1. Με την επιφύλαξη των περιπτώσεων υποχρεωτικής παροχής της σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο, η νομική βοήθεια παρέχεται α) στους χαμηλού εισοδήματος πολίτες κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και β) στους χαμηλού εισοδήματος πολίτες τρίτου κράτους και ανιθαγενείς, εφόσον έχουν νομίμως κατοικία ή συνήθη διαμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
2. Ως πολίτες χαμηλού εισοδήματος ορίζονται εκείνοι που:
α) το μέσο ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα από κάθε πηγή των τριών τελευταίων ετών δεν υπερβαίνει:
i) για άγαμο το ποσό των 6.000 ευρώ,
ii) για έγγαμο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης το ποσό των 7.000 ευρώ,
iii) για έγγαμο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης ή άγαμο με ένα προστατευόμενο τέκνο το ποσό των 8.000 ευρώ,
iv) για έγγαμο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης ή άγαμο με δύο προστατευόμενα τέκνα το ποσό των 9.000 ευρώ,
v) για έγγαμο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης ή άγαμο με περισσότερα προστατευόμενα τέκνα το ποσό των 10.000 ευρώ,
και β) έχουν κατά το τελευταίο φορολογικό έτος πριν την υποβολή της αίτησης τεκμαρτό οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από το τριπλάσιο των ανωτέρω ορίων.
Σε περίπτωση ενδοοικογενειακής διαφοράς ή διένεξης, δεν λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα εκείνου με τον οποίο υπάρχει η διαφορά ή διένεξη.
Αν υπάρχουν καταθέσεις του αιτούντος ή των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, σε τράπεζες της Ελλάδας ή του εξωτερικού, συνυπολογίζονται για τη συμπλήρωση των ορίων των ποσών του άρθρου αυτού μαζί με το καθαρό οικογενειακό εισόδημα από κάθε πηγή του τελευταίου φορολογικού έτους πριν την κατάθεση της αίτησης.
3. Ανεξάρτητα από τις εισοδηματικές προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου, δικαιούχοι νομικής βοήθειας είναι επίσης όσοι:
α) κατά το χρόνο υποβολής της αίτησής τους είναι άνεργοι για περισσότερο από 12 μήνες, ακόμη και αν το μέσο ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημά τους κατά τα τρία τελευταία έτη υπερβαίνει αυτό της προηγούμενης παραγράφου, όχι όμως σε ποσοστό μεγαλύτερο του 1/3 αυτού.
β) πάσχουν από i) ασθένεια ιδιαίτερης σοβαρότητας, γεγονός που θα πρέπει να προκύπτει από σχετικές γνωματεύσεις δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας ή ii) αναπηρία ποσοστού τουλάχιστον 67%, γεγονός που θα πρέπει να προκύπτει από σχετική γνωμάτευση αρμόδιας υγειονομικής επιτροπής, και εξαιτίας τους απαιτείται τακτική ή συνεχιζόμενη θεραπεία για μακρό χρόνο, ώστε αφαιρουμένων των σχετικών δαπανών να απομένουν κατ’ έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.
Άρθρο 02 παρ.2 α) των 2 δύο τελευταίων ετών και ΟΧΙ των τριών τελευταίων ετών???
Λαμβάνοντας υπόψη:
α) Το άρθρο 5 «Ισότητα και μη διάκριση» της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλό της επικύρωσε με τον Ν.4074/2012 (Αρ. ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012) και ως εκ τούτου οφείλει να εφαρμόσει, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν ότι όλα τα άτομα είναι ίσα ενώπιον και σύμφωνα με τον νόμο και δικαιούνται, χωρίς οποιαδήποτε διάκριση, ίση προστασία και ίσα οφέλη από το νόμο. ..3. Προκειμένου να προάγουν την ισότητα και να εξαλείψουν τις διακρίσεις, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζουν ότι παρέχεται εύλογη προσαρμογή. 4. Τα συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία είναι απαραίτητα προκειμένου να επιταχυνθεί ή να επιτευχθεί μία πραγματική ισότητα των ατόμων με αναπηρίες, δεν θεωρούνται διακρίσεις, σύμφωνα με τους όρους της παρούσας Σύμβασης».
β) το εδάφιο ε, της παρ. 2 του άρθρου 9 «Προσβασιμότητα» της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν επίσης κατάλληλα μέτρα προκειμένου: ε. να παρέχουν μορφές ‘ζωντανής’ βοήθειας και ενδιαμέσων, συμπεριλαμβανομένων των οδηγών, των αναγνωστών και των επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας, προκειμένου να διευκολύνουν την προσβασιμότητα στα κτίρια και σε άλλες εγκαταστάσεις που είναι ανοικτές στο κοινό»,
γ) Το άρθρο 13 «Πρόσβαση στη δικαιοσύνη» της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες αποτελεσματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη, σε ίση βάση με τους άλλους, συμπεριλαμβανόμενης και της παροχής διαδικαστικών και κατάλληλων για την ηλικία διευκολύνσεων, προκειμένου να διευκολυνθεί ο αποτελεσματικός ρόλος τους ως άμεσων και έμμεσων συμμετεχόντων και ως μαρτύρων, σε όλες τις νομικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανόμενων και των ανακριτικών και λοιπών προκαταρκτικών σταδίων….»,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. (Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία) προτείνει ανά άρθρο τα εξής:
1)Άρθρο 02 «Δικαιούχοι νομικής βοήθειας»
Η παρ. 3 να τροποποιηθεί/συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«3. Πέραν των εισοδηματικών προϋποθέσεων της προηγούμενης παραγράφου, δικαιούχοι νομικής βοήθειας είναι επίσης:
α) όσοι κατά το χρόνο υποβολής της αίτησής τους είναι άνεργοι για περισσότερο από 12 μήνες, ακόμη και αν το μέσο ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημά τους κατά τα τρία τελευταία έτη υπερβαίνει αυτό της προηγούμενης παραγράφου, όχι όμως σε ποσοστό μεγαλύτερο του 1/3 αυτού.
β) άτομα με ασθένεια ιδιαίτερης σοβαρότητας, γεγονός που θα πρέπει να προκύπτει από σχετικές γνωματεύσεις δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας και εξαιτίας τους απαιτείται τακτική ή συνεχιζόμενη θεραπεία για μακρό χρόνο, ώστε αφαιρουμένων των σχετικών δαπανών και των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα) να απομένουν κατ’ έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της περίπτωσης v) του σημείου α) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.
γ) άτομα με ποσοστό αναπηρίας από 50% και άνω που προκύπτει από βεβαίωση πιστοποίησης της αναπηρίας σε ισχύ, ώστε αφαιρουμένων των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα) να απομένουν κατ’ έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της περίπτωσης v) του σημείου α) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.
δ) γονέας/κηδεμόνας/δικαστικός συμπαραστάτης ατόμου με αναπηρία, η οποία προκύπτει από βεβαίωση πιστοποίησης της αναπηρίας σε ισχύ, ώστε αφαιρουμένων των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα) να απομένουν κατ’ έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της περίπτωσης v) του σημείου α) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου. Σε περίπτωση δικαστικής συμπαράστασης απαιτείται η προσκόμιση οριστικής δικαστικής απόφασης.
ε) γονείς, τέκνα και σύζυγοι ατόμων με αναπηρία για την υποβολή αίτησης έκδοσης απόφασης δικαστικής συμπαράστασης, ώστε αφαιρουμένων των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα) να απομένουν κατ’ έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της περίπτωσης v) του σημείου α) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.
στ) οι μόνιμα διαμένοντες-φιλοξενούμενοι σε δημόσιες δομές κλειστής περίθαλψης που είναι άτομα με αναπηρία ή χρόνιες παθήσεις τα οποία στερούνται άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος, ανεξαρτήτως εισοδηματικής κατάστασης».
Σημείωση: στις προαναφερθείσες περιπτώσεις β), γ), δ) και ε) αναφορικά με την επιλεξιμότητα του οικογενειακού εισοδήματος -που βάσει των προτάσεών μας ορίζεται κατ’ ελάχιστο στο ποσό των 10.000 ευρώ αφαιρουμένων των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα)- όπως προβλεφθεί κλιμακούμενη αύξηση του εισοδηματικού κριτηρίου βάσει της οικογενειακής κατάστασης του δικαιούχου κατ’ αντιστοιχία του σημείου α) της παραγράφου 2 του άρθρου 2.
Η διεύρυνση του περιουσιακού ορίου είναι υπερβολική. Πρέπει να διατηρηθεί ως κριτήριο το ακαθάριστο εισόδημα, όπως στον ισχύοντα νόμο.
Σε αυτό το άρθρο θεωρώ ότι πρέπει να συμπληρωθεί και :
4. α)»Σε περίπτωση που η Νομική Βοήθεια είναι αντικείμενο αγώγιμης χρηματικής αξίωσης μετά την τελεσιδικία της αποφάσεως, ο τελικός δικαστής θα προσδιορίζει τα δικαστικά έξοδα που επιβάρυναν το κράτος και αυτά θα αποδίδονται απευθείας στο Ελληνικό Δημόσιο, ανεξάρτητα από την επιδικασθείσα χρηματική αποζημίωση»
β) » Η μη καταβολή αυτών, θα βεβαιώνεται στην Εφορία και θα εισπράττεται όπως και όπου οι νόμοι ορίζουν»
5. «Αν μετά από έλεγχο, προκύψει ότι ο δικαιούχος της νομικής βοήθειας, είχε αποκρύψει την πραγματική οικονομική του κατάσταση και επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμό, θα επιβάλλεται πρόστιμο από 1000,00 έως 10.000,00 ευρώ.»
Το τεκμαρτό εισόδημα δεν αποδίδει τις πραγματικές δυνάμεις του αιτούντος τη νομική βοήθεια. Η προϋπόθεση αυτή θα περιορίσει τον αριθμό των δικαιούχων. Ήδη με το παρόν νομικό πλαίσιο (ν.3226/2004) διαπιστώθηκε ότι πολλά Δικαστήρια προβαίνουν σε έλεγχο του τεκμαρτού εισοδήματος και απορρίπτουν αιτήσεις παροχής νομικής βοήθειας από άτομα που αδυνατούν, βάσει του πραγματικού εισοδήματός τους, να αναλάβουν το κόστος προσφυγής στη δικαιοσύνη.