1. Κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του, ο Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης διενεργεί επισκέψεις σε όλους τους χώρους στέρησης της ελευθερίας, με ή χωρίς προηγούμενη ενημέρωση των αρμοδίων αρχών που προίστανται των χώρων αυτών. Αιτιολογημένη αντίρρηση για επίσκεψη σε συγκεκριμένο χώρο στέρησης της ελευθερίας μπορεί να προβληθεί μόνο για επείγοντες και επιτακτικούς λόγους εθνικής ή δημόσιας ασφάλειας, φυσικών καταστροφών ή σοβαρής αναταραχής στο χώρο στον οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί η επίσκεψη, οι οποίοι αποτρέπουν προσωρινά την πραγματοποίηση μιας τέτοιας επίσκεψης.
2. Ο Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης, δύναται, σε εξαιρετικές περιπτώσεις να παραγγέλλει πραγματογνωμοσύνη, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 6 παρ.1, του ΠΔ. 273/1999 «Κανονισμός Λειτουργίας του Συνηγόρου του Πολίτη»