Αρχική Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021 - 2030Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021 – 2030Σχόλιο του χρήστη ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ (ΟΥ ΕΟΠ ΕΚΤ) ΤΗΣ ΜΟΔ Α.Ε. | 14 Ιανουαρίου 2022, 11:50
Είναι πολύ θετικό ότι η χώρα ανταποκρίνεται στον Ευρωπαϊκό σχεδιασμό για την Κοινωνική ένταξη των Ρομά, καταρτίζοντας την Εθνική Στρατηγική για τη περίοδο 2021-2030, την οποία θέτει σε διαδικασία διαβούλευσης. Η διασφάλιση ενός διευρυμένου διαλόγου στο πλαίσιο της ανοιχτής διαβούλευσης΄΄ όπου πολίτες, οργανώσεις και δημόσιες αρχές διατυπώνουν τις θέσεις τους είναι ιδιαίτερα χρήσιμη. Στη ΜΟΔ, τα τελευταία 18 χρόνια, υφίσταται εξειδικευμένη Ομάδα Υποστήριξης δράσεων για Ευπαθείς Ομάδες Πληθυσμού και δικαιούχων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΟΥ ΕΟΠ ΕΚΤ). Η εμπειρία της ομάδας αποτυπώνεται μέσα από στηρίξεις τοπικών και περιφερειακών φορέων, ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, Διαχειριστικών Αρχών ΠΕΠ, αλλά και κεντρικά, μέσα από συνεργασίες με Υπουργεία και εθνικούς φορείς άσκησης κοινωνικής πολιτικής. Η ομάδα, έχει αυξημένη εμπειρία σε ζητήματα δράσεων Ρομά (χρηματοδότηση δομών, εκπόνηση περιφερειακών στρατηγικών και τοπικών σχεδίων, σύνταξη οδηγών δομών όπως τα Ιατροκοινωνικά Κέντρα και τα Κέντρα Κοινότητας και τα παραρτήματά τους, χαρτογράφηση- τυπολογικής κατάταξης οικισμών Ρομά κλπ). Όλη αυτή η τεχνογνωσία μπορεί να αξιοποιηθεί ουσιαστικά, εφόσον είναι στη διάθεση των φορέων της πολιτείας και να αποτυπωθεί στην Στρατηγική ως μία από τις δυνατότητες σε επίπεδο υποστήριξης του σχεδιασμού και της υλοποίησης δράσεων. Για το λόγο αυτό κρίνεται σημαντικό, πέραν της υποσημείωσης 79 στη σελίδα 55, να περιληφθεί στο κείμενο της στρατηγικής στο συγκεκριμένο σημείο καθώς και αλλού, η ακόλουθη ενδεικτική διατύπωση: 'η τεχνογνωσία της Ομάδας Υποστήριξης ΕΟΠ ΕΚΤ της ΜΟΔ, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την ενίσχυση τοπικών/περιφερειακών/κεντρικών αρχών μέσω της μεταφοράς τεχνογνωσίας και εμπειρίας στη διαχείριση συγχρηματοδοτούμενων έργων και προγραμμάτων και στην υποστήριξη του σχεδιασμού και της εφαρμογής στρατηγικών και δράσεων για την κοινωνική ένταξη των Ρομά . Αναφορικά με τα υπόλοιπα σημεία του κειμένου, παρατηρούμε τα εξής: Η χρήση δεικτών αξιολογείται ως θετική και αναγκαία πρακτική. Ωστόσο, δεδομένης της ευρύτητας των δράσεων, μια περαιτέρω ενίσχυση και εξειδίκευση των δεικτών, θα ήταν ιδιαιτέρως χρήσιμη για την ποσοτική και ποιοτική παρακολούθηση των παρεμβάσεων αλλά και για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας τους, τόσο κατά τη διάρκεια ΄όσο και κστην ολοκλήρωση της περιόδου εφαρμογής της στρατηγικής. Παράλληλα είναι σκόπιμο να αξιοποιηθούν δείκτες και δεδομένα από την προηγούμενη περίοδο, ώστε να υπάρχει σύγκριση και αποτίμηση των μέτρων που εφαρμόσθηκαν. Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται επίσης η ύπαρξη ευρείας γκάμας δράσεων και ενεργειών στήριξης. Ωστόσο, δεν αποτυπώνεται με σαφήνεια η προτεραιοποίησή τους με ενδεικτικές αναφορές στους τρόπους εφαρμογής και υλοποίησής τους. Παράλληλα, θα ήταν χρήσιμη μία αποτύπωση των δράσεων στήριξης με χρονική διαδοχή δίνοντας τη διάσταση των βραχυπρόθεσμων και μεσο-μακροπρόθεσμων ενεργειών σε συνδυασμό με δράσεις που θα τρέχουν παράλληλα καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής της ΕΣΚΕ 21-30. Θα ήταν χρήσιμο επίσης, να υπάρχουν στην Στρατηγική πληροφορίες ως προς την κατανομή του προϋπολογισμού ανά πυλώνα, την κοστολόγηση των δράσεων και τους αρμόδιους φορείς υλοποίησης. Η παραπάνω πληροφορία θα μπορούσε να αποτυπώνεται σε έναν αναλυτικό πίνακα που να περιλαμβάνει πληροφορίες ως προς την εκτιμώμενη κατανομή των πόρων από τις διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης που θα διατεθούν ανά προβλεπόμενη δράση (πυλώνας, δράση, διατιθέμενοι πόροι, ταμείο χρηματοδότησης, φορέας υλοποίησης). Η Ομάδα Υποστήριξης δράσεων Ευπαθών Ομάδων Πληθυσμού και δικαιούχων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΟΥ ΕΟΠ ΕΚΤ) της ΜΟΔ Α.Ε., αξιοποιώντας την προαναφερθείσα εμπειρία, αλλά επιθυμώντας να συνεισφέρει θετικά στο διάλογο για την προτεραιοποίηση των παρεμβάσεων εκτιμά ότι θα ήταν σκόπιμη, κατά σειρά προτεραιότητας: 1. Η υποχρεωτική φοίτηση στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση 1.1 Η αξιοποίηση της σύνδεσης της επιδοματικής πολιτικής με την υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης. 1.2 Αξιοποίηση δράσεων ένταξης μέσω: 1.2.1 Ανάπτυξης αθλητικών δραστηριοτήτων σε οικισμούς - καταυλισμούς Ρομά. 1.2.2 Προετοιμασίας του σχολικού περιβάλλοντος (εκπαιδευτικοί, οικογένειες μαθητών, μαθητές κλπ) για αποδοχή και συμπερίληψη μαθητών Ρομά στην τάξη, ενισχυτική διδασκαλία και παράλληλη στήριξη για μαθητές Ρομά. 2. Η διασφάλιση της Στέγασης και του Κατοικείν 2.1 Στα μεγάλα αστικά κέντρα η επιδότηση ενοικίου φαίνεται ότι δεν είναι αποτελεσματική, επομένως είναι σκόπιμο να εξετασθεί η δημιουργία πρότυπων οικισμών με υποδομές (με αποχέτευση, νερό, ρεύμα ), αλλά και η αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης σε υφιστάμενους οικισμούς με ενίσχυση των αστικών υποδομών(ύδρευση, αποχέτευση ομβρίων και ακαθάρτων, ηλεκτροφωτισμός οδοποιία, κάδοι απορριμμάτων κλπ) 2.2 Για περιπτώσεις εποχικών καταυλισμών, κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία υποδομών τύπου κατασκήνωσης-camping ώστε οι οικογένειες να εγκαθίστανται σε οριοθετημένο-περιφραγμένο, φυλασσόμενο χώρο με βασικές υποδομές με χρήση κυρίως υλικών από ξύλο ή πλαστικό (υπαίθρια οργανωμένα camping για μετακινούμενους Ρομά). 3. Η πρόσβαση στην Απασχόληση 3.1 Κρίνεται σκόπιμη η αξιοποίηση της «παράδοσης» στο εμπόριο, ως διέξοδος στη νόμιμη αυτοαπασχόληση, την έκδοση αδειών για λαϊκές αγορές και την λήψη μέτρων για πρόσληψη σε θέσεις εργασίας σε επιχειρήσεις των δήμων. 3.2 Σημαντική για την εφαρμογή κάθε πολιτικής και δράσης κοινωνικής ένταξης κρίνεται η τήρηση της νομιμότητας, η τακτοποίηση αστικοδημοτικών υποθέσεων και οικονομικών υποχρεώσεων, ώστε να αποτελέσει κοινή αντίληψη ότι οι κοινωνικές παροχές ένταξης προϋποθέτουν κοινωνική και οικονομική συνέπεια. Ειδικότερα, επί του κειμένου μπορούν να διατυπωθούν οι ακόλουθες παρατηρήσεις: Σελ 28-29: Είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν οι δράσεις χωρικών παρεμβάσεων καθώς και το υλικό των υγειονομικών εκθέσεων αλλά και να ενισχυθούν οι δράσεις για εγγραφή των μαθητών στα σχολεία και όλα αυτά να βρίσκονται σε μία συνεχή διαδικασία παρακολούθησης αποτίμησης και επικαιροποίησης. Σελ 29: Είναι σημαντικό να ενισχυθούν οι δράσεις για συντονισμό και οριζόντια συνεργασία μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων και φορέων. Σελ. 29: Η συνεχής επιμόρφωση των διαμεσολαβητών και η αξιοποίησή τους ως θετικό πρότυπο εξέλιξης εντός των τοπικών κοινοτήτων είναι αυξημένης σημασίας δράση και αναγκαιότητα. Σελ 30: Η βάση δεδομένων του ΕΚΚΑ στη λογική της κατάταξης των οικισμών Ρομά και της χαρτογράφησης τους είχε ενημερωθεί και χρειάζεται περαιτέρω επικαιροποίηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σελ 30-31: Ο ρόλος των παραρτημάτων Ρομά των Κέντρων Κοινότητας είναι πράγματι αυξημένος με υψηλό αριθμό εξυπηρετούμενων-ωφελούμενων. Είναι ωστόσο σκόπιμο να κεφαλαιοποιηθεί η εμπειρία των στελεχών τους στο σχεδιασμό δράσεων και πολιτικών και να μην εξαντλείται η προσφορά στην παροχή επιδομάτων. Σελ 35: Η διατύπωση της «εξειδικευμένης αλλά όχι αποκλειστικής στόχευσης αυτής της ευάλωτης ομάδας» ίσως παραπέμπει περισσότερο στο πνεύμα μιας στρατηγικής για τη φτώχεια και όχι στοχευμένα στην ένταξη των Ρομά. Σελ 37: Είναι πολύ σημαντική η έμφαση στη διαμόρφωση πλαισίου συστηματικής αποτίμησης των παρεμβάσεων αλλά θα ήταν σκόπιμο να γίνεται μεγαλύτερη ανάλυση και παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο θα επιτευχθεί. Σελ 37: Είναι σημαντική η αποτύπωση στα δυνατά σημεία της ανάλυσης SWOT της τεχνογνωσίας των ΕΥΔ των τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων της ΕΥΣΕΚΤ και της ΜΟΔ. Σελ 45: Πίνακας 9 μέτρο 2.14: «Πρόσβαση των Ρομά σε μη διαχωρισμένη στέγαση και σχετικές διευκολύνσεις» θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει μεγαλύτερη ανάλυση για το τι προβλέπεται για κάθε τύπο οικισμών καθώς και τι σημαίνει ‘σχετικές διευκολύνσεις’ αλλά και αν συνδέεται με την επιδότηση ενοικίου. Σελ 48: Θα είχε ενδιαφέρον να γινόταν μία συνοπτική αναφορά στις μεθόδους και παραμέτρους συστηματοποίησης των διαδικασιών καταγραφής των οικισμών Ρομά. Σε κάθε περίπτωση η ΜΟΔ μέσω της ομάδας ΟΥ ΕΟΠ ΕΚΤ βάση της πρότερης εμπειρίας στην χαρτογράφηση-τυπολογική κατάσταση των οικισμών Ρομά, μπορεί να συνδράμει. Σελ49: Θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει στη διατομεακή επιτροπή και αντίστοιχα και στην εθνική συμβουλευτική επιτροπή, εκπροσώπησησυμμετοχή του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Σελ 52: Είναι σκόπιμο να ενισχυθεί ο ρόλος των περιφερειακών σημείων επαφής και των περιφερειακών ομάδων δράσης. Η εμπειρία της Ομάδας Υποστήριξης δράσεων Ευπαθών Ομάδων Πληθυσμού και δικαιούχων ΕΚΤ (ΟΥ ΕΟΠ ΕΚΤ) της ΜΟΔ στην εκπόνηση στρατηγικών για τους Ρομά και στην υποστήριξη δικαιούχων μπορεί να αποτελέσει αξιοποιήσιμο πόρο. Σελ 55: Πολύ σημαντική- ωστόσο εξαιρετικά φιλόδοξη -η πρόθεση συλλογής στοιχείων για την παρακολούθηση των πολιτικών από εξειδικευμένους υπαλλήλους της Γραμματείας. Δημιουργείται το ερώτημα, πώς και από ποιους θα οργανωθεί η δομή της βάσης δεδομένων και από ποιες πηγές θα τροφοδοτηθεί. Ενδεχομένως να χρειάζεται μεγαλύτερη ανάλυση. Σελ 56: θα ήταν σκόπιμο μαζί με τη βάση του ΕΚΚΑ, να αξιοποιηθεί το πιο πρόσφατο υλικό που είχε συλλεχθεί με δεδομένα από τις περιφερειακές στρατηγικές και τη βάση του ΕΚΚΑ και είχε χρησιμοποιηθεί για την τυπολογική κατάταξη των οικισμών από την Ειδική Γραμματεία Ρομά του ΥπΕΚΥΠ. Σελ 59: Κρίνεται ως θετική η αναφορά στην αξιοποίηση του αθλητισμού για την κοινωνική ένταξη και φροντίδα, ενδεχομένως να μπορούσε ο αθλητισμός, η μουσική και ο πολιτισμός να αξιοποιηθούν ευρύτερα και να αναδειχθούν ως σημαντικά μεθοδολογικά εργαλεία για την εκπαίδευση και κοινωνική ένταξη των Ρομά. Σελ 59: Στον πυλώνα 3, θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν δράσεις life coaching για κοινωνική εκπαίδευση και την εξάλειψη συμπεριφορών που λειτουργούν ως αιτία αποκλεισμού π.χ. οχλήσεις παραβατικότητα και λοιπά. Σελ 62 μέτρο 2.14 στέγαση: θα ήταν σκόπιμο να αναφέρεται ποια είναι η πρόβλεψη της νέας στρατηγικής για προγράμματα μετεγκατάστασης (δεδομένης και της ύπαρξης της διυπουργικής επιτροπής μετεγκαταστάσεων) και ενδεχομένως μία συνοπτική αναφορά στην προοπτική των θεσμοθετημένων προγραμμάτων μετεγκατάστασης, ενδεικτικά στο Δήμο Δελφών και Φαρσάλων. Σελ 109: Στο πλαίσιο των στρατηγικών συνεργασιών θα ήταν σκόπιμο να γίνεται μία αναφορά στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, στις διαχειριστικές αρχές των περιφερειακών και τομεακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, στην ΕΥΣΕΚΤ, στη ΜΟΔ η οποία μέσω της αντίστοιχης ομάδας υποστήριξης, έχει διαχρονική προσφορά στη υποστήριξη δικαιούχων προγραμμάτων ΕΣΠΑ και ΠΔΕ για ευπαθείς ομάδες και Ρομά, την εκπόνηση οδηγών (Ιατροκοινωνικά Κέντρα, Κέντρα Κοινότητας και Παραρτήματα Ρομά), περιφερειακών στρατηγικών και συνδρομή στην τυπολογική κατάταξη των οικισμών.