Αρχική Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021 - 2030Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021 – 2030Σχόλιο του χρήστη Δημήτρης Ψαλλίδας | 11 Ιανουαρίου 2022, 18:21
  • Σχόλιο του χρήστη 'Δημήτρης Ψαλλίδας' | 11 Ιανουαρίου 2022, 18:21

    Το θεμελιώδες είναι ότι, απουσιάζει η αποτίμηση της χρηματοδότησης της περιόδου 2014-2020 μέσω ΕΣΠΑ ώστε να ικανοποιείται η συνθήκη της «κατάλληλης και βιώσιμης χρηματοδότησης», τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό πλαίσιο. Παρά το γεγονός του προαπαιτούμενου της εκπλήρωσης των «αιρεσιμοτήτων» για την εφαρμογή των πολιτικών κοινωνικής ένταξης των ΡΟΜΑ, μέσω της κύρωσης ειδικών σχεδίων δράσης για την ευάλωτη ομάδα πολιτών Ρομά από τα Περιφερειακά συμβούλια των 13 διοικητικών Περιφερειών στην Ελλάδα την προηγούμενη ΠΠ 2014-2020, στο προτεινόμενο σχέδιο θα ήταν χρήσιμο να υπάρχουν τα ανάλογα δεδομένα αξιολόγησης της εφαρμογής. Όπως επίσης χρήσιμη θα ήταν η αποτίμηση της πραγματικής αξιοποίησης και ουσιαστικής εφαρμογής των «απευθείας» ενωσιακών χρηματοδοτήσεων της ΕΕ προς τους Ρομά μέσω ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων EASI ΕΟΧ κλπ κι όχι μόνο οι πιθανές εκχωρήσεις στην Ελλάδα των πόρων. Δεν προτείνεται ούτε παρατίθεται καμία ανάλυση της αποδοτικότητας (η σχέση μεταξύ των πόρων που χρησιμοποιούνται σε μια παρέμβαση και των αλλαγών που επιτυγχάνονται). Συνεπώς η εκτίμηση του «κόστους και του οφέλους», βάσει του πλαισίου της ΕΕ και των εθνικών στρατηγικών ένταξης των Ρομά δεν δύναται να αξιολογηθεί την παρούσα περίοδο, με παρεπόμενο την αδυναμία αποτύπωσης του υφιστάμενου πλαισίου και της προοπτικής αναμόρφωσής του την ερχόμενη περίοδο σχεδιασμού 2021-2030. Θα ήταν αξιοσημείωτη στην διατύπωση των δράσεων του προτεινόμενου σχεδίου η ύπαρξη βέλτιστων πρακτικών κατά το παρελθόν σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο, ώστε να επιβεβαιώνει την ύπαρξη στο πλαίσιο της κοινωνικής και πολιτικής λογοδοσίας, τη δυνατότητα ο σχεδιασμός του προτεινόμενου σχεδίου δράσης να θέτει στόχους ευδιάκριτους και μετρήσιμους. Η ολοκλήρωση βάσει αρχικών δεσμεύσεων και στόχων ενός αποτελεσματικού πλαισίου οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής διακυβέρνησης μέσω του σχεδιασμού του παρόντος που θα ενσωματώνει σε μεσο-μακροπρόθεσμο στάδιο τα απαραίτητα εργαλεία, ώστε να δημιουργηθεί μια ενοποιημένη και ισορροπημένη ΕΣΚΕ ΡΟΜΑ 2021-2030 , θα υπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα όλου του κοινωνικού συνόλου χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Θα ήταν σημαντική πρόβλεψη στο προτεινόμενο σχέδιο δράσης, και στο πλαίσιο της ορθής κι αποτελεσματικής διαχείρισής του, της λογοδοσίας των εμπλεκομένων φορέων, της επίτευξης του σκοπού του προτεινόμενου σχεδίου, να έχει ήδη αποτυπωθεί η ιεραρχική εφαρμογή των στόχων, η διατύπωση των πολιτικών με βάση συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα καθώς και ο εκ των προτέρων καθορισμός πόρων χρηματοδότησης για κάθε δράση κι ενέργεια που περικλείει το σχέδιο. Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη κάθε διαθέσιμη πληροφορία που να τεκμηριώνει την μελέτη ΠΑΔΑ (2020) Έκθεση αποτίμησης των πολιτικών κοινωνικής ένταξης των Ρομά στην Ελλάδα ώστε να μπορούν ορθά να ελεγχθούν τα στοιχεία που παρατίθενται. (σελ 27, 36) Ενώ στην ΕΕ (Έκθεση αποτίμησης 2018) η αποτελεσματικότητα της προόδου ως προς την επίτευξη των στόχων ένταξης των Ρομά αξιολογείται ως συνολικά περιορισμένη, δεν παρουσιάζονται στοιχεία ανάλογης αξιολόγησης του εθνικού σχεδίου 2011-2020. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει επτά στόχους σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την περίοδο έως το 2030: • Τρεις νέους οριζόντιους στόχους στους τομείς της ισότητας, της ένταξης και της συμμετοχής. • Τέσσερις τομεακούς στόχους στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της στέγασης και της υγείας. Στην προτεινόμενη Αρχιτεκτονική ΕΣΚΕ 2021-2030 που περιλαμβάνει τους 4 βασικούς πυλώνες που παραμένουν επίκαιροι και την νέα προγραμματική περίοδο, απουσιάζει η αναφορά και διατύπωση της μεθοδολογίας επίτευξης των στόχων των άλλων 3 Πυλώνων (Ισότητα, Ένταξη, Συμμετοχή) που η ολιστική σύζευξή τους αποτελεί τον βασικό στόχο για την «Κοινωνικοοικονομική ένταξη των περιθωριοποιημένων Ρομά». (Σύσταση του Συμβουλίου της 12ης Μαρτίου 2021 για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά https://eur-lex.europa.eu/legal[1]content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021H0319(01)&from=EL) Επιπρόσθετα, η εκ των υστέρων αξιολόγηση των εμπλεκομένων φορέων που διαχρονικά συνέβαλλαν στον σχεδιασμό, στην υλοποίηση κι εφαρμογή των ακολουθούμενων πολιτικών κοινωνικής ενσωμάτωσης των Ρομά δεν τεκμηριώνεται με σαφήνεια και με διακριτό τρόπο, ώστε να αξιολογηθεί η συνέχεια των ακολουθούμενων πολιτικών. Ειδικά, στο προτεινόμενο Σχέδιο Δράσης ενώ αναδεικνύεται η παραδοχή ότι, οι εμπλεκόμενοι Φορείς παραμένουν οι ίδιοι με την προηγούμενη 20ετία ως πλήθος, δεν λαμβάνεται μέριμνα για μείωση εμπλεκομένων φορέων συντελώντας με τον τρόπο αυτό στη διατήρηση και γιγάντωση της «γραφειοκρατίας»(σελ 48) δλδ «όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει…» στοιχείο το οποίο μάλλον δεν αξιολογήθηκε ποτέ. Ενώ, όπως αναγνωρίζεται, το Βασικό έλλειμμα της εφαρμογής των παρεμβάσεων της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2011-2020 αποτέλεσε ο χαμηλός βαθμός συντονισμού μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων και φορέων(σελ 29), οι προτάσεις στο παρόν σχέδιο διατήρησης της Διυπουργικής επιτροπής (ΠΔ 63/2005 (ΦΕΚ 98 Α’) και ΠΥΣ 38/2015 ΦΕΚ Α΄137/3.11.2015) συνιστούν ατολμία αναμόρφωσης των παλαιών πολιτικών διοίκησης. Εάν είχε αξιολογηθεί θα μπορούσε να καταδειχθεί η αδυναμία της ύπαρξης του Επιτελικού συντονισμού μέσω της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας και της ευκαιρίας που παρουσιάζεται πλέον να διευρυνθούν οι αρμοδιότητες της. Επιπρόσθετα, είναι χρήσιμο να επισημανθεί η απουσία ενός αξιόπιστου συστήματος παρακολούθησης δεικτών και συλλογής δεδομένων(ΟΠΣ ΡΟΜΑ). Όπως επίσης η διαχρονική έλλειψη ενεργητικής συμμέτοχης των Ρόμα σε όλα τα επίπεδα της ολοκληρωμένης στρατηγικής, επιβεβαιώνει ένα γραφειοκρατικό πλαίσιο που παρεπόμενα διατυπώνει σημαντικές αβεβαιότητες στην υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων. Αξιοσημείωτο είναι και το ζήτημα που διατυπώνει ο "Ολιστικός" τρόπος σχεδιασμού. Αν και σχεδιάστηκαν «ολιστικά» τα διάφορα Περιφερειακά προγράμματα κοινωνικής ένταξης των ρομά την προηγούμενη ΠΠ ΕΣΠΑ2014-2020, η ανυπαρξία ουσιαστικής βούλησης σε πολιτικό επίπεδο ώστε να τηρηθούν οι προγραμματικές δεσμεύσεις και να υλοποιηθεί ο εξειδικευμένος Περιφερειακός σχεδιασμός αποτέλεσε την θρυαλλίδα των διατυπωμένων φιλόδοξων στόχων σχεδιασμού. Ενώ σε κάθε Περιφερειακό σχέδιο υπήρχε ενδελεχή αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του πληθυσμού των ρομά, εξετάζονταν οι ειδικότερες πτυχές των θεμάτων που άπτονται των χαρακτηριστικών βιοτικής εγκατάστασης, στέγασης και πρόσβασης σε δίκτυα κοινωνικής ωφελείας, εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής φροντίδας, απασχόλησης, καθώς, επίσης, πολιτισμού και αθλητισμού, η έλλειψη ουσιαστικής συμμετοχής των ίδιων των ρομά, το έλλειμμα κοινωνικών συναινέσεων, η μεταναστευτική κρίση, σε πολλές περιπτώσεις αποδυνάμωσε τις ευκαιρίες υλοποίησης αρκετών παραμέτρων που φιλοδοξούσε ο κάθε σχεδιασμός. Αξιοσημείωτο στοιχείο αποτέλεσε επίσης η ουσιαστική έλλειψη ανάπτυξης κοινωνικού διαλόγου και συναίνεσης. Καθώς επίσης και η συνεργασία των ίδιων των ρομά με φορείς όπως ο ΟΑΕΔ, οι Περιφέρεις αλλά και οι Δήμοι (σελ. 33). Αυτά αποτυπώνονται άλλωστε και στην ανάλυση SWOT πού παραμένει αδύνατο σημείο η έλλειψη αποκλειστικών αρμοδιοτήτων και αυτοτελών πόρων στους ΟΤΑ για την άσκηση πολιτικής πολιτικών ένταξης των Ρομά (σελ. 37). Άλλο ένα σημείο που καταδεικνύει το έλλειμμα συντονισμού για τα ζητήματα των Ρομά, και επιβεβαιώνει το πρόβλημα της γραφειοκρατίας, είναι ο προσδιορισμός του όρου ΡΟΜΑ στη βάση διαφόρων «κανονιστικών ρυθμίσεων και διοικητικών αποφάσεων» όπως εκτίθεται στο σχέδιο νόμου( σελ 19). Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ζήτημα προβληματισμού και να αντιμετωπιστεί στο προτεινόμενο σχέδιο με οριστικό εννοιολογικό προσδιορισμό. Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου διαπνέεται από την φιλοσοφία ότι, η κοινωνική ένταξη των Ρομά είναι εθνικά επιβεβλημένη ακόμα και την τρέχουσα περίοδο, αποτελεί ζήτημα δικαιοσύνης και σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου, αλλά είναι και κοινωνικά ωφέλιμη καθώς πέρα από τα μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη, που αναμένεται να έχει, θα ενισχύσει την κοινωνική συνοχή, θα συμβάλλει στην εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και ευημερίας. Ενώ όμως, κατά γενική ομολογία των συμμετεχόντων στη διαβούλευση του 2018 στην ΕΕ, η κατάσταση των Ρομά είναι χειρότερη από εκείνη των μη Ρομά στους πέντε τομείς, ειδικότερα όσον αφορά τις διακρίσεις, την απασχόληση και τη στέγαση, διαπιστώνεται μια πολύ «αισιόδοξη» προσέγγιση στην αποτίμηση των επιδόσεων της Ελλάδας. Ενδεικτικά : Εκπαίδευση ενώ η Ελλάδα έχει πολύ χαμηλή επίδοση στην πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, στην συμμετοχή στην υποχρεωτική εκπαίδευση, στο σχολικό διαχωρισμό η μελέτη επικεντρώνεται στο βελτιωμένο % στη συμμετοχή τους στην προσχολική εκπαίδευση και περίθαλψη.(σχετίζεται πιθανά με τα επιδόματα) Απασχόληση ενώ υφίσταται χάσμα στην πρόσβαση στην εργασία ανδρών /γυναικών δεν υπάρχει καμιά μέριμνα αντιμετώπισης του, και επίσης η αδυναμία της Πολιτείας να κινητοποιήσει τον Ιδιωτικό τομέα για την απασχόληση των ρομά που ενώ αποτελεί Ευρωπαϊκή σύσταση ενθάρρυνσης των κρατών μελών, απουσιάζει ανάλογη μέριμνα στο προτεινόμενο σχέδιο. Υγεία ενώ τα ευρήματα της μελέτης του 2018 της ΕΕ αναφέρουν ότι το 70% δεν έχουν βασική ιατρική και ασφαλιστική κάλυψη δεν λαμβάνονται εξειδικευμένα μέτρα, και αντιθέτως διατυπώνεται ότι το 79% «γνωρίζουν» ότι έχουν πρόσβαση…Η κατάσταση της υγείας των Ρομά, κατά την υποκειμενική αντίληψη των συμμετεχόντων που απάντησαν στη διαβούλευση, έχει βελτιωθεί αλλά η ιατρική κάλυψη παραμένει περιορισμένη!!! Είναι σημαντικό το γεγονός ότι για το προτεινόμενο σχέδιο η συμπερίληψη όλων των προγραμμάτων/ δράσεων του Πίνακα 11 το καθιστούν εξαιρετικά φιλόδοξο και διατηρούν τις αβεβαιότητες υλοποίησης των παρεμβάσεων για τους ΡΟΜΑ διατηρώντας την προοπτική να διατυπωθούν ενέργειες χωρίς αντιστοίχιση με τις πραγματικές ανάγκες τους. Στο πλαίσιο της κοινωνικής και πολιτικής λογοδοσίας η ύπαρξη των παραπάνω φιλοδοξεί να ενδυναμώσει τις προτάσεις σχεδιασμού για την νέα ΕΣΚΕ ΡΟΜΑ 2021-2030