1. Συνιστάται Σώμα Επιθεώρησης και Ελέγχου των Καταστημάτων Κράτησης (ΣΕΕΚΚ) με αρμοδιότητα τη διενέργεια επιθεωρήσεων, εκτάκτων ελέγχων και ερευνών στα καταστήματα κράτησης. Το ΣΕΕΚΚ υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και συμμετέχει στο Συντονιστικό Όργανο Επιθεώρησης και Ελέγχου (Σ.Ο.Ε.Ε.).
2. Το ΣΕΕΚΚ είναι όργανο εσωτερικού ελέγχου και έχει ως αποστολή τη διενέργεια τακτικών και έκτακτων ελέγχων, οποιαδήποτε ημέρα και ώρα, για τη διαπίστωση των συνθηκών κράτησης, της ευταξίας και της τήρησης των μέτρων ασφάλειας στα καταστήματα κράτησης, της προστασίας των δικαιωμάτων των κρατουμένων, της εφαρμογής των διατάξεων του Σωφρονιστικού Κώδικα και των κανονισμών λειτουργίας των καταστημάτων αυτών, καθώς και των σχετικών εγκυκλίων οδηγιών που αφορούν στη λειτουργία των καταστημάτων κράτησης. Μπορεί να διενεργεί δειγματοληπτικούς ελέγχους ιδίως για τον τρόπο εφαρμογής των διατάξεων περί αδειών, της υπό όρους απόλυσης, της πειθαρχικής διαδικασίας.
3. Το ΣΕΕΚΚ ενεργεί ελέγχους κατόπιν αναφοράς κρατουμένου, εντολής του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αιτήματος του Συνηγόρου του Πολίτη ή και αυτεπαγγέλτως. Με το πέρας του ελέγχου συντάσσεται έκθεση για τα αποτελέσματα του ελέγχου. Αν κατά τον έλεγχο διαπιστωθεί μη σύννομη συμπεριφορά υπαλλήλου η έκθεση επιθεώρησης ελέγχου διαβιβάζεται στο αρμόδιο πειθαρχικό όργανο, με πρόταση για την άσκηση ελέγχου κατά του υπαιτίου, ενώ αν διαπιστώνονται αποχρώσες ενδείξεις τέλεσης ποινικού αδικήματος, η έκθεση διαβιβάζεται στον αρμόδιο εισαγγελέα. Το Μάρτιο κάθε έτους το Σώμα υποβάλλει στον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκθεση πεπραγμένων με παρατηρήσεις, για το διενεργηθέν ελεγκτικό έργο, και προτάσεις για τη βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας των καταστημάτων κράτησης. Η έκθεση δημοσιεύεται σε ειδική έκδοση ή στο διαδίκτυο.
4. Οι Επιθεωρητές – Ελεγκτές μπορούν για την εκπλήρωση του έργου τους να επισκέπτονται οποτεδήποτε, ακόμα και άνευ προειδοποιήσεως, τα καταστήματα κράτησης έχοντας ελεύθερη πρόσβαση σε κάθε χώρο αυτών και ακώλυτη επικοινωνία με τους κρατουμένους και τους υπαλλήλους του καταστήματος. Επίσης έχουν δικαίωμα πρόσβασης στους τηρούμενους φακέλους συμπεριλαμβανομένων και των απορρήτων, διαφυλάσσοντας το απόρρητο κατά τις κείμενες διατάξεις. Οι υπηρεσίες παρέχουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για το έργο των Επιθεωρητών Ελεγκτών, που τίθενται υποχρεωτικά στη διάθεσή τους και τους διευκολύνουν με κάθε τρόπο. Κατά τη διάρκεια της επιθεώρησης και του ελέγχου μπορούν επίσης να ζητούν πληροφορίες και στοιχεία από τους αρμόδιους υπαλλήλους της υπηρεσίας που ασχολούνται με την εξεταζόμενη υπόθεση. Η μη χορήγηση των παραπάνω πληροφοριών ή στοιχείων, ως και η απόκρυψη στοιχείων ή πληροφοριών, καθώς επίσης η χορήγηση εν γνώσει ανακριβών στοιχείων και γενικά η παρακώλυση και παραπλάνηση του έργου των Επιθεωρητών Ελεγκτών, συνιστά αυτοτελές πειθαρχικό παράπτωμα.
5. Του ΣΕΕΚΚ προΐσταται ο Γενικός Επιθεωρητής Καταστημάτων Κράτησης. Στη θέση του Γενικού Επιθεωρητή Καταστημάτων Κράτησης τοποθετείται, με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μετά από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής, πρόσωπο εγνωσμένου κύρους με επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία στα θέματα του σωφρονιστικού συστήματος. Η θητεία του είναι τριετής και μπορεί να ανανεωθεί μια φορά για τρία έτη.
6. Με Προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εξειδικεύονται η οργάνωση, η διάρθρωση και οι αρμοδιότητες των υπηρεσιών του ΣΕΕΚΚ και θεσπίζεται ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του Σώματος. Τα σχετικά με τη στελέχωση του Σώματος με προσλήψεις, αποσπάσεις και μετατάξεις, όπως και κάθε άλλη αναγκαία ρύθμιση για την αποτελεσματική λειτουργία του Σώματος, καθορίζονται με κοινές αποφάσεις του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού.
Γενικότερα η διάταξη είναι στο σωστό δρόμο αν και πρέπει να υπάρχει ακριβής πρόβλεψη ώστε να μην δίνονται περιθώρια παρέμβασης στο έργο του Σώματος, για τα άτομα που συμμετέχουν σ’ αυτό χωρις γενικολογίες.
Στο Σώμα επιθεώρησης θα πρέπει να προΐσταται ανώτατος εν ενεργεία δικαστικός λειτουργός
Θα ήταν πολύ χρήσιμο να συμμετέχουν σε αυτό το σώμα και υπάλληλοι της Εξωτερικής Φρουράς που έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και επιστημονική γνώση. Η εξωτερική φρουρά γνωρίζει τους χώρους κράτησης και θα μπορούσε να συνισφέρει και στη διαδικασία του εσωτερικού ελέγχου.
Απόστολος Μακρής
Το άρθρο είναι στον σωστό δρόμο, ας ευχηθούμε να μην αργήσει το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 6.
Είναι απαραίτητη η θέσπιση αυτού του οργάνου,γιατί θα πατάξει την διαφθορά και πολλά από τα κακώς κείμενα στις φυλακές.
Συγχαρητήρια αξίζουν στην Πολιτεία, η οποία προσπαθεί με την θέσπιση αυτού του οργάνου να πατάξει την διαφθορά και όλα τα κακώς κείμενα στις φυλακές.
Καλό θα ήταν να αξιοποιηθούν μέσα σε αυτό αδιάφθοροι και με αληθινή αγάπη για την υπηρεσία τους άνθρωποι, υπεύθυνοι και με συναίσθηση της σοβαρότητας και των συνεπειών του έργου τους πρωτίστως για το ίδιο το Υπουργείο, τους εργαζόμενους, τους κρατούμενους και το κοινωνικό σύνολο.
Καλό θα ήταν επίσης να αξιοποιηθούν μέσα από αυτό το όργανο οι εξιδεικευμένοι κοινωνικοί και νομικοί επιστήμονες της Υπηρεσίας Εξωτερικής Φρούρησης, οι οποίοι και πανεπιστημιακές γνώσεις σωφονιστικής κατέχουν και άψογες σχέσεις συνεργασίας και επικοινωνία έχουν και θα έχουν με καθηγητές ΔΕΠ σωφρονιστικής , αλλά και με εισαγγελικούς λειτουργούς, άλλων των ήδη υπηρετούντων στις φυλακές, οι οποίοι και μάλλον θα πρέπει να προίστανται ενός τέτοιου οργάνου ως οι ειδικότεροι και πλέον ανεξάρτητοι εξωτερικοί κριτές της κατάστασης στις φυλακές. Καλό θα ήταν επίσης, να μην αποτελούν μέλη αυτού του σώματος άνθρωποι που διετέλεσαν ή διατελούν σε διευθυντικές θέσεις ή θέσεις αρχιφυλάκων/υπαρχιφυλάκων ή συνδικαλιστών στις φυλακές, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η πραγματική ανεξαρτησία από όποια συμφέροντα θέσης, πολιτικής ή άλλα και εύρυθμη λειτουργία του σώματος αυτού, αλλά και ο ανεμπόδιστος έλεγχος και των ιδίων .
Γι’ αυτό χρειάζεται και η ταυτόχρονη αξιοποίηση (με μετάταξη) μέσα στο σώμα αυτό των κοινωνικών και νομικών επιστημόνων που προέρχονται από τις τάξεις των απλών Εξωτερικών φρουρών των καταστημάτων κράτησης και των Σωφρονιστικών υπαλλήλων οι οποίοι και τίτλους και ακεραιότητα χαρακτήρα έχουν να επιδείξουν και σίγουρα μέσα από τις σπουδές και την επιτόπια εμπειρία τους γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τα προβληματικά σημεία των φυλακών και τους τρόπους για να τα αναγνωρίσουν και να τα εντοπίσουν, όπου τα συναντήσουν.
Άλλωστε και στον στρατό και στην αστυνομία, κάπως έτσι λειτουργούν αυτά τα σώματα.
Θα πρέπει να γίνονται πιο συχνά έλεγχοι και επιθεωρήσεις των καταστημάτων.
Στο Σώμα επιθεώρησης θα πρέπει να προΐσταται ανώτατος εν ενεργεία δικαστικός λειτουργός πχ Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, εισαγγελέας εφετών, κ.ο.κ. . Η διάταξη που προβλέπει «πρόσωπο εγνωσμένου κύρους με επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία στα θέματα του σωφρονιστικού συστήματος.» είναι πολύ γενική και αφήνει το περιθώριο στην πολιτική ηγεσία να τοποθετεί άτομα αρεσκείας της (δικηγόροι, συνδικαλιστές, διευθυντές φυλακών, κ.α.). Φυσικά αυτό δεν συνάδει με την λειτουργία ενός Σώματος επιθεώρησης.