• Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), η οποία αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας, Λαμβάνοντας υπόψη: • την παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας», συνταγματικές επιταγές και απαιτήσεις της εθνικής μας νομοθεσίας, όπως : • τον ν.4488/2017, ο οποίος αναφέρει στο άρθρο 68 «Νομοπαραγωγική διαδικασία, ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων και παραγωγή επίσημων στατιστικών για τα ΑμεΑ» τα εξής: «1. Κατά το στάδιο της νομοπαραγωγικής διαδικασίας τα αρμόδια όργανα συνεκτιμούν τα δικαιώματα των ΑμεΑ, όπως αυτά περιγράφονται στη Σύμβαση και κατά τη διάρκεια της κατάρτισης σχεδίων νόμου, συνεργάζονται με το Συντονιστικό Μηχανισμό του άρθρου 69 και με το Κεντρικό Σημείο Αναφοράς του άρθρου 70 και τελούν σε διαβούλευση με αναγνωρισμένες αντιπροσωπευτικές οργανώσεις του αναπηρικού κινήματος, με άτομα και με ομάδες ατόμων που έχουν εύλογο ενδιαφέρον για τα δικαιώματα των ΑμεΑ [...]» • τον ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), με τον οποίο η χώρα μας κύρωσε τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλο που τη συνοδεύει, γεγονός που συνεπάγεται την εφαρμογή της σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, προτείνει και αιτείται ανά άρθρο του παρόντος σχεδίου νόμου τις ακόλουθες τροποποιήσεις και συμπληρώσεις: Άρθρο 114 Κίνητρα απασχόλησης συνταξιούχων - Αντικατάσταση άρθρου 20 ν. 4387/2016 α) Θεωρούμε πολύ σημαντική τη ρύθμιση της πρώτης παραγράφου του άρθρου αυτού, σύμφωνα με την οποία, οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας, οι οποίοι αναλαμβάνουν υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλισή του απασχόληση, συνεχίζουν κατά τη διάρκεια αυτής να λαμβάνουν το σύνολο της κύριας και επικουρικής σύνταξης που δικαιούνται από τον Φορέα. Η παρ. 3 όμως, η οποία αναφέρει: « 3. Στους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο) εφαρμόζονται οι περ. α’, β’ και γ’ της παρ. 5 του άρθρου 28 του α.ν. 1846/1951 (Α’ 179) του π. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και η παρ. 4 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999 (Α’ 1)» έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την παρ. 1, διότι σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, εάν οι συνταξιούχοι αναπηρίας φορέων κύριας ασφάλισης, αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται, και κερδίζουν, ανάλογα με το βαθμό της αναπηρίας τους, περισσότερα από όσα κερδίζει υγιής απασχολούμενος, σύμφωνα με τους γενικούς όρους αμοιβής, διακόπτεται η σύνταξή τους ή οι συντάξεις τους, κύριες και επικουρικές. Οι ανωτέρω περιορισμοί αντλούνται από τον αναγκαστικό νόμο 1846 έτους 1951!! Αυτό κι αν αποτελεί αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης έτους 2023!! Ως εκ τούτου κρίνουμε απαραίτητη- την απαλοιφή της παρ. 3. β) Στην παρ. 6 να αντικατασταθεί στην περ. (α) ο όρος «Οι ψυχικά ασθενείς…» με τον όρο «Τα άτομα με ψυχική αναπηρία» και στην περ. (ε) να αντικατασταθεί ο όρος «..είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία» με τον όρο «..είναι άτομο με βαριά αναπηρία από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω». Ως εκ τούτου ζητάμε να τροποποιηθεί η παρ. 6 ως εξής: «6. Από την καταβολή του πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ της παρ. 4 εξαιρούνται: α. Τα άτομα με ψυχική αναπηρία του άρθρου 23 του ν. 4488/2017 (Α΄ 176). β. Οι συνταξιούχοι του ν. 612/1977 (Α΄ 164) και των διατάξεων που παραπέμπουν σε αυτόν. γ. Οι συνταξιούχοι του τρίτου εδαφίου της περ. α΄ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α΄ 210). δ. Όσοι λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54 του π.δ. 169/2007. ε. Οι πολύτεκνοι, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους της ηλικίας του ή είναι άτομο με βαριά αναπηρία από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω». στ. Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016 (Α΄ 85). ζ. Οι συνταξιούχοι που αναφέρονται στην παρ. 3». Άρθρο 119 Σύνταξη λόγω θανάτου σε προστατευόμενα δικαιοδόχα τέκνα-Τροποποίηση περ. Β παρ. 1 και υποπερ. γ) της περ. Α της παρ. 4 άρθρου 12 ν.4387/2016 α) Στην παρ. 1 κρίνουμε απαραίτητο να αντικατασταθεί ο όρος «…είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία» με τον όρο «είναι άτομο με βαριά αναπηρία από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω». Ως εκ τούτου ζητάμε να τροποποιηθεί η παρ. 1 ως εξής: «1. Στο άρθρο 12 του ν. 4387/2016 (Α΄85), περί σύνταξης λόγω θανάτου, στην περ. Β της παρ. 1 επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην υποπερ. α) προστίθενται δεύτερο και τρίτο εδάφια, β) πριν την περ. β) τίθεται διαζευκτικό «ή» και η περ. Β διαμορφώνεται ως εξής: «Β. Τα νόμιμα τέκνα, τα νομιμοποιηθέντα, τα αναγνωρισθέντα, τα υιοθετηθέντα και όσα εξομοιώνονται με αυτά, με την προϋπόθεση ότι: α) Είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας τους. Η προϋπόθεση αυτή ισχύει και στις περιπτώσεις που ο θάνατος του συνταξιούχου ή του ασφαλισμένου έχει επέλθει πριν την 13η.5.2016. Σε περίπτωση διακοπής της σύνταξης πριν την έναρξη ισχύος του προηγούμενου εδαφίου, απαιτείται υποβολή νέας αίτησης επαναχορήγησης από τον δικαιούχο, και τα οικονομικά αποτελέσματα αρχίζουν από την ημερομηνία της νέας αίτησης, ή β) κατά το χρόνο θανάτου του ασφαλισμένου ή συνταξιούχου είναι άγαμα άτομα με βαριά αναπηρία από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω εφόσον η ανικανότητά τους επήλθε πριν από την συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους. Στην περίπτωση αυτή η σύνταξη εξακολουθεί να καταβάλλεται και μετά τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας». β) Στην παρ. 2 κρίνουμε απαραίτητο: α) να διορθωθεί η ορολογία της παρ. (γα) β) στην παρ. (γα) να συμπεριληφθούν όλες οι αναπηρίες (όπως άτομα με κινητικές αναπηρίες, παραπληγία/παραπάρεση, τετραπληγία/τετραπάρεση, διπλό ακρωτηριασμό άνω ή κάτω άκρων, με αναπηρία όρασης, κωφά άτομα, κ.α.) οι οποίες συνιστούν πραγματικά βαριές αναπηρίες, που δεν καλύπτονται από την υπάρχουσα πρόβλεψη, ούτε από την διατύπωση «πολλαπλές βαριές αναπηρίες» γ) η παρ. (γγ) αγνοεί μεταγενέστερα του 2016 ευεργετικά νομοθετήματα για τα άτομα με ψυχική ή/και νοητική αναπηρία, όπως το άρθρο 23 του ν. 4488/2017 που συμπληρώθηκε με το άρθρο 27 του ν. 4997/2022. Τα ως άνω άρθρα προβλέπουν ότι άτομα με ψυχική ή/και νοητική αναπηρία μπορούν να εργάζονται χωρίς να περικόπτονται οι συντάξεις λόγω θανάτου των γονέων αν η εργασία αυτή πιστοποιημένα λειτουργεί θεραπευτικά για την ψυχοκοινωνική τους ένταξη. Ως εκ τούτου ζητάμε να τροποποιηθεί η παρ. 2 ως εξής: 2. Στο άρθρο 12 του ν. 4387/2016, περί σύνταξης λόγω θανάτου, […] η υποπερ. γ) διαμορφώνεται ως εξής: γ) Για κάθε παιδί ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) της σύνταξης. Εάν πρόκειται για παιδί ορφανό και από τους δύο γονείς (αμφοτεροπλεύρως ορφανό), ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) από κάθε σύνταξη. Παιδί ορφανό και από τους δύο (2) γονείς δικαιούται το εκατό τοις εκατό (100%) της σύνταξης του θανόντος, εφόσον σωρευτικά: γα) έχει νοητική αναπηρία ή αυτισμό ή πολλαπλές βαριές αναπηρίες ή ψυχική αναπηρία που επιφέρουν μόνιμο ποσοστό αναπηρίας εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, ή έχει οποιαδήποτε αναπηρία που επιφέρει μόνιμο ποσοστό αναπηρίας εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω (γβ) οι ανωτέρω αναπηρίες έχουν επέλθει πριν τη συμπλήρωση του εικοστού τέταρτου (24ου) έτους της ηλικίας του τέκνου, (γγ) δεν ασκεί υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ απασχόληση, με εξαίρεση την απασχόληση που εμπίπτει στην περίπτωση του άρθρου 27 του ν.4997/2022, και (γδ) δεν λαμβάνει μεγαλύτερη σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος. […] Άρθρο 147 Επέκταση ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης σε όλες τις μισθωτές του e-ΕΦΚΑ - Τροποποίηση άρθρου 228 π.δ. 80/2022 Να συμπεριληφθεί στο τέλος της παρ. 1 το εξής εδάφιο: «Άρθρο 142 Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας «1. Η μητέρα που είναι ασφαλισμένη στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) και εργάζεται […] Σε περίπτωση που η μητέρα έχει αναπηρία ή έχει παιδί με αναπηρία, δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας δεκαοχτώ 18) μηνών” Στο τέλος της παρ. 1 και μετά την υποκατηγορία “ββ) η ημερομηνία, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από την εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο” να προστεθεί το εξής εδάφιο: «Ειδικά για τις μισθωτές εργαζόμενες θετές μητέρες που υιοθετούν τέκνο το οποίο έχει αναπηρία από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, διατηρούν την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας έως τη συμπλήρωση του 12ου έτους της ηλικίας του υιοθετημένου τέκνου το οποίο έχει αναπηρία». Άρθρο 148 Θέσπιση ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες Να συμπληρωθεί η παρ. 1 ως εξής: “1. Η μητέρα ασφαλισμένη του e-ΕΦΚΑ, ελεύθερη επαγγελματίας, αυτοαπασχολούμενη ή αγρότισσα, δικαιούται ειδική παροχή προστασίας μητρότητας διάρκειας εννέα (9) μηνών, η οποία εκκινεί μετά τη λήξη του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ, βάσει του άρθρου 6 του ν. 4097/2012 (Α΄ 235), και συγκεκριμένα μετά το πέρας δεκατεσσάρων (14) εβδομάδων από την επομένη του τοκετού. Σε περίπτωση που η μητέρα έχει αναπηρία ή έχει παιδί με αναπηρία, δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας δεκαοχτώ 18) μηνών. Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.) καταβάλλει στις δικαιούχους μηνιαίως ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, κατόπιν ελέγχου ασφαλιστικής ενημερότητας” Να συμπληρωθεί η παρ. 2 ως εξής: “2. Την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας μη μισθωτών δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η μη μισθωτή, που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για την εφαρμογή του πρώτου εδαφίου για τις έννοιες «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» και «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» ισχύουν οι ορισμοί του άρθρου 228 του π.δ. 80/2022 (Α’ 222). Ειδικά για τις μη μισθωτές θετές μητέρες που υιοθετούν τέκνο το οποίο έχει αναπηρία από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, διατηρούν την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας έως τη συμπλήρωση του 12ου έτους της ηλικίας του υιοθετημένου τέκνου το οποίο έχει αναπηρία». […] Άρθρο 149 Προπληρωμένη κάρτα πληρωμής επιδομάτων α) Στην παρ. 4 στην υποκατηγορία αβ) αναπηρικά επιδόματα, να αναφερθούν αναλυτικά όλα τα επιδόματα αναπηρίας, έστω και στην αιτιολογική έκθεση, για να μην υπάρχουν περιθώρια λάθους κατά την εφαρμογή της διάταξης, όπως συνέβη πέρυσι, που ανακοινώθηκε και μάλιστα από τον πρωθυπουργό, η αύξηση των αναπηρικών επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και χρειάστηκε δική μας παρέμβαση για τη διόρθωση της διάταξης, ώστε να συμπεριληφθούν και τα αναπηρικά επιδόματα του e-ΕΦΚΑ. β) η παρ. 5 να διορθωθεί ως εξής: “5. Τα άτομα με οπτική αναπηρία με ποσοστό από ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω που έχουν πιστοποιηθεί από το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης εξαιρούνται από την καταβολή μέσω προπληρωμένης κάρτας. Επιπρόσθετα ζητάμε τη συμπερίληψη των εξής διατάξεων, οι οποίες θα συμβάλουν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους και στη διαφύλαξη της αξιοπρέπειάς τους, όπως επιτάσσει το άρθρο 28 «Ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης και κοινωνική προστασία» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλό της επικύρωσε με τον Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), και ως εκ τούτου οφείλει να θέσει σε εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο: 1. Θέσπιση νέων ενιαίων κανόνων για όλες τις συντάξεις αναπηρίας και παροχές αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ. Κρίνουμε απαραίτητη την ολοκλήρωση των εργασιών της Ομάδας Εργασίας του Υπ. Εργασίας, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 11 του ν.4387/2016, προκειμένου να τεθούν σε ισχύ ενιαίοι κανόνες συνταξιοδότησης και απονομής ασφαλιστικών παροχών λόγω αναπηρίας, μερικοί από τους οποίους είναι οι εξής: α) Επαναφορά ευνοϊκών ρυθμίσεων για τη συνταξιοδότηση των γονέων/ συζύγων/ αδελφών που έχουν στη φροντίδα τους άτομα με βαριά αναπηρία, οι οποίες καταργήθηκαν άδικα με το 3ο μνημόνιο. β) Τροποποίηση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης με προϋπάρχουσα αναπηρία και άλλα ζητήματα. 2. Αυξήσεις στις συντάξεις των ατόμων με αναπηρία, οι οποίοι είναι συνταξιούχοι είτε λόγω γήρατος, είτε λόγω αναπηρίας, ανεξάρτητα από την προσωπική διαφορά. 3. Ευρεία αναμόρφωση του ν.4387/2016 (ΦΕΚ 85 τ. Α’) με τον οποίο έχουν καταργηθεί σημαντικά δικαιώματα και παροχές στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης των ατόμων με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους και έχουν θεσπιστεί άδικες διατάξεις, όπως η διάταξη των άρθρων 7 και 27, η οποία αφορά στην αναλογική μείωση του ποσού της εθνικής σύνταξης βάσει του ποσοστού αναπηρίας του δικαιούχου. Η σύνταξη δεν είναι επίδομα αναπηρίας, για να δίνεται με βάση τη βαρύτητα αναπηρίας και για το λόγο αυτό ζητάμε την άμεση εφαρμογή της χορήγησης του 100% του ποσού που αντιστοιχεί στην Εθνική Σύνταξη σε όλους τους συνταξιούχους με αναπηρία ανεξαρτήτως ποσοστού αναπηρίας. 4. Αποκατάσταση των αδικιών που έχουν υποστεί οι συνταξιούχοι αναπηρίας και γήρατος του ιδιωτικού τομέα με την ψήφιση των εφαρμοστικών νόμων του 2ου μνημονίου και συγκεκριμένα με τις διατάξεις του ν. 4093/12 (ΦΕΚ 222 τ.Α’) και του ν. 4111/2013 (ΦΕΚ 18 τ.Α’), και την εναρμόνισή τους με τα ισχύοντα στο δημόσιο τομέα, καθώς επίσης και αποκατάσταση των αδικιών που έχουν υποστεί οι συνταξιούχοι γήρατος γονείς ατόμων με βαριές αναπηρίες του ιδιωτικού τομέα. 5. Αποσύνδεση των συντάξεων από τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, με την κατάργηση των διατάξεων που επιφέρουν διακοπή του προνοιακού επιδόματος των ατόμων με βαριά αναπηρία όταν τους χορηγείται σύνταξη του/της θανόντος/ούσας γονέα τους. Η διακοπή του εν λόγω επιδόματος, το οποίο αξίζει να αναφέρουμε ότι δίνεται για την κάλυψη του πρόσθετου κόστους των αναγκών που προκύπτουν από την αναπηρία, δημιουργεί πολύ σοβαρά προβλήματα στην αξιοπρεπή διαβίωση των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους, εάν λάβουμε υπόψη την έλλειψη κρατικών υποστηρικτικών δομών. 6. Τιμητική σύνταξη στη μητέρα παιδιού με αναπηρία. Ζητάμε να θεσμοθετηθεί η παροχή τιμητικής σύνταξης στη μητέρα παιδιού με βαριά αναπηρία (όπως τέκνο με βαριά νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, πολλαπλές βαριές αναπηρίες, βαριά κινητική αναπηρία, χρόνιες ψυχικές διαταραχές), σε περίπτωση που δεν θεμελιώνει η ίδια συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Η τιμητική αυτή σύνταξη να αποδοθεί όταν η μητέρα συμπληρώσει τα 62 έτη και ανεξαρτήτως κοινωνικο-οικονομικών, περιουσιακών και άλλων κριτηρίων, αναγνωρίζοντας την προσφορά της στην κοινωνία, στην πολιτεία και στο παιδί της και αναγνωρίζοντας ότι αυτή η γυναίκα στερήθηκε τη δυνατότητα να μετέχει στην εργασία όπως άλλοι πολίτες, λόγω της αναπηρίας του παιδιού της και η οποία, εξαιτίας της απουσίας δομών στήριξης αφιερώθηκε στη φροντίδα αυτού του ατόμου. 7. Αναμόρφωση του ν.612/1977 και του Π.Δ. 169/2007: Α. Αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης όσων συνταξιοδοτούνται στην 15ετία με τον ν.612/1977 ή με τις διατάξεις του Π.Δ. 169/2007. Κρίνεται απαραίτητο να γίνεται στη βάση των 40 ετών και όχι των 35. Β. Διόρθωση του τρόπου υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης για τα άτομα που συνταξιοδοτούνται με τον ν.612/1977 ή το Π.Δ. 169/2007, όπως ισχύει και στις κύριες συντάξεις. Γ. Ένταξη νέων κατηγοριών αναπηρίας στις ευεργετικές διατάξεις συνταξιοδότησης στην 15ετία, με τον ν.612/1977 ή το Π.Δ. 169/2007 για λόγους ισονομίας, όπως πασχόντων από συγγενείς καρδιοπάθειες με Π.Α. 67%, κωφών-βαρηκόων με Π.Α. 67%, ασθενών που πάσχουν από Ενδιάμεση Θαλασσαιμία και Αιμοσφαιρινοπάθεια, κ.α.