1.Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, τηρεί Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά όλοι οι ανήλικοι που τοποθετούνται σε μονάδες παιδικής προστασίας και φροντίδας, ή πρόκειται να τοποθετηθούν σε ανάδοχο γονέα με δικαστική απόφαση ή με σύμβαση, ή να υιοθετηθούν.
2. Κάθε μονάδα παιδικής προστασίας και φροντίδας που λειτουργεί ως νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, υποχρεούται να τηρεί Ειδικό Μητρώο Ανηλίκων στο οποίο αναγράφονται εντός (48) ωρών, από την είσοδο του ανηλίκου στη μονάδα, τα εξής στοιχεία:
α. Το ονοματεπώνυμο του ανηλίκου, τα πλήρη δημογραφικά στοιχεία αυτού (ημερομηνία γέννησης, φύλο, ιθαγένεια) καθώς και η κατάσταση υγείας του.
β. Το ονοματεπώνυμο των φυσικών γονέων και ενός τουλάχιστον συγγενή εξ αίματος και εξ αγχιστείας ως τρίτου βαθμού, το επάγγελμα, η κατοικία και τα πλήρη δημογραφικά στοιχεία αυτών (ημερομηνία γέννησης, φύλο, ιθαγένεια) εφόσον υπάρχουν, ή του κηδεμόνα του, ή του επιτρόπου, ή του δικαστικού συμπαραστάτη που έχει οριστεί καθώς και η κατάσταση υγείας των φυσικών γονέων.
γ. Ο αριθμός κατάθεσης της αίτησης ή της κύριας παρέμβασης, που ασκούνται κατά το άρθρο 1532 παρ.1 ΑΚ με αίτημα την ανάθεση της πραγματικής φροντίδας του τέκνου, ή της επιμέλειάς του ολικά ή μερικά σε τρίτον, ή τον διορισμό επιτρόπου, το αρμόδιο δικαστήριο καθώς και η ημερομηνία της δικασίμου.
δ. Ο αριθμός κατάθεσης της αίτησης υιοθεσίας κατά άρθρο 1549 ΑΚ, το αρμόδιο δικαστήριο καθώς και η ημερομηνία της δικασίμου.
3. Κάθε μονάδα παιδικής προστασίας και φροντίδας, οφείλει να καταχωρεί αμελλητί στο Ειδικό και Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων οποιαδήποτε μεταβολή των στοιχείων α έως δ της παρούσας παραγράφου και να αποστέλλει τις μεταβολές στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης το οποίο τις γνωστοποιεί με τη σειρά του στον εκάστοτε αρμόδιο φορέα εποπτείας.
4. Εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από την τοποθέτηση του ανηλίκου στην ανωτέρω μονάδα, η τελευταία αποστέλλει τα στοιχεία της παρ.2 στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης για εγγραφή τους στο Εθνικό μητρώο της παρ. 1.,το οποίο γνωστοποιεί στον εκάστοτε αρμόδιο φορέα εποπτείας τις διενεργηθείσες καταχωρήσεις ανηλίκων.
Από την έναρξη ισχύος του παρόντος εντός ενενήντα (90) ημερών όλες οι μονάδες παιδικής προστασίας και φροντίδας, που βρίσκονται εντός της ελληνικής επικράτειας, υποχρεούνται να καταγράψουν στα επιμέρους Ειδικά Μητρώα Ανηλίκων καθώς και να αποστείλουν για καταχώριση στο Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων όλα τα παιδιά που είναι τοποθετημένα σε αυτές. Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης γνωστοποιεί με τη σειρά του τις καταχωρήσεις στον εκάστοτε αρμόδιο φορέα εποπτείας.
Όλα τα στοιχεία που αφορούν τους ανηλίκους τηρούνται, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και με τις περί απορρήτου διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας.
5. Οι αιτήσεις και οι κύριες παρεμβάσεις που αναφέρονται στο στοιχείο γ. της παρ. 2 αποστέλλονται στο Ε.Κ.Κ.Α προς καταχώριση στο Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων εντός πέντε (5) ημερών από την κατάθεσή τους, με επιμέλεια της γραμματείας του δικαστηρίου στο οποίο απευθύνονται. Υποχρέωση αποστολής κατά τον ίδιο τρόπο υπάρχει και στην περίπτωση που το δικαστήριο ενεργεί αυτεπαγγέλτως σύμφωνα με το άρ. 1532 παρ. 1 ΑΚ.
6. Οι αιτήσεις που αναφέρονται στο στοιχείο δ. της παρ. 2 αποστέλλονται στο Ε.Κ.Κ.Α προς καταχώριση εντός πέντε (5) ημερών από την κατάθεσή τους, με επιμέλεια της γραμματείας του δικαστηρίου στο οποίο απευθύνονται.
Η απουσία προδιαγραφών λειτουργίας των δομών φιλοξενίας ανηλίκων είναι σημαντική έλλειψη, αρκετές από αυτές θα πρέπει να κλείσουν ή να αλλάξουν παροχή υπηρεσιών. Δεν χρειάζονται προσλήψεις σε δομές που ελάχιστα πληρούν τις αυτονόητες προδιαγραφές για φιλοξενία παιδιών.
Ο όρος εξ αγχειστίας είναι άκυρος. Τα παιδιά έχουν μόνο εξ αίματος συγγενείς.
Η τήρηση Εθνικού Μητρώου Ανηλίκων σε μόνιμη βάση από επίσημο φορέα (Ε.Κ.Κ.Α.), η οποία προβλέπεται και από το άρθρο 8 του ισχύοντος ν. 3961/2011, καθώς και η υποχρέωση τήρησης Ειδικού Μητρώου Ανηλίκων από όλες τις μονάδες παιδικής προστασίας και φροντίδας στη χώρα μας, αποτελεί αναμφίβολα ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Στο πλαίσιο αυτό, η εγγραφή των ανηλίκων στο Εθνικό Μητρώο σε προγενέστερο στάδιο, προτού δηλ. τοποθετηθούν σε ανάδοχο γονέα με δικαστική απόφαση ή σύμβαση, ή ενόψει υιοθεσίας, πιστεύουμε ότι θα συμβάλει θετικά στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων, η οποία ευελπιστούμε ότι θα είναι προς όφελος των προστατευόμενων παιδιών. Μέσω της ουσιαστικής συνεργασίας της πολιτείας με τις μονάδες παιδικής προστασίας και φροντίδας, σε συνδυασμό με τη διασύνδεση που προβλέπεται να επιτευχθεί, θα μπορούν να ολοκληρώνονται στην πράξη ταχύτερα όλες οι απαραίτητες ενέργειες (αφαίρεση της άσκησης της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας από τους φυσικούς γονείς προσωρινά ή μόνιμα) για τοποθέτηση των παιδιών σε ανάδοχη οικογένεια ή για υιοθεσία.
Η απογραφή των παιδιών που διαβιούν σε ιδρύματα σαφώς και αποτελεί το πρώτο βήμα για την προώθηση της αναδοχής και της υιοθεσίας.
Όμως η απογραφή των γενικών χαρακτηριστικών τους άρθρο 5 α.β, δεν είναι αρκετή. Για να αποφευχθεί η κωλυσιεργία και η χρόνια παραμονή των παιδιών στα ιδρύματα η απογραφή τους θα πρέπει να είναι ποιοτική, εξατομικευμένη, με συγκεκριμένη και αιτιολογημένη πρόταση για το κάθε ένα από αυτά.
Η καλή συνεργασία επομένως και η ανάληψη προσωπικής ευθύνης από τους επαγγελματίες (ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς) των ίδιων των ιδρυμάτων είναι επιβεβλημένη καθώς εκείνοι γνωρίζουν τα ιστορικά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παιδιών που φιλοξενούν και επομένως μπορούν υπεύθυνα να προτείνουν την καλύτερη λύση(αναδοχή ή υιοθεσία) για το καθένα από αυτά.
Η απουσία προδιαγραφών λειτουργίας των δομών φιλοξενίας ανηλίκων, που έχει αναφερθεί από πολλούς, είναι σημαντική έλλειψη του συστήματος παιδικής προστασίας της χώρας, που εκκρεμεί εδώ και δεκαετίες και όντως εγείρει σοβαρές ανησυχίες για το πώς αυτοί οι φορείς θα λάβουν άδεια από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Είναι σημαντικό να θεσπιστούν κοινές, ποιοτικές προδιαγραφές για κρατικούς και μη κρατικούς φορείς, συ συνεργασία με άλλα Υπουργεία που εποπτεύουν επίσης Δομές (πχ Δικαιοσύνης, Μεταναστευτικής Πολιτικής) σε ένα ενιαίο πλαίσιο με επιμέρους εξειδικεύσεις όπου απαιτείται. Η απουσία αυτή καθιστά μάλιστα ιδιαίτερα δύσκολο το έργο του ελέγχου τω μη κρατικών δομών από τους κοινωνικούς συμβούλους των περιφερειακών ενοτήτων η και εγείρει σε πολλές περιπτώσεις σοβαρές ανησυχίες για το τι είδους φροντίδα παρέχεται στα παιδιά.
Στο 1 συχνά παρατηρείται παιδιά με αναπηρία να διαμένουν σε ίδρυμα μεγαλύτερη χρονική διάρκεια, θεωρώ ότι είναι σημαντικό να προστεθεί η διάρκεια παραμονής του παιδιού σε ίδρυμα- Στο 2α να προστεθεί η ‘αναπηρία’ του.
Το ήδη θεσμοθετημένο Εθνικό Μητρώο Παιδικής Προστασίας [ΚΥΑ με αριθ. 49540/04-05-2011, (ΦΕΚ 877/τ.Β/17.05.2011), «Συντονισμός δράσεων και υπηρεσιών παιδικής προστασίας» & Άρθρο 8 του Νόμου 3961/2011 (ΦΕΚ97/τ.Α΄/29-04-2011)] είναι σαφέστατα πληρέστερο από το περιγραφόμενο στο νύν άρθρο.
Ειδικότερο, στο υπάρχον εν ισχύ πλαίσιο αναφέρεται ότι: «3. Το Ε.Κ.Κ.Α. τηρεί Εθνικό Μητρώο Παιδικής Προστασίας στο πλαίσιο του οποίου τηρούνται ειδικά μητρώα, στα οποία καταχωρούνται στοιχεία των ανηλίκων σύμφωνα με διάφορα χαρακτηριστικά τους που σχετίζονται με τα αιτήματα για κοινωνική φροντίδα, προστασία ή αρωγή, τις αναφορές και τις εισαγγελικές εντολές που αφορούν ανηλίκους, τα πορίσματα διερεύνησης συμβάντων έκθεσης ανηλίκων σε κίνδυνο ή διάπραξης παράνομων πράξεων (κακοποίηση, παραμέληση, εμπορία, εκμετάλλευση, κ.ά.), των προστατευομένων ανηλίκων από τις υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, προστασίας και αλληλεγγύης (ιδρυματική φροντίδα, αναδοχή, κ.ά.) και των επωφελούμενων ανηλίκων από τις παροχές πρόνοιας και να παρακολουθεί τις μεταβολές που τα αφορούν έως την ενηλικίωση τους ή τη διακοπή του καθεστώτος παροχής υπηρεσιών ή παροχών. Όλοι οι φορείς που χορηγούν παροχές πρόνοιας και παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας, φροντίδας, αλληλεγγύης και προστασίας υποχρεούνται να συνδέονται με το παραπάνω σύστημα.»
Είναι κατανοητό λοιπόν ότι στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο υπάρχει μέριμνα για την καταγραφή στοιχείων και για την παιδική κακομεταχείριση, κλπ. Σημειώνεται ότι πολλάκις η χώρα έχει δεχθεί παρατηρήσεις από την Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού για την απουσία στοιχείων στον εν λόγω τομέα (βλ έκθεση της Επιτροπής με καταληκτικές παρατηρήσεις για την Ελλάδα).
Αυτό που δεν υπάρχει στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο είναι οι κυρώσεις για τους Φορείς, οι οποίοι δεν συμμορφώνονται με τις θεσμικές υποχρεώσεις, (πολλοί δε εξ αυτών είναι και κρατικοί), ενώ κυρώσεις δεν προβλέπονται και στο παρόν άρθρο του σχεδίου νόμου.
Επίσης, δεν είναι κατανοητή η φράση «Ο αριθμός κατάθεσης της αίτησης», σε ποια αίτηση αναφέρεται; Ακόμη, ποια η χρησιμότητα συλλογής στο Μητρώο της αίτησης υιοθεσίας κατά άρθρο 1549 ΑΚ, από το αρμόδιο δικαστήριο;
Σύγχυση προκαλεί και η αναφορά στο ότι το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής γνωστοποιεί με τη σειρά του στον εκάστοτε αρμόδιο φορέα εποπτείας (φράση που αναγράφεται και σε άλλα άρθρα) τις μεταβολές, ποιος είναι αυτός ο φορέας; Καταργείται δηλαδή η μεταξύ των φορέων επικοινωνία ή πχ το ΚΚΠ που υλοποιεί την αναδοχή και την εποπτεύει αναλώνεται σε μια ανταλλαγή των ίδιων εγγράφων με το ΕΚΚΑ;
Τέλος, το περιεχόμενο των Μητρώων, ρυθμίζεται με ΚΥΑ και όχι με νόμο. Ένας νόμος προβλέπει την δημιουργία ενός Μητρώου, το περιεχόμενο του οποίου εξειδικεύεται με ΚΥΑ, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στην τροποποίησή τους με βάση ευρύτερες αλλαγές, ευρωπαϊκές οδηγίες, κλπ.
όλες οι Δομές Παιδική Προστασίας δεν έχουν το εξειδικευμένο προσωπικό να αναλάβουν αναδοχή και υιοθεσία. Θα χρειαστεί να γίνουν προσλήψεις επιστημονικού προσωπικού και εκπαίδευση σε όλα τα επιμέρους θέματα: από τη γνώση της νομοθεσίας και τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν, μέχρι τη διασύνδεση των φορέων και τη σύνδεση με το Ειδικό και Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων του ΕΚΚΑ.
Κάποιες, αν όχι όλες,36 οι μονάδες Ν.Π.Ι.Δ. δεν είναι αδειοδοτημένες με σύγχρονο νομικό πλαίσιο και προδιαγραφές ως προς την στελέχωση και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Απαιτείται νομοθετικό πλαίσιο ή υπουργική απόφαση.
Επίσης απαιτείται θεωρώ άδεια από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την τήρηση του μητρώου.
άρθρο 4 . να ξεκαθαριστεί ποιός είναι ο αρμόδιος φορέας εποπτείας (Το ίδρυμα; Οι δ/νσεις των Περιφερειών ή των Περιφερειακών Ενοτήτων;)
θα πρέπει να αναγράφεται και ο αριθμός της τελεσίδικης απόφασης στα μητρώα
Στο (γ) της παραγράφου 2 συμπεριλαμβάνονται και τα ασυνόδευτα ανήλικα που με εισαγγελική διάταξη τοποθετούνται για φροντίδα σε οικογένεια μέχρι να επανασυνδεθούν με τους συγγενείς τους;
Άρθρο 5
– Εδώ χρειάζεται διευκρίνηση για τα εκκλησιαστικά ιδρύματα.
Το νομοσχέδιο οφείλει να αναφερθεί ξεκάθαρα στα Δικαιώματα των Παιδιών που βρίσκονται σε εναλλακτική φροντίδα όπως αυτά περιγράφονται από τα ΗΕ. Με βάση αυτά είναι σημαντικό:
– Η απομάκρυνση των παιδιών από την οικογένεια τους και η τοποθέτησή τους στην εναλλακτική φροντίδα να γίνεται με ευαισθησία στη ψυχική τους υγεία από εκπαιδευμένο προσωπικό και κατά προτίμηση όχι από ένστολους.
– Να τοποθετούνται τα παιδιά όσο πιο κοντά γίνεται στο τόπο προέλευσης τους (ώστε να διευκολύνεται η επικοινωνία και η πιθανή επανένωση με τη βιολογική οικογένεια, πάντα κατά περίπτωση).
– Να δημιουργείται ατομικό πλάνο φροντίδας για το κάθε παιδί ανάλογα με τις ανάγκες του και να εποπτεύεται ο τρόπος με τον οποίο η κάθε μονάδα παιδικής προστασίας εφαρμόζει το πλάνο αυτό.
– Όπου είναι δυνατόν το παιδί να ενημερώνεται για το ατομικό πλάνο φροντίδας αλλά και να έχει άποψη πάνω σε αυτό. Για το λόγο αυτό πρέπει να ορίζεται από την αρχή κάποιος καλά εκπαιδευμένος ειδικός με τον οποίο το παιδί θα έχει σταθερή και ανοιχτή επικοινωνία σε όλη τη διάρκεια της παραμονής του στην αναδοχή.
– Να υπάρχει πρόβλεψη ώστε τα αδέλφια να μη χωρίζονται και να προβλέπεται πλάνο που να τα κρατάει μαζί (πάντα κατά περίπτωση).
– Η τοποθέτηση των παιδιών σε αναδοχή να είναι η προτεραιότητα και να τεθεί όριο παραμονής των παιδιών σε μονάδες παιδικής προστασίας σε ειδικές περιπτώσεις.
– Κάθε μονάδα παιδικής προστασίας να κρατάει και να ανανεώνει το φάκελο με το ιστορικό του παιδιού και το ατομικό πλάνο που σκοπεύει να εφαρμόσει για να καλύψει τις ανάγκες του. Στο εθνικό μητρώο ανηλίκων πρέπει να υπάρχει πρόσβαση στο ιστορικό του κάθε παιδιού και στο ατομικό πλάνο φροντίδας τους.
Τα παιδιά που εντάσσονται στο Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων και σε Ειδικό Μητρώο Ανηλίκων να δικαιούνται:
1) Στις πανελλήνιες εξετάσεις να ενταχθούν στις ειδικές κατηγορίες μοριοδοτούμενων υποψήφιων είτε με ποσόστωση είτε με μοριοδότηση.
δ) Να τους χορηγείται πάσο δωρεάν μετακινήσεων για τις αστικές και υπεραστικές συγκοινωνίες.
ε) Να έχουν ελεύθερη είσοδο σε όλους τους πολιτιστικούς χώρους (μουσεία, θέατρα, κ.ά.).
(Δεν ήξερα σε ποιο άρθρο έπρεπε να εντάξω τις παραπάνω προτάσεις)
Αρθρο 5 παρ. 1: Στο Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων εγγράφονται υποχρεωτικά οι ανήλικοι για τους οποίους έχει αφαιρεθεί με διάταξη Εισαγγελέα ή με οριστική δικαστική απόφαση,η άσκηση του συνόλου της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειάς τους από τους φυσικούς ή τον φυσικό γονέα και η ανάθεσή της σε ίδρυμα ή ανάδοχη οικογένεια. Η γραμματεία της Εισαγγελίας Ανηλίκων και των Μονομελών Πρωτοδικείων της χώρας, υποχρεούνται με δική τους μέριμνα να αποστέλουν στο ΕΚΚΑ για εγγραφή στο μητρώο κάθε εισαγγελική διάταξη ή δικαστική απόφαση αφορά σε αφαίρεση της άσκησης γονικής μέριμνας ή επιμέλειας και ανάθεσής της σε ίδρυμα ή ανάδοχη οικογένεια. Δεν μπορεί να εγγράφονται ανήλικοι που «πρόκειται να τοποθετηθούν σε ανάδοχη οικογένεια ή να υιοθετηθούν», διότι μετά την αφαίρεση της άσκησης της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας από τους φυσικούς γονείς και μέχρι να επιτευχθεί η αναδοχή ή υιοθεσία μεσολαβεί χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο ανήλικος ή θα έχει τοποθετηθεί σε διάταξη του Εισαγγελέα σε ίδρυμα ή στην υποψηφια ανάδοχη οικογένεια ή στην υποψήφια θετή οικογένεια ως προσωρινή αναδοχή. Υπάρχει επίσης η περίπτωση να μην επιτευχθεί αναδοχή ή υιοθεσία τελικά για πολλούς και διαφόρους λόγους. Συνεπώς το κριτήριο για να συμπεριληφθούν ανήλικοι στο Μητρώο προστατευόμενων ανηλίκων πρέπει να είναι η αφαίρεση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας και η ανάθεση σε θεσμό κοινωνικής πρόνοιας (ίδρυμα ή ανάδοχη οικογένεια κατά περίπτωση).
5.2.β. Πρέπει να διαγραφεί «συγγενής εξ αγχιστείας» διότι ενδιαφέρουν οι συγγενείς του ανηλίκου και κανένα παιδί δεν έχει συγγενή «εξ αγχιστείας». Η συγγένεια εξ αγχιστείας δημιουργείται μόνο με το γάμο ενός προσώπου και με κανένα άλλο τρόπο. Ο ανήλικος και άγαμος έχει συγγενείς μόνο εξ αίματος από την πλευρά του πατέρα ή της μητέρας. Συνεπώς πρέπει να αναφερθεί μόνο η έννοια «συγγενής ως τρίτου βαθμού». Πρέπει να διαγραφεί ο όρος «κηδεμόνας» διότι δεν υφίσταται στο ελληνικό δίκαιο από το 1983. Μετά το ονοματεπώνυμο των φυσικών γονέων δεν πρέπει να μπεί διαζευκτική «ή», διότι μπορεί να υπάρχουν φυσικοί γονείς ή γονέας και να μην ασκούν την γονική μέριμνα ή την επιμέλεια του ανηλίκου. Συνεπώς πρέπει να γράφεται το ονοματεπώνυμο των φυσικών γονέων και το ονοματεπώνυμο του ασκούντος τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια του ανηλίκου ή του επιτρόπυ. Πρέπει να διαγραφεί η έννοια του δικαστικού συμπαραστάτη διότι αυτός υφίσταται μόνο μετά την ενηλικίωση του προσώπου και όχι κατά την ανήλικη ζωή του οπότε υφίσταται μόνο η έννοια της γονικής μέριμνας ή της επιτροπείας.
5.2.γ. Πρέπει να περιλαμβάνεται στο μητρώο ο αριθμός κατάθεσης της αίτησης, της πρόσθετης και της κύριας παρέμβασης (όχι ή) διότι η πρόσθετη και κύρια παρέμβαση δεν ασκείται αυτοτελώς αλλά εφόσον έχει ασκηθεί αίτηση ή αγωγή. Συνεπώς πρέπει να καταχωρίζονται τα στοιχεία της αίτησης και των παρεμβάσεων καθώς και των ονοματεπωνύμων των διαδίκων.