όχι μόνο της βαθμολογίας. Δεν νοείται να αιτείται ο υποψήφιος μετά το πέρας των εξετάσεων επίδειξη γραπτού και να βλέπει ένα γραπτό άθικτο με μόνη τη βαθμολογία πάνω, χωρίς παρατηρήσεις, υπογραμμίσεις κλπ. Με αυτή την πρακτική που ακολουθείται παγίως από τους διορθωτές έχουν δημιουργηθεί εύλογες υπόνοιες σχετικά με το κατά πόσο διορθώνονται τα γραπτά με την απαιτούμενη σοβαρότητα και υπευθυνότητα και όχι στο γόνατο… Έχει παρατηρηθεί δε, ιδίως κατά τα τελευταία 3 χρόνια, το φαινόμενο απ’ τους περίπου 450 υποψηφίους που γράφουν οι 400 να κόβονται με ανεξήγητα χαμηλές βαθμολογίες (κάτω από τη βάση του 6) με αποτέλεσμα να περνάνε στα προφορικά περίπου 50 υποψήφιοι, όσοι περίπου και οι θέσεις των δικαστών, μετά δε και τα προφορικά να μην κόβεται κανένας αλλά να εισάγονται άπαντες, ακριβώς επειδή οι επιτυχόντες που πέρασαν στο τελικό στάδιο των προφορικών εξετάσεων ήταν ήδη λιγότεροι απ’ τις θέσεις που είχαν προκηρυχθεί… Π.χ. 55 θέσεις δικαστών με βάση την προκήρυξη και στα προφορικά να έχουν περάσει και να εξετάζονται μόλις 50 υποψήφιοι απ’ τους οποίους φυσικά ουδείς κόβεται για να μην μείνουν ακόμη περισσότερες θέσεις ακάλυπτες… Με δύο λόγια προφορική εξέταση για τα μάτια του κόσμου αφού τελικώς όλοι όσοι κατάφεραν να περάσουν σε αυτήν εισάγονται στην ΕΣΔΙ… Το σωστό όμως θα ήταν να περνούν στα προφορικά περισσότεροι υποψήφιοι ώστε αυτά να διεξάγονται κανονικά διότι πρόκειται για αυτοτελές στάδιο του διαγωνισμού με επιτυχόντες και αποτυχόντες. Εάν περνούν κάθε χρόνο στα προφορικά μόνο τόσοι υποψήφιοι όσες και οι θέσεις ή και λιγότεροι με αποτέλεσμα να μην κόβεται κανείς στα προφορικά και τελικώς να εισάγονται άπαντες για ποιο στάδιο μιλάμε; Αν είναι να πηγαίνει έτσι κάθε χρόνο ας καταργηθεί εντελώς το στάδιο των προφορικών εξετάσεων γιατί έχει καταντήσει παρωδία… Σε συνέχεια της παρατήρησης αυτής, δέον να αναφερθεί ότι ο διαγωνισμός της ΕΣΔΙ είναι ο μοναδικός πανελλαδικός διαγωνισμός στον οποίο πολλές χρονιές μένουν αρκετές απ’ τις θέσεις που προκηρύχθηκαν ακάλυπτες εξαιτίας της υπέρμετρα αυστηρής βαθμολόγησης των γραπτών. Τι ακριβώς εξυπηρετεί αυτό; Θέλουμε ή όχι δικαστές; Δεν έχει καμία απολύτως λογική να μην γνωρίζει επί της ουσίας ο υποψήφιος για πόσες θέσεις ακριβώς διαγωνίζεται. Δεν είναι σοβαρό να προβλέπονται στην προκήρυξη π.χ. 55 θέσεις δικαστών και τελικώς να εισάγονται μόλις 40 επειδή μόνο τόσοι πέρασαν στα προφορικά… Δεν συμβαίνει σε κανέναν άλλον διαγωνισμό αυτό το πράγμα… Το επίπεδο δε πολλών εκ των υποψηφίων, δεδομένης της πολυετούς προετοιμασίας τους για τη συμμετοχή τους στον συγκεκριμένο διαγωνισμό, είναι αναμφίβολα υψηλό, οπότε το να βλέπουμε κάθε χρόνο εμμονικά χαμηλές βαθμολογίες (κάτω από τη βάση) εγείρει πολλά ερωτήματα…
4. Να προβλεφθεί αρμόδιο όργανο για την υποβολή ενστάσεων όπως ισχύει και σε άλλους πανελλαδικούς διαγωνισμούς.
5. Το τελικό στάδιο των προφορικών εξετάσεων να επανέλθει στο 15% από 25% που ισχύει σήμερα. Πέρυσι εισήχθη στην ΕΣΔΙ υποψήφιος που συγκέντρωσε μέσο όρο 8 στα γραπτά και ήταν χαμηλά στην κατάταξη επειδή στα προφορικά έλαβε βαθμολογία 13 με αποτέλεσμα να σκαρφαλώσει πολλές θέσεις και να εκτοπίσει άλλους υποψηφίους που είχαν συγκεντρώσει πολύ υψηλότερο μέσο όρο στα γραπτά (π.χ. 10). Είναι σοβαρά πράγματα αυτά; Δηλαδή κάθεται ένας υποψήφιος να διαβάζει νυχθημερόν και να κάνει δαπανηρή φροντιστηριακή προετοιμασία επί 2 και πλέον έτη προκειμένου να συγκεντρώσει μία υψηλή βαθμολογία στα γραπτά για να έρθει μετά στα προφορικά ο κύριος ή η κυρία από τη θέση 50 και να τον βγάλει εκτός; Έχουν όλες οι ερωτήσεις που τίθενται στους υποψηφίους στα προφορικά την ίδια βαρύτητα και δεν είναι και θέμα τύχης το πόσο βατές ή μη ερωτήσεις θα τεθούν στον καθένα; Αυτός ο οποίος συγκέντρωσε έναν υψηλό μέσο όρο στα γραπτά, της τάξεως π.χ. του 10 – 11, διαγωνίστηκε συνεχόμενα επί 3 ή 6 ημέρες (αν δίνει σε όλες τις κατευθύνσεις που είναι και το πιο σύνηθες) στα ίδια ακριβώς θέματα με τους συνυποψηφίους του και με καλυμμένα τα στοιχεία του στο τετράδιο των απαντήσεων. Αυτός όμως που συγκέντρωσε μέσο όρο π.χ. 8 στα γραπτά και 12 στα προφορικά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να βαθμολογήθηκε τόσο υψηλότερα στα προφορικά συγκριτικά με τα γραπτά επειδή απλώς του έπεσαν ερωτήσεις που έτυχε να γνωρίζει τις απαντήσεις τους και όχι επειδή είναι όντως τόσο υψηλό το επίπεδο των νομικών του γνώσεων. Η δε προφορική εξέταση διαρκεί περίπου 1,5 ώρα ανά αλφαβητική ομάδα εξεταζομένων και όχι 6 ημέρες όπως η γραπτή οπότε είναι γελοίο και εξοργιστικό να εισάγεται στο τέλος αυτός που απέδωσε καλύτερα στα προφορικά αντί για εκείνον που απέδωσε καλύτερα στα γραπτά. Ας σημειωθεί εδώ και το γεγονός ότι στα γραπτά τα στοιχεία του κάθε υποψηφίου καλύπτονται με ταινία ενώ στα προφορικά όλα είναι φανερά οπότε πολλά θα μπορούσε να υποθέσει κανείς βλέποντας κάποιους/ες να σκαρφαλώνουν από το 8 των γραπτών στο 13 μετά στα προφορικά…
6. Απομαγνητοφώνηση της προφορικής εξέτασης ή τήρηση πρακτικών ώστε να μπορεί να λάβει αντίγραφο ο υποψήφιος και να υπόκειται σε έλεγχο η όλη δια/σία μήπως και εκλείψουν φαινόμενα όπως αυτά που αναφέρθηκαν αμέσως παραπάνω τα οποία πλήττουν σοβαρά τόσο το κύρος του διαγωνισμού όσο και την εμπιστοσύνη των υποψηφίων στη διαφάνεια και το αδιάβλητο αυτού.
Είναι καιρός να αποφασίσει η πολιτεία τι είδους δικαστές θέλει. Είναι απαραδεκτο να αντιμετωπίζεται ενας τοσο σοβαρός διαγωνισμός με τέτοια προχειρότητα. Το μάθημα της έκθεσης θα έπρεπε να καταργηθεί. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται εκτός ΕΣΔΙ υποψήφιοι πολύ υψηλού επιπέδου στα νομικά που έχουν γράψει υψηλούς βαθμούς και δεν μπηκαν λόγω χαμηλού βαθμού στην έκθεση, η διόρθωση της οποίας εναπόκειται καθαρά στα υποκειμενικά κριτήρια του κάθε βαθμολογητή. Ταυτόχρονα έχουν εισαχθεί άτομα με χαμηλό μέσο όρο στα νομικά διότι επέτυχαν ένα 13 ή 14 στην έκθεση. Αν αυτό δεν θεωρείται από κάποιους αδικία, είναι στενάχωρο για το μέλλον του διαγωνισμού αλλά και της ίδιας της δικαιοσύνης. Και για όσους θα πουν οτι η έκθεση είναι απαραίτητη, δεν νομίζω οτι ένας άνθρωπος που έχει τελειώσει μια νομική, έχει ασκήσει δικηγορία, έχει κανει μεταπτυχιακό (κάποιοι και διδακτορικό) δεν μπορεί να γράψει ένα κείμενο. Οσο για την ξένη γλώσσα, επίσης μια άσκοπη εξέταση που όχι μόνο ταλαιπωρεί τους υποψηφίους αλλά επιβαρύνει και τον προυπολογισμό της ΕΣΔΙ, ενώ θα αρκούσε μια προσκόμιση πτυχίου, που οι περισσότεροι αν όχι όλοι διαθέτουν (πράγμα το οποίο συμβαίνει στο ΝΣΚ). Ας αφήσουν τους υποψηφίους να παλέψουν μεταξύ τους επί ίσοις όροις στα νομικά και ας περάσουν οι καλύτεροι νομικοί (όχι οι καλύτεροι φιλόλογοι).
Κατεύθυνση Διοικητικής Δικαιοσύνης: Όλως γενικόλογα προστίθεται το δίκαιο της Ε.Ε. στα εξεταστικά αντικείμενα του επικείμενου Διαγωνισμού χωρίς καν να γίνεται στοιχειώδης αναφορά έστω στους κλάδους του ενωσιακού δικαίου που θα αποτελέσουν αντικείμενο εξέτασης.
Εντελώς άνευ σκοπού η εξέταση στο μάθημα της αγγλική γλώσσας, πόσο μάλλον η μετατροπή του σε μάθημα βαρύτητας, με την εφαρμογή συντελεστή.
Όλες οι παραπάνω μεταβολές, οι οποίες εισάγονται αιφνιδιαστικά λίγους μήνες πριν την διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας (!!), αποδεικνύουν ότι ήδη σε νομοθετικό επίπεδο ο Διαγωνισμός αντιμετωπίζεται με πλήρη προχειρότητα, καθώς φαίνεται να αγνοείται ότι για την προετοιμασία των υποψηφίων σε κάθε εξεταστικό αντικείμενο απαιτείται κάποιος επαρκής χρόνος προετοιμασίας (συνήθως πέραν του ενός έτους). Προκειμένου να διασφαλιστεί η σοβαρότητα διεξαγωγής του Διαγωνισμού, πρέπει οπωσδήποτε να προβλεφθεί ειδική διάταξη ως προς την έναρξη ισχύος των διατάξεων του εν λόγω άρθρου, ώστε να μην καταλαμβάνουν τον επικείμενο Διαγωνισμό.
Είναι πολύ ορθά όλα όσα έχουν επισημανθεί σε προηγούμενα σχόλια αναφορικά με την ανάγκη αύξησης του ανώτατου ηλικιακού ορίου εισαγωγής στην ΕΣΔΙ από τα 40 στα 45 έτη. Με την αιφνιδιαστική μείωση του ανώτατου ηλικιακού ορίου εισαγωγής κατά 5 ολόκληρα έτη (από τα 40 στα 45) αφενός εισήχθη απαράδεκτη διάκριση με κριτήριο την ηλικία των υποψηφίων και αφετέρου αρκετοί υποψήφιοι που είχαν καταβάλει κόπο, αφιέρωσαν πολύ χρόνο και επωμίστηκαν το κόστος της δαπανηρής προετοιμασίας αιφνιδιάστηκαν και τέθηκαν εκτός διαγωνισμού μετά από μόλις δύο επιπλέον προσπάθειες που τους δόθηκαν με τη σχετική μεταβατική διάταξη, γεγονός απαράδεκτο και εξοργιστικό!
Ωστόσο, μετά λύπης παρατήρησα ότι αντί να επιδιώκεται η εκ νέου αύξηση του ανώτατου ηλικιακού ορίου εισαγωγής από τα 40 στα 45 έτη, όπως ίσχυε και παλαιότερα, πολλοί υποψήφιοι επιλέγουν να σπαταλούν τον πολύτιμο χρόνο και την ενέργεια τους, διαμαρτυρόμενοι συνεχώς για το κατώτατο ηλικιακό όριο εισαγωγής που είναι στα 28 έτη και ισχυριζόμενοι μάλιστα κατά απόλυτο τρόπο ότι αποκλείεται ένας νεότερος ηλικιακά υποψήφιος να έχει την απαιτούμενη εργασιακή εμπειρία, ωριμότητα και συγκρότηση να δικάσει ως αυριανός δικαστής, ότι απλώς παπαγαλίζει νομολογίες κλπ. Τους διαφεύγει βέβαια ότι ένας 30 – 35άρης δικηγόρος ενδέχεται να διαθέτει πολύ μεγαλύτερη δικαστηριακή εμπειρία από έναν 40 – 45άρη που απασχολείται π.χ. σε μία τράπεζα ή που ασκεί συμβουλευτική και όχι μάχιμη δικηγορία με αποτέλεσμα να μην περνάει ούτε έξω από τα δικαστήρια. Η γνώση, η υπευθυνότητα, η κριτική και συνδυαστική νομική σκέψη και η διάθεση για προσφορά σε καμία περίπτωση δεν συναρτώνται με την ηλικία κάποιου αλλά με το ήθος, την παιδεία και τον χαρακτήρα του. Επιπλέον, μία αιφνιδιαστική αύξηση του κατώτατου ηλικιακού ορίου π.χ. από τα 28 στα 35 έτη θα τίναζε στον αέρα την προετοιμασία πάρα πολλών υποψηφίων θέτοντας τους εκτός του διαγωνισμού για αρκετά χρόνια, πράγμα εξίσου άδικο.
Ας αφήσουμε λοιπόν στην άκρη την εμπάθεια και την εκδικητική λογική του να προσπαθούν οι μεν να βλάψουν τους δε δια του αιφνιδιαστικού αποκλεισμού τους από τον διαγωνισμό και ας εστιάσουμε στις ουσιαστικές αλλαγές που απαιτούνται για να τονωθεί το κύρος του διαγωνισμού και κυρίως η εμπιστοσύνη των υποψηφίων στη διαφάνεια και το αδιάβλητο αυτού. Σε προηγούμενο σχόλιο αναφέρθηκαν πολύ εύστοχα διάφορα κακώς κείμενα και θολά σημεία του διαγωνισμού όπως π.χ. η αναγραφή μόνο της βαθμολογίας στα γραπτά χωρίς καμία παρατήρηση και η μη ανάρτηση ενδεικτικών απαντήσεων στα θέματα μετά το πέρας του διαγωνισμού, πρακτικές που έχουν σαν αποτέλεσμα να μην δύναται ο υποψήφιος να κατανοήσει τη βαθμολογία που έλαβε το γραπτό του. Επίσης, η μη τήρηση πρακτικών κατά την προφορική εξέταση η οποία μάλιστα καταλαμβάνει το 25% της τελικής βαθμολογίας, ποσοστό αδικαιολόγητα υψηλό ενόψει και του γεγονότος ότι στα προφορικά δεν είναι ποτέ όλες οι ερωτήσεις που τίθενται στους υποψηφίους του ιδίου βαθμού δυσκολίας όπως στα γραπτά, με αποτέλεσμα να παρατηρείται το παράδοξο και ανησυχητικό φαινόμενο ορισμένοι υποψήφιοι που μετά βίας συγκέντρωσαν μέσο όρο 8 στα γραπτά και οριακά πέρασαν στα προφορικά να παθαίνουν κάτι σαν επιφοίτηση του αγίου πνεύματος κατά την προφορική εξέταση, να σκαρφαλώνουν 15 – 25 θέσεις στην οριστική κατάταξη και τελικά να εισάγονται αυτοί και όχι άλλοι υποψήφιοι που έγραψαν π.χ. 10 στα γραπτά, φαινόμενο που εγείρει σοβαρές υπόνοιες και αμφιβολίες για τη σοβαρότητα και τη διαφάνεια του διαγωνισμού. Και πολλά άλλα βέβαια, όπως ενδεικτικά το να μένουν εκτός υποψήφιοι που αρίστευσαν στα νομικά μαθήματα επειδή έλαβαν ανεξήγητα χαμηλή βαθμολογία (κάτω από τη βάση) στη γενική παιδεία λες και πρόκειται για διαγωνισμό φιλολογίας και όχι για διαγωνισμό απευθυνόμενο σε νομικούς κλπ. Ορισμένοι υποψήφιοι όμως αντί να ασχολούνται με αυτά τα σοβαρά ζητήματα αναλώνονται στην ατελείωτη κόντρα για τα ανώτατα και τα κατώτατα ηλικιακά όρια εισαγωγής στην ΕΣΔΙ, αξιώνοντας όχι απλώς να αυξηθεί το ανώτατο ηλικιακό όριο και πάλι από τα 40 στα 45 έτη, αίτημα απολύτως δίκαιο και εύλογο, αλλά και να αποκλειστούν οι νεότεροι ηλικιακά υποψήφιοι με μία αιφνιδιαστική αύξηση του κατώτατου ηλικιακού ορίου για να νιώσουν ότι παίρνουν κάπως το αίμα τους πίσω για την αδικία που υπέστησαν οι ίδιοι λες και γι’ αυτήν ευθύνονται οι νεότεροι συνυποψήφιοι τους και όχι η προηγούμενη ηγεσία του Υπ. Δικαιοσύνης που μείωσε εν μία νυκτί το ανώτατο ηλικιακό όριο κατά 5 ολόκληρα έτη από τα 45 στα 40, όρισε ως προκριματικό και αυτοτελές στάδιο του διαγωνισμού την εξέταση της ξένης γλώσσας, ως σαν να επρόκειτο για διαγωνισμό πρόσληψης μεταφραστών – διερμηνέων και αδιαφορώντας παντελώς για την απίστευτη ταλαιπωρία και το επιπλέον κόστος της διπλής μετάβασης στη Θεσσ/κη για τους περισσότερους υποψηφίους που ζουν σε άλλες πόλεις, έδωσε στο μάθημα της γενικής παιδείας τον ίδιο συντελεστή βαρύτητας (1) με τα νομικά μαθήματα και εν γένει γελοιοποίησε πλήρως τη διεξαγωγή του πλέον κρίσιμου διαγωνισμού που αποσκοπεί στην επιλογή των μελλοντικών δικαστικών λειτουργών της χώρας. Η επαναφορά δε με το παρόν νομοσχέδιο στο προηγούμενο καθεστώς της εξέτασης της ξένης γλώσσας μαζί με τα νομικά μαθήματα και τη γενική παιδεία σε ενιαίο στάδιο έχει κατ’ αρχήν θετικό πρόσημο αλλά το ορθότερο θα ήταν η ξένη γλώσσα και η γενική παιδεία να μην εξετάζονται καθόλου διότι η εξέταση των συγκεκριμένων μαθημάτων και δη της γενικής παιδείας έχει παρατηρηθεί ότι οδηγεί κάθε χρόνο σε μεγάλες βαθμολογικές αδικίες. Είναι αστείο και συνάμα εξοργιστικό για τους υποψηφίους να εισάγεται κάποιος που έγραψε 8 στα νομικά μαθήματα και 13 στην ξένη γλώσσα και στη γεν. παιδεία και όχι κάποιος άλλος που αρίστευσε στα νομικά μαθήματα αλλά έγραψε χαμηλότερο βαθμό στη γεν. παιδεία και την ξένη γλώσσα. Σε τελική ανάλυση δικαστές ψάχνουμε ή φιλολόγους και μεταφραστές – διερμηνείς; Επιπλέον, η προφορική εξέταση πρέπει άμεσα να επανέλθει στο 15% αντί του 25% που ισχύει εδώ και δύο χρόνια διότι έχουν παρατηρηθεί διάφορα παράδοξα όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω. Τέλος, δέον να αναρτώνται μετά τον διαγωνισμό ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα, επί των γραπτών να σημειώνονται και παρατηρήσεις και όχι μόνο η βαθμολογία, να τηρούνται πρακτικά κατά την προφορική εξέταση και να προβλεφθεί νομοθετικά αρμόδιο όργανο για την υποβολή ενστάσεων, όπως ισχύει και σε άλλους διαγωνισμούς, αφενός για να είναι σε θέση ο εκάστοτε υποψήφιος να βγάλει μία άκρη όταν αιτείται την επίδειξη του γραπτού του και αφετέρου για να διασφαλιστεί η διαφάνεια και το αδιάβλητο του διαγωνισμού. Αν δεν προωθηθούν και ψηφιστούν νομοθετικές μεταβολές προς την κατεύθυνση αυτή, όσο και να ανεβοκατεβαίνουν τα ηλικιακά όρια κάθε λίγο και λιγάκι, τίποτα δεν πρόκειται επί της ουσίας να βελτιωθεί.
Θα ήταν πρόσφορο να επανέλθει το όριο ηλικίας εισαγωγής στα 45 έτη. Η σχετική ρύθμιση συνάδει με τις ισχύουσες ρυθμίσεις σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και με τη γενικότερη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Σίγουρα ένας υποψήφιος που εισέρχεται στα 45 του έτη στο δικαστικό σώμα, έχει μπροστά του τουλάχιστον 22 έτη ευδόκιμης υπηρεσίας, εάν υποθέσουμε ότι το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης παραμείνει στα 67 έτη και δεν αυξηθεί στα 72 έτη με αναθεώρηση του Συντάγματος. Επίσης, η επαγγελματική εμπειρία που έχει ο υποψήφιος στα 45 του έτη, πέρα από τη γνώση, προσδίδει καλύτερη αξιοποίηση ήπιων δεξιοτήτων που έχει αποκτήσει με τα χρόνια.
Όλοι οι αμέσως εμπλεκόμενοι με τον διαγωνισμό (δηλ. δικαστές, δικηγόροι, καθηγητές πανεπιστημίου, υποψήφιοι) γνωρίζουν πολύ καλά τις πρόδηλες αδυναμίες του. Τόσο στο επίπεδο της ρύθμισης, όσο και στο επίπεδο της διενέργειάς του.
Από όλες τις παραπάνω κατηγορίες νομικών,η μόνη που εκφέρει λόγο για τα προβλήματα αυτά, όταν της δίνεται βήμα, είναι εκείνη των υποψηφίων. Πράγμα αναμενόμενο, εάν αναλογιστεί κανείς, πρώτον, ότι διαγωνισμός επηρεάζει άμεσα το επαγγελματικό τους παρόν και μέλλον, δεύτερον, ότι η κατηγορία αυτή συγκροτείται από νέους ανθρώπους που ακόμη ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον και, τρίτον, ότι το επίπεδο της νομικής τους κατάρτισης είναι, πλέον, ιδιαίτερα υψηλό.
Από την άλλη πλευρά, η «θεσμική» Δικαιοσύνη σιωπά. Ανώτατα Δικαστήρια, Ενώσεις Δικαστών, Δικηγορικοί Σύλλογοι, Νομικές Σχολές, Υπουργείο Δικαιοσύνης συνειδητά αδρανούν, αποδεχόμενοι το υπάρχον προβλήματικό πλαίσιο. Προκειμένου να αποφύγουν τη μομφή ότι δεν αναλαμβάνουν κάποια ουσιαστική πρωτοβουλία, συμπράττουν και, περιοδικά, εισάγουν σταθερά ανέμπνευστες, ενίοτε περιθωριακής σημασίας και άλλοτε εντελώς προβληματικές αλλαγές στον τρόπο διενέργειας του διαγωνισμού (όψιμα εφτασαν να προτείνουν ακόμη και ουσιώδεις μεταβολές στην εξεταστέα ύλη, λίγους μήνες πριν τη διενέργεια του διαγωνισμού).
Ο τρόπος επιλογής των δικαστών μας είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Υπαρξιακό για τον θεσμό και κρίσιμο για ολόκληρη την κοινωνία. Η δε ανάγκη να ανοίξει ένας ειλικρινής και ουσιαστικός διάλογος γύρω από την ρύθμιση και τη διενέργειά του, επιτακτική.
Στον διάλογο αυτό, όταν γίνει, πρέπει να ακουστεί η φωνή των νέων νομικών. Η φωνή εκείνων που σε λίγα χρόνια θα αποτελέσουν το «σώμα» της ελληνικής δικαιοσύνης.
Στους ταραγμένους καιρούς της πανδημίας COVID-19, η Εθνική Σχολή Δικαστών (ΕΣΔΙ) σημείωσε σημαντική στροφή με την εφαρμογή του άρθρου 17 παρ. 1β του Ν. 4871/2021. Αυτή η αλλαγή, μειώνοντας το ανώτατο όριο ηλικίας για εισαγωγή από τα 45 στα 40 έτη, πυροδότησε διαμάχες καθώς αντιβαίνει στη θεμελιώδη αρχή της έννομης τάξης της ΕΕ για την απαγόρευση των διακρίσεων λόγω ηλικίας. Αυτή η κίνηση προκάλεσε ανησυχίες σχετικά με την παραβίαση των αξιών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως η ισότητα, η αξιοπρέπεια και η ασφάλεια δικαίου, λόγω των ξαφνικών και αντικρουόμενων νομοθετικών αλλαγών.
Επίσης είναι εντελώς αντιφατικό με τα συστήματα εισόδου σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου η πλειοψηφία δεν επιβάλλει ανώτατο όριο ηλικίας, υπάρχουν περιπτώσεις αυξημένων απαιτήσεων ελάχιστης ηλικίας για τους επίδοξους δικαστικούς λειτουργούς. Για παράδειγμα, η Γαλλία ορίζει το ελάχιστο όριο ηλικίας στα 31 και η Γερμανία στα 35, συχνά συνδεδεμένο με την ανάγκη για προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία και κοινωνική ωριμότητα παρά με προσωπικά συμφέροντα. Ας μην φιλοδοξούμε απλώς να ανεβαίνουμε στην επαγγελματική ιεραρχία., αλλά να υπηρετήσουμε πραγματικά τη δικαιοσύνη στον κόσμο. Αυτό είναι το κρίσιμο στοιχείο που λείπει αυτή τη στιγμή.
Τέλος, έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τις ειδικές εκθέσεις του 2020 και του 2023 που εξέδωσε ο Συνήγορος του Πολίτη. Αυτές οι εκθέσεις υπογραμμίζουν την έλλειψη ίσης μεταχείρισης σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα μεταξύ 25 ερωτηθέντων που επιβάλλει ανώτατο όριο ηλικίας για την εισαγωγή στη Σχολή Δικαστών. Επιπλέον, υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τη νομιμότητα αυτής της πολιτικής επιλογής. Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει επανειλημμένα προτρέψει το Υπουργείο Δικαιοσύνης είτε να αυξήσει το ανώτατο όριο ηλικίας των 45 ετών είτε να το καταργήσει εντελώς για τους υποψηφίους που επιδιώκουν να εισαχθούν στο ΕΣΔΙ.
Μολονότι είχε εξαγγελθεί η αύξηση του ανώτατου ορίου ηλικίας για την εισαγωγή στην ΕΣΔΙ, το σχετικό άρθρο 17 δεν τροποποιείται. Ούτως, επαγγελματίες νομικοί με πολυετή εμπειρία και επιθυμία να τεθούν στην διάθεση της απονομής δικαιοσύνης αποκλείονται χωρίς κανένα δικαιολογητικό λόγο.
Δεν αντιλαμβάνομαι τι άλλαξε σε σχέση με το το επί δεκαετίας προισχύον ηλικιακό καθεστώς, κατά το οποίο το ανώτατο όριο πρόσβασης των υποψηφίων στο διαγωνισμό είχε αυξηθεί στα 45 έτη με την αιτιολογία ότι «τα πρόσωπα αυτά διαθέτουν αυξημένη εμπειρία πολύ χρήσιμη για την αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων τους».
Από τις χώρες της ΕΕ, μόνον η Ελλάδα θέτει ανώτατο όριο ηλικίας, πρακτική η οποία, μεταξύ άλλων, προσβάλλει ευθέως τον πυρήνα της αξίας του ανθρώπου και τις θεμελιώδεις αρχές της ισότητας, της αξιοκρατίας, της αναλογικότητας και της αρχής της ασφάλειας δικαίου, οι οποίες κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και το Ενωσιακό Δίκαιο.
Έστω και τώρα θα πρέπει να συμπεριληφθεί τροποποίηση που να καταργεί το ανώτατο όριο ηλικίας, ή έστω να το αυξάνει πχ στα 50 έτη.
Θα πρέπει να επανέλθει τουλάχιστον το προϊσχύσαν όριο ηλικίας των 45ετών. Δεν έχει καμια προσφορότητα η εν λόγω μείωση ορίου εισαγωγής. Δεν συνάδει με την επιστημονική ικανότητα, ηθική υπόσταση, κύρος του λειτουργήματος.
Είναι αδιανόητο να αποκλείεται ένας νομικός από τον διαγωνισμό μόνο επειδή έχει
συμπληρώσει κατά το έτος διεξαγωγής το 40ο έτος ηλικίας του. Συνιστά άνευ ουσίας ρύθμιση, επιφέρει άνιση μεταχείριση, είναι δυσανάλογος ο περιορισμός με τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Πρέπει οπωσδήποτε να προστεθεί μεταβατική διάταξη για τα άρθρ. 19, 20 του νόμου. Η συμπερίληψη της ξένης γλώσσας με συντελεστή 0,4 στο γραπτό στάδιο εξέτασης του Διαγωνισμού και η μεταβολή της ύλης του ενός μαθήματος, το οποίο πλέον ορίζεται ως «πρακτικό με έμφαση στο διοικητικό
δίκαιο και το συνταγματικό δίκαιο ή το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», με την προσθήκη ολόκληρου του αντικειμένου του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τα δεδομένα της προετοιμασίας των υποψηφίων.
Οι αλλαγές αυτές δεν είναι καθόλου ήσσονος σημασίας, ούτε λεπτομερειακές, όπως φαίνεται να συνάγεται από την έλλειψη σχετικής μεταβατικής διάταξης. Το να προστίθεται με σημαντικό βαθμολογικό συντελεστή ένα μάθημα που προηγουμένως εξεταζόταν χωρίς να επηρεάζει τη συνολική βαθμολογία ως προκριματικό, αλλά και το να μεταβάλλεται, άγνωστο με ποιο τρόπο, η ύλη ενός άλλου μαθήματος, μόλις λίγους μήνες από το διαγωνισμό, χωρίς να υπάρχει μεταβατική διάταξη είναι αδιανόητο και νομοτεχνικά μη άρτιο. Οι υποψήφιοι προετοιμάζονται τουλάχιστον για χρονικό διάστημα ενός με δύο ετών, στηριζόμενοι στην ισχύουσα ύλη και τον ισχύοντα τρόπο εξέτασης.
Επιβάλλεται, προς αποφυγή αιφνιδιασμού των υποψηφίων που θα συμμετέχουν στον επικείμενο διαγωνισμό, να εισαχθεί μεταβατική διάταξη που να προβλέπει την ισχύ των εν λόγω ρυθμίσεων για πρώτη φορά στον επόμενο διαγωνισμό, ήτοι αυτόν που θα προκηρυχθεί μετά την 1.1.2025, και όχι στον επικείμενο.
Ως τόπος διαβούλευσης, θα πρέπει να έχει στόχο σχολιασμό της σκοπιμότητας και της νομιμότητας των ρυθμίσεων. Η ένταση και η εμπάθεια των σχολιασμών θα πρέπει να ελλείπει σε τέτοιες διαδικασίες. Η προβληματική ρύθμιση του ανωτάτου ορίου των 40 ετών γιατι ακριβώς σημαίνει ότι οι νεότεροι θα πρέπει οπωσδήποτε να αποκλειστούν; Γιατι χαρακτηρίζονται παπαγάλοι και αποστηθίζοντες. Το ζήτημα είναι να αποκλειστούν οι νεότεροι; Αυτό είναι το μέλημα κάποιον και καλούν τον Υπουργό να αναθεωρήσει μια ρύμθιση που ισχύει επί χρόνια; Θέλουμε ή όχι έναν αξιοκρατικό και διαφανή διαγωνισμό; Ας επιτρέπεται σ’ όλους να συμμετέχουν και ας μπουν οι καλύτεροι. Όχι όμως στο όνομα προσωπικών πεποιθήσεων να θέλουμε να αποκλείσουμε νεότερους με το έτσι θέλω. Γιατί τότε κάποιος εύλογα θα υποθέσει ότι στόχος απλά είναι να μπει κάποιος με τον μικρότερο δυνατό κόπο αφού θα έχει φύγει από το παιχνίδι η κατηγορία των νεότερων. Εξάλλου αφού οι νεότεροι δεν έχουν κριτική σκεψη και απλά αποστηθίζουν, δεν έχετε ορισμένοι να τους φοβηθείτε, είστε καλύτεροι και θα γράψετε καλύτερα.
Δεν πρέπει να συμπλέκονται δυο διαφορετικές ρυθμίσεις. Το ότι πρέπει να αυξηθεί το ανώτατο όριο δεν σημαίνει ταυτοχρόνως ότι πρέπει να αυξηθεί και το κατώτερο όριο. Ακριβώς το αντίθετο αν στόχος όλων μας είναι ένας αξιοκρατικός διαγωνισμός που αναζητούνται οι καλύτεροι, τότε όσο μεγαλύτερο περιθώριο τόσο το καλύτερο. Το πιο χρήσιμο θα ήταν να επιτρέπεται και σε νεότερους συναδέλφους και σε μεγαλύτερους η συμμετοχή στις εξετάσεις. Εξάλλου νεότεροι οι μεγαλύτεροι, όλοι θα υποβληθούν στην ίδια και κοινή διαδικασία αξιολόγησης. Ενόψει αυτού άκαιρο να αναλωνόμαστε γύρω από γενικεύσεις του τύπου (όλοι οι νεότεροι συνάδελφοι δεν έχουν εμπειρία – αποστηθίζουν μείζονες – έχουν στείρα γνώση) και από την άλλοι (όλοι οι μεγαλύτεροι δεν έχουν διάθεση συμμετοχής στην ΕΣΔΙ σ’ αυτή την φάση της ηλικίας τους και ευθύνονται για καθυστερήσεις απονομή).
Στόχος θα πρέπει να είναι ένας αξιοκρατικός διαγωνισμός που αναζητά τους καλύτερους με διαφάνεις και πρότυπες απαντήσεις. Δεν θα πρέπει να αναζητούμε και να αξιολογούμε υποψηφίους στερεοτυπικά βάσει ηλικίας αλλά βάσει αξίας.
Οταν ξεκινας την προετοιμασία ακους αριστερά και δεξιά ότι θα χρειαστεί να είσαι τυχερός για να περάσεις. Και συναντάς συναδέλφους που έχουν δώσει 3,4,5,6 φορές και δεν έχουν περάσει. Και σκέφτεσαι ποία τύχη, δεν πάμε εκεί για να συμμετέχουμε σε έναν διάφανο και αξιοκρατικό διαγωνισμό όπου μετράνε οι γνώσεις; Η απάντηση δίνεται πολύ εύστοχα από ορισμένους συναδέλφους παραπάνω οι οποίοι θίγουν ένα προς ένα τα σκοτεινά και αδιαφανή σημεία του διαγωνισμού (έλλειψη πρότυπων απαντήσεων, μη αναφορα βαρυτητας ερωτημάτων, γραπτα -διορθωμένα υποτίθεται- άνευ σημειώσεων – απλά με αναφορά του βαθμού στο τέλος κλπ). Και όλα αυτά θεωρούνται πως ειναι οκ!
Και το μόνο στο οποίο υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη ενόψει του νομοσχεδίου ειναι τα…..αγγλικά!
Ως προς το ανώτατο όριο ηλικίας, απάραδεκτες και ατεκμηρίωτες οι τοποθετήσεις μερικών εδώ μέσα. Εγώ θα έλεγα κιόλας, τέτοιες απόψεις δεν υποκρύπτουν διάκριση βασιζόμενη στην ηλικία η οποία μάλιστα ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ βάσει των κανονισμών συμμετοχής εδώ στην δημόσια διαβούλευση; Πρέπει να καταργηθεί, χθες το όριο των 40. Αν θέλουμε δηλαδή να λεγόμαστε κράτος αξιοκρατικό με σεβασμό στην αρχή της ΙΣΟΤΗΤΑΣ.
Με την ενοποίηση του πρώτου βαθμού, και την δεδομένη θέση της Πολιτείας για εξάλειψη της ειδικής επετηρίδας σε βάθος χρόνου, η κατεύθυνση Ειρηνοδικων θα πρέπει να καταργηθεί, με εχουσας λόγο ύπαρξης
Πρέπει να αυξηθεί το ανώτατο όριο συμμετοχής στον διαγωνισμό για εθνική σχολή δικαστών στο 50ο !
Πρέπει να απαιτείται ως προαπαιτούμενο για την συμμετοχή στον διαγωνισμό τουλάχιστο η λήψη άδειας δικηγόρου & τριετής τουλάχιστο δικηγορική απασχόληση.
Στον διαγωνισμό που διενεργείται για την επιλογή των καταλληλότερων που αύριο θα καλούνται να αποδώσουν δικαιοσύνη δε νοείται:
1. ο τρόπος αξιολόγησης να ευνοεί εκείνον που παπαγαλίζει τις μείζονες από 24-28+ χρονών που έχει παραμείνει κλεισμένος σπίτι προκειμένου να επιτύχει την απόλυτη αποστήθιση και αυτή να του διασφαλίζει την πρόσβαση στη θέση της υπέρτατης των εξουσιών, στη θέση κάποιου που πρέπει να φέρει ουσιαστικές γνώσεις, να διαθέτει κοινωνική εμπειρία ώστε να έχει καλλιεργηθεί η κριτική ικανότητα του, συνείδηση και να εμφορείται από αξιακές αρχές ως απολύτως και στοιχειωδώς απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορεί να γίνει πράγματι ΚΡΙΤΗΣ των πάντων:
Ο φοιτητής δεν μπορεί να τοποθετείται σε θέση δικαστή. Δεν έχει πάθει για να μάθει, δεν έχει επίγνωση, ακόμη και αν διαθέτει γνώση. Και αυτή υπό αμφισβήτηση τίθεται όταν δεν έχει συνδυαστεί με την πρακτική (μην αναρτήσω πρόσφατη απόφαση Πρωτοδικείου Αθήνας που διατάσσει την εξάλειψη της υποθήκης και διατήρηση της προσημείωσης για την εξασφάλιση της ίδιας απαίτησης, στην οποία ο δικαστής δεν έχει αντιληφθεί ότι η προσημείωση είναι υποθήκη υπό αιρέσεις που όταν πληρούνται τρέπεται σε υποθήκη και πως να το αντιληφθεί αν δεν έχει κάνει ποτέ έλεγχο τίτλων)
Ποιος εμπιστεύεται για την διαχείριση υπόθεσης του 28 χρονο δικηγόρο? Πως η πολιτεία εμπιστεύεται για την επίλυση της τον 28 χρονο δικαστή αποκλείοντας μάλιστα εκείνον τον οποίο ως δικηγόρο ο πολίτης εμπιστεύεται κατά την κοινή πείρα περισσότερο για την διαχείριση της?
2. ο τρόπος αξιολόγησης να είναι (έστω και στο παραμικρό) αδιαφανής, πολλώ δε μάλλον απολύτως αδιαφανής ως έχει από πάντα μέχρι και σήμερα, ενδεικτικά α) δε νοείται να μην δημοσιεύονται πρότυπες απαντήσεις βάσει των οποίων διενεργείται η διόρθωση με προκαθορισμένες μονάδες βαθμολόγησης για κάθε απάντηση β) δε νοείται να μην επιτρέπεται η προσφυγή σε άλλο προκαθορισμένο ανεξάρτητο όργανο για την επανεξέταση γραπτού (ανεξαρτήτως απόκλισης, καθώς για να διασφαλίσουν οι εξεταστές ότι δεν θα υπάρξει τέτοια (απόκλιση) είναι ευρέως γνωστό ότι οι εξεταστές κάθονται δίπλα δίπλα και διορθώνουν τα γραπτά)
3. ο τρόπος αξιολόγησης να περιλαμβάνει προφορικό στάδιο, κατά το οποίο γίνονται διαφορετικές και διαφορετικού βαθμού δυσκολίας ερωτήσεις σε κάθε εξεταζόμενο (και άρα να μην εξετάζονται όλοι στα ίδια θέματα όπως στα γραπτά κατά παράβαση της αρχής της ισότητας, αξιοκρατίας και αμεροληψίας),
4. να αποκλείεται η πρόσβαση με κριτήριο την ηλικία, (και όχι με βάση αξιοκρατικά κριτήρια που συνδέονται με τα προσόντα της υπό πλήρωση θέσης δηλαδή τις γνώσεις και την προσωπικότητα εκάστου υποψηφίου), με επίκληση (μάλλον προσχηματικού) λόγου δημοσίου συμφέροντος την σταδιοδρομία των δικαστών και την εξέλιξη τους εντός του σώματος, που αποτελεί απλά μία νομοθετική επιλογή η οποία ως εκ της φύσεως της μεταβάλλεται. ¨Οποιος μπορεί και θέλει να γίνει δικαστής όποιας ηλικίας και αν είναι.
Προσφάτως η αντίληψη του νομοθέτη για την σταδιοδρομία και εξέλιξη εντός του σώματος μεταβλήθηκε φέροντας νομοσχέδιο, με το οποίο προτάθηκε διάταξη για την ουσιαστική (μέσω εξετάσεων εντός του σώματος) αξιολόγηση των εν ενεργεία δικαστικών λειτουργών έναντι αυτής που απαιτεί προκειμένου για την εντός του σώματος εξέλιξη ελάχιστο χρόνο παραμονής σε κάθε βαθμό και εν τέλει (προσωρινά τουλάχιστον) αποσύρθηκε.
Θα μπορούσε αντί του απόλυτου και καθολικού αποκλεισμού από την συμμετοχή υποψηφίων πάνω από μία ηλικία, να προβλεφθεί ποσόστωση στην συμμετοχή τους ώστε το σώμα να καταστεί πολυσυλλεκτικό, συνθετικό απόψεων, γνώσεων, εμπειριών και άρα αποδοτικότερο και αποτελεσματικότερο κατά κοινή πείρα.
Εξάλλου, στα συμπεράσματα του σε συνέδριο για την Δικαιοσύνη 2022 ο Ευάγγελος Βενιζέλος κατέληξε (https://www.evenizelos.gr/images/stories/e-books/KyklosIdeon_Synedrio_Dikaiosini-2022.pdf)
« Δεν έχουμε ευελιξία σε σχέση με την εισαγωγή στο δικαστικό σώμα, αν θέλουμε να κάνουμε απευθείας εισα γωγή σε ανώτερους βαθμούς ωρίμων δικηγόρων ή καθηγητών; Δεν μας το απαγορεύει το άρθρο 88 παράγραφος 1»
Παρόλο τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει η εμπειρία ως προσόν για την είσοδο στο Δικαστικό Σώμα κατά τη ρητή παραδοχή του Νομοθέτη (ΒΛ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΝΟΜΟΥ Ν. 3910/2011, άρθρο 8 παρ. 3), με το ισχύον καθεστώς αποκλείονται νομικοί που κατέχουν πολύτιμη νομική και κοινωνική πείρα, με ό τι αυτό επάγεται για το κύρος της δικαιοσύνης, αλλά και για την ταχύτητα και ποιότητα στην απονομή της δικαιοσύνης.
Τα σχόλια στη διαβούλευση από εκείνους που τοποθετούνται υπέρ της διατήρησης του 28-40 ετών ηλικιακού ορίου δημιουργούν προβληματισμό περί του κινήτρου εκφοράς τους με προεκτάσεις περαιτέρω προβληματισμού για την ηθικοπνευματική συγκρότηση τους ως αυριανών δικαστών.
Στο πλαίσιο αυτό, τα θεσμοθετημένα ψυχομετρικά τεστ προκειμένου για τον διορισμό σε θέση δικαστικού λειτουργού δεν είναι ικανά για την διαπίστωση της ανεπάρκειας του υπό διορισμό λειτουργού. Μόνο η αξιολόγηση των υπό διορισμό αλλά και ήδη διορισθέντων κατά την πραγματική άσκηση των καθηκόντων τους από ανεξάρτητο όργανο, στο οποίο ναι να μετέχει και ψυχίατρος και ναι να ελέγχεται ακόμη και η συνταγογράφηση ψυχοφαρμάκων σε δικαστικούς λειτουργούς ως ένδειξη ακαταλληλότητας τους. Δεν μπορεί να καλείται να κρίνει και να λάβει αποφάσεις για τη ζωή και την περιουσία του πολίτη όποιος ψυχικά είναι ασταθής ή αδύναμος και δεν έχει καταφέρει να λάβει αποφάσεις για τον ίδιο του τον εαυτό. Πώς θα επιλύσει προβλήματα άλλων αυτός που δεν μπορεί να επιλύσει τα δικά του?
Η κοινή γνώμη ζητά πραγματική και ρηξικέλευθη αναμόρφωση του θεσμού και ουσιαστική απονομή δικαιοσύνης (κοινός τόπος σε όλες τις δημοσκοπήσεις, σε όλα τα τρέχοντα δημοσιεύματα)
Σίγουρα κάτι τέτοιο δεν συνιστά η επαναφορά παλαιότερων ρυθμίσεων για τον τρόπο εισαγωγής στο δικαστικό σώμα (πχ αξιολόγηση στα αγγλικά και στην γενική παιδεία με συντελεστή). Η μέχρι σήμερα ακολουθήσασα συνταγή αξιολόγησης έχει αποτύχει, όπως μπορεί κανείς εύκολα να διαπιστώσει με μία απλή επισκόπηση στα δημοσιεύματα συνεντεύξεων εγνωσμένου κύρους και αξίας δικαστικών λειτουργών (π.χ Πικραμμένος, Φλωρίδης https://www.tovima.gr/2022/04/04/opinions/i-dikaiosyni-thelei-lyseis-tora/ κτλ), γιατί άραγε συνεχίζεται και ακολουθείται η ίδια?
Τι απέγιναν οι προγραμματικές δηλώσεις του Υπουργού για την προσεκτική επιλογή των ανθρώπων που κοσμούν την δικαιοσύνη και για την «ως καλή αρχή για αυτό» πρόβλεψη κατώτατου ηλικιακού ορίου εισαγωγής στο σώμα τα 35 έτη (που συμπαρασύρει και επιφέρει κατάργηση? του ανώτατου ηλικιακού ορίου) ως εχέγγυο για την επιλογή του καταλληλότερου για την άσκηση του υπέρτατου των λειτουργημάτων? Γιατί παραγνωρίζονται οι επί κάθε χρόνο και επί σειρά ετών συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη για αύξηση του ηλικιακού ορίου εισαγωγής στο σώμα στα 50 ή 55 έτη ή την πλήρη κατάργηση του?
Γιατί τέθηκε στον κάλαθο των αχρήστων η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής σύμφωνα με την οποία στο νομοθέτημα που προβλέπει το ανώτατο ηλικιακό όριο εισαγωγής στο σώμα τα 40 έτη «δεν αναφέρεται αν και σε ποιον βαθµό η είσοδος στο δικαστικό σώµα, προσώπων του τεθέντος ηλικιακού ορίου και η αντίστοιχη µείωση του χρονικού εύρους της υπηρεσιακής τους εξέλιξης θα μπορούσε πράγματι να έχει αρνητική επίδραση στην άσκηση των λειτουργικών καθηκόντων τους»? Πως θα γίνουμε Εσθονία (βλ πρόσφατη ομιλία Υπουργού σε εκδήλωση του Δικτύου για την Ψηφιακή Δικαιοσύνη) χωρίς τους κατάλληλους ανθρώπους? Πως θα συγκριθούμε με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες στην ταχύτητα και ποιότητα απονομής δικαιοσύνης -που παρεμπιπτόντως ουδεμία δεν προβλέπει ανώτατο ηλικιακό όριο εισαγωγής παρά μόνο ως κατώτατο τα 40 έτη (βλ Γερμανία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία κτλ)- όταν δεν έχουμε φροντίσει ως χώρα να επιλέξουμε τους καταλληλότερους όποιας ηλικίας και αν είναι?
Σε όλους όσους αντιδρούν, ως προς τις απόψεις των υπολοίπων.. ας διαβάσουν τα σχόλια πρώτα και μετά να αντιδράσουν.
Κανένας δεν υποστήριξε την αύξηση του κατώτατος οριου… αλλά την αύξηση του ανώτατου ορίου που,από 45 έγινε 40..χωρίς καμία αιτιολογία και σε αντίθεση με την νομολογία του ευρωπαϊκού δικαστηρίου.
Είναι τόπος διαβούλευσης και απόψεων…για μια προσπάθεια αρωγής προς τους αρμόδιους φορείς.
Ας μην γράφουμε…απλά για να γράψουμε.
Προφανώς και πρέπει να αυξηθεί το ανώτατο(!!) όριο ηλικίας εισαγωγής στην εσδι,επιβάλλεται.
To να θεσπιστούν κατώτερα όρια ηλικίας δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό. Το δε δίπολο στείρα γνώση vs εμπειρία είναι παντελώς άστοχο και αυθαίρετο. Το κριτήριο της εμπειρίας είναι μη μετρήσιμο. Τι ορίζεται ως εμπειρία; τα 10 χρόνια, τα 15; Γιατί ένας 40άρης έχει οπωσδήποτε μεγαλύτερη ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑΚΗ εμπερία από έναν 30άρη; Αν κάποιος δουλεύει μόνος του σε δικό του γραφείο και κάνει 3 δικαστήρια το χρόνο και συμβουλευτική γιατί έχει παραπάνω εμπειρία από τον 30αρη που κάνει κάθε μέρα δικαστήρια; Πως αποδεικνύεται η εμπειρία; από το πότε πήρες την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ασχέτως με το αν εχεις πράγματι ποτε ασκήσει δικηγορία; Η εμπερία δεν έχει να κάνει και με το είδος και την περιπλοκότητα των υποθέσεων που αναλαμβάνει κάποιος; Αν όσοι υπερασπίζονται την αύξηση του κατώτατου ορίου ηλικίας απλά σκοπεύουν στο να αποκλειστούν οι νεότεροι και να ανοιξεί ο δρόμος για μεγαλύτερους, τότε έχουν απολύτως στρεβλή αντίληψη για την αξιοκρατία, την οποία θέλουν μάλιστα να μεταφέρουν στον κλάδο της δικαιοσύνη. Η ελληνική αντίληψη ότι πρέπει να δίνεται προτεραιότητα σε μεγαλύτερους έναντι νεότερων αποκλειστικά μόνο βάσει ηλικίας ανεξαρτήτως ικανότητας δεν συναντάνται σε κανένα σοβαρό δυτικό κράτος.
Είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει αύξηση του ανώτατου ορίου ηλικίας των υποψηφίων στην ΕΣΔι το οποίο με το άρθρο 17 παρ.1β του Ν. 4871/2021 μειώθηκε από τα 45 στα 40 έτη. Τούτο επιβάλλεται καθώς με το επί δεκαετίας προισχύον ηλικιακό καθεστώς για την εισαγωγή στην ΕΣΔΙ, κατά το οποίο το ανώτατο όριο πρόσβασης των υποψηφίων στο διαγωνισμό είχε αυξηθεί από τα 40 στα 45 έτη με την αιτιολογία ότι «τα πρόσωπα αυτά διαθέτουν αυξημένη εμπειρία πολύ χρήσιμη για την αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων τους» (βλ. αιτιολογική έκθεση του N. 3910/2011). Ο υπουργός στις εξαγγελίες του είχε αναφερθεί πλείστες φορές στην ανάγκη αύξησης του ανώτατου ορίου ηλικίας, αλλά δεν υπήρξε κάποια αντίστοιχη ρύθμιση στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο.
Σε σχέση με τη Διοικητική Κατεύθυνση: σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 4871/2021 τα εξεταστέα αντικείμενα της εν λόγω Κατεύθυνσης είναι: αα) Γενική νομική παιδεία, αβ) πρακτικό με έμφαση στο συνταγματικό δίκαιο, σε θεματικές του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αγ) πρακτικό με έμφαση στο διοικητικό δίκαιο και αδ) πρακτικό με έμφαση στο δίκαιο διοικητικών διαφορών ουσίας.
Με την τροποποιούμενη ρύθμιση (άρθρο 19 του Ν/Σ) λύνεται το πρόβλημα, που είχε δημιουργηθεί τα τελευταία 2 έτη με το μάθημα του Δημοσιονομικού Δικαίου, το οποίο είχε «μπλεχτεί» με τις θεματικές του ΣτΕ, και πλέον καθίσταται σαφές αυτό που ίσχυε και πριν, ότι δηλ. αποτελεί ξεχωριστό αντικείμενο εξέτασης το δημοσιονομικό δίκαιο (ουσιαστικό και δικονομικό).
Ωστόσο, με την προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπεται το εξής εξεταστικό αντικείμενο: «αβ) πρακτικό με έμφαση στο διοικητικό
δίκαιο και το συνταγματικό δίκαιο ή το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η εν λόγω ρύθμιση πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή στον τρέχοντα διαγωνισμό του 2024, ο οποίος θα πραγματοποιηθεί σε 5 μήνες!!
Η γενικόλογη προσθήκη ενός ολόκληρου μαθήματος (Ενωσιακό Δίκαιο) χωρίς καν διευκρίνιση της ειδικότερης ύλης και των θεματικών προκαλεί πολλαπλά ερωτηματικά.
Δεν υφίσταται κανένας σπουδαίος λόγος να προστεθεί το εν λόγω εξεταστικό αντικείμενο στην ύλη του διαγωνισμού που θα διενεργηθεί το 2024. Επίσης, δεν διευκρινίζεται στην αιτολογητική έκθεση ποιο σκοπό εξυπηρετείται η εν λόγω προσθήκη να λάβει χώρα στον διαγωνισμό του 2024!!!
Επιπλέον, στην περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 46 του Ν/Σ προβλέπεται:
«δ) Η ισχύς των άρθρων 21, 23, 24, 25, 26, 27 και 29 αρχίζει από τον πρώτο εισαγωγικό διαγνωνισμό Δικαστικών Λειτουργών της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών που θα προκηρυχθεί μετά από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.».
Μα ακόμη κι αν δεν υπήρχε η ως άνω διάταξη, οι επίμαχες διατάξεις θα ετίθεντο σε ισχύ με τη δημοσίευση του νόμου, άρα θα καταλάμβαναν και τον διαγωνισμό του 2024. Δεν εξυπηρετεί κάπου η περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 46 του Ν/Σ, εκτός αν ο νομοθέτης αποσκοπούσε να αποτυπώσει κάτι διαφορετικό.
π.χ. το επίμαχο άρθρο 19, που αφορά στη μεταβολή των εξεταστέων αντικειμένων της Διοικητικής Κατεύθυνσης, νοείται ότι θα καταλαμβάνει τον διαγωνισμό του 2024 ή όχι;; δεδομένου ότι δεν αναφέρεται στην περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 46 του Ν/Σ.
Καθίσταται, λοιπόν, επιβεβλημένη η προσθήκη ειδικής μεταβατικής διάταξης, η οποία πρέπει να έχει το εξής περιεχόμενο:
«Για τον πρώτο εισαγωγικό διαγωνισμό της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, ο οποίος πρόκειται να προκηρυχθεί μετά από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, τα εξεταστέα αντικείμενα για την Κατεύθυνση της Διοικητικής Δικαιοσύνης είναι: α) Κατεύθυνση Διοικητικής Δικαιοσύνης: αα) Γενική νομική παιδεία, αβ) πρακτικό με έμφαση στο διοικητικό δίκαιο και το συνταγματικό δίκαιο, αγ) πρακτικό με έμφαση στο δίκαιο διοικητικών διαφορών ουσίας, αδ) πρακτικό με έμφαση στο συνταγματικό δημοσιονομικό δίκαιο, το ουσιαστικό και δικονομικό δημοσιονομικό δίκαιο και αε) ξένη γλώσσα.»
Αιτιολογική έκθεση (μεταβατικής ρύθμισης):
Επειδή με την προτεινόμενη διάταξη αλλάζουν τα εξεταστέα αντικείμενα της Κατεύθυνσης Διοικητικής Δικαιοσύνης, με αποτέλεσμα να προστίθεται νέο αντικείμενο προς εξέταση (Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), καθίσταται αναγκαία η εν λόγω μεταβατική διάταξη, προκειμένου να αποφευχθεί ο αιφνιδιασμός και η αναστάτωση των υποψηφίων για την εισαγωγή στην ΕΣΔΙ στον επικείμενο διαγωνισμό του 2024. Επομένως, προβλέπεται ότι εξαιρετικά για τον διαγωνισμό, που πρόκειται να προκηρυχθεί για το 2024, οι υποψήφιοι θα εξεταστούν στα αντικείμενα, που προβλέπονται με την προτεινόμενη διάταξη, πλην της θεματικής του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Καλό θα ήταν, όταν καλουμαστε να κρίνουμε και να τοποθετηθουμε επί ενός νομοσχεδίου, να διερευνούμε, εάν αυτό εξυπηρετεί το σύνολο των κοινωνών στους οποίους απευθύνεται και όχι εάν «ΜΑΣ» συμφέρει ατομικά. Εξηγούμαι: προφανώς ο κάτοχος μεταπτυχιακού ή και διδακτορικού τίτλου έχει όφελος από τη μοριοδοτηση αυτών. Εφόσον επιθυμεί όμως να γίνει Δικαστής ή Εισαγγελέας οφείλει να παραγκωνίσει το ίδιον όφελος και να αξιολογήσει, εάν είναι δικαιοπολιτικα ορθό. Ομοίως, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τα όρια ηλικίας: ο/η 28 ετών υποψήφιος/-α προφανώς και θέλει το όριο να εκκινεί στα 28. Ωστόσο, οφείλει να αναλογιστεί -εφοσον μάλιστα τονίζω ότι επιχειρεί να γίνει Δικαστής σύντομα – ότι μια ενδεχόμενη αύξηση του κατώτατου ορίου δεν τον βλάπτει, δεν τον περιορίζει ούτε τον αποκλείει. Μόλις συμπληρώσει το απαιτούμενο ηλικιακό όριο (και στο μεσοδιάστημα έχει εργαστεί, πολύ σπουδαίο και αυτό), θα μετέχει στο διαγωνισμό. Απεναντίας, η μείωση του ανώτατου ορίου (και μάλιστα στα 40 έτη, σαν να «τελειώνουν» η ζωή και τα όνειρα των ανθρώπων τότε) βλάπτει, αποκλείει ανθρώπους από τη δυνατότητα επιλογής επαγγελματικής κατεύθυνσης. Συνεπώς, ας σκεφτόμαστε το σύνολο και όχι ο καθένας τον εαυτό του, ιδίως αφού επιθυμούμε να ασκήσουμε τέτοια λειτουργήματα, και άρα θα κληθούμε να κρίνουμε αμερόληπτα, και δεδομένου ότι κάνουμε και λόγο για ήθος και τα συναφή. Πάντως,(και για να το διακωμωδησουμε) υπάρχει εναλλακτική πρόταση: ας επιλέγονται οι μελλοντικοί λειτουργοί ήδη από τη φοίτησή τους στις νομικές σχολές από τους καθηγητές τους, οπότε με την κτήση του πτυχίου τους -χωρις να αναμένουν καν για την ορκωμοσία, ώστε να μην χάνεται και πολύτιμος χρόνος- να εισέρχονται στην ΕΣΔΙ οι «διάνοιες» και τα αγαπημένα τους παιδιά. Ούτε έξοδα για διαγωνισμούς ούτε να μπαίνουν ιδέες σε … γηραιότερους (35 plus) για ΕΣΔΙ. Problem solved.
Θλίβομαι πραγματικά να βλέπω «συναδέφους» να υποστηρίζουν με θέρμη τον αποκλεισμό των ανω των 40 απο τον διαγωνισμό. Πονηρά σκεπτόμενοι θα λένε όσο λιγότεροι τόσο καλύτερα. Κάποιοι ισχυρίστηκαν μάλιστα ότι η παθογένεια της καθυστέρησης απονομής δικαιοσύνης οφείλεται στους 45αρηδες δικαστικούς. Μάλλον από κάτι απόψεις σαν τις δικές σας ξεκινούν οι παθογένειες. Οι λέξεις ισότητα, αξιοκρατία, ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση στα δημόσια αξιώματα για εσάς φαίνεται να είναι κενές περιεχομένου. Στην δική σας θεώρηση των πραγματων και στάθμιση – που ως wannabe δικαστές – θα κληθείτε πολλές φορές να κάνετε, η υπηρεσιακή ανέλιξη ειναι σημαντικότερη των ανωτέρω.
Καλή τύχη σε όλους / ες.
Αναφορικά με τα εξεταστέα αντικείμενα της Κατεύθυνσης Διοικητικής Δικαιοσύνης, η όλως γενικόλογη προσθήκη νέας εξεταστέας ύλης, ήτοι του Δικαίου της Ε.Ε., μόλις τέσσερις μήνες πριν της διενέργεια των εξετάσεων εισαγωγής αποδεικνύει τη βούληση του ίδιου του νομοθέτη να υποτιμήσει και να θέσει εν αμφιβόλω την σοβαρότητα που υποτίθεται ότι διέπει την διαγωνιστική διαδικασία, δεδομένου ότι μάλλον παραγνωρίζει ότι η συνήθης προετοιμασία για μια αξιοπρεπή συμμετοχή στον Διαγωνισμό διαρκεί τουλάχιστον ένα έτος.
Δεν υφίσταται καμία σκοπιμότητα εξέτασης στο μάθημα της ξένης γλώσσας, πόσο μάλλον αξιολόγησης αυτού με εφαρμοζόμενο συντελεστή, καθώς η άριστη γνώση αυτής θα μπορούσε να αποδειχθεί με την προσκόμιση αντίστοιχων πιστοποιητικών. Η εξέταση στο εν λόγω μάθημα επιβαρύνει ασκόπως τον προϋπολογισμό του διενεργηθέντος Διαγωνισμού.
Ενόψει των ανωτέρω ουσιωδών αλλαγών στην ύλη της διαγωνιστικής διαδικασίας, πρέπει να προβλεφθεί σχετική διάταξη στο αρ. 46, κατά την οποία η ισχύς των διατάξεων του παρόντος άρθρου θα αρχίζει από τον πρώτο εισαγωγικό διαγωνισμό που θα προκηρυχθεί μετά την 01.01.2025.
Από πού και ως πού κάποιοι από τους σχολιάζοντες τεκμαίρουν ότι για την καθυστέρηση της απονομής δικαιοσύνης φταίει η ηλικία ορισμένων δικαστών? Ως Δικηγόρος άνω της 10ετίας σας διαβεβαιώνω ότι είναι θέμα χαρακτήρα και δεν έχει καμία σχέση η ηλικία. Εν πάσει περιπτώσει ας μας παραθέσουν τα στατιστικά που ισχυρίζονται ότι έχουν στα χέρια τους και τα οποία τεκμηριώνουν το συμπέρασμα τους αυτό, να τα δούμε κ εμείς! Στην υπόλοιπη Ευρώπη που δεν έχουν ανώτατο όριο, κάτι κάνουν λάθος μάλλον…
Επίσης αυθαίρετο το συμπέρασμα ότι δικηγόρος 35 plus δεν μπορεί και δεν γίνεται να έχει ενδιαφέρον εισαγωγής στην ΕΣΔΙ.
Ο Υπουργός είχε εξαγγείλει κατά την ανάληψη της θέσεως ευθύνης του αύξηση του ανώτατου ορίου ηλικίας για την εισαγωγή στην ΕΣΔΙ. Εάν δεν απατωμαι, δεν βλέπω κάποια τροποποίηση στο σχετικό άρθρο,η δε ισχύς του ξεκινά το πρώτον με το διαγωνισμό του τρέχοντος έτους. Αφού,λοιπόν μέχρι και τον τελευταίο διαγωνισμό δεν ίσχυσε -λογω της διάταξης διετούς παράτασης της προηγούμενης ρύθμισης – και αφού ο Υπουργός υποσχέθηκε μεταρρυθμιση και ότι «δε θα υπάρξουν εκπλήξεις για όσους είναι σε διαδικασία προετοιμασίας», δεν πρέπει άμεσα να γίνει η μεταρρύθμιση; Διαφορετικά, όσοι συμπληρώνουν το 40ο έτος κατά το 2024, αλλά και όσοι το συμπλήρωσαν πέρυσι (αλλά και άτομα που είναι 41, 42 κλπ ετών επίσης, γιατί όχι και 50 ετών θα έλεγα, ακόμη καλύτερα, που σίγουρα έχουν εργαστεί υπεραρκετά και έχουν ποικίλλη εμπειρία), θα βρεθούν εκτός διαγωνισμού παρά την προετοιμασία και τον μόχθο (σωματικό, πνευματικό , οικονομικό) που έκαναν κατά τα προηγούμενα χρόνια. Σε πολλές άλλες χώρες δεν υφίσταται τέτοιο όριο, δεν γνωρίζω μάλιστα, εάν είναι συνταγματικό να «κόβεις» λόγω ηλικίας νομικούς από τη δυνατότητα να ενταχθούν στο δικαστικό και εισαγγελικό σώμα.
Επίσης, όταν πραγματοποιείς έναν τόσο απαιτητικό διαγωνισμό, για ποιον λόγο μοριοδοτεις μεταπτυχιακά και διδακτορικά; (έχω, δεν το λέω λόγω «έλλειψης»).Αυτά τα πριμοδοτείς μετά μισθολογικά. Ή κάνεις διαγωνισμό ή όχι. Το να εμπλέκεις απόδοση σε διαγωνισμό με μοριοδοτηση τυπικών προσόντων είναι ολίγον άτοπο. Εάν είναι έτσι, ας μοριοδοτουμε και με βάση τον βαθμό πτυχίου (που τελικά ενδέχεται να μην ανταποκρίνεται στην νομική κατάρτιση εκάστου).Αλλά μετά -λογικά- θα πρέπει να μοριοδοτειται και η εργασιακή εμπειρία, πραγματική, όχι εικονική.
Η συνταγματικώς κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας πρέπει να διέπει και την τριττή διάκριση των εξουσιών (Νομοθετική-Εκτελεστική-Δικαστική). Πως είναι δυνατόν ένας Έλληνας πολίτης να δύναται να ασκήσει την νομοθετική και εκτελεστική εξουσία, ήτοι να θεσμοθετεί νόμους και να κυβερνά το κράτος, αλλά να μην μπορεί να ασκήσει την δικαστική εξουσία στα 28 έτη της ηλικίας του;! Για του λόγου το αληθές και ακριβές στα 30 έτη, αφού η φοίτηση στην ΕΣΔΙ είναι διετής. Οι νέοι σε ηλικία δικαστικοί Λειτουργοί έχουν στόχους, προσήλωση σε αυτούς, όραμα, επιδιώξεις, γι’ αυτό εξάλλου και διακρίνονται για την ποιότητα της εργασίας τους, των δικαστικών δηλ. αποφάσεων, την άμεση περάτωση των υποχρεώσεών τους, το ήθος, την εργατικότητά τους! Ας μην παραβλέπομε ότι η καθυστέρηση των δικαστικών αποφάσεων οφείλεται ως επί το πλείστον σε μεσήλικες δικαστικούς Λειτουργούς, ηλικίας 45+,των οποίων δυνάμεις φθίνουν, και η ζέση ομοίως.
Το επίπεδο σπουδών που παρέχουν οι Νομικές Σχολές της Επικράτειας και η ΕΣΔΙ είναι αναμφιβόλου ποιότητας, και μυούν τους νέους επίδοξους δικαστές ήδη από τα φοιτητικά χρόνια στην βαθεία και ουσιαστική νομική σκέψη.
Τα 28 έτη είναι το άριστο κατώτατο όριο εισαγωγής στην ΕΣΔΙ.
Απόλυτα ορθό ότι δεν ανέβηκαν τα ελάχιστα όρια ηλικίας, όπως είναι γνωστό στο δικηγορικό κλάδο είναι δυσκολότερο επιτυχημένος δικηγόρος μεγάλης ηλικίας να πάρει την απόφαση να μπει στην διαδικασία συνεχών εξετάσεων, επιμορφώσεων και κατάρτισης στην ΕΣΔΙ επί 2ετία σε αυτή την φάση της ζωής και της ηλικίας του.
Καμία πρόβλεψη για τα ηλικιακά όρια, δηλαδή για άνοδο του ανώτατου (40) ή ακόμα και κατάργηση τους. Καταργήστε τα ηλικιακά όρια. Μεριμνήστε για την άμεση ένταξη σχετικής ρύθμισης. Η υπηρεσιακή εξέλιξη υπερτερεί της ίσης πρόσβασης στα δημόσια αξιώματα;!Η ηλιακή διάκριση έρχεται σε ευθεία αντίθεση με βασικές αρχές του Ενωσιακού Δικαίου. Ελληνική πρωτοτυπία τα 40 έτη.
Δεν θα πρέπει σε καμια περίπτωση των περιπτώσεων να υπάρχει η δικλείδα ασφαλείας με το ένα μόριο για κατόχους μεταπτυχιακού και 3 ολόκληρα μόρια για τους κατόχους διδακτορικού. Άτομα να γράφουν 7 και να γίνεται 10 και να περνάνε σε θέσεις που δεν θα περνούσαν ούτε σε 5 χρόνια. Θα πρέπει να υπάρχει ισότητα. Και καλό θα ήταν μια αύξηση του κατώτατου ορίου ηλικίας.
Η συνταγματικώς κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας επιβάλλεται να διέπει την τριττή διάκριση των εξουσιών (Νομοθετική-Εκτελεστική-Δικαστική). Πως ένας Έλληνας πολίτης δύναται να ασκήσει την νομοθετική και εκτελεστική εξουσία ήδη από την ηλικία των 25 ετών, ενώ δεν μπορεί 28 ετών να ασκήσει την δικαστική;! Οι νέοι σε ηλικία δικαστές έχουν όραμα, ζήλο,στόχους,γι’ αυτό ακριβώς και τους διακρίνει η επιμέλεια, η εργατικότητα και το ήθος. Ας μην παραβλέπουμε και το γεγονός ότι η καθυστέρηση των αποφάσεων αφορά σε δικαστικούς λειτουργούς ηλικίας 45+, στατιστικά. Το επίπεδο σπουδών που παρέχουν οι Νομικές Σχολές της Επικράτειας και η ΕΣΔΙ, είναι εξαιρετικά υψηλό και αναμφιβόλου ποιότητας!! Τα 28 έτη είναι το άριστο κατώτατο όριο εισαγωγής στην ΕΣΔΙ.
Ευτυχώς το ελάχιστο όριο ηλικίας δεν ανέβηκε. Είναι κοινό τοις πάσι στο δικηγορικό κλάδο ότι δικηγόρος επιτυχημένος μετά τα 35 δεν θα έχει ενδιαφέρον να εισαχθεί στην ΕΣΔΙ και να καταρτίζεται επι διετία σε αυτή την φάση της ζωής και της ηλικίας του. Επίσης, το ότι τα προφορικά μετράνε 25% στο συνολικό μέσο όρο είναι προβληματικό θα έπρεπε να μειωθεί ο συντελεστής.
Ο διαγωνισμός για την εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών θα έπρεπε να αποτελεί πρότυπο οργάνωσης, διαφάνειας και αξιοκρατίας, ως προσήκει στο διαγωνισμό ανάδειξης των Δικαστικών Λειτουργών αυτής της χώρας.
Δυστυχώς, όμως, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Πρόκειται για έναν διαγωνισμό με πλήρη αδιαφάνεια, πολλά σκοτεινά σημεία για το ποιοί εν τελει επιλέγονται , καθιστώντας τον στην ουσία ανέλεγκτο τόσο από τους πολίτες , όσο και από τους ίδιους τους μετέχοντες σε αυτόν. Παρατίθενται κατωτέρω μερικά παραδείγματα, τα οποία πιθανώς οι μη μετέχοντες σε αυτόν να αγνοούν και θεωρείται σκόπιμο να πληροφορηθούν:
1. Οι προφορικές εξετάσεις διεξάγονται χωρίς καμία τήρηση πρακτικών από τον Γραμματέα της Σύνθεσης. Αποτέλεσμα δε τούτου, είναι ότι καθίσταται πλήρως ανέφικτος ο έλεγχος της βαθμολόγησης των υποψηφίων, καθώς ό,τι συμβαίνει στη διαδικασία των προφορικών εξετάσεων -η οποία παρεμπιπτόντως έχει το 1/3 της βαρύτητας της τελικής βαθμολογικής κατάταξης- είναι ουσιαστικά και πρακτικά ανέλεγκτο, αφού δε δύναται να το αποδείξει κανείς.
Πρόταση: α)Τήρηση πρακτικών τα οποία να δύναται να λάβει κάθε πρόσωπο έχον έννομο συμφέρον, β) εξαγωγή των ερωτήσεων που τίθενται στον εκάστοτε υποψήφιο από κληρωτίδα.
2. Στον 30ο διαγωνισμό, δεν επετράπη στους υποψήφιους να έχουν πρόσβαση στα γραπτά τους, παρά μόνο για όσους κατοικούσαν στη Θεσσαλονίκη ή μπορούσαν να ταξιδέψουν ως εκεί, χωρίς βεβαίως και πάλι να μπορούν να πάρουν αντίγραφα του γραπτού τους, προκειμένου να προβούν σε οποίες τυχόν νόμιμες ενέργειες επιθυμούν. Η ως άνω ενέργεια, δεν είχε καμία αιτιολογία από τις επιτροπές των τριών (3) διαγωνισμών.
Πρόταση: Να καταστεί υποχρεωτική η πρόσβαση των υποψηφίων στο γραπτό τους και να δύνανται να πάρουν και αντίγραφο αυτού.
Προφανώς ο κάθε υποψήφιος θα πρέπει να μπορεί να έχει πρόσβαση στο γραπτό του, όπως συμβαίνει σε κάθε γραπτό διαγωνισμό, η απαγόρευση δε τούτου γεννά εύλογα ερωτηματικά.
3. Τα γραπτά δεν φέρουν καμία σημείωση, παρά μόνο τις βαθμολογίες από τους δυο βαθμολογητές. Τούτο δεν επιτρέπει τον έλεγχο για τον τροπο διόρθωσης του εκάστοτε γραπτού.
Πρόταση: τα γραπτά να διορθώνονται με εμφανή βαθμολόγηση σε κάθε ερώτημα, ώστε να καθίσταται δυνατός ο έλεγχος του τρόπου διόρθωσης.
4. Στα θέματα των γραπτών εξετάσεων δεν υπάρχει αναγεγραμμένη η βαρύτητα της κάθε ερώτησης, (πχ υπ’αριθμ 1. ερώτημα = μονάδες 3) με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατος ο έλεγχος πως προέκυψε η τελική βαθμολογία.
Πρόταση: Να υπάρχει εμφανής και διακριτή αναγραφή της ποσόστωσης κάθε ερωτήματος και υποερωτηματος.
5. Μετά το πέρας των γραπτών εξετάσεων, δεν αναρτώνται από την επιτροπή οι ενδεικτικές απαντήσεις επί των τεθεντων θεμάτων, κάτι το οποίο συμβαίνει σε αντίστοιχους διαγωνισμούς (πχ διαγωνισμός συμβολαιογράφων)
Πρόταση: ανάρτηση των απαντήσεων επί των τεθέντων ερωτημάτων σε προθεσμία ενός (1) μήνα από το πέρας των γραπτών εξετάσεων.
Αυτά αποτελούν μόνο ενδεικτικά ζητήματα που καθιστούν τον διαγωνισμό αδιαφανή χωρίς τη δυνατότητα οποιουδήποτε ελέγχου, χαρακτηριστικά τα οποία οπωσδήποτε δε συνάδουν με τον πιο σπουδαίο διαγωνισμό αυτής της χώρας.
Όσον αφορά το ζήτημα της ξένης γλώσσας: με το ν. 4871/2021, η ξένη γλώσσα τέθηκε ως προκριμα, προκειμένου να καταστεί δυνατό οι υποψήφιοι να «περάσουν» στο επόμενο στάδιο των γραπτών εξετάσεων των νομικών μαθημάτων. Προδήλως, η εν λόγω ρύθμιση βρίσκεται εκτός του σκοπού του διαγωνισμού, ο οποίος σκοπεί στην ανάδειξη των περισσότερο νομικά καταρτισμένων υποψηφίων για να καταλάβουν τη θέση του Δικαστή ή Εισαγγελέα και όχι του πρόξενου, δεδομένου μάλιστα ότι οι περιπτώσεις που κάποιος δικαστικός λειτουργός θα χρειαστεί να μεταφράσει ένα έγγραφο είναι απειροελάχιστες, έως και μηδαμινές.
Με το παρόν δε νομοσχέδιο, επιχειρείται η τροποποίηση της εν λόγω ρύθμισης, θέτοντας την ξένη γλώσσα συνυπολογιζομενη στο μέσο όρο μαζί με τα νομικά μαθήματα, δηλαδή κάποιος υποψήφιος ο οποίος έχει γράψει χαμηλούς βαθμούς στα νομικά μαθήματα, να καθίσταται δυνατόν να εισαχθεί στην ΕΣΔιΛ, εφόσον έχει γράψει υψηλό βαθμό στην ξένη γλώσσα, ενώ κάποιος συνυποψήφιος του με υψηλότερους βαθμούς στα νομικά, να μείνει εκτός, αν δεν έχει πετύχει έναν καλό βαθμό στην ξένη γλώσσα.
Πρόταση: Κατάργηση του μαθήματος της ξένης γλώσσας και απόδειξη της αρίστης γνώσης της με πιστοποιητικό γλωσσομάθειας, όπως συμβαίνει σε όλους τους διαγωνισμούς που διεξάγονται στη χώρα (Πχ ΝΣΚ κλπ). Δεν υφίσταται αποχρών λόγος που να δικαιολογεί αυτή την εξαίρεση για την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών.
Η εξέταση της ξένης γλώσσας, αποτελεί πέραν των υπολοίπων και αδικαιολόγητη επιβάρυνση του προϋπολογισμού διενέργειας των γραπτών εξετάσεων, καθώς αφενός απαιτούνται διορθωτές για τη διόρθωση 1500+ γραπτών, αφετέρου δε δαπάνες για το χώρο διενέργειας των εξετάσεων, οι οποίες δε δικαιολογούνται από το σκοπό του διαγωνισμού και μπορούν να περιοριστούν με την προσκόμιση πτυχίου αρίστης γνώσης ξένης γλώσσας.
Η σπουδαιότητα του εν λόγω διαγωνισμού είναι τεράστια, τόσο για την κοινωνία, όσο και για τους ίδιους του υποψήφιους σε αυτόν, οι οποίοι προκειμένου να συμμετάσχουν, υποβάλλονται σε δυσβάσταχτες θυσίες οικονομικής, προσωπικής, οικογενειακής και ψυχολογικής φύσεως. Η διαφάνεια και η δυνατότητα ελέγχου αυτού του διαγωνισμού, είναι μονόδρομος, αν θέλουμε να ομιλούμε για ένα κράτος δικαίου. Αν ,λοιπόν, θέλουμε να κάνουμε αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο που τον διέπει, ας είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, εκείνη δηλαδή που θα τον καταστήσει πρότυπο αξιοκρατίας και διαφάνειας, απαλείφοντας κάθε υπόνοια μεροληψίας, όπως προσήκει στον διαγωνισμό ανάδειξης των μελλοντικών Δικαστικών Λειτουργών της χώρας. Αυτός ο διαγωνισμός πρέπει να είναι και να φαίνεται αξιοκρατικός.
Πρέπει άμεσα να ανέβει το ανώτατο όριο ηλικίας για την εισαγωγή στην ΕΣΔΙ.Οι δικαστές πρέπει να έχουν δικαστηριακή εμπειρία και ωριμότητα. Δεν αρκεί η στείρα γνώση.
Το μάθημα της ξένης γλώσσας θα πρέπει να καταργηθεί. Θα μπορούσαν οι υποψήφιοι να προσκομίζουν πτυχίο άριστης γνώσης της γλώσσας όπως γίνεται και σε άλλους διαγωνισμούς (π.χ ΝΣΚ). Επιβαρυνόμαστε ξανά με ένα επιπλέον μάθημα (έστω κι αν πλέον θα έχει μικρό συντελεστή)λες και δεν έχουμε ήδη αρκετό όγκο ύλης στα νομικά. Εξάλλου οι δικαστές σπανίως καλούνται να διαχειριστούν ξενόγλωσσα κείμενα κάθως τα ξενόγλωσσα έγγραφα πρέπει να προσκομίζονται μεταφρασμένα. Ένα επιπλέον παράδοξο είναι οτι δίνεται το δικαίωμα να εξετάζονται οι υποψήφιοι σε άλλες γλωσσες π.χ. ιταλικα. Αλήθεια υπάρχει περίπτωση δικαστής να χρησιμοποιήσει τα ιταλικά στην καριέρα του; Και είναι δίκαιο ένας υποψήφιος που θα πάρει 15 στην εξέταση των ιταλικών να ξεπεράσει εναν άλλον υποψήφιο που έχει γράψει καλύτερα στα νομικά;
Θέλει δουλειά η διαδικασία των εξετάσεων. Κυρίως να γίνει αντιληπτό το τι διαγωνισμός είναι. Τί νόημα είχε αυτό το προκριματικό στάδιο; Έπαιρνες πάνω από 8 και μετά στη μαύρη τρύπα. Εννοείται δύο στάδια και το πρόγραμμα μόνο του. Όχι ανακατα, τη μία μέρα δικαστές την άλλη εισαγγελείς. Κάποιοι δε δίνουν για όλες τις κατευθύνσεις.
Εννοείται το όριο να ανέβει. Να μπορούν και άτομα που είναι εμπειροτατοι δικηγόροι και νομικοί εν γένει να μπούνε και στα 45 και στα 50 τους. Το δικαστικό θέλει άτομα με εμπειρία.
Επίσης να φύγει η έκθεση. Να φύγει άμεσα. Προπερσι μπήκε άτομο επειδή είχε 14 έκθεση. Στα νομικά είχε 6. Άλλοι που είχαν μέσο όρο 10 στα νομικά δίνουν ακόμα.
Πολύ άδικο. Και τα προφορικά να γυρίσουν στο 15 τοις εκατό. Άτομα που είναι μέσα στις θέσεις πέφτουν και περνάνε άτομα που δεν γράψανε.