Αρχική Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το σχέδιο νόμου:"Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά: εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος προκαθορισμένων εισφορών στην επικουρική ασφάλιση...Άρθρο 59 Αναπλήρωση πόρων διανεμητικού συστήματος επικουρικής ασφάλισης και προστασία επάρκειας παροχώνΣχόλιο του χρήστη ΟΣΤΟΕ | 13 Ιουλίου 2021, 19:15
OΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Σ.Τ.Ο.Ε) Μέλος της Ανώτατης Γενικής Συνομοσπονδίας Συνταξιούχων Ελλάδος (Α.Γ.Σ.Σ.Ε) Μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνταξιούχων και Ηλικιωμένων (F.E.R.P.A) oδός Πανεπιστημίου αρ. 34 ΤΚ 10679 ΑΘΗΝΑ email : ostoe@otenet.gr Tel +302103617880- +302103613680 Fax +302103617882 site : www.ostoe.gr Κύριε Υπουργέ, Όπως γνωρίζετε, μέλη της ΟΣΤΟΕ είναι πρωτοβάθμια σωματεία των συνταξιούχων τραπεζικών και η Ομοσπονδία μας εκπροσωπεί τους συνταξιούχους τραπεζοϋπαλλήλους σε πανελλαδικό επίπεδο. Καταστατικό δε σκοπό έχει την προστασία των κοινωνικοασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των μελών της. Η εμπειρία του παρελθόντος έχει αποδείξει ότι οι νομοθετικές παρεμβάσεις και οι ενοποιήσεις ασφαλιστικών φορέων έχουν επιφέρει σημαντικές μειώσεις ακόμα και καταργήσεις κοινωνικοασφαλιστικών δικαιωμάτων των συνταξιούχων τραπεζοϋπαλλήλων, παρά το γεγονός ότι διαχρονικά έχουν καταβάλει αυξημένες εισφορές επί του συνόλου των αποδοχών τους ενώ βάσει οικονομικών μελετών έχουν καταβληθεί και σημαντικά χρηματικά ποσά από τις Τράπεζες προκειμένου να τηρηθούν και οι ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις που έθεσε η υπ΄αριθμ. 2299/2010 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας σύμφωνα με την οποία η ένταξη των ασφαλισμένων και συνταξιούχων Τραπεζοϋπαλλήλων στους δημοσίους ασφαλιστικούς φορείς κρίθηκε συνταγματική λόγω της ειδικής νομοθετικής μέριμνας για σεβασμό των κεκτημένων ασφαλιστικών δικαιωμάτων και προσδοκιών των ασφαλισμένων τραπεζοϋπαλλήλων . Παρά ταύτα , όπως γνωρίζετε , με το ν.4387/2016 οι επικουρικές μας συντάξεις, μετά τις μνημονιακές περικοπές τους, επανυπολογίστηκαν και μειώθηκαν έτι περαιτέρω κατά παράβαση θεμελιωδών συνταγματικών αρχών . Για το λόγο αυτό μετά από σχετική αίτηση ακύρωσης της ΟΣΤΟΕ το ΣτΕ με την υπ΄αριθμ.1890/2019 απόφαση του έκρινε παράνομο και αντισυνταγματικό τον επανυπολογισμό των επικουρικών συντάξεων λόγω παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας και την αρχής της ανταποδοτικότητας . Σε συμμόρφωση με την ως άνω απόφαση με το αρ. 44 του Ν. 4670/2020 απαλείφθηκαν οι ρυθμίσεις επανυπολογισμού των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων αντί όμως να αποκατασταθούν πλήρως προβλέφθηκε ότι θα ανέρχονται στο ύψος που ανέρχονταν στις 31.12.2014 ήτοι με τις αντισυνταγματικές μνημονιακές περικοπές, γεγονός που εξακολουθεί να παραβιάζει την αρχή της ανταποδοτικότητας και της αναλογικότητας. Ακόμη , με το άρθρο 20 του Ν. 4670/2020 προβλέφθηκε ρητά η υποχρέωση σεβασμού στις θεμελιώδεις αρχές του κοινωνικοασφαλιστικού δικαίου ήτοι στην αρχή της ισότητας, της ανταποδοτικότητας ενώ συγχρόνως προβλέφθηκε και η εγγυητική υποχρέωση του Κράτους για το σύνολο των ασφαλιστικών παροχών . Ωστόσο και ενώ στα πλαίσια του ως άνω νόμου έγιναν ειδικές αναλογιστικές μελέτες οι οποίες αποδείκνυαν την βιωσιμότητα του συστήματος επικουρικής ασφάλισης και την επάρκεια των παροχών μέχρι το 2070, όπως ανέφερε ο τ.Υπουργός Εργασίας, με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο επιχειρείται νέα ασφαλιστική "μεταρρύθμιση " στο χώρο της επικουρικής ασφάλισης ( ένα χρόνο μετά την προηγούμενη) και μετατροπή του συστήματος από διανεμητικό (νοητής κεφαλαιοποίησης που είχε εισάγει το αρ. 96 του Ν. 4387/2016) σε κεφαλαιοποιητικό για όσους εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 1.1.2022 και προαιρετικά σε όσους είναι κάτω των 35 ετών . Με την εφαρμογή του νέου συστήματος οι εισφορές των νέων εργαζόμενων θα αποδίδονται αποκλειστικά στον νέο Ταμείο (ΤΕΚΑ) και θα τοποθετούνται σε ιδιωτικές επενδύσεις με αμφίβολες αποδόσεις ενώ οι καταβαλλόμενες συντάξεις, θα χρηματοδοτούνται από τις εισφορές των «παλαιών» ασφαλισμένων, οι οποίοι σταδιακά θα φθίνουν δημιουργώντας ένα μεγάλο κενό χρηματοδότησης στον e - EΦΚΑ , γεγονός που με την σειρά του θα οδηγήσει μετά βεβαιότητας σε περαιτέρω μείωση των καταβαλλόμενων επικουρικών συντάξεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις μελέτες που συνοδεύουν το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο η εφαρμογή του νέου συστήματος συνεπάγεται ότι για τα έτη μετά το 2030 θα απαιτηθεί σημαντική επιπρόσθετη χρηματοδότηση στο ισχύον σύστημα. Η Εθνική Αναλογιστική Αρχή εκτιμά την παρούσα αξία της επιπρόσθετης αυτής χρηματοδότησης, που αποτελεί το κόστος μετάβασης, μεταξύ 49 και 78 δισ. ευρώ. Το κόστος αυτό θα καλυφθεί, όπως υποστηρίζεται , από την αύξηση του ΑΕΠ, η οποία όμως είναι μια αμφίβολη πρόβλεψη, για ένα τόσο μακρό χρονικό διάστημα και το μόνο βέβαιο είναι πως θα ασκηθούν πιέσεις στον ΕΦΚΑ και στον κρατικό προϋπολογισμό και τελικά θα κληθούν να καλύψουν το κόστος της μετάβασης οι ήδη συνταξιούχοι αλλά και οι παλαιοί ασφαλισμένοι , όπως έχει συμβεί και στο πρόσφατο παρελθόν . Εξάλλου όπως έχει επισημανθεί από πολλούς ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, οι συνθήκες για την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία δεν είναι πρόσφορες. Σε μια περίοδο υψηλής ανεργίας, επισφαλούς απασχόλησης, ευέλικτων και διακοπτόμενων μορφών εργασίας, ασταθών ωραρίων και μισθών, το κεφαλαιοποιητικό σύστημα δεν μπορεί να ευδοκιμήσει, οδηγώντας σε ακραίες ανισότητες μεταξύ των ασφαλισμένων και σε ανεπαρκείς συντάξεις. Σύμφωνα δε με πρόσφατη (2018) εκτεταμένη μελέτη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας για τις επιπτώσεις της κεφαλαιοποίησης διανεμητικών συστημάτων στις χώρες Λατινικής Αμερικής και της Βαλτικής, αποδείχτηκε ότι οι θετικές επιδράσεις στις κεφαλαιαγορές ήταν πολύ περιορισμένες ενώ οι μόνοι κερδισμένοι από τη μετάβαση στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα των ατομικών λογαριασμών αποδείχθηκε ότι ήταν οι μεγάλοι διαχειριστές κεφαλαίων . Αντίθετα για τους ασφαλισμένους και συνταξιούχους όπως αναφέρεται στην συγκεκριμένη έρευνα του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας η κεφαλαιοποίηση των διανεμητικών συστημάτων προκάλεσε μεταξύ άλλων χαμηλούς συντελεστές αναπλήρωσης, μεγάλη μείωση του μέσου επιπέδου συντάξεων, μεταφορά του δημογραφικού και του χρηματοοικονομικού κινδύνου στους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους, γεγονός που αντιτίθεται στο άρθρο 22 του Συντάγματος και στις αναφερόμενες υπ΄αριθμ. 2287/2015 και 1890/2019 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Επισημαίνεται , ότι βασικές αρχές της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης είναι η αρχή της ανταποδοτικότητας, η αρχή της καθολικότητας, η αρχή της υποχρεωτικότητας, η αρχή του δημόσιου χαρακτήρα της υποχρεωτικής ασφάλισης, η αρχή της προστασίας του ασφαλιστικού κεφαλαίου και η αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, τόσο με παλαιότερες όσο και με πρόσφατες αποφάσεις του έχει αποφανθεί ότι εν όψει της συνταγματικής υποχρέωσης διασφάλισης στους εργαζόμενους ικανοποιητικού επιπέδου διαβίωσης εγγύς εκείνου που είχαν κατά τον εργασιακό τους βίο δικαιολογείται κατά το άρθρο 22 παρ .5 του Συντάγματος η κατοχύρωση από το νομοθέτη της κοινωνικής ασφαλίσεως ως υποχρεωτικής (με θέσπιση υποχρεώσεως καταβολής ασφαλιστικών εισφορών) και εντεύθεν η παροχή αυτής αποκλειστικά από το Κράτος ή από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΑΕΔ 87/1997,ΣτΕ 5024/1987, ΟλΣτΕ 2690/1993, ΟλΣτΕ 3096-3101/2001). Η ανάθεση με την ως άνω συνταγματική διάταξη, της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης, τόσο της κύριας όσο και της επικουρικής, σε δημόσιους φορείς (κράτος ή νπδδ) έγινε για λόγους δημοσίου συμφέροντος και ειδικότερα ως εγγύηση προς όσους υποχρεωτικώς ασφαλίζονται ή καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές έναντι των επιχειρηματικών κινδύνων που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς . (παρ.7 και παρ.11 των υπ΄αριθμ. 2287/2015 και 1889/2019 αντίστοιχα ). Όπως σημειώνει και σε άρθρο της, στο έγκυρο νομικό περιοδικό Δελτίο Εργατικής Νομοθεσίας (ΔΕΝ), η κα Άρτεμις Αναγνώστου Δεδούλη, Επίτιμη Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Εργασίας και Σύμβουλος του τ. Υπουργού Ι.Βρούτση, το Συμβούλιο της Επικρατείας με τις ως άνω αποφάσεις του έθεσε την επικουρική ασφάλιση υπό την εγγύηση του Κράτους, η ευθύνη του οποίου δεν συμβαδίζει με το ιδιωτικό σύστημα και τις ιδιωτικές επενδύσεις , όπως αυτές προτείνονται με το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου (άρθρα 47 επ.). Κύριε Υπουργέ, Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η υιοθέτηση του κεφαλαιοποιητικού συστήματος όπως προβλέπεται από το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δεν διασφαλίζει την τήρηση των ως άνω συνταγματικών αρχών που διέπουν την κοινωνική ασφάλιση , πολύ δε περισσότερο στην σημερινή οικονομική, δημογραφική και δημοσιονομική συγκυρία. Η χρηματοδότηση των συντάξεων με βάση το διανεμητικό σύστημα πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί τη βάση ενός συνταξιοδοτικού συστήματος που πρέπει να έχει κοινωνικό, δημόσιο χαρακτήρα , στηριζόμενο στη κοινωνική αλληλεγγύη και στην αλληλεγγύη των γενεών. Σε ένα διανεμητικό σύστημα η χρηστή διακυβέρνηση και οργάνωση αποτελεί μονόδρομο για τη διαφανή και αποτελεσματική διαχείριση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι προεκτεθέντες συνταγματικά επιβεβλημένοι σκοποί της επάρκειας των παροχών προς διασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου διαβίωσης των συνταξιούχων και αποκατάστασης των επικουρικών συντάξεων των Τραπεζοϋπαλλήλων . ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΣΤΟΕ