1. Η παρ. 1 του άρθρου 4 του νόμου 2225/1994 αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Η άρση του απορρήτου είναι επιτρεπτή για τη διακρίβωση των κακουργημάτων που προβλέπονται από:
α) τα άρθρα 134, 135 παράγραφοι 1, 2, 135Α, 137Α, 137Β, 138, 139, 140, 143, 144, 146, 148 παράγραφος 2,150, 151, 157 παρ. 1, 159, 159Α, 168 παρ. 1, 187 παράγραφοι 1, 2, 187Α παράγραφοι 1 και 4, 207, 208 παρ. 1,235 παρ. 2, 236 παρ. 2, 237 παρ. 2 και 3β΄, 264 περιπτώσεις β΄ και γ΄, 270, 272, 275 περίπτωση β΄, 291 παρ. 1 περιπτώσεις β΄ και γ΄, 292Β παρ. 4, 299, 322, 323A παράγραφοι 1, 2,4, 5 και 6, 324 παράγραφοι 2 και 3, 336 σε βάρος ανηλίκου, 338 παρ. 1 σε βάρος ανηλίκου, 339 παρ. 1 περιπτώσεις α΄ και β΄, 342 παράγραφοι 1 και 2, 348Α παρ. 4, 348Γ παρ. 1 περιπτώσεις α΄ και β΄, 349 παράγραφοι 1 και 2, 351 παράγραφοι 1, 2, 4 και 5, 351Α παρ. 1 περιπτώσεις α΄ και β΄ και 3, 370Δ, 374, 380, 381Α παρ. 5, 385 παρ. 1 περιπτώσεις α΄ και β΄, 386 παρ. 3 και 386Α του Ποινικού Κώδικα,
β) τα άρθρα 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 28,29, 30, 46, 47, 59, 140 και 144 του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα,
γ) το άρθρο 15 παρ. 1 του ν. 2168/1993,
δ) τα άρθρα 20, 22 και 23 του ν. 4139/2013,
ε) το άρθρο 157 παρ. 1γ΄ του ν. 2960/2001,
στ) το άρθρο 3 περίπτωση ιε΄ του ν. 3691/2008, σε συνδυασμό με το άρθρο δεύτερο του ν. 2656/1998,
ζ) το άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 2803/2000,
η) το άρθρο 45 παρ. 1 περιπτώσεις α΄, β΄ και γ΄ του ν. 3691/2008,
θ) το άρθρο 28 του ν. 1650/1986.
Επίσης, επιτρέπεται η άρση του απορρήτου για τη διακρίβωση των προπαρασκευαστικών πράξεων για το έγκλημα της παραχάραξης νομίσματος κατά το άρθρο 211 του Ποινικού Κώδικα, καθώς επίσης και για τα εγκλήματα των παραγράφων 1, 2 και 3 του άρθρου 292Β, του άρθρου 292Γ, των παραγράφων 1 περίπτωση γ΄ και 4 του άρθρου 339, της παρ. 3 του άρθρου 342, του άρθρου 348, των παραγράφων 1, 2 και 5 του άρθρου 348Α, του άρθρου 348Β, της παρ. 1 περιπτώσεις γ΄ και δ΄ του άρθρου 348Γ και της παρ. 1 περίπτωση γ΄ του άρθρου 351Α, των άρθρων 370Γ και 370Ε, των παραγράφων 1,2,3 και 4 του άρθρου 381Α , του άρθρου 381Β και του άρθρου 386Α του Ποινικού Κώδικα.»
2. Στην παράγραφο 11 του άρθρου 5 του ν. 2225/1994 προστίθεται τελευταίο εδάφιο ως εξής:
«Με την ίδια ποινή τιμωρείται αν ανακοινώνει σε τρίτους ή γνωστοποιεί οπωσδήποτε το γεγονός της άρσης του απορρήτου καθώς και αν παραβιάσει την υποχρέωση εχεμύθειας του κατά τη διαδικασία άρσης του απορρήτου που προβλέπεται από το άρθρο 8 του ΠΔ 47/2005 (Α΄ 64) ».
Στη σύμβαση που κυρώνεται, ενώ προβλέπεται η λήψη νομοθετικών και άλλων μέτρων για εγκλήματα σχετικά με παραβιάσεις πνευματικών και συγγενικών δικαιμάτων, εντούτοις στο παρόν άρθρο για την άρση απορρήτου δεν έχουν συμπεριληφθεί αυτές οι παραβιάσεις ως λόγος άρσης του απορρήτου με αποτέλεσμα οι σχετικές διατάξεις του ν.2121/93 σχετικές με τις ποινικές κυρώσεις για τα εγκλήματα αυτά να καθίστανται αλυσιτελείς. Συνεπώς είναι απαραίτητη η προσθήκη στο παρόν άρθρο ρητής πρόβλεψης για την άρση του απορρήτου για προσβολές στο διαδίκτυο πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων κακουργηματικού χαρακτήρα, αλλιώς τα αδικήματα εν τοις πράγμασι αποποινικοποιούνται και οι διάταξεις περί ποινικών κυρώσεων του ν.2121/93 δεν θα μπορούν να αποτρέψουν τέτοιες αποδοκιμαστέες συμπεριφορές και όσοι πράττουν τέτοιες κακουργηματικές πράξεις δεν θα υφίστανται τις συνέπειες των πράξεών τους.
Θεωρούμε ότι στο παρόν άρθρο θα πρέπει να προστεθεί η ρητή πρόβλεψη της άρσης του απορρήτου αναφορικά με την διακρίβωση της προσβολής στο διαδίκτυο δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, όπως αυτά προβλέπονται στο Ν. 2121/1993. Όπως ορθώς επισημαίνει με σχετικό σχόλιο ο Ο.Π.Ι., είναι ορθότερη η συμπερίληψη της πρόβλεψης αυτής στο παρόν νομοσχέδιο, καθώς δι’ αυτού πραγματοποιούνται τροποποιήσεις στον ν. 2225/1994 και η ρύθμιση είναι συναφής.
Σημειώνουμε δε ότι μια τέτοια πρόβλεψη, είναι σύμφωνη και με την Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο που υπογράφηκε στη Βουδαπέστη στις 23 Νοεμβρίου 2001 και η οποία κυρώνεται με το παρόν νομοσχέδιο.
Στην περίπτωση που συμπεριληφθεί στο νόμο η συγκεκριμένη πρόβλεψη, θα καταστεί πολύ πιο αποτελεσματική η προστασία των δικαιούχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, οι οποίοι κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες διεκδικούν μέσω των ποινικών δικών την προστασία των δικαιωμάτων τους. Παραλλήλως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι μέσω της διεξαγωγής αυτών των δικών (και εν γένει δικαστικών ενεργειών των δικαιούχων) προσφέρεται πολύτιμη βοήθεια και στο ελληνικό δημόσιο, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στις οποίες, πέραν της προσβολής πνευματικών – συγγενικών δικαιωμάτων, προκύπτει και η τέλεση διαφόρων άλλων αδικημάτων όπως ενδεικτικώς η φοροδιαφυγή και το ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος.
Η τεχνολογική εξέλιξη, η τεράστια αύξηση των χρηστών του διαδικτύου, η καθιέρωση του ως καθημερινό εργαλείο για τον μέσο πολίτη, έχει σίγουρα προσφέρει πολλά, όπως όμως είναι αναμενόμενο έχει δημιουργήσει και ένα νέο περιβάλλον τέλεσης διαφόρων μορφών αδικημάτων, μεταξύ των οποίων και αυτών κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας. Για το λόγο αυτό θεωρούμε απολύτως αναγκαία την προσθήκη στο συγκεκριμένο άρθρο, πρόβλεψης άρσης απορρήτου για τη διακρίβωση αξιόποινων προσβολών δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων.
Για τον ΟΣΔΔΕΗ «ΔΙΟΝΥΣΟΣ»
Με εκτίμηση
Γρηγόρης Τρικούκης
Οι παρατηρήσεις της Ένωσης Εταιριών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ) για το άρθρο Τρίτο έχουν ως ακολούθως:
Στην προτεινόμενη προσθήκη της παραγράφου 11 του άρθρου 5 Ν. 2225/1994 προτείνεται η λέξη οπωσδήποτε να αντικατασταθεί με τη φράση «με οποιονδήποτε τρόπο».
Eίναι υποχρωτική η προσθήκη στο παρόν άρθρο ρητής πρόβλεψης για την άρση του απορρήτου σε ότι αφορά στη διακρίβωση προσβολής στο διαδίκτυο πνευματκών και συγγενικών δικαιωμάτων κακουργηματικού χαρακτήρα, όπως αυτά προβλέπονται στο νόμο 2121/1993.
Ο ΑΘΗΝΑ – ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ θεωρεί ότι, για τους λόγους που διεξοδικά εκτίθενται στο ανωτέρω σχόλιο του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, είναι απαραίτητη η προσθήκη στο παρόν άρθρο ρητής πρόβλεψης για την άρση του απορρήτου σε ότι αφορά στην διακρίβωση της προσβολής στο διαδίκτυο δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων κακουργηματικού χαρακτήρα, όπως αυτά προβλέπονται στον νόμο 2121/1993.
Με εκτίμηση
Γιώργος Μυλωνάς
Πρόεδρος Δ.Σ.
“Η ΑΕΠΙ προτείνει την εξής προσθήκη:
Στην παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 2225/1994 (Α’ 121 προστίθεται παρ. ι) ως εξής: «1ι). Επιτρέπεται, επίσης, η άρση του απορρήτου για τη διακρίβωση αξιόποινων προσβολών δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, που προβλέπονται στον ν. 2121/1993 (Α’ 25), όπως κάθε φορά ισχύει».
Θεωρούμε ότι στο παρόν άρθρο θα πρέπει να προστεθεί η άρση του απορρήτου για τη διακρίβωση της προσβολής στο διαδίκτυο δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων σε βαθμό κακουργήματος που προβλέπονται στον ν. 2121/1993. Η εν λόγω τροποποίηση του α. 4 του ν. 2225/1994 έχει ήδη περιληφθεί σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού για τη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων και για τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικές χρήσεις μουσικών έργων και άλλα πολιτιστικά θέματα (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2014/26), το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση από τις 23/12/2015 έως στις 22/1/2016. Εντούτοις θεωρούμε ότι, καθώς πραγματοποιούνται τροποποιήσεις στον ν. 2225/1994 με το εν λόγω νομοσχέδιο και η ρύθμιση είναι συναφής, είναι ορθότερη η συμπερίληψή του στο παρόν νομοσχέδιο.
Η ισχύουσα σήμερα νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα και για τη διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών δημιουργεί ανυπέρβλητες δυσκολίες στην ταυτοποίηση των δραστών των εγκλημάτων κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας που συντελούνται μέσω του διαδικτύου, δεδομένου ότι τα ποινικά αδικήματα που προβλέπονται στον ν. 2121/1993 δεν συμπεριλαμβάνονται στα εγκλήματα, για τη διακρίβωση των οποίων επιτρέπεται η άρση του απορρήτου, όπως αυτά προβλέπονται στο άρθρο 4 ν. 2225/1994.
Το νομοθετικό αυτό κενό καλύπτει η προτεινόμενη διάταξη, επιτρέποντας την άρση του απορρήτου και για τη διακρίβωση των κακουργηματικής μορφής προσβολών των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, ώστε να καταστεί εφικτή αφενός η ανίχνευση αυτή καθαυτή των σοβαρών προσβολών πνευματικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο και αφετέρου η αποτελεσματική προστασία των δικαιούχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων.
Επισημαίνεται, τέλος, ότι σύμφωνα με το άρθρο 66 ν. 2121/1993, η προσβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων τιμωρείται ως κακούργημα, εάν ο υπαίτιος τελεί τις παράνομες πράξεις κατ’ επάγγελμα ή σε εμπορική κλίμακα ή αν οι περιστάσεις, κάτω από τις οποίες έγινε η πράξη, μαρτυρούν ότι ο υπαίτιος είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας ή των συγγενικών δικαιωμάτων.
Τέλος -και πιο σημαντικό- η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο που υπογράφηκε στη Βουδαπέστη στις 23 Νοεμβρίου 2001, η οποία κυρώνεται με το εν λόγω νομοσχέδιο, προβλέπει αυτή τη δυνατότητα θέσπισης άρσης του απορρήτου στα συμβαλλόμενα κράτη μέσω ιδίως των άρθρων 10, 18, 20 και 21.
Είναι απολύτως απαραίτητο στη τροποποίηση αυτή να συμπεριληφθεί και η άρση του απορρήτου σε περιπτώσεις προσβολής των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων σε βαθμό κακουργήματος. Με τη συμπλήρωση αυτή εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον δεδομένου ότι αφενός θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο στο στάδιο των προανακριτικών και ανακριτικών πράξεων (με εξαγωγή χρήσιμων αποδεικτικών στοιχείων που άγουν είτε σε παραπομπή είτε σε αρχειοθέτηση υποθέσεων – αποσυμφόρηση δικαστηρίων) αφετέρου θα λειτουργήσει προς όφελος του κράτους αποτρέποντας επίδοξους παραβάτες των κακουργηματικών διατάξεων του Ν. 2121/93 που σκοπό έχουν το ίδιο όφελος (με αντίστοιχη ζημία του κράτους – απώλεια κρατικών εσόδων / φοροδιαφυγή).
Δημήτριος Κούρεντας
Νομικός Σύμβουλος
Θα πρέπει να συμπεριληφθεί στους λόγους άρσης του απορρήτου και η πρόβλεψη για τη διακρίβωση προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων σε μορφή κακουργήματος, λόγω του ότι οι προσβολές των δικαιωμάτων αυτών (πνευματικών και συγγενικών) προβλέπονται ως ποινικά κολάσιμα αδικήματα στον τίτλο 4 του άρθ. 10 της κυρούμενης σύμβασης.
Η Ένωση Διανομέων Κινηματογραφικών Ταινιών Ελλάδας, την Διοικούσα Επιτροπή της οποίας εκπροσωπώ, θεωρεί απαραίτητο ότι πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για την άρση του απορρήτου σε ότι αφορά τη διακρίβωση της προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων κακουργηματικού χαρακτήρα.
Με εκτίμηση
Για την ΕΔΙΚΤΕ
Ειρήνη Σουγανίδου
Θεωρούμε ότι θα πρέπει να συμπεριληφθεί η πρόβλεψη για την άρση του απορρήτου για τη διακρίβωση προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων σε μορφή κακουργήματος.
Η παρατήρησή μου είναι η εξής :
Ενώ στο τίτλο 4 του άρθρου 10 της συμφωνίας προβλέπεται η ποινικό ποίηση της προσβολής πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, πράγμα που ήδη προβλέπεται στον ν. 2121/1993, εν τούτοις η μη άρση του απορρήτου και στις περιπτώσεις αυτές, καθιστά την ποινική προστασία αλυσιτελή. Συνεπώς,πρεπει να προβλεφθεί /προστεθεί και η προσβολή πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων κακουργηματικου χαρακτήρα ως λόγος άρσης του απορρήτου.
Με εκτίμηση
Γ. Μπαμπέτας
Δ. Ν. Δικηγόρος
Λέκτορας Δ. Π. Θ.
Η τυποποίηση νέων μορφών εγκλημάτων (εξ’ αφορμής της Σύμβασης και της Οδηγίας), είτε πρόκειται για προσθήκη νέων (άρθρα 292Β, 292Γ, 370Δ, 370Ε, 381Α, 381Β ΠΚ), είτε για τροποποίηση παλαιότερων (άρθρα 348Α, 348Β, 370Γ, 386Α ΠΚ)έχει ως κοινό παρονομαστή την τέλεση των εγκλημάτων σε «ψηφιακό περιβάλλον», ιδίως δε στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (π.χ. διαδίκτυο ακόμη και μέσω τηλεφωνικής σύνδεσης)[Αναλυτικά βλ. Γ.Τσόλια, Η πρόταση Οδηγίας του ΕΚ-Σ για τις επιθέσεις κατά των συστημάτων πληροφοριών σε Πρακτικά Συνεδρίου E-Themis, 2011]. Έτσι, ενώ στον κατάλογο των αδικημάτων του άρθρου 4 ν. 2225/94 για τα οποία επιτρέπεται η άρση του απορρήτου περιλαμβάνεται π.χ. το νέο άρθρο 370Γ ΠΚ(«όποιος αθέμιτα παρακολουθεί …μη δημόσιες διαβιβάσεις δεδομένων»), αντιθέτως εξακολουθούν να απουσιάζουν τα βασικά εγκλήματα που αφορούν στην τέλεση υποκλοπών στο ίδιο περιβάλλον, ήτοι τα άρθρα 370Α και 292Α ΠΚ. Εάν λοιπόν υπάρξει επίθεση κατά πληροφοριακών συστημάτων, οι αρμόδιες Αρχές δύνανται να αιτηθούν την συναφή άρση του απορρήτου, ενώ εάν αποκαλυφθεί λογισμικό παρακολούθησης π.χ. στις εγκαταστάσεις ενός Παρόχου, ο μοναδικός τρόπος για την άρση του απορρήτου είναι η, υπό προϋποθέσεις, επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας κατ’ αρ. 3 Ν. 2225/1994 (π.χ. παρακολούθηση επικοινωνιών του Πρωθυπουργού). Επίσης, ενώ στην έννοια του πληροφοριακού συστήματος περιλαμβάνεται η έννοια της επεξεργασίας «φηφιακών δεδομένων», απουσιάζουν από τον κατάλογο του άρθρου 4 ν. 2225/1194 τα αδικήματα που συνδέονται με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Ενδεχομένως η επιλογή μη συμπερίληψης τέτοιων αδικημάτων να οφείλεται σε διαδικαστικούς λόγους, όπως η αυστηρή μεταφορά της Οδηγίας και η κύρωση της Σύμβασης. Θα έπρεπε όμως να ληφθεί υπόψη το ευρύτερο πλαίσιο και περιβάλλον τέλεσης των συναφών εγκλημάτων, προκειμένου η αντιμετώπιση τους να είναι αποτελεσματική. Ως εκ τούτου, θα πρέπει στον κατάλογο του άρθρου 4 να προστεθούν τουλάχιστον τα αδικήματα των άρθρων 370Α ΠΚ, 292Α ΠΚ, αρ. 11 Ν. 3917/11, αρ. 15 Ν. 3471/2006 και άρθρο 10 Ν. 3115/2003.