Τίθεται από σήμερα 14 Σεπτεμβρίου 2010 σε δημόσια διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, «για τον εξορθολογισμό διαδικασιών και επιτάχυνση της διοικητικής δίκης».
Τόσο τα διοικητικά δικαστήρια όσο και το Συμβούλιο της Επικρατείας επιβαρύνονται κάθε χρόνο με μεγάλο αριθμό υποθέσεων. Η εκδίκασή τους καθυστερεί όμως σημαντικά, με όλες τις παρεπόμενες δυσμενείς συνέπειες για την παροχή έννομης προστασίας και, εν γένει, το κράτος δικαίου. Η οξύτητα του προβλήματος επιβάλλει τη λήψη μέτρων που θα έχουν άμεση απόδοση, δίνοντας στον πολίτη απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα. Προς αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση, κινείται το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, με τις διατάξεις του οποίου τροποποιείται σε μεγάλη έκταση το ισχύον δικονομικό πλαίσιο, προκειμένου η απονομή της διοικητικής δικαιοσύνης να καταστεί ορθολογικότερη, ταχύτερη και αποτελεσματικότερη.
Οι κυριότερες ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου είναι οι εξής:
1. Προκειμένου να εκλείψουν οι καθυστερήσεις, να διασφαλιστεί η ενότητα της νομολογίας και να επιλύονται αποτελεσματικά οι διοικητικές διαφορές, κυρίως σε ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος, δίνεται η δυνατότητα ένδικα μέσα ή βοηθήματα, ακόμη και αν έχουν κατατεθεί σε άλλο δικαστήριο, να εισάγονται απευθείας στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Έτσι, διαπλάθεται νομολογία, την οποία είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, όταν κληθούν στο μέλλον να επιλύσουν ανάλογες διαφορές.
2. Καθιερώνεται «φίλτρο διαλογής», με βάση αντικειμενικά κριτήρια, η συνδρομή των οποίων και μόνο καθιστά τα ένδικα μέσα της αναίρεσης ή έφεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας παραδεκτά.
3. Υποθέσεις, στις οποίες ανακύπτει νέο νομικό ζήτημα που είτε έχει μείζονα σπουδαιότητα είτε τίθεται σε μεγάλο αριθμό εκκρεμών δικών ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων, μπορεί να ζητηθεί να προσδιορίζονται κατά προτίμηση, να συζητούνται εντός τακτής, δίμηνης, προθεσμίας από την κατάθεση του δικογράφου και η απόφαση να εκδίδεται στο ίδιο χρόνο μετά τη συζήτηση. Με τον τρόπο αυτό, είναι δυνατόν να περιοριστεί ο αριθμός των δικών για το ίδιο νομικό ζήτημα. Πρόκειται για το θεσμό της «πρότυπης δίκης», ο οποίος εισήχθη μεν στην έννομη τάξη μας πριν από δύο χρόνια, αλλά δεν εφαρμόστηκε ακόμη αποτελεσματικά, αφού τη σχετική πρωτοβουλία έως τώρα μπορούσε να αναλάβει μόνον ο Γενικός Επίτροπος των διοικητικών δικαστηρίων.
4. Ορισμένες διοικητικές διαφορές, όπως η αναστολή της λειτουργίας επαγγελματικής εγκατάστασης ή η αφαίρεση πινακίδων και αδειών κυκλοφορίας μεταφορικών μέσων για φορολογικές παραβάσεις, απαιτούν ταχεία και κατά προτεραιότητα συζήτηση. Προτείνεται, γι’ αυτό, η εκδίκασή τους από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών του κατά τόπον αρμοδίου Πρωτοδικείου.
5. Προτείνεται η σύσταση μονομελών διοικητικών εφετείων, τα οποία θα εκδικάζουν κατηγορίες εφέσεων κατά αποφάσεων μονομελών πρωτοδικείων. Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται ο αριθμός των εκδικαζόμενων υποθέσεων.
6. Για την αποσυμφόρηση του Συμβουλίου της Επικρατείας υποθέσεις ήσσονος σημασίας, που σήμερα το κατακλύζουν μεταφέρονται στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, όπως ο μεγάλος όγκος προσυμβατικών διαφορών στις δημόσιες συμβάσεις.
7. Καταργείται η δυνατότητα προσφυγής από το Δημόσιο και τα λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου κατά πράξεων των δικών τους οργάνων που εκδόθηκαν ύστερα από άσκηση διοικητικής προσφυγής, με εξαίρεση αυτής από τον Υπουργό Οικονομικών
Η διαφάνεια αποτελεί προτεραιότητα σε κάθε πρωτοβουλία της κυβέρνησης, όπως και η συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση των επιλογών της. Για αυτό, σας καλώ, να συμμετάσχετε στη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, διατυπώνοντας τις απόψεις και τις παρατηρήσεις σας στις ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου. Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010 και, αφού ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματά της, το σχέδιο νόμου θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή.
Χάρης Καστανίδης
Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας
& Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων