- Στο άρθρο 44 του ν. 5026/2023 (Α’ 45), περί των μεταβατικών διατάξεων του Μέρους Α’ του νόμου αυτού, προστίθενται παρ. 8, 9 και 10 ως εξής:
«8. Για την πρώτη εφαρμογή του παρόντος νόμου, καταληκτική ημερομηνία για υποβολή Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. είναι η 31η.12.2024, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 68 του ν. 5113/2024 (Α’ 96).
- Με την εξαίρεση των υπόχρεων του άρθρου 4, για τα οποία ισχύει η παρ. 2 του άρθρου 68 του ν. 5113/2024, όσοι αποκτούν την ιδιότητα του υπόχρεου κατά το χρονικό διάστημα από την 28η.2.2023 έως και την 30ή.9.2024 απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής αρχικής δήλωσης, εφόσον υπέβαλαν ετήσια δήλωση για τη χρήση 2021 και υποχρεούνται να υποβάλλουν ετήσια δήλωση για τις χρήσεις 2022 και 2023.
Το ίδιο ισχύει και για τα υπόχρεα πρόσωπα της παρ. 3 του άρθρου 3, εφόσον έχουν προβεί σε έγκριση της δήλωσης των υπόχρεων της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 3213/2003 (Α’ 309) για τη χρήση 2021, σύμφωνα με την περ. γ) της παρ. 2 του άρθρου 2 του ίδιου νόμου. Η απαλλαγή του προηγούμενου εδαφίου δεν ισχύει για τους συζύγους, εν διαστάσει συζύγους, μέλη συμφώνου συμβίωσης του άρθρου 1 του ν. 4356/2015 (Α’ 181) των υπόχρεων προσώπων του άρθρου 4.
- Ειδικά κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος νόμου, για την υποβολή αρχικών δηλώσεων, καθώς και των ετήσιων δηλώσεων των ετών 2023 (χρήση 2022) και 2024 (χρήση 2023):
α) Οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και τα πιστωτικά ιδρύματα, καθώς και το Γενικό Εμπορικό Μητρώο, υποχρεούνται να διαλειτουργούν από την 1η.9.2024 με την εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 21 για τη διαβίβαση των στοιχείων της περ. α) της παρ. 6 του ίδιου άρθρου για τα οποία είναι αρμόδιοι, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που καθορίζονται με τις αποφάσεις της παρ. 1 του άρθρου 45. Η συμπλήρωση των πεδίων της δήλωσης που δεν συμπληρώνονται αυτόματα μέσω διαλειτουργικότητας, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, βαρύνει τους υπόχρεους, οι οποίοι επισυνάπτουν και τα σχετικά παραστατικά, εφόσον αυτό απαιτείται.
β) Η γνωστοποίηση των ατομικών στοιχείων των ανηλίκων τέκνων που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 17 διενεργείται με ευθύνη των υπόχρεων προσώπων κατά τη συμπλήρωση της Δήλωσης Περιουσιακής Κατάστασης.
γ) Η δήλωση των ατομικών και περιουσιακών στοιχείων των ανήλικων τέκνων και η επισύναψη των οικείων παραστατικών, όπου αυτό απαιτείται, διενεργείται αποκλειστικά από τους υπόχρεους και όχι αυτόματα μέσω διαλειτουργικότητας.».
Η δυνατότητα τήρησης του αναφερόμενου στο ΣχΝ χρονοδιαγράμματος ολοκλήρωσης της διασύνδεσης είναι προβληματική, τόσο λόγω της θερινής περιόδου αλλά και επειδή δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί οι προδιαγραφές υλοποίησης. Επιπλέον, ενώ φορείς έχουν ήδη ενημερώσει, όπως ζητήθηκε, για την αδυναμία τήρησης του χρονοδιαγράμματος, λόγω έλλειψης διαθεσίμων πόρων εντός του οριζόμενου χρονικού πλαισίου, η εν λόγω αδυναμία δεν λήφθηκε υπόψιν. Θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί το χρονοδιάγραμμα, και να οριστεί εκ νέου, εντός ευλόγου χρόνου μετά την οριστικοποίηση των προδιαγραφών, ή και να προβλεφθεί σχετική μεταβατική περίοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας δεν θα προβλέπεται η επιβολή των επαπειλούμενων κυρώσεων.
Υπάρχει γενικός προβληματισμός ως προς τη δυνατότητα τήρησης του αναφερόμενου στο ΣχΝ χρονοδιαγράμματος ολοκλήρωσης της διασύνδεσης, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη ότι το ΣχΝ κατατέθηκε στη Βουλή και δημοσιεύθηκε προς διαβούλευση εν μέσω καλοκαιριού, η προθεσμία που έχει τεθεί για την άντληση στοιχείων από τους φορείς είναι χρονικά πολύ περιορισμένη λαμβανομένου υπόψη των καλοκαιρινών αδειών καθώς και ότι οι τεχνικές λεπτομέρειες / προδιαγραφές διασύνδεσης δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί/αποσαφηνιστεί και ότι θα πρέπει να υπολογιστεί και ο χρόνος για δοκιμές (οι οποίες χρονικά υπολογίζονται στις 2 τελευταίες εβδομάδες του Αυγούστου) πριν την παραγωγική φάση 1.9.2024
Η πρόβλεψη του αρ. 17 του ΣχΝ που διατάσσει ότι «η μη ύπαρξη υπόχρεων δηλώνεται ηλεκτρονικά με την οριστικοποίηση μηδενικής κατάστασης από πιστοποιημένο χρήστη του φορέα», δεδομένου ότι η οριστικοποίηση θα πρέπει να πραγματοποιείται μέχρι τη δέκατη πέμπτη (15η) ημέρα κάθε μήνα για όσους απέκτησαν την ιδιότητα τον προηγούμενο μήνα ακόμη και όταν είναι μηδενική (δηλαδή κανένα πρόσωπο δεν απέκτησε την ιδιότητα του υποχρέου κατά τον προηγούμενο μήνα), δημιουργεί έναν μη εύλογο επιπρόσθετο φόρτο στους φορείς. Ως εκ τούτου, θεωρείται σκόπιμο να προβλεφθεί ρητά στο ΣχΝ ότι σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης σε σχέση με τις μηνιαίες καταστάσεις, θα τεκμαίρεται η οριστικοποίηση μηδενικής κατάστασης.
Στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που αναφέρατε θα πρέπει όλοι μαζί οι υπόχρεοι να υποβάλουμε, ετήσιες δηλώσεις 2023,2024 καθώς τις αρχικές που οφείλονται, με αποτέλεσμα την πιθανή σύγχυση των υπόχρεων κατά την υποβολή, αλλά την δυσκολία λειτουργίας και υποστήριξης της εφαρμογής.
Το άρθρο 18 αναφέρει ότι η Δ.Π.Κ. υποβάλλεται «εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών (3) μηνών μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος», δηλαδή πολύ ορθά ορίζει μια χρονική περίοδο εντός της οποίας πρέπει να υποβληθεί η δήλωση.
Όμως στη μεταβατική διάταξη που αφορά τις δηλώσεις 2023 και 2024 ορίζεται μόνο η καταληκτική ημερομηνία της περιόδου υποβολής της δήλωσης, χωρίς να προσδιορίζεται η έναρξη της περιόδου της υποβολής.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με αρκετά σχόλια χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ότι δεν πρόκειται να είναι έτοιμοι για αποστολή στοιχείων μέχρι την 01.09.2024, μάλλον θα καταστήσει ανέφικτη την υποβολή μέχρι 31.12.2024 και θα αναγκάσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης σε νέα νομοθετική παρέμβαση για νέα παράταση, κάτι που καθιστά την διαδικασία και το σύστημα αναξιόπιστα.
Η πιο σωστή λύση είναι να οριστεί ως περίοδος υποβολής των δηλώσεων 2023 και 2024 τρεις μήνες από τότε που όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα και διαδικασίες θα είναι έτοιμα και πλήρως λειτουργικά. Το γεγονός αυτό και η ημερομηνία έναρξης θα προκύψει από διαπιστωτική πράξη των αρμοδίων Υπουργών ή της Επιτροπής Ελέγχου ή του Γενικού Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων.