Αρχική Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις...ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑΜΕΙΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝΣχόλιο του χρήστη Γεώργιος Κεντούρης | 5 Δεκεμβρίου 2023, 18:50
  • Σχόλιο του χρήστη 'Γεώργιος Κεντούρης' | 5 Δεκεμβρίου 2023, 18:50

    Η ΑΟΝ Solutions χαιρετίζει τη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου για τη μεταρρύθμιση της Επαγγελματικής Ασφάλισης. Το προσχέδιο περιλαμβάνει πρόνοιες οι οποίες θα συνδράμουν στην περαιτέρω ανάπτυξη του θεσμού, όπως η εισαγωγή των πολυεργοδοτικών ΤΕΑ στην Ελληνική αγορά και η δυνατότητα επενδυτικών επιλογών με διαφορετικό προφίλ κινδύνου. Υπάρχουν όμως διατάξεις οι οποίες θα μειώσουν σημαντικά την ελκυστικότητα του θεσμού. Συγκεκριμένα, οι περιορισμοί στη δυνατότητα αποταμίευσης και αποσύνδεση της φορολόγησης από την ηλικία λήψης της παροχής θα αποτελέσουν σημαντική τροχοπέδη για την εδραίωση κουλτούρας μακροχρόνιας αποταμίευσης. Η ΑΟΝ έχει σημαντική εμπειρία στο σχεδιασμό και τη διαχείριση συνταξιοδοτικών παροχών στις παγκόσμιες αγορές, όπου συνήθως η φορολόγηση σχετίζεται με την ηλικία λήψης της παροχής και οι κανόνες λειτουργίας είναι κοινοί σε όλα τα οχήματα χρηματόδοτησης, είτε μέσω ομαδικών συνταξιοδοτικών συμβολαίων, είτε μέσω ΤΕΑ. Θέλοντας να συμβάλουμε στη διαμόρφωση ενός πλαισίου που να συνάδει με τη διεθνή εμπειρία, αλλά και θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες της Ελληνικής αγοράς και την περιορισμένη ανάπτυξη του θεσμού έως σήμερα, παραθέτουμε τις παρατηρήσεις και προτάσεις μας, ως ακολούθως: -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 3 - Πεδίο εφαρμογής: Το νομοσχέδιο εισαγάγει διατάξεις για να αποφεύγονται διαστρεβλώσεις του ανταγωνισμού που οφείλονται αποκλειστικά στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Οι φορολογικές διατάξεις καλύπτουν με τον ίδιο τρόπο τα ομαδικά ασφαλιστήρια συμβόλαια (ΟΑΣ) και τα ΤΕΑ. Όμως στο λοιπό πεδίο εφαρμογής εξαιρούνται τα ΟΑΣ με αποτέλεσμα σε ορισμένα σημεία να δημιουργούνται σημαντικές διαστρεβλώσεις τόσο στη λειτουργία όσο και στα δικαιώματα των ασφαλισμένων. Όπως τονίσει και ο Υπουργός στην παρουσίαση του νομοσχεδίου κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε ρυθμιστικό arbitrage. Προτείνεται να ισχύει και για τα ομαδικά ασφαλιστήρια η κοινωνικοασφαλιστική και εργατική νομοθεσία σχετικά με τα προγράμματα επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών που διέπει τις σχέσεις μεταξύ χρηματοδοτούσας επιχείρησης και μελών ή δικαιούχων Συγκεκριμένα θα πρέπει η Αρμόδια Αρχή να διατηρεί μητρώο ΟΑΣ και να τηρείται μια πιο δομημένη διαδικασία δημιουργίας και εγγραφής των ΟΑΣ στο μητρώο, ώστε να ελέγχεται ότι τηρούνται στα ΟΑΣ όλες οι πρόνοιες της κοινωνικοασφαλιστικής και εργατικής νομοθεσίας, ιδίως όσον αφορά τις προϋποθέσεις λήψης παροχής (άρθρο 13) καθώς επίσης θα πρέπει τα ΟΑΣ να μην εξαιρούνται των άρθρων: 14: Υποχρέωση και προθεσμία καταβολής εισφορών 16 - 24: σχετικά άρθρα για την διαφάνεια ενημέρωσης των μελών Γενικές αρχές για τις πληροφορίες οι οποίες πρέπει να παρέχονται στα υποψήφια μέλη, μέλη και δικαιούχους 44: Δήλωση των Αρχών Επενδυτικής Πολιτικής 51: Επενδυτικοί κανόνες Επιπλέον, δεδομένου ότι εναρμονίζεται η φορολόγηση εισφορών και παροχών, θα πρέπει να εξαιρεθούν τα ΤΕΑ από τη φορολόγηση των επενδύσεων, όπως ισχύει στα ΟΑΣ. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 10, παρ. 1ε – Πρόγραμμα δραστηριότητας: Στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο τα ΤΕΑ έχουν περιθώριο 6 μηνών προκειμένου να ολοκληρώσουν την επενδυτική λειτουργία, συμπεριλαμβανομένων του κανονισμού επενδύσεων και της ΔΑΕΠ. Πως είναι δυνατόν να έχει ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη διαδικασία πριν την ίδρυση? Προτείνουμε, αντί της ΔΑΕΠ, να ζητείται ένα κείμενο αρχών και επενδυτικών πεποιθήσεων, συμπεριλαμβανομένου και του επενδυτικού στόχου, ή / και επιλογών. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 13, παρ.1γ – ελάχιστες προϋποθέσεις λήψης συνταξιοδοτικής παροχής Λαμβάνοντας υπόψη το σημερινό εργασιακό περιβάλλον και τη μετάβαση στη ψηφιακή εποχή, οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις αποτελούν αντικίνητρο για συμμετοχή και αποταμίευση στους σημερινούς εργαζόμενους με ηλικία μεγαλύτερη των 45 ετών, οι οποίοι δεν είχαν στο παρελθόν τη δυνατότητα συμμετοχής σε ΤΕΑ και ως εκ τούτου δεν έχουν αποταμιεύσει επαρκώς για τη διατήρηση του βιοτικού τους επιπέδου μετά τη συνταξιοδότηση.. Σε όλες τις συναφείς μεταρρυθμίσεις παγκοσμίως προβλέπονται περίοδοι σταδιακής μετάβασης στο νέο καθεστώς, προκειμένου να μην πληγούν δυσανάλογα συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες. Επομένως προτείνεται ο καθορισμός προϋποθέσεων ανάλογα με την ηλικία που έχει το υποψήφιο μέλος, κατά την έναρξη ισχύος του νομοσχεδίου, σε σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη την μέγιστη εκτιμώμενη διάρκεια που θα μπορούσε να έχει εάν ασφαλιζόταν άμεσα, δηλ. στο υπάρχον άρθρο να προστεθεί η ακόλουθη πρόταση: Κατά εξαίρεση για όσους εργαζόμενους η ηλικία τους είναι μεγαλύτερη των 35 ετών κατά την έναρξη ισχύος του νόμου, τα έτη ασφάλισης μειώνονται κατά ένα έτος για κάθε έτος που η ηλικία υπερβαίνει τα 35 έτη, με μέγιστη μείωση τα 10 έτη. Αντί της συμμετοχής σε πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου, κρίνεται πιο δόκιμη η σύνδεση με την εργατική νομοθεσία, έτσι ώστε η συγκεκριμένη διάταξη να αναφέρεται στη λήξη της σύμβασης εργασίας λόγω οικειοθελούς αποχώρησης με σύμφωνη γνώμη του εργοδότη. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 15, παρ.3 – χρόνος ασφάλισης Η ιδιότητα του ασφαλισμένου πρέπει να απολύεται μόνο με την οριστική εξόφληση της παροχής. Λαμβάνοντας υπόψη τόσο τη διεθνή πρακτική όσο και την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας στα υφιστάμενα ΤΕΑ, πρακτικά υπάρχουν 4 κατηγορίες ασφαλισμένων: α. Ενεργός ασφαλισμένος: αυτός/ή που δεν έχει κάνει για οποιονδήποτε λόγο αίτηση διακοπής ασφάλισης και άρα καταβολής εισφορών β. Εθελοντής ασφαλισμένος: ασφαλισμένος/η που έχει αλλάξει επαγγελματική ιδιότητα, αλλά επιθυμεί τη συνέχιση της καταβολής εισφορών, βάσει των διατάξεων του καταστατικού γ. Ανενεργός ασφαλισμένος: αυτός/ή που έχει που έχει αλλάξει επαγγελματική ιδιότητα, ή έχει κάνει αίτηση διαγραφής, δεν καταβάλλει εισφορές, αλλά δεν έχει κάνει αίτηση λήψης παροχής, είτε γιατί δεν έχει συμπληρώσει τις προϋποθέσεις ή επιθυμεί να λάβει την παροχή του σε μελλοντικό χρόνο δ. Συνταξιούχος ασφαλισμένος: αυτός/ή που έχουν επιλέξει την περιοδική καταβολή της δικαιούμενης παροχής Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ο ασφαλισμένος διατηρεί όλα τα δικαιώματά του και δεν θα πρέπει να διακόπτεται ο χρόνος ασφάλισης μέχρι την οριστική εξόφληση της παροχής. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 15, παρ.7 – ευχέρεια συνέχισης της ασφάλισης Όσον αφορά τον εθελοντή ασφαλισμένο, δεν είναι κατανοητό, γιατί τα καταστατικά δεν μπορούν να επιτρέπουν τη συνέχιση της ασφάλισης σε καθεστώς εθελοντικής συμμετοχής για διάστημα μεγαλύτερο των 3 ετών, το οποίο έρχεται σε αντίθεση με την αλλαγή κουλτούρας και την παροχή κινήτρων για μακροχρόνια αποταμίευση Προτείνουμε να καταργηθεί το μέγιστο όριο των 3 ετών για τη συνέχιση της ασφάλισης. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 26 – εποπτικό συμβούλιο Εκτιμούμε ότι δεν θα προσθέσει κάτι στη διακυβέρνηση, καθώς ο εσωτερικός έλεγχος εκτελεί κατ' ουσία αυτή τη λειτουργία. Αντίστοιχα δεν προβλέπεται Εποπτικό Συμβούλιο στις σχετικές ΕΕ οδηγίες, είτε για την Επαγγελματική Ασφάλιση (IORP II), ή για τις Ασφαλιστικές εταιρίες (Solvency II) όπου η μόνη διαφορά στη διακυβέρνηση είναι η πιο ξεκάθαρη αναφορά της κανονιστικής συμμόρφωσης στις αρμοδιότητες του εσωτερικού ελέγχου. Κρίνεται προβληματική η εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης, καθώς το συμβούλιο πρέπει να αποτελείται από μέλη του ΤΕΑ, τα οποία πρέπει παράλληλα να είναι ανεξάρτητα από το ΔΣ. Επιπλέον επιβαρύνονται τα ΤΕΑ με επιπρόσθετα κόστη (ποια είναι άραγε η εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας στο σημείο αυτό?) Εναλλακτικά και σε εναρμόνιση με το άρθρο 34 του 4364/16 (Solvency II) προτείνεται να προστεθεί στις αρμοδιότητες της βασικής λειτουργίας του εσωτερικού ελέγχου ο έλεγχος της κανονιστικής συμμόρφωσης, όπως ισχύει στις ασφαλιστικές & αντασφαλιστικές εταιρίες. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 105: Ανώτατο όριο εισφορών και ασφαλίστρων Το Μέρος Γ, καλύπτει τις φορολογικές διατάξεις για τα ΤΕΑ ή τα ΟΑΣ. Το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει ανώτατο όριο στις εισφορές που μπορούν να καταβάλλουν εργοδότες ή ασφαλισμένοι σε ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Πόσο συνάδει με τις συνταγματικές ατομικές ελευθερίες ένας τέτοιος περιορισμός? Σε κάθε περίπτωση η σύνδεση των φορολογικών διατάξεων με τις προβλέψεις του καταστατικού, λειτουργεί αποτρεπτικά στην αποταμίευση. Με ποια λογική δεν θα μπορεί ένα μέλος ΤΕΑ να αποταμιεύει πέραν των ορίων που θέτουν οι φορολογικές διατάξεις? Προτείνεται η κατάργηση του ανώτατου ορίου. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 106, παρ.1ε: απαλλαγές εισοδήματος Θα πρέπει να εξαιρεθούν οι εισφορές εργοδότη από το συγκεκριμένο όριο, καθώς η εφαρμογή είναι προβληματική σε ΤΕΑ ή ομαδικά ασφαλιστήρια καθορισμένης παροχής, ή εν γένει σε ταμεία που ο εργοδότης θέλει να ενισχύσει με αυξημένες καταβολές τη βιωσιμότητά τους. Επιπλέον αφαιρεί από τους εργοδότες ένα σημαντικό εργαλείο προσέλκυσης στελεχών από το εξωτερικό, όπου ο 2ος πυλώνας καλύπτει σημαντικό μέρος του συνταξιοδοτικού εισοδήματος. Επιπλέον το όριο του 20%, σε συνδυασμό με την πρόνοια των €15.000, κρίνεται εξαιρετικά χαμηλό, μειώνοντας σημαντικά το όποιο κίνητρο για μακροχρόνια αποταμίευση στα μεσαία και ανώτερα εισοδήματα, δεδομένου ότι προβλέπεται φορολόγηση της παροχής. Προτείνεται η απαλοιφή του ορίου των €15.000. Επίσης εάν δεν εξαιρεθούν οι εργοδοτικές εισφορές από τα όρια προτείνεται το όριο του 20% να αυξηθεί στο 40%. Επίσης θα πρέπει να διευκρινιστεί ο φορολογικός χειρισμός (εισόδημα?) του μέρους των εισφορών που υπερβαίνει το όποιο όριο, καθώς και ο φορολογικός χειρισμός της παροχής που θα προκύπτει από τις υπερβάλλουσες εισφορές (επιστροφή κεφαλαίου?) -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 106, παρ.1ια: απαλλαγές εισοδήματος Η υιοθέτηση εναρμονισμένου ορίου €1500 στα ΤΕΑ και στα ομαδικά ασφαλιστήρια, δεν λαμβάνει υπόψη το τρόπο λειτουργίας και τη φιλοσοφία των ΤΕΑ στην ανάληψη κινδύνων. Συγκεκριμένα τα ΤΕΑ έχουν κοινωνικό σκοπό και δεν κάνουν underwriting στους κινδύνους που αναλαμβάνουν. Επομένως ο κίνδυνος και η συνεπακόλουθη εισφορά, δεν ορίζονται σε ατομικό αλλά σε επίπεδο ταμείου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι προϋπάρχουσες ασθένειες, οι οποίες δύνανται να καλύπτονται από τα ΤΕΑ χωρίς επιβάρυνση της εισφοράς σε επίπεδο ατόμου, αλλά διάχυση στο σύνολο των ασφαλισμένων. Επιπλέον το κόστος υγείας αυξάνεται με διαφορετικό τρόπο από το γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή και το ποσό των €1500 δεν έχει προσαρμοστεί για πολλά χρόνια, ούτε με τον πληθωρισμό . -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 107: Φορολογική μεταχείριση παροχών Για το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού της χώρας, αλλά και του σημερινού πληθυσμού των ασφαλισμένων στα ΤΕΑ, οι αποδοχές είναι σε επίπεδα που η μέση φορολογική επιβάρυνση υπολείπεται των προτεινόμενων συντελεστών φορολόγησης των παροχών, εάν ληφθεί υπόψη και το εκτιμώμενο διάστημα ασφάλισης, λόγω της κινητικότητας του ανθρώπινου δυναμικού. Επομένως η προτεινόμενη φορολογική μεταχείριση των παροχών δεν επιτυγχάνει το στόχο της ενίσχυσης του θεσμού. Οι προβλεπόμενοι συντελεστές αποτελούν αντικίνητρο για συμμετοχή και αποταμίευση στους σημερινούς εργαζόμενους που επλήγησαν περισσότερο από τις μεταρρυθμίσεις στην ανταποδοτική σύνταξη, κυρίως λόγω των μνημονιακών υποχρεώσεων. Ειδικά οι εργαζόμενοι με ηλικία μεγαλύτερη των 45 ετών, οι οποίοι δεν είχαν στο παρελθόν τη δυνατότητα συμμετοχής σε ΤΕΑ. Περαιτέρω δε η πρόνοια για τους άνω των 55 είναι ακατανόητη για ένα μέρος του πληθυσμού που πρακτικά τους αφαιρείται η δυνατότητα και το οποιοδήποτε κίνητρο να αποταμιεύσουν για να αυξήσουν το συνταξιοδοτικό τους εισόδημα στο ελάχιστο διάστημα που τους απομένει μέχρι τη συνταξιοδότηση. Προτείνουμε να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές ώστε να παρέχονται επαρκή κίνητρα για αποταμίευση. Επιπλέον σε όλες τις συναφείς μεταρρυθμίσεις παγκοσμίως προβλέπονται περίοδοι σταδιακής μετάβασης στο νέο καθεστώς, προκειμένου να μην πληγούν δυσανάλογα συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες. Επομένως προτείνεται η εφαρμογή ανάλογα με την ηλικία που έχει το εργαζόμενος, υπάρχον ή υποψήφιο μέλος κατά την ψήφιση του νομοσχεδίου, σε σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη την εκτιμώμενη διάρκεια στην ασφάλιση, δηλ. Κατά εξαίρεση για όσους εργαζόμενους η ηλικία τους είναι μεγαλύτερη των 35 ετών κατά την έναρξη ισχύος του νόμου, το μέγιστο ποσοστό φορολόγησης του εφάπαξ μειώνεται κατά 0,5% για κάθε έτος που η ηλικία υπερβαίνει τα 35 έτη, με μέγιστη μείωση το 10%. Επίσης προτείνεται απαλοιφή της προσαύξησης του φόρου για όσους ασφαλίζονται σε ηλικία μεγαλύτερη των 55 ετών. Σε περίπτωση θανάτου ή σύνταξης αναπηρίας από την κοινωνική ασφάλισης θα πρέπει για κοινωνικούς λόγους η φορολόγηση να είναι με το χαμηλότερο συντελεστή ανεξάρτητα από τα έτη ασφάλισης. Σε περιπτώσεις που η ανταποδοτική σύνταξη από την κοινωνική ασφάλιση αποδίδεται πλήρης θα ήταν αντίστοιχα συνεπές και η φορολόγηση των παροχών εφάπαξ να μην είναι προσαυξημένη λόγω μειωμένων ετών ασφάλισης. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 110, παρ.1: Μεταβατικές διατάξεις Το πλαίσιο είναι ακαθόριστο για τις νέες εγγραφές μέχρι την ολοκλήρωση της τροποποίησης των καταστατικών υπαρχόντων ΤΕΑ. Κρίνεται μη ρεαλιστικό οι καταστατικές αλλαγές να έχουν ολοκληρωθεί σε διάστημα λιγότερο του ενός έτους. Επομένως προτείνεται η μεταβατική διάταξη να ισχύει και για όλες τις νέες εγγραφές μέχρι τη 31.12.2025. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 110, παρ.6: Μεταβατικές διατάξεις Υπάρχουν περιπτώσεις τροποποίησης καταστατικών ΤΕΑ, οι οποίες χρονίζουν για πάνω από 1 έτος. Θα πρέπει να υπάρξει πρόνοια μεταβατικής εφαρμογής για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις, π.χ. εάν οι αιτήσεις έχουν γίνει στους τελευταίους 3 μήνες πριν τη ψήφιση του νόμου εφαρμόζονται οι διατάξεις του νέου νόμου, διαφορετικά η εξέταση των αιτήσεων θα πρέπει να γίνει μέχρι τέλους του έτους με το προηγούμενο καθεστώς και τα ΤΕΑ θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες διατάξεις μέχρι τη 31.12.2025. -------------------------------------------------------------------------------------- Άρθρο 110, παρ.16: Μεταβατικές διατάξεις Στη συγκεκριμένη παράγραφο δεν διευκρινίζεται τί γίνεται με τις μελλοντικές αποδόσεις των συσσωρευμένων ποσών μέχρι τη δημοσίευση του νόμου. Προτείνουμε να συνυπολογίζονται και οι μελλοντικές αποδόσεις στα συσσωρευμένα ποσά των ατομικών λογαριασμών κατά την εφαρμογή του νόμου. Για λόγους συμμετρίας και μείωσης του διαχειριστικού βάρους θα πρέπει η έναρξη ισχύος να είναι η 1.1.2024, σε συνέπεια με την αντίστοιχη διάταξη με τις εισφορές και όχι η δημοσίευση σε ΦΕΚ του νέου νόμου. --------------------------------------------------------------------------------------