Αρχική Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική ΕπιχειρηματικότηταΑΡΘΡΟ 1 ΟρισμοίΣχόλιο του χρήστη Δίκτυο ΚΑΠΑ | 17 Μαρτίου 2011, 13:08
  • Σχόλιο του χρήστη 'Δίκτυο ΚΑΠΑ' | 17 Μαρτίου 2011, 13:08

    Από το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Περιφερειακής Ανάπτυξης Τ.Θ. 1333 Τ.Κ. 45110 e-mail info@diktio-kapa.dos.gr www.diktio-kapa.dos.gr Προς την Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Λούκα Κατσέλη Πειραιώς 40 101-82 Αθήνα Υπόψη κ. Αγγελικής Βασιλείου 17-3-2011 Θέμα: Νομοσχέδιο για την Κοινωνική Οικονομία, Διεθνές Έτος Συνεταιρισμών Αξιότιμη Υπουργέ κα. Κατσέλη Ευχόμαστε πάντα επιτυχίες στο δύσκολο έργο που επιτελείτε, σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο για τον τόπο μας Εκπροσωπούμε την μη κερδοσκοπική Οργάνωση Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Περιφερειακής Ανάπτυξης της οποίας σκοπός σύμφωνα με το καταστατικό της είναι η προώθηση της Συνεταιριστικής Οικονομίας και Εκπαίδευσης στον τόπο μας, κυρίως για την δημιουργία συνεταιρισμών καταναλωτών, συμβάλλοντας στην πτώση των τιμών. Σχετικά με το Νομοσχέδιο της Κοινωνικής Οικονομίας έχουμε να σας αναφέρουμε τα εξής Η Χώρας μας, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της προς την Διεθνή Κοινότητα, έχει αποδεχτεί την δημιουργία ενός νομικού συνεταιριστικού πλαισίου το οποίο θα βασίζεται στις διεθνείς συνεταιριστικές Αρχές και Αξίες. Έχουμε την άποψη ότι οι προτεινόμενες εταιρείες του νομοσχέδιου για την Κοινωνική Οικονομία δεν τηρούν τις προϋποθέσεις που θέτουν οι Διεθνείς Συνεταιριστικές Αρχές και Αξίες για να ονομαστούν συνεταιριστικές. Τεκμηρίωση για την αποδοχή της χρήση των συνεταιριστικών αρχών στην ελληνική συνεταιριστική νομοθεσία Η Ελληνική Πολιτεία έχει αποδεχτεί την Σύσταση 193/2002 του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας και τις Κατευθυντήριες Γραμμές του ΟΗΕ για μια νομοθεσία σύμφωνα με τις διεθνείς συνεταιριστικές Αρχές o Ευρωπαϊκής Επιτροπής COM (2004) 18 τελικό «Σχετικά με την προώθηση των συνεταιριστικών εταιριών στην Ευρώπη» παράγραφο 1.2: «Παρατηρείται ανανέωση του ενδιαφέροντος για τους συνεταιρισμούς σε διεθνές επίπεδο. Η σημαντικότερη εξέλιξη στο θέμα αυτό είναι η έκδοση σύστασης για την προώθηση των συνεταιρισμών από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, το 2002 η οποία εγκρίθηκε επίσημα από τις κυβερνήσεις όλων των κρατών μελών της ΕΕ καθώς και από τις κυβερνήσεις όλων των προσχωρουσών και υποψήφιων χωρών». o Έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ το 2009 για το Έτος Συνεταιρισμών «Οι συνεταιρισμοί στην κοινωνική ανάπτυξη» παράγραφος 45: Ως εκ τούτου το κύριο μέσο για την από κοινού χρησιμοποίηση των συνεταιρισμών για την κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη, είναι η προώθηση της δημιουργίας και την ανάπτυξης τους με βιώσιμο τρόπο, σύμφωνα με τις συνεταιριστικές αξίες και αρχές και με σεβασμό της αυτονομίας τους. Αυτό απαιτεί μια ορθή πολιτική και ένα νομοθετικό πλαίσιο για ίσους όρους ανταγωνισμού έναντι άλλων επιχειρήσεων. Οι κυβερνήσεις έχουν ήδη συμφωνήσει να αναγνωρίσουν και να προάγουν τον συνεταιριστικό τομέα μέσω συμφωνιών, όπως οι κατευθυντήριες γραμμές των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τους συνεταιρισμούς και η Σύσταση 193 του ΔΟΕ( Διεθνές Οργανισμός Εργασίας ). o Κατευθυντήριες Γραμμές για τους Συνεταιρισμούς (A/56/73) από τον ΟΗΕ κατά το 2001 παράγραφος 11: «(Τα κράτη) πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη ότι κανένας νόμος ή πρακτική δεν θα περιορίζει τα δικαιώματα των πολιτών στην πλήρη συμμετοχή στο συνεταιριστικό κίνημα υπό οποιαδήποτε ιδιότητα σύμφωνα με τις αξίες και τις αρχές του και δεν πρέπει να περιορίζουν την λειτουργία του εν λόγω κινήματος, να προβλέψουν ότι ένας γενικός νόμος εφαρμόζεται σε όλες τις κατηγορίες των συνεταιρισμών, αλλά ότι, προκειμένου να υπάρχει ανταπόκριση στην περίπτωση ορισμένων κατηγοριών συνεταιρισμών, θα μπορούσε να θεσπιστεί ειδική νομοθεσία, σύμφωνα με την γενική για αυτούς νομοθεσία, διατάξεις ώστε όλες οι δικαστικές και διοικητικές ρυθμίσεις και πρακτικές να βασίζονται μόνο στη γενική ή ιδιαίτερη νομοθεσία για τους συνεταιρισμούς» o Σύσταση 193/202 του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) παράγραφος II.6: «για λόγους κοινωνικής αρμονίας, επιβάλλεται να υπάρχουν ισχυροί δημόσιοι και ιδιωτικοί τομείς της οικονομίας καθώς και ισχυρός συνεταιριστικός και αλληλοβοηθητικός.…. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να υιοθετήσουν μια ευνοϊκή πολιτική και ένα νομικό καθεστώς, τα οποία να συμφωνούν με την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά των συνεταιρισμών, και να έχουν ως βάση τις συνεταιριστικές αρχές και αξίες». o Κατευθυντήριες Γραμμές για την Συνεταιριστική Νομοθεσία σελ.: iii «Το συνεταιριστικό κίνημα είναι ένα. Το σύνολο των συνεταιριστικών αρχών είναι ένα. Έτσι, η βασική συνεταιριστική νομική ύλη πρέπει επίσης να είναι μία» Η Σύσταση 193/2002 και τα ανθρώπινα δικαιώματα σύμφωνα με τις «Κατευθυντηρίων Γραμμών για την Συνεταιριστική Νομοθεσία» του ILO» σελ. 5 «Μια Σύσταση του ILO χρησιμεύει ως ένας οδηγός για τα κράτη μέλη και η συμμόρφωση δεν μπορεί να επιβληθεί με τον ίδιο τρόπο όπως μπορούν οι συνθήκες του ILO. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις είναι υπόλογες απέναντι στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του ILO για την εφαρμογή των Συνθηκών και των Συστάσεων»….. Η Σύσταση νο. 193/2002 του ILO είναι μια υλοποίηση η οποία δένει τα συνεταιριστικά θέματα με τις Πράξεις για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα». Οι σκοποί του Διεθνούς Έτους Συνεταιρισμών ταυτίζονται με τους στόχους της Σύστασης 193/2002 και πρέπει να εφαρμοστούν από τις χώρες που συμμετέχουν. Ένας από αυτούς είναι η καθιέρωση μιας ενιαίας συνεταιριστικής νομοθεσίας η οποία θα στηρίζεται στις συνεταιριστικές αρχές Τις διεθνείς συνεταιριστικές αρχές αποδέχονται εκτός από τον ΟΗΕ και το ILO και η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία (ICA) η μεγαλύτερη Μη Κυβερνητική Οργάνωση στον κόσμο με 800.000.000 εκατομμύρια μέλη των συνεταιρισμών όλου του κόσμου Οι Διεθνείς Συνεταιριστικές Αρχές και Αξίες στις οποίες πρέπει να βασίζεται η νομοθεσία 1η αρχή: Εθελοντική και ανοικτή ένταξη μέλους 2η αρχή: Δημοκρατικός έλεγχος των μελών 3η αρχή: Οικονομική συμμετοχή των μελών 4η αρχή: Αυτονομία και ανεξαρτησία 5η αρχή: Εκπαίδευση, κατάρτιση και πληροφόρηση 6η αρχή: Συνεργασία μεταξύ των συνεταιρισμών 7η αρχή: Μέριμνα για την κοινότητα Η συνεταιριστική δήλωση της συνεταιριστικής ταυτότητας η οποία είναι μια περίληψη των 4ων πρώτων βασικών συνεταιριστικών αρχών Συνεταιρισμός είναι μια αυτόνομη (αναφορά στην 4η αρχή) Κοινωνία προσώπων η οποία συγκροτείται εθελοντικά (αναφορά στην 1η αρχή) για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεών τους μέσω μιας από κοινού ιδιόκτητης (αναφορά στην 3η αρχή) και δημοκρατικά ελεγχόμενης επιχείρησης (αναφορά στην 2η αρχή) Η παραπάνω δήλωση της ταυτότητας του συνεταιρισμού περιλαμβάνει τις 4 βασικές συνεταιριστικές αρχές χωρίς τις οποίες οι συνεταιρισμοί χάνουν την ταυτότητά τους, σύμφωνα με το ILO και τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Ισχύουν άραγε στους Κοιν.Σ.Επ. Σύμφωνα με την συνεταιριστική ιδεολογία οι συνεταιριστικές αρχές είναι ο δρόμος για να κατακτηθούν οι κοινωνικές αξίες της αυτοβοήθειας, της αυτοευθύνης, της δημοκρατίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και τις ηθικές αξίες της τιμιότητας, της ειλικρίνειας, της κοινωνικής ευθύνης και της μέριμνας για τους συνανθρώπους. Αποσπάσματα κειμένων για την Φύση των Συνεταιρισμών από αρμόδιες Διεθνείς Οργανώσεις Συνεταιριστικές Αρχές παράγραφος 2.2 από τις «Κατευθυντηρίων Γραμμών για την Συνεταιριστική Νομοθεσία» του ILO» σελ. 4 Τα Η.Ε, το ILO και η ICA, δηλ. αυτές οι διεθνείς οργανώσεις που έχουν την εξουσιοδότηση να προαγάγουν την ανάπτυξη των συνεταιρισμών, προωθούν τις ακόλουθες συνεταιριστικές αξίες και αρχές: - εθελοντική, ανοικτή ένταξη μέλους μέσα στα όρια του κοινωνικού στόχου που καθορίζεται στον εσωτερικό κανονισμό/καταστατικό του εν’ λόγο συνεταιρισμού, και το δικαίωμα ελεύθερης αποχώρησης. - αυτοβοήθεια, αυτοδιάθεση, αυτοδιαχείριση, αυτοέλεγχος και αυτοευθύνη μέσω των δημοκρατικών τρόπων ("ένα μέλος/μια ψήφος"). Αυτή η αρχή αγκαλιάζει την συνεταιριστική αυτονομία, που σημαίνει ότι οι συνεταιρισμοί πρέπει να έχουν την άδεια να ρυθμίζουν τις εσωτερικές υποθέσεις τους ελεύθεροι από εξωτερικές επιρροές, είτε από την κυβέρνηση, είτε από οποιονδήποτε άλλο παράγοντα. - οικονομική συνεισφορά από τα μέλη στις δραστηριότητες του συνεταιρισμού τους - ενημέρωση των μελών από τα ανώτερα στελέχη του συνεταιρισμού - διεθνή συνεταιριστική συνεργασία και - μέριμνα για την κοινότητα. Η ICA πρόσθεσε την αρχή "της Μέριμνας για την κοινότητα" κατά τη διάρκεια του εκατονταετούς συνεδρίου της στο Μάντσεστερ το 1995. Η μακρόχρονη συζήτηση σχετικά με το θέμα εάν οι συνεταιρισμοί πρέπει να εξυπηρετήσουν αποκλειστικά τα μέλη τους ή εάν πρέπει επίσης να εξυπηρετούν τις κοινότητές τους, ωστόσο, δεν ανοίχτηκε πάλι. Τίποτα δεν απέτρεψε τα μέλη ενός συνεταιρισμού στο παρελθόν από το να εργάζονται με εθελοντικό τρόπο υπέρ της κοινότητάς τους. Όπως διευκρινίζεται από την 7η αρχή της ICA, μπορούν να συνεχίσουν να το πράττουν "μέσω των πολιτικών που εγκρίνονται από τα μέλη τους", δηλ. σε εθελοντική βάση. Από τον σχεδιασμό τους, οι συνεταιρισμοί προαγάγουν τα συμφέροντα των μελών τους. Αυτή η σχεδίαση δεν είναι κατάλληλη για να προαγάγει τα συμφέροντα της κοινωνίας στο σύνολό της. Σύμφωνα με το συνεταιριστικό ιδανικό, η ευημερία των μελών των συνεταιρισμών πρέπει να συμβάλει σε αυτή της κοινότητας. Οι ερωτήσεις που συνδέονται με την εύρεση βιώσιμων τρόπων ζωής, δηλ. τρόπων που φροντίζουν για την οικολογική ισορροπία, την οικονομική ασφάλεια, την κοινωνική δικαιοσύνη, και την συμμετοχή στις πολιτικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων απαιτούν ότι τα συμφέροντα των μελών των συνεταιρισμών επαναπροσδιορίζονται συνεχώς. Προσδιορισμός των συνεταιρισμών. Πεδίο εφαρμογής του νόμου παράγραφος 3.8.2.3 από τις «Κατευθυντηρίων Γραμμών για την Συνεταιριστική Νομοθεσία» του ILO» σελ. 16 «Ο ορισμός και οι επακόλουθες διατάξεις (για τους συνεταιρισμούς) πρέπει να αντανακλούν εκείνα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τα οποία ξεχωρίζουν με τον καλύτερο τρόπο τους συνεταιρισμούς από άλλες μορφές επιχειρησιακών οργανώσεων, δηλαδή της συνεταιριστικής αρχής της ταυτότητας και της αρχής της προαγωγής των μελών. Η αρχή της ταυτότητας σημαίνει ότι τα μέλη είναι οι από κοινού ιδρυτές, ότι τα μέλη συγχρηματοδοτούν τον συνεταιρισμό, του οποίου είναι οι από κοινού ιδιοκτήτες, οι από κοινού διαχειριστές, οι από κοινού ελεγκτές, οι από κοινού χρήστες, οι από κοινού δικαιούχοι και για τα χρέη για τα οποία έχουν την από κοινού ευθύνη. Η αρχή της προαγωγής των μελών σημαίνει ότι η βελτίωση της κατάστασης των μελών προτιμάται από την παραγωγή υψηλών επιδόσεων επί του επενδυμένου κεφαλαίου. Ο συνδυασμός αυτών των δύο αρχών συνθέτει την διπλή φύση των συνεταιρισμών. Είναι ομάδες προσώπων (Κοινωνίες, ενώσεις, σύλλογοι, σωματεία) και οικονομικές επιχειρήσεις συγχρόνως ή, ακριβέστερα, είναι ομάδες προσώπων που έχουν μια επιχείρηση, δηλ. οι συνεταιρισμοί δεν είναι ελεγχόμενες επιχειρήσεις από επενδυτή, αλλά ενώσεις προσώπων που εργάζονται για την επίτευξη κοινών στόχων μέσω ενός κοινού εγχειρήματος. Αν και αυτή η επιχείρηση πρέπει να λειτουργεί με έναν τρόπο προσανατολισμένο προς το κέρδος, διαφέρει από τις κεφαλαιοκρατικές επιχειρήσεις στο ότι είναι προσανατολισμένη προς τα συμφέροντα των μελών της και όχι προς τα δικά της συμφέροντα. Ο προσδιορισμός των συνεταιρισμών πρέπει να τους διαφοροποιεί όχι μόνο από τις κεφαλαιοκεντρικές οργανώσεις αλλά και από τις άλλες μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, από τις φιλανθρωπικές οργανώσεις και από άλλες πιθανές μορφές οργανώσεων αυτοβοήθειας. Ο ορισμός βοηθά την διάκριση των γνήσιων συνεταιρισμών από τους ψεύτικους Παράγραφος 3.8.3.1 Σημειώνοντας τι έχει συμβεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών σε διάφορες χώρες, φαίνεται ότι ο νόμος πρέπει να προβλέπει αυστηρές κυρώσεις ενάντια σε οποιαδήποτε κατάχρηση του ονόματος "συνεταιρισμός"». Παράγραφος 3.1 Πριν από την επεξεργασία του νόμου, ο νομοθέτης θα πρέπει να εξετάσει το πεδίο εφαρμογής του. Πρόκειται ο νόμος να εφαρμοστεί σε όλες τις μορφές αυτοβοήθειας ή μόνο για τις οργανωμένες μορφές αυτοβοήθειας; Οι συνεταιρισμοί εντάσσονται στις οργανώσεις αυτοβοήθειας, δηλαδή συσπειρώνονται σε αυτούς μέλη που αλληλοβοηθιούνται. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται από τις «διεθνείς οργανώσεις που έχουν την εξουσιοδότηση να προαγάγουν την ανάπτυξη των συνεταιρισμών» είναι φανερό ότι στις εταιρίες του νομοσχεδίου δεν ταιριάζει το όνομα συνεταιρισμός. Σε άλλες χώρες θα είχαν υποστεί αυστηρές κυρώσεις ως καταχραστές του ονόματος συνεταιρισμός. Ακολουθεί αναλυτική σύγκριση των συνεταιριστικών αρχών και του νομοσχεδίου για τις Επιχειρήσεις για την Κοινωνική Οικονομία. Αναλυτική σύγκριση του επιχειρήσεων του Νομοσχεδίου της Κοινωνικής Οικονομίας και των Διεθνών Συνεταιριστικών Αρχών από το «Συνεταιριστικό εγχειρίδιο» του ILO Σελίδα 28 Κύριες διαφορές μεταξύ των συνεταιρισμών και των κεφαλαιοκρατικών επιχειρήσεων που ευνοούν το κέρδος των επενδυτών • Οι συνεταιρισμοί είναι μορφές οργανώσεων που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά γνωρίσματα που τις διακρίνουν από άλλους τύπους επιχειρήσεων • Η λήψη αποφάσεων βασίζεται στον κανόνα "ένα μέλος, μια ψήφος" • Η διανομή του πλεονάσματος κανονικά είναι ανάλογη με την χρήση των υπηρεσιών του συνεταιρισμού που πραγματοποιεί το κάθε μέλος • Η ονομαστική αξία των μεριδίων δεν απεικονίζει την αυξανόμενη αξία των περιουσιακών στοιχείων • Το μέλος δεν είναι μόνο ιδιοκτήτης αλλά και χρήστης (πελάτης, προμηθευτής ή υπάλληλος) του συνεταιρισμού • Το κεφάλαιο των μεριδίων είναι μεταβλητό • Σε περίπτωση διάλυσης, εφαρμόζεται η αρχή της μη-διανομής (ή της περιορισμένης διανομής) των περιουσιακών στοιχείων Σελ. 29 1η αρχή: Εθελοντική και ανοικτή ένταξης μέλους Οι συνεταιρισμοί είναι εθελοντικές οργανώσεις, ανοικτές σε όλους τους ανθρώπους που είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες τους και πρόθυμοι να αποδεχτούν τις ευθύνες της συμμετοχής τους ως μέλη, δίχως καμία διάκριση φύλου, κοινωνική, φυλετική, πολιτική ή θρησκευτική. Οι συνεταιρισμοί μπορούν να είναι βιώσιμοι μόνο εάν υποστηρίζονται από τα μέλη τους και εάν κατορθώνουν να προσελκύουν νέα μέλη… Η βαθύτερη ιδέα είναι ότι οι συνεταιρισμοί είναι επιχειρήσεις ανοικτές σε κάθε άνθρωπο. Σχόλιο: Οι Κοιν.Σ.Επ. δεν είναι «εθελοντικές, ανοιχτές οργανώσεις σε όλους τους ανθρώπους που είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες τους». Στις Κοιν.Σ.Επ. τα μέλη της πουλάνε υπηρεσίες σε μη μέλη, ενώ τα μέλη ενός συνεταιρισμού «δεν είναι μόνο ιδιοκτήτες αλλά και χρήστες» πιστεύοντας στην «αυτοβοήθεια». Ένας άνθρωπος δεν εντάσσεται ελεύθερα σε μια Κοιν.Σ.Επ., τα παλαιά μέλη πουλούν τις μετοχές τους σε όποια τιμή αποφασίσουν χωρίς να συνδέεται με την αρχική τιμή (άρθρο 7.5, 8.1, 8.2), αντίθετα στους συνεταιρισμούς «Το κεφάλαιο των μεριδίων είναι μεταβλητό» δεν χρειάζεται να αγοράσεις μετοχές άλλων μελών για να εισέλθεις στον συνεταιρισμό «Η ονομαστική αξία των μεριδίων δεν απεικονίζει την αυξανόμενη αξία των περιουσιακών στοιχείων». Σελ 29 2η αρχή: Δημοκρατικός έλεγχος των μελών Οι συνεταιρισμοί είναι δημοκρατικές οργανώσεις που ελέγχονται από τα μέλη τους, τα οποία συμμετέχουν ενεργά στον καθορισμό των πολιτικών τους και την λήψη των αποφάσεων. Οι άνδρες και οι γυναίκες που υπηρετούν ως εκλεγμένοι αντιπρόσωποι είναι υπόλογοι έναντι των μελών. Στους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς η ψήφος του κάθε μέλους έχει την ίδια βαρύτητα σύμφωνα με τον κανόνα "ένα μέλος, μια ψήφος", οι συνεταιρισμοί ανωτέρων βαθμίδων οργανώνονται επίσης κατά δημοκρατικό τρόπο. Σε μια επιχείρηση η οποία ανήκει σε μια ομάδα ατόμων, είναι γενικά αδύνατο όλα τα μέλη να διαχειριστούν την επιχείρηση από κοινού, ειδικά εάν αποτελείται από έναν μεγάλο αριθμό μελών. Είναι απαραίτητο να εκλεχτούν ή να διοριστούν άτομα που θα εξουσιοδοτηθούν για να υπηρετήσουν την επιχείρηση ως διευθυντές ή διαχειριστές. Θα ενεργούν στην συνέχεια εκ’ μέρους και για το όφελος των μελών και θα αντιπροσωπεύουν τον φορέα στις σχέσεις του με άλλους φορείς ή άλλα νομικά πρόσωπα. Δεν γεννάται θέμα για την ολική απώλεια ελέγχου από τα μέλη όσον αφορά την επιχείρησή τους. Έχουν ακόμα σημαντική εξουσία: • Να εκλέξουν και να απομακρύνουν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου τους • Να θέσουν και να αλλάξουν τους γενικούς σκοπούς του συνεταιρισμού • Να εποπτεύουν την εκτέλεση του έργου των αντιπροσώπων τους (διευθυντών/διαχειριστών) που εκλέγονται και οι οποίοι διορίζονται από αυτούς για να ενεργήσουν για το όφελός τους Όλα τα μέλη ενός συνεταιρισμού έχουν ίσα δικαιώματα, όποια και αν είναι η αγοραστική τους δύναμη και η οικονομική τους συμμετοχή στην συνεταιριστική επιχείρηση. Το δικαίωμα των μελών να λαμβάνουν τις αποφάσεις και να εποπτεύουν τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου τους ασκείται συνήθως με ψηφοφορία που πραγματοποιείται στη Γενική Συνέλευση. Η αρχή "ένα μέλος, μια ψήφος" εφαρμόζεται σε οποιαδήποτε συνεταιριστική βαθμίδα. Σχόλιο: Εδώ αναφέρεται στα ίσα δικαιώματα των μελών που στα πλαίσια της αλληλοβοήθειας απολαμβάνουν τις υπηρεσίες των συνεταιρισμών και δεν είναι πελάτες όπως στις Κοιν.Σ.Επ. και καθορίζουν τις πολιτικές με το ένα μέλος/μια ψήφο. Στις Κοιν.Σ.Επ. δεν έχουν δικαίωμα ψήφου, δεν ισχύει ο συνεταιριστικός τρόπος ψηφοφορίας. Επίσης δεν προβλέπεται συνεργασία των Κοιν.Σ,Επ. σε συνεταιριστική ομοσπονδιακή βάση μέσω δευτεροβάθμιων συνεταιρισμών, αλλά με μορφές της Ιδιωτικής Οικονομίας. Σελ. 31 3η αρχή: Οικονομική συμμετοχή των μελών Τα μέλη συμμετέχουν δίκαια στο κεφάλαιο του συνεταιρισμού τους και στον έλεγχό του με δημοκρατικές μεθόδους. Μέρος, τουλάχιστον, αυτού του κεφαλαίου είναι συνήθως η κοινή περιουσία του συνεταιρισμού. Τα μέλη συνήθως λαμβάνουν περιορισμένη αποζημίωση, αν λαμβάνουν, για το κεφάλαιο το οποίο καταβάλλουν ως προϋπόθεση για την συμμετοχή τους. Τα μέλη διαθέτουν τα πλεονάσματα για όλους ή μερικούς από τους ακόλουθους σκοπούς: την ανάπτυξη του συνεταιρισμού τους, πιθανόν για την δημιουργία αποθεματικών, μέρος των οποίων τουλάχιστον θα είναι αδιαίρετο, για την παραχώρηση ωφελημάτων στα μέλη αναλογικά με τις συναλλαγές τους με το συνεταιρισμό και για την προώθηση άλλων δραστηριοτήτων που εγκρίνονται από τα μέλη. Οι συνεταιρισμοί είναι επιχειρήσεις που οργανώνονται από τους χρήστες-ιδιοκτήτες τους που αποτελούν την κυρίαρχη δύναμη στον συνεταιρισμό. Μέσα σε έναν συνεταιρισμό, η συνεργασία των μελών έχει προτεραιότητα έναντι της συμβολή τους στο κεφάλαιο. Ο ρόλος του κεφαλαίου είναι μόνο να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των μελών και να παρέχει χρηματοδότηση για τις δραστηριότητες του συνεταιρισμού. Είναι έτσι απογυμνωμένο από όλες τις δυνάμεις του: • τα δικαιώματα ψήφου στην πραγματικότητα προκύπτουν από τον κανόνα "ένα μέλος, μια ψήφος" • η διανομή των πλεονασμάτων ως ανταμοιβή για την συνεισφορά των μελών στο κεφάλαιο είναι ρητώς περιορισμένη Ωστόσο, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, το κέρδος υπό την μορφή υπερκάλυψης της τιμής προϊόντων πέρα από τις δαπάνες καλείται "πλεόνασμα". Είτε επανεπενδύεται στο συνεταιρισμό, είτε στο τηρούμενο αποθεματικό, ειδάλλως διανέμεται στα μέλη αναλογικά προς τις συναλλαγές τους με το συνεταιρισμό. Αυτή η διαδικασία, αποκαλούμενη μέρισμα, επιτρέπει στα μέλη να κατανέμουν αυτοί οι ίδιοι μεταξύ τους οποιοδήποτε πιθανό πλεόνασμα. Ένα κρίσιμο σημείο που πρέπει να θυμόμαστε, είναι ότι ο κύριος στόχος ενός συνεταιρισμού είναι να ανταποκριθεί στις ανάγκες των μελών του και όχι να πραγματοποιήσει το μέγιστο κέρδος, αντίθετα από τις κεφαλαιοκρατικές επιχειρήσεις. Δεν θα είναι λάθος εάν δεν υπάρξει καθόλου πλεόνασμα, αντίθετα η απουσία πλεονάσματος μπορεί να δείχνει ότι τα μέλη έχουν απολαύσει τις υπηρεσίες του συνεταιρισμού με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Σχόλιο: Η διανομή σύμφωνα με την προσφορά κεφαλαίου στις Κοιν.Σ.Επ. είναι κυρίαρχη (12.1, 12.2), δεν προβλέπεται επιστροφή πλεονάσματος σύμφωνα με την εργασία, λαμβάνουν την πλήρη απόδοση του κεφαλαίου τους ούτε για τα μέλη που λαμβάνουν τις υπηρεσίες. Οι Κοιν.Σ.Επ. δεν είναι επιχειρήσεις μεταβλητού κεφαλαίου όπως οι συνεταιρισμοί. Επίσης δεν υπάρχει κοινό ταμείο για κάλυψη αναγκών των μελών εκτός από τις οικονομικές. Το 40% για την δημιουργία θέσεων εργασίας θυμίζει σύμπραξη Ιδιωτών με το Κράτος όπως τα διόδια που με μέρος των κερδών οι εταιρείες πρέπει να κατασκευάσουν δρόμους. Σελ. 31 4η αρχή: Αυτονομία και ανεξαρτησία Οι συνεταιρισμοί είναι αυτόνομες οργανώσεις αυτοβοήθειας που ελέγχονται από τα μέλη τους. Εάν συνάψουν συμφωνίες με άλλους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων, ή εάν εξασφαλίσουν κεφάλαιο από εξωτερικές πηγές, θα πρέπει να το πράττουν με όρους οι οποίοι θα διασφαλίζουν τον δημοκρατικό έλεγχο που ασκείται από τα μέλη τους και θα διατηρούν την συνεταιριστική αυτονομία τους. Για δεκαετίες σε ορισμένα μέρη του κόσμου, ειδικότερα στις υπό μετάβαση και αναπτυσσόμενες χώρες, οι συνεταιρισμοί είχαν χαρακτηριστεί από τις δημόσιες αρχές και τους συντελεστές αναπτυξιακών σχεδίων ως εργαλείο ανάπτυξης σε αναπτυξιακά πλάνα και πολιτικά προγράμματα. Ένας μεγάλος αριθμός αυτών των φορέων ήταν "συνεταιρισμοί" μόνο στο όνομα. Χαρακτηρίστηκαν επιπλέον από μια σχεδόν υποχρεωτική ιδιότητα του μέλους ή ακόμα και από το να παρασύρουν τα μέλη με υποκριτικές προσφορές: επιχορηγήσεις, φορολογικά οφέλη, χαμηλού κόστους δάνεια. Αυτοί οι ψευδο-συνεταιρισμοί επινοήθηκαν ως επί το πλείστον με έναν στόχο και μόνο: να χρησιμοποιηθούν για να μεταφέρουν κυβερνητικά σχέδια. Τέτοιοι συνεταιρισμοί ήταν ανίκανοι να εξασφαλίσουν την ενεργό συμμετοχή των μελών τους τόσο στην λειτουργία του συνεταιρισμού όσο και στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Σχόλιο: Οι Κοιν.Σ.Επ. είναι ένα «εργαλείο ανάπτυξης σε αναπτυξιακά πλάνα και πολιτικά προγράμματα» περιμένοντας τις απευθείας αναθέσεις από τους δήμους. Σελ. 32 5η αρχή: Εκπαίδευση, κατάρτιση και πληροφόρηση Οι συνεταιρισμοί παρέχουν εκπαίδευση και κατάρτιση στα μέλη τους, στους εκλεγμένους αντιπροσώπους, στους διευθυντές και στους υπαλλήλους έτσι ώστε να μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην ανάπτυξη των συνεταιρισμών τους. Ενημερώνουν το ευρύ κοινό, ιδιαίτερα τους νέους και τους ηγέτες της κοινής γνώμης, για την φύση και τα οφέλη του συνεργατισμού. Σε έναν συνεταιρισμό, η αλληλεγγύη της ομάδας δεν βασίζεται στους οικογενειακούς δεσμούς αλλά στη συμφωνία. Οι άνθρωποι που επιθυμούν να προσχωρήσουν στο συνεταιρισμό και τα μέλη του πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματά και τις υποχρεώσεις τους σε αυτήν την οργάνωση. Τα μέλη πρέπει να μάθουν πώς να δουλεύουν μαζί και να εγκαταλείψουν τα προσωπικά συμφέροντα τους υπέρ των συμφερόντων της ομάδας. Οι διευθυντές ενός συνεταιρισμού θα πρέπει να έχουν μεγάλη υπευθυνότητα και θα πρέπει να είναι ικανοί να ασκήσουν πραγματικά τις αρμοδιότητες τους. Πρέπει να μάθουν πώς να χρησιμοποιούν αυτές τις αρμοδιότητες με σωφροσύνη και να λειτουργούν μια δημοκρατική εμπορική επιχείρηση. Οι διευθυντές και οι διαχειριστές του συνεταιρισμού πρέπει επίσης να γνωρίζουν τις ευθύνες τους προς τα μέλη. Σχόλιο: Δεν υπάρχει στο Νομοσχέδιο καμία μέριμνα για την συνεταιριστική παιδεία ούτε καν για τα στελέχη που προφανώς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους τις ξέρουν απλώς να προσλαμβάνουν εργαζόμενους και να παίρνουν τα μερίσματά τους. Όσο για την ενημέρωση του κοινού για το πραγματικό συνεταιριστικό μοντέλο, η λειτουργία τους με το όνομα συνεταιρισμός αποτελεί δυσφήμιση της έννοιαςσ του συνεταιρισμού. Σελ 32 6η αρχή: Συνεργασία μεταξύ των συνεταιρισμών Οι συνεταιρισμοί εξυπηρετούν τα μέλη τους περισσότερο αποτελεσματικά και ενδυναμώνουν το συνεταιριστικό κίνημα δουλεύοντας μαζί μέσω των τοπικών, εθνικών, περιφερειακών και διεθνών δομών. Η συσσώρευση των πόρων και η συγκέντρωση δύναμης δουλεύοντας ως οργανωμένη ομάδα δεν έχει εφαρμογή μόνο για τα άτομα αλλά και για τους συνεταιρισμούς. Αυτή η ιδέα βρίσκεται πίσω από αυτήν την έκτη αρχή. Δουλεύοντας με άλλους συνεταιρισμούς και με την δημιουργία δευτεροβάθμιων συνεταιρισμών (εκείνοι των οποίων μέλη είναι συνεταιρισμοί), τα πλεονεκτήματα των πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών, που είναι σχετικά μικροί σε μέγεθος και κλειστοί μόνο για τα μέλη τους, μπορούν να συνδυαστούν με τα πλεονεκτήματα των μεγάλης κλίμακας συνεταιρισμών, των ενώσεων και των ομοσπονδιών: οικονομίες κλίμακας, αγοραστική δύναμη, επαγγελματικό προσωπικό, οι οποίοι λειτουργούν προς όφελος των συμβεβλημένων πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών. Επίσης μπορεί να είναι ενδιαφέρον για τους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς να εργαστούν μαζί στα πλαίσια των δραστηριοτήτων τους. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ένας συνεταιρισμός εργαζομένων θα βρει τον εαυτό του να δανείζεται από μια πιστωτική ένωση, επιτρέποντάς του έτσι να προμηθευτεί τις πρώτες ύλες που χρειάζεται για να παράγει τα προϊόντα του. Σχόλιο: Δεν προβλέπεται συνεργασία σε συνεταιριστική βάση δεν θεσπίζεται η ομοσπονδιακή δομή συνεταιρισμών ανωτέρων βαθμίδων των Κοιν.Σ.Επ., αντίθετα και εδώ μιμούνται τις Ιδιωτικές Εταιρείες Σελ.33 7η αρχή: Μέριμνα για την κοινότητα Οι Συνεταιρισμοί εργάζονται για την βιώσιμη ανάπτυξη των κοινοτήτων τους μέσω πολιτικών που εγκρίνονται από τα μέλη τους. Οπουδήποτε και αν βρίσκονται, οι συνεταιρισμοί ζουν δίπλα-δίπλα με την κοινότητα που ανήκουν. Απολαμβάνουν τα οφέλη των υποδομών, των υπηρεσιών και τις ευκολίες της κοινότητας. Συνεπώς οι συνεταιρισμοί έχουν ευθύνη προς αυτές τις κοινότητες και δεν μπορούν να αγνοήσουν τις ανάγκες τους. Φυσικά, εξαρτάται από τα μέλη να αποφασίσουν το μέρος των συνεταιριστικών πόρων που είναι πρόθυμα να διαθέσουν για την ανάπτυξη της κοινότητας στην οποία ο συνεταιρισμός αναπτύσσει τις δραστηριότητες του. Αυτή η έβδομη συνεταιριστική αρχή της ICA συμπεριλήφθηκε πρόσφατα στον κατάλογο των αρχών, στο Μάντσεστερ το 1995 για να αντισταθμίσει, την μερικές φορές, "εγωιστική" τάση των οργανώσεων αυτοβοήθειας. Πρέπει όμως αυτή η μέριμνα να αφεθεί στον συνεταιρισμό, για να αποφασίσει πώς θα χρησιμοποιήσει τους πόρους του. Σχόλιο: Οι συνεταιρισμοί ασχολούμενοι με παραγωγικές λειτουργίες, εάν και προσφέρουν στα μέλη τους πολλαπλάσια μεγαλύτερη αμοιβή ενός βασικού μισθού, δεν κάνουν διανομή κερδών, έτσι μένουν χρήματα που τα αφιερώνουν σε κοινωνικά έργα για τα μέλη τους και για την κοινωνία, όπως έχει αποδειχθεί διαχρονικά. Σαν μια οικογένεια η οποία αποταμιεύει για τις «δύσκολες στιγμές (υγεία)», για την μόρφωση των παιδιών, για να στεγάσει τις μελλοντικές οικογένειες των παιδιών τους προσφέροντας ότι έχει και δεν έχει όποτε υπάρξει ανάγκη, ένας συνεταιρισμός δημιουργεί κοινά ταμεία για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών των μελών του και κατ επέκταση της κοινωνίας χωρίς να επιζητεί το κέρδος. Έτσι πετυχαίνουν οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί σε όλο τον κόσμο, στηριζόμενοι στην αιχμή του Δόρατος της Κοινωνικής Οικονομίας τους Συνεταιρισμούς. Ένα μοντέλο που είναι μεγάλη ευκαιρία για την χώρα μας να το υιοθετήσει μέσω των διεθνών δράσεων του Διεθνούς Έτους Συνεταιρισμών. 100 χρόνια οι συνεταιριστές του κόσμου πάσχισαν για να μεταδώσουν το μήνυμά τους και την τεχνογνωσία τους, ας τους ακούσουμε και ας αφήσουμε τα αυτοσχέδια αποτυχημένα ελληνικά μοντέλα που απότυχαν στον 1o Κύκλο του Equal, είναι διεθνή υποχρέωση της χώρας μας και ένα δικαίωμα που πλέον όπως αναφέρθηκε σχετίζεται με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Αξιότιμη Υπουργέ κα. Κατσέλη Tο Διεθνές Έτος Συνεταιρισμών είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να συνεργαστείτε με άλλα αρμόδια Υπουργεία και να δημιουργήσετε έναν ενιαίο συνεταιριστικό νόμο έτσι που να μπορούν οι συνεταιρισμοί να συνεργάζονται και να μεγαλουργήσουν όπως σε όλο τον κόσμο. Παρακαλούμε για την ενημέρωση μας εάν το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης θα προωθήσει το Διεθνές Έτος Συνεταιρισμών όπως προβλέπεται με την προώθηση των γνήσιων συνεταιρισμών όπως ορίζονται διεθνών και απορρέει από διεθνείς συμβάσεις σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Χώρας μας και όχι με αυτοσχεδιασμούς τύπου «νεφελωμάτων Κοινωνικής Οικονομίας» και εάν κατανοεί το βάρος της ευθύνης αυτής της απόφασης. Με τιμή Μη κερδοσκοπικό Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Περιφερειακής Ανάπτυξης www.diktio-kapa.dos.gr Μια γέφυρα για την προώθηση στον τόπο μας του συνεταιριστικού κοινωνικοοικονομικού μοντέλου το οποίο έχει στο επίκεντρό του τις ανάγκες των ανθρώπων