1. Κατάλληλοι για να γίνουν ανάδοχοι, κατά την έννοια των άρ. 1533 παρ.4, 1607 παρ. 1 εδάφιο 1, 1655 του Αστικού Κώδικα και του άρθρου 9 του ν.2082/1992, είναι οικογένειες αποτελούμενες από συζύγους, ή έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά, ή μεμονωμένα άτομα (άγαμα, ή διαζευγμένα, ή χήρα) με ή χωρίς παιδιά, που μπορεί να είναι συγγενείς εξ αίματος, ή εξ αγχιστείας, οποιουδήποτε βαθμού με τον ανήλικο (συγγενική αναδοχή). Μεταξύ περισσοτέρων υποψηφίων ανάδοχων γονέων η επιλογή γίνεται υποχρεωτικά κατά τη σειρά αναφοράς του προηγούμενου εδαφίου . Η συγγενική αναδοχή πρέπει να προτιμάται.
2. Η τοποθέτηση ανηλίκου σε ανάδοχους γονείς επιτρέπεται εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
α. Οι ανάδοχοι γονείς πληρούν τα όρια ηλικίας και έχουν διαφορά ηλικίας από τον αναδεχόμενο, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία περί υιοθεσίας.
β. Οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία, ιδίως μάλιστα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα.
γ. Οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς δεν έχουν καταδικασθεί τελεσίδικα, ή δεν εκκρεμεί σε βάρος τους ποινική δίωξη για τα αδικήματα εκείνα που επισύρουν έκπτωση από τη γονική μέριμνα, σύμφωνα με το άρ. 1537 του ΑΚ, καθώς και για τα προβλεπόμενα από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία περί ναρκωτικών και περί εμπορίας ανθρώπων και οργάνων.
δ. Οι ανάδοχοι γονείς έχουν αποδεδειγμένα τη δυνατότητα να καλύψουν τα βασικά έξοδα διατροφής, μόρφωσης και ιατρικής περίθαλψης του ανάδοχου τέκνου, διαθέτοντας επαρκείς προς τούτο οικονομικούς πόρους και καταβάλλοντας προσωπική φροντίδα.
ε. Οι ανάδοχοι γονείς είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Αναδόχων Γονέων του αρ. 6 παρ. 1.
Οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στις περιπτώσεις β. γ. και δ. της παραγράφου αυτής πρέπει να συντρέχουν καθ` όλη τη διάρκεια της αναδοχής.
Η διατύπωση του εδαφίου β της παραγράφου 2 του Άρθρου 8 του παρόντος Σ/Ν, ήτοι το ότι προϋποτίθεται πως «Οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία, ιδίως μάλιστα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα», είναι λίαν προβληματική ιδιαίτερα δεδομένου του τι δεν να συγκεκριμενοποιείται τι εννοείται με το «σωματική υγεία» και το «ψυχική υγεία», πρόνοια που αν μείνει ως έχει θα διατηρήσει και αναπαράγει ένα καθεστώς αναίτιων και αναχρονιστικών διακρίσεων σε βάρος ατόμων που απλώς πάσχουν από κάποια νόσο που ωστόσο δεν δημιουργεί καμία επικινδυνότητα για τα τυχόν θετά παιδιά που μπορεί να ήθελαν οι ίδιοι ή οι συνοικούντες τους.
Νικολαΐδης Γιώργος, Ψυχίατρος, Δ/ντης της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού
Τα παιδιά δεν έχουν συγγενείς εξ αγχιστείας.
Το όριο ηλικίας των παπούδων να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν, όπως και τα κίνητρα των συγγενών . Η συγγενική αναδοχή ενέχει πολλούς κινδύνους όσον αφορά το συμφέρον του παιδιού ή παιδιών.
Να διευκρινιστεί τι εννοείτε με τον όρο » Η σωματική υγεία των συνοικούντων ‘ αν υπάρχει κουτσή ή τυφλή γιαγιά οι ανάδοχοι είναι ακατάλληλοι?
Να απαλειφθεί από την παρ. 1 ο όρος «συγγενής εξ αγχιστείας» διότι δεν ισχύει. Οι ανήλικοι και άγαμοι έχουν μόνο συγγενείς εξ αίματος. Μόνο ο γάμος ενός προσώπου δημιουργεί συγγένεια εξ αγχιστείς.
Στο εδάφιο β της παραγράφου 2, αναφέρεται ότι: «οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς πρέπει να έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία»
Σε αυτό το σημείο θεωρούμε πως πρέπει να διευκρινιστούν οι προαναφερόμενοι όροι, ώστε να μην αποτελεί κώλυμα για την αναδοχή η ύπαρξη αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης του υποψήφιου γονέα.
Άρθρο 8 – Ανάδοχοι γονείς – Προϋποθέσεις:
Παράγραφος 2β: Αναφέρεται ότι: «Οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία, ιδίως μάλιστα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα». Θεωρούμε ότι το άρθρο αυτό θα πρέπει να αφαιρεθεί ή να τροποποιηθεί καθώς αποκλείει από τη δυνατότητα παιδοθεσίας τους γονείς που είτε είναι πρόσωπα με αναπηρία, ή και οροθετικά πρόσωπα. Σημειώνουμε ακόμη ότι οι ίδιες αλλαγές είναι απαραίτητο να γίνουν και στον Κώδικα Υιοθεσίας καθώς και στη σχετική Υπουργική Απόφαση.
Πρόσθεση παραγράφου ενδιαμέσως της 1ης και της 2ης: Θεωρούμε απαραίτητο να προστεθεί παράγραφος μεταξύ των παραγράφων 1 και 2 που να τροποποιεί άρθρα του ν. 4356/2015 (Σύμφωνο Συμβίωσης), ώστε:
α) Στο Άρθρο 2, παράγραφος 1, να αντικατασταθεί η πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα με τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις με αυτές του γάμου.
β) Τροποποίηση του Άρθρου 3, παράγραφος 1, με απαλοιφή της φράσης: «καθώς και ο εισαγγελέας αυτεπαγγέλτως, αν το σύμφωνο αντίκειται στη δημόσια τάξη», καθώς και της παραγράφου 3 με αντικατάσταση της λέξης πατρότητα με την λέξη γονεϊκότητα,
γ) Τροποποίηση του Άρθρου 9, ως ακολούθως:
«Άρθρο 9 – Τεκμήριο γονεϊκότητας: Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες (300) ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του Συμφώνου, τεκμαίρεται ότι έχει γονείς τα δύο μέρη του συμφώνου συμβίωσης ανεξαρτήτως του φύλου ή της ταυτότητας φύλου των γονέων. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση.»
δ) Σε συμφωνία με τις αλλαγές που προτείνουμε στα σημεία β και γ (αντικατάσταση πατρότητας με τη γονεϊκότητα), ακόμη, είναι απαραίτητο να τροποποιηθούν τα Άρθρα 1465, 1466 και 1467 του Αστικού Κώδικα, ώστε να ισχύουν ακριβώς τα ίδια στον γάμο, ως ακολούθως:
«Άρθρο 1465: Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου από το πρόσωπο που το γέννησε ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του τεκμαίρεται ότι έχει γονέα το έτερο μέρος του γάμου (τέκνο γεννημένο σε γάμο).
Τέκνο γεννημένο σε γάμο θεωρείται και το τέκνο που γεννήθηκε ύστερα από μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση, εφόσον υπάρχει η απαιτούμενη κατά το άρθρο 1457 δικαστική άδεια.
Αν το τέκνο γεννήθηκε μετά την τριακοσιοστή ημέρα από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, η απόδειξη της γονεϊκότητας του δεύτερου μέρους βαρύνει εκείνον που την επικαλείται. Το ίδιο ισχύει και όταν η τεχνητή γονιμοποίηση έγινε μετά το θάνατο του έτερου μέρους, παρά την έλλειψη δικαστικής άδειας.»
«Άρθρο 1466: Αν μέσα στις τριακόσιες ήμερες από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου γεννήθηκε τέκνο από το πρόσωπο που τέλεσε νέο γάμο, τεκμαίρεται ότι αυτό έχει γονέα το δεύτερο σύζυγο, έκτος αν γίνει δεκτή αγωγή για προσβολή της γονεϊκότητάς του, οπότε τεκμαίρεται ότι είναι τέκνο του πρώτου συζύγου.»
«Άρθρο 1467: Η ιδιότητα του τέκνου, ως προς το όποιο συντρέχει ένα από τα τεκμήρια των άρθρων 1465 και 1466, ως τέκνου γεννημένου σε γάμο, μπορεί να προσβληθεί δικαστικώς, αν αποδειχθεί ότι το πρόσωπο δεν συνέλαβε πράγματι από το έτερο μέρος ή ότι κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης ήταν φανερά αδύνατο να συλλάβει από αυτό, ιδίως εξαιτίας ανικανότητας ή αποδημίας ή επειδή δεν είχαν σχέσεις.»
ε) Στο ίδιο Άρθρο 9, προσθήκη παραγράφου ως ακολούθως:
«Τέκνα που τυχόν έχουν αποκτηθεί ή παιδοθετηθεί στην αλλοδαπή από πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης σε άλλη χώρα που προβλέπεται από το δίκαιο του τόπου τέλεσής της, τεκμαίρεται ότι έχουν γονείς τα δύο πρόσωπα, με τη καταχώρηση του σχετικού αποσπάσματος της αλλοδαπής στο αρμόδιο Ληξιαρχείο».
στ) Στο Άρθρο 14 προσθήκη παραγράφου ως ακολούθως:
«H διάταξη του άρθρου 1545 του ΑΚ εφαρμόζεται ανάλογα και ως προς τα μέρη που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης, ανεξαρτήτως φύλου ή ταυτότητας φύλου των μερών».
ζ) Στο ίδιο Άρθρο 14, τροποποίηση του Άρθρου 1463 του Α.Κ. ως ακολούθως:
«Η συγγένεια του τέκνου με το πρόσωπο που το γέννησε και τους συγγενείς του συνάγεται από τη γέννηση. Η συγγένεια με το έτερο μέρος και τους συγγενείς του συνάγεται από το γάμο ή το σύμφωνο συμβίωσης των δύο μερών ή ιδρύεται με την αναγνώριση, εκούσια ή δικαστική.»
Εκ μέρους Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ),
Μαρίνα Γαλανού.
Στην παρ.1 της εν λόγω διάταξης, θεωρούμε ότι σε περιπτώσεις ύπαρξης περισσότερων υποψηφίων αναδόχων γονέων, θα πρέπει, πέραν της συγγένειας και της προβλεπόμενης σειράς αναφοράς, να υπάρξει ρητή πρόβλεψη για τη δυνατότητα λήψης υπόψη της γνώμης του αναδεχόμενου για το πρόσωπο των αναδόχων, ανάλογα με την ωριμότητά του και την ηλικία του. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόβλεψη αυτή υπάρχει ήδη στην ισχύουσα εθνική νομοθεσία, στις διατάξεις για τις οικογενειακές διαφορές (612 ΚΠολΔ). Επιπλέον, στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ν. 2101/1992), και ειδικότερα στο άρθρο 12, επισημαίνεται ότι οι αρχές οφείλουν να εγγυώνται σε κάθε παιδί που έχει ικανότητα διάκρισης το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης της γνώμης του σχετικά με οποιοδήποτε θέμα που το αφορά, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του παιδιού ανάλογα με την ηλικία του και με το βαθμό ωριμότητάς του. Στην παρ 2 της ίδιας διάταξης, αναφέρεται ρητά ότι θα πρέπει ιδίως να δίνεται στο παιδί η δυνατότητα να ακούγεται σε οποιαδήποτε διοικητική ή δικαστική διαδικασία που το αφορά, είτε άμεσα είτε μέσω ενός εκπροσώπου ή ενός αρμόδιου οργανισμού, κατά τρόπο συμβατό με τους διαδικαστικούς κανόνες της εκάστοτε εθνικής νομοθεσίας. Συνεπώς, η λήψη της γνώμης του παιδιού στις άνω περιπτώσεις θεωρούμε ότι πρέπει να προβλέπεται για τους αναδεχόμενους.
Στην παράγραφο 1 πρέπει να απαλειφθεί ο όρος της αγχιστείας δεδομένου ότι η συγγένεια εξ αγχιστείας δημιουργείται μόνο από το γάμο, ενώ το ανήλικο τέκνο έχει μόνο εξ αίματος συγγένεια.
Στην παράγραφο 2β΄ οι έννοιες της καλής ψυχικής, διανοητικής και σωματικής υγείας είναι πολύ αόριστα διατυπωμένες, ενώ δεν προσδιορίζεται ο φορέας που θα διαπιστώνει και πιστοποιεί την κατάσταση της υγείας. Επιπλέον, η φράση «πάσχουν από χρόνια και μεταδοτικά νοσήματα» θα πρέπει να αντικατασταθεί με τη φράση «αντιμετωπίζουν προβλήματα χρόνιων μεταδοτικών νοσημάτων».
Να φανεί ξεκάθαρα, ότι δεν συμπεριλαμβάνονται στους αναδόχους τα ομόφυλα ζευγάρια… διαφορετικά είναι ντροπή και αθλιότητα.
Κατά τη γνώμη μου δεν πρέπει να επιτραπεί η υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια. Ελπίζω αυτό να ξεκαθαριστεί με ρητή εξαίρεσή τους.
Να δοθεί βαρύτητα στην λειτουργικότητα των υποψήφιων αναδόχων με αναπηρία και αυτή ν αξιολογείται
Οι αισθητηριακές βλάβες σε υποψήφιους αναδόχους θα πρέπει να συμπεριληφθούν
Το ταίριασμα-matching- παιδιού και υποψηφίου δεν θα πρέπει να βασίζεται στην κοινή καταγωγή, εθνικότητα, ύπαρξη αναπηρίας-
Σχόλιο: στο 2β να διευκρινηστεί η διάκριση μεταξυ σωματικής υγείας-αναπηρίας και λειτουργικότητας του/της υποψηφίου/ας . Να προστεθεί η αισθητηριακή βλάβη . Σε περιπτώσεις χρονιων παθήσεων πχ πολλαπλή σκλήρυνση να αναφέρεται η συνολική εικόνα του/της υποψηφίου, χωρίς να συμπεραίνει κάποια-ος ότι η πάθηση του σημαίνει και ανικανότητα ανατροφής της/του παιδιού. Οι προυποθέσεις του β,γ,δ ‘που πρέπει να συντρέχουν καθ’ όλη την διάρκεια της αναδοχής’ ν αντικατάσταθεί με ‘το να υπάρχει στενή συνεργασία με τον/την ΚΛ προκειμένου να στηριχθούν οι ανάδοχοι σε περιπτώσεις που αλλάξουν τα αρχικά δεδομένα τους’.
Επίσης, για περιπτώσεις ασυνόδευτων ανηλίκων, να υπάρχει δυνατότητα αναδοχής από οικογένειες με το αντίστοιχο πολιτισμικό περιβάλλον.
παρ. 1: Με βάση τη συγκεκριμένη πρόβλεψη το σύμφωνο συμβίωσης καλύπτει και τα ομόφυλα ζευγάρια. Επίσης στην περίπτωση των μεμονωμένων ατόμων συμπεριλαμβάνονται τόσο μονογονεϊκές οικογένειες με πυρήνα τη γυναίκα αλλά και τον άντρα.
Η καλή ψυχική και διανοητική υγεία των υποψηφίων αναδόχων πιστοποιείται με τη γνωστή γνωμάτευση των δημόσιων νοσοκομείων; Πιστεύω ότι δεν είναι αρκετή. Χρειάζεται και η έκθεση του ψυχολόγου και του κοιν. λειτουργού της διεπιστημονικής ομάδας του φορέα που υλοποιεί την αναδοχή.
ΆΡΘΡΟ 08 Με τις περιπτώσεις δύο συντρόφων που έχουν αποκτήσει βιολογικά τέκνα και δεν υπάγονται στις αναφερθείσες περιπτώσεις θα εξετάζεται η καταλληλότητά τους για την ένταξή τους στα σχετικά Μητρώα΄;
Το συγγενικό περιβάλλον πρέπει να πληροί τις ίδιες τυπικές προυποθέσεις με τους υποψήφιους αναδόχους . πρέπει να γίνει διευκρίνιση , όπως και για τα ομόφυλα ζευγάρια όπου αναφέρεται σύμφωνο συμβίωσης .
Πρέπει να προστεθεί εδάφιο στ΄
8 παρ. 2 εδ. στ΄»Οσοι κρίνονται με την κοινωνική έκθεση που θα λαμβάνει χώρα, συμπληρωματικά, από την αρμόδια αρχή εποπτείας αφού προκύψει το περιστατικό του ανηλίκου που θα κατευθυνθεί σε αναδοχή, ότι είναι κατάλληλοι να αναλάβουν το συγκεκριμένο ανήλικο με βάση την προηγούμενη εμπειρία τους, τα τυχόν εκπαιδευτικά και επαγγελματικά τους προσόντα, την επιθυμία του ανηλίκου που πρέπει να εισακούγεται πριν την τοποθέτησή του ανάλογα με την ωριμότητά του αλλά και αρμονική σχέση που θα προκύψει μεταξύ αυτών και τους αναδεχόμενου ανηλίκου, κατά το διάστημα προετοιμασίας της σχέσης αναδοχής».
Να διευκρινιστεί ρητά εάν τα όρια ηλικίας και καταλληλότητας ισχύουν και για τα συγγενικά πρόσωπα του ανηλίκου και εάν θα διεξάγεται και για αυτά κοινωνική έρευνα από τον αρμόδιο φορέα εποπτείας.
Είναι σωστά τα σχόλια που αφορούν στα ομόφυλα ζευγάρια και θα δημιουργηθούν προβλήματα που θα επιβαρύνουν τις κοινωνικές υπηρεσίες οι οποίες δύσκολα μπορεί να επικαλεστούν ως λόγο απόρριψης τα ομόφυλα ζευγάρια. ΄Η πρέπει ο νομοθέτης να παραπέμψει αναλογικά στο άρθρο 1546 ΑΚ για την υιοθεσία που μιλά μόνο για έγγαμους (οπότε δεν περιλαμβάνονται τα ομόφυλα ζευγάρια κατά το ελληνικό δίκαιο) δηλαδή να απαλείψει το σύμφωνο συμβίωσης, ή θα πρέπει ρητά να διατυπώσει ότι το σύμφωνο συμβίωσης να αφορά σε άτομα διαφορετικού φύλου που κρίνονται κατάλληλα για αναδοχή. Είναι θέμα βούλησης του νομοθέτη.
Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί εδω πέρα αν ο νομοθέτης στην παράγραφο 1 συμπεριλαμβάνει και τα ομόφυλα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή όχι.
Αν ναι, θα πρέπει να αναφερθεί ρητά ώστε να αποφευχθούν τυχόν σκιερά σημεία που θα οδηγούν σε πιθανή απόρριψή των ομοφυλων ζευγαριων ως ανάδοχους, κατι το οποιο με την σειρα του, εφοσον δεν ειναι νομικα ξεκαθαρο, θα οδηγει σε μακρόχρονες δικαστικες διαμάχες με αβέβαιη έκβαση.
Αν όχι, και πάλι να ξεκαθαριστεί ώστε τα ομόφυλα ζευγάρια να μην έχουν φρουδες ελπίδες.
Σύμφωνα με το 1 και πιο συγκεκριμένα με την πρόταση «Κατάλληλοι για να γίνουν ανάδοχοι (…) είναι οικογένειες αποτελούμενες από συζύγους, ή έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης» ελπίζουμε να συμπεριλάβετε και τα ομόφυλα ζευγάρια.
Στην περίπτωση συγγενικής αναδοχής, όταν έχουμε παππούδες, η τυπική προϋπόθεση του ορίου ηλικίας μπορεί να γίνει λόγος απόρριψης τους;
Διάβασα με προσοχή το σχέδιο νόμου, αλλά δεν βλέπω πουθενά ούτε μια αναφορά για την διαδικασία/διεργασία του «matching», δηλαδή τη διεργασία όπου βάσει συγκεκριμένων παραμέτρων επιλέγεται η κατάλληλη οικογένεια για το κάθε παιδί ή για αδέρφια που μπαίνουν σε αναδοχή. Το matching θα έπρεπε να νοείται και να αντιμετωπίζεται ως μια ξεχωριστή διαδικασία από την κοινωνική έκθεση και την διερεύνηση της καταλληλότητας «γενικά» ενός ατόμου/ζευγαριού να γίνουν ανάδοχοι ή/και την εγγραφή τους στα μητρώα υποψήφιων ανάδοχων γονέων. Χωρίς ειδική πρόβλεψη αυτής της διαδικασίας δεν βλέπω πώς μπορεί να προωθηθεί ουσιαστικά η αναδοχή στην πράξη και κυρίως το πώς αυτός ο νόμος μπορεί να εγγυάται την εφαρμογή καλών πρακτικών.