Υπουργείο Δικαιοσύνης

2.1. Όνομα και ιθαγένεια

2.1.1. Μέτρα για την καταχώρηση όλων των παιδιών των παιδιών στο ληξιαρχείο με όνομα, επώνυμο και ιθαγένεια 

Α. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας  (Ν.344/1976) στα  λ η ξ ι α ρ χ ε ί α  των Δήμων της χώρας συντάσσονται ληξιαρχικές πράξεις, οι οποίες βεβαιώνουν γεγονότα γεννήσεων, γάμων, θανάτων κ.λπ., που αφορούν Έλληνες πολίτες και αλλοδαπούς υπηκόους.

Η σύνταξη των ληξιαρχικών πράξεων που αφορούν στους Έλληνες, έχει ως απώτερο σκοπό τόσο τη δήλωση των ληξιαρχικών γεγονότων όσο και τη δημοτολογική τακτοποίηση των ενδιαφερομένων, έτσι ώστε να υπάρχει πλήρης απεικόνιση της νέας τους αστικής και δημοτικής κατάστασης στα δημοτολόγια, η οποία  αποτυπώνεται στα αιτούμενα εκ μέρους των δημοτών πιστοποιητικά, άρα η καταχώριση όλων των ληξιαρχικών γεγονότων είναι υποχρεωτική.

Το Κράτος προβαίνει μόνο σε παρεμβάσεις για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου που αφορά στην καταχώρηση ληξιαρχικών γεγονότων και στις εγγραφές και μεταβολές στα δημοτολόγια, με ιδιαίτερη μέριμνα σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, όπου ο τοκετός έγινε χωρίς την παρουσία ιατρού ή μαίας, προκειμένου κατά τη δήλωση των γεννήσεων να αποφεύγονται φαινόμενα υποβολής τέκνων, προτείνοντας η δήλωση των γεννήσεων να γίνεται από τον υπόχρεο κατόπιν αδείας του αρμόδιου εισαγγελέα

Σύμφωνα με τον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (Ν.3284/2004 όπως τροποποιήθηκε με το Ν.3838/2010) το τέκνο του Έλληνα ή της Ελληνίδας αποκτά από τη γέννησή του την Ελληνική ιθαγένεια (άρθρο 1 του Ν.3284/2004). Η κτήση της Ελληνικής ιθαγένειας επέρχεται ανεξάρτητα από τον τόπο γέννησης του τέκνου.

Επίσης τέκνο αλλοδαπών, το οποίο γεννιέται σε ελληνικό έδαφος, αποκτά την ελληνική ιθαγένεια από τη γέννησή του, εφόσον:

• Ένας από τους γονείς του έχει γεννηθεί στην Ελλάδα και κατοικεί μόνιμα στη χώρα από την γέννησή του (άρθρο 1 παρ.2 εδ. Α’ του Ν.3838/2010)
• Το ίδιο δεν αποκτά ή δεν μπορεί να αποκτήσει αλλοδαπή ιθαγένεια με τη γέννησή του ή είναι άγνωστης ιθαγένειας (άρθρο 1 παρ.2 εδ. β’ και γ’ του Ν.3838/2010)

2.2. Θρησκευτική ελευθερία

2.2.1. Η Θρησκευτική ελευθερία στα σχολεία

2.2.2. Η προστασία της επεξεργασίας ως δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα, του θρησκεύματος των παιδιών στα δημόσια έγγραφα

2.3. Το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή

Α. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το ελληνικό δίκαιο διαθέτει επαρκές πλαίσιο προστασίας, το οποίο προστατεύει την ιδιωτική ζωή των παιδιών που διαβιούν σε ιδρύματα. Συγκεκριμένα:

α) Στην παράγραφο 1 του άρθρου 21 του Συντάγματος, η παιδική ηλικία τελεί υπό την προστασία του Κράτους, στην παράγραφο 2 του άρθρου 15, το οποίο προστέθηκε με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2006, εξειδικεύεται η προστασία των παιδιών από την προβολή δεδομένων τους και επεκτείνεται ο σκοπός του άμεσου κρατικού ελέγχου της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και στο «…σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».

 β) Στην παράγραφο 2 του άρθρου 26 του Π.Δ. 109/2010(ΦΕΚ 190/Α΄/5-11-2010), το οποίο εναρμονίζει την ελληνική ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία με τις διατάξεις της Οδηγίας 2010/13/ΕΕ, απαγορεύεται η παρουσίαση ή συμμετοχή ανηλίκων μαρτύρων ή θυμάτων εγκληματικών ενεργειών ή δυστυχημάτων, καθώς και των ανηλίκων που βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση, σε ειδησεογραφικά και άλλα ενημερωτικά προγράμματα των τηλεοπτικών σταθμών.

Η παραπάνω διάταξη βρίσκει άλλωστε σαφέστερη διατύπωση στον Κώδικα Δεοντολογίας Ειδησεογραφικών και άλλων Δημοσιογραφικών και Πολιτικών Εκπομπών άρθρο 10 του Π.Δ. 77/2003 (ΦΕΚ 75/Α΄/28-3-2003), σύμφωνα με το οποίο: «απαγορεύεται η παρουσίαση ανηλίκων μέσω εικόνας, ονόματος ή άλλου τρόπου που να καθιστά σαφή την ταυτότητά τους ή τη συμμετοχή τους σε όλες τις εκπομπές που αναφέρονται στον παρόντα κώδικα, όταν αυτοί είναι μάρτυρες ή θύματα εγκληματικών ενεργειών ή δυστυχημάτων ή βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση.

Σε καμία από τις ανωτέρω περιπτώσεις δεν λαμβάνεται συνέντευξη από ανήλικο κάτω των 14 ετών. Κατ’ εξαίρεση η παρουσίαση αυτή επιτρέπεται εφόσον είναι αναγκαία για την ενημέρωση του κοινού και δεν προκαλεί πόνο ή βλάβη στην προσωπικότητα του ανηλίκου, και, σε κάθε περίπτωση, μόνο ύστερα από γραπτή άδεια αυτού που ασκεί τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια».

Επιπλέον, το Π.Δ. 109/2010 περιέχει διάταξη για τη συμμετοχή των ανηλίκων σε ψυχαγωγικά και επιμορφωτικά τηλεοπτικά προγράμματα. Συγκεκριμένα, το άρθρο 26 παράγραφος 3 ορίζει ότι αυτή επιτρέπεται μόνο εάν γίνεται με τη συναίνεση των γονέων ή εκείνων που ασκούν της επιμέλεια και εφόσον δεν επιδρά αρνητικά στη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξή τους.

 Το άρθρο 16 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που έχει κυρωθεί με το Ν.2101/1992 (ΦΕΚ 192/Α΄/2-12-1992) ορίζει: «Κανένα παιδί δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένειά του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του, ούτε παρανόμων προσβολών της τιμής και της υπόληψης του».

Τέλος, το ΥΠ.Ε.ΚΑ.Π. δίνει τη δέουσα προσοχή στους κανόνες προστασίας της ιδιωτικής ζωής των παιδιών που ζουν σε κέντρα παιδικής προστασίας, αποτρέποντας πρακτικές που θίγουν τα δικαιώματά τους και προκαλούν βλάβες στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή.

2.3.1. Η εφαρμογή του νόμου για τη προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα

2.3.2. Το παιδί και τα ΜΜΕ:

2.3.2.1. Προστασία των ανηλίκων στο οπτικοακουστικό περιβάλλον

Α. ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Με τον Ν. 2328/1995 «Νομικό καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης και της τοπικής ραδιοφωνίας, ρύθμιση θεμάτων της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς και άλλες διατάξεις», ρυθμίζεται το νομοθετικό πλαίσιο των ραδιοτηλεοπτικών (αλλά σε σημαντικό βαθμό και των έντυπων) μέσων ενημέρωσης.

Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 3 του Ν. 2328/1995 («Αρχές εκπομπών και διαφημίσεων – Δικαίωμα απάντησης – Προστασία της προσωπικότητας και του ιδιωτικού βίου – Προστασία της παιδικής ηλικίας – Ορθή χρήση της ελληνικής γλώσσας»), και σε ό,τι αφορά την προστασία των ανηλίκων, προβλέπονται κανόνες σχετικοί με την προστασία τους από το περιεχόμενο της τηλεοπτικής διαφήμισης (άρθρο 3 παρ. 3), ενώ στο άρθρο 14 του σχετικού νόμου προβλέπεται ρητά η προστασία των ανηλίκων από τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς με την απαγόρευση της δραματοποιημένης αναπαράστασης ειδήσεων, με την λήψη μέτρων για τον ρατσισμό, την ξενοφοβία και το κοινωνικό μίσος και με την κλιμάκωση του τηλεοπτικού προγράμματος σε συγκεκριμένες ώρες για πρόληψη της ενδεχόμενης σωματικής, πνευματικής ή ηθικής βλάβης των ανηλίκων.

-Με τον Ν. 2644/1998 «Για την παροχή συνδρομητικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών και συναφείς διατάξεις» προβλέπονται διατάξεις για την προστασία της παιδικής ηλικίας.

-Σχετικές διατάξεις υπάρχουν και στο γενικότερο πλαίσιο του Ν. 3592/2007 «Συγκέντρωση και αδειοδότηση Επιχειρήσεων Μέσων Ενημέρωσης και άλλες διατάξεις», όπου επιδιώκεται η διασφάλιση της πολυφωνίας, της αντικειμενικής και με ίσους όρους μετάδοσης πληροφοριών και ειδήσεων, της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων, η ενίσχυση της κοινωνικής αποστολής της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η ενίσχυση της πολιτιστικής ανάπτυξης της χώρας, με γνώμονα τον σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία του πολίτη, κατ’ επιταγή του άρθρου 15 του Συντάγματος.

-Επιπλέον με τις διατάξεις του Π.Δ. 109/2010 με το οποίο ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη η Οδηγία 2010/13/ΕΕ (ΕΕ L 95 της 15.4.2010) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου “για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών, σχετικά με την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων (Οδηγία για τις Υπηρεσίες Οπτικοακουστικών Μέσων)”, ενισχύεται το θεσμικό πλαίσιο προστασίας των ανηλίκων τηλεθεατών, ενώ παράλληλα καλύπτονται και κενά της προγενέστερης τηλεοπτικής νομοθεσίας. Ειδικότερα, αναφέρεται ενδεικτικά ότι με τις διατάξεις του Π.Δ. 109/2010 ρυθμίζεται η απαγόρευση της χορηγίας για αλκοολούχα ποτά σε προγράμματα το περιεχόμενο των οποίων απευθύνεται κατά τεκμήριο σε ανηλίκους (άρθρο 11 παρ. 3 του Π.Δ. 109/2010), καθώς και η απαγόρευση εμφάνισης λογοτύπου χορηγίας κατά την διάρκεια των παιδικών προγραμμάτων (άρθρο 11 παρ. 6 του Π.Δ. 109/2010).

-Επίσης, αν και η τοποθέτηση προϊόντος έγινε κατ’ εξαίρεση δεκτή σε συγκεκριμένες κατηγορίες προγραμμάτων, θεσπίστηκε η απαγόρευσή της στα προγράμματα αυτά, εάν απευθύνονται σε ανηλίκους (άρθρο 12 παρ. 4 του Π.Δ. 109/2010). Τέλος, με σκοπό την κάλυψη του νομοθετικού κενού για τις ψυχαγωγικές εκπομπές, εισήχθη διάταξη σύμφωνα με την οποία «η συμμετοχή ανηλίκων σε ψυχαγωγικά και επιμορφωτικά τηλεοπτικά προγράμματα επιτρέπεται μόνο εάν γίνεται με την συναίνεση των γονέων ή εκείνων που ασκούν την επιμέλεια και εφόσον δεν επιδρά αρνητικά στην σωματική, πνευματική και ηθική ανάπτυξή τους (άρθρο 26 παρ. 3 του ΠΔ 1090/2010).[1]

Β. ΔΕΣΜΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

Β.1.1. «Καθιέρωση ετήσιας διοργάνωσης στην Αθήνα για την προστασία των ανηλίκων στην ψηφιακή εποχή, με την ονομασία “Club των Αθηνών”.

Β.1.2. «Οδηγός για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Χρηστών του Διαδικτύου  – Guide to Human Rights for Internet Users (Σύσταση (2014)6 της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης) – Μετάφραση στην ελληνική γλώσσα και διαβίβασή του Οδηγού για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Χρηστών του Διαδικτύου στους συναρμόδιους φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.