1. Ο επαγγελματίας επίτροπος ασυνόδευτων ανηλίκων ασκεί τις αρμοδιότητες της παρ. 2 στην έκταση και υπό τους όρους που αναφέρονται ειδικότερα στη σύμβαση που συνάπτει με το ΕΚΚΑ.
2. Ο επίτροπος ασυνόδευτων ανηλίκων ασκεί ιδίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
α) Εκπροσωπεί και συνδράμει τον ανήλικο σε όλες τις δικαστικές και διοικητικές διαδικασίες, ιδίως στη διαδικασία ασύλου, οικογενειακής επανένωσης, επιστροφής και χορήγησης άδειας παραμονής. Ο επίτροπος ασυνόδευτων ανηλίκων θεωρείται και εκπρόσωπος ασυνόδευτων ανηλίκων, κατά τις διατάξεις του ν. 4375/2016.
β) Συνεπικουρεί τον ανήλικο ενώπιον των Μονάδων Υγείας κατά την παροχή υγειονομικής φροντίδας.
γ) Δύναται να υποβάλει αίτηση ασύλου ή χορήγησης άδειας παραμονής για λογαριασμό του ανηλίκου, λαμβάνοντας υπόψη την επιθυμία του ανάλογα με την ωριμότητά του. Ο ανήλικος άνω των 15 ετών δύναται να υποβάλει ο ίδιος αίτηση ασύλου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 36 και 45 του ν. 4375/2016.
δ) Ασκεί τα προβλεπόμενα ένδικα μέσα και βοηθήματα κατά διοικητικών ή δικαστικών αποφάσεων που αφορούν τον ανήλικο, καθώς και διοικητικές προσφυγές.
ε) Μεριμνά για την προστασία του ανηλίκου κατά την παραμονή του στη χώρα και κατά την διαδικασία επιστροφής του στη χώρα καταγωγής, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3907/2011 (Α΄ 7).
στ) Μεριμνά για την διασφάλιση δωρεάν νομικής συνδρομής και διερμηνείας προς τον ανήλικο.
ζ) Μεριμνά για τη διασφάλιση ψυχολογικής υποστήριξης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης προς τον ανήλικο.
η) Μεριμνά για την εκπαίδευση και μόρφωση του ανηλίκου.
θ) Μεριμνά για τη διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών υποδοχής και φιλοξενίας.
ι) Αιτείται προς το δικαστήριο την ανάθεση της πραγματικής φροντίδας του ανηλίκου σε κατάλληλη οικογένεια (ανάδοχη οικογένεια), σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
ια) Μεριμνά για τον σεβασμό και την ελεύθερη έκφραση και ανάπτυξη των πολιτικών, φιλοσοφικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων του ανηλίκου.
ιβ) Μεριμνά για την ανεύρεση της οικογένειας του ανηλίκου και την επανένωσή του με αυτήν, εφόσον συνάδει με το βέλτιστο συμφέρον του.
ιγ) Είναι σε επικοινωνία με τις αρμόδιες αρχές για κάθε διαδικασία που αφορά τον ανήλικο, με εκπρόσωπο του κέντρου φιλοξενίας του ή με τους αναδόχους του ανηλίκου, με τον κατά τόπο αρμόδιο Εισαγγελέα, με τον νομικό εκπρόσωπο του ανηλίκου, με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και με διεθνείς οργανισμούς για κάθε ζήτημα που αφορά τον ανήλικο.
ιδ) Διατηρεί τακτική επικοινωνία με τον ανήλικο, τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, και μεριμνά για την ανάπτυξη σχέσης εμπιστοσύνης με τον ανήλικο και την κατανόηση των αναγκών και των στόχων του.
ιε) Ενημερώνει τον ανήλικο για τις δικαστικές και διοικητικές διαδικασίες και για όλες τις υποθέσεις που τον αφορούν. Ο επίτροπος συνεργάζεται με τον νομικό συμπαραστάτη του ασυνόδευτου ανηλίκου. Επίσης, διασφαλίζει τη δυνατότητα του ανηλίκου να συμμετέχει ουσιαστικά σε όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν.
ιστ) Μεριμνά ώστε ο ανήλικος να επωφεληθεί από κάθε κοινωνική παροχή.
ιζ) Επιλαμβάνεται αμέσως σε επείγουσες περιπτώσεις που αφορούν τον ανήλικο ευθύς μόλις ειδοποιηθεί από οποιαδήποτε αρμόδια αρχή ή τρίτο.
ιη) Συμπεριφέρεται στον ασυνόδευτο ανήλικο με στοργή και σεβασμό, χωρίς καμία διάκριση λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, κοινωνικής προέλευσης, θρησκευτικών, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου ή χαρακτηριστικών φύλου.
ιθ) Ενημερώνεται και ενεργεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υπ’ αριθμ. 1982/15.2.2016 κοινή υπουργική απόφαση (Β΄ 335), σε περίπτωση κίνησης διαδικασιών διαπίστωσης ανηλικότητάς
Φαίνεται ότι το άρθρο λαμβάνει υπόψη του και καλύπτει τις ανάγκες που αντιμετωπίζουν οι ασυνόδευτοι ανήλικοι στην ενδοχώρα. Μήπως θα έπρεπε να υπάρχει αντίστοιχη πρόβλεψη για νεοεισερχόμενους στη χώρα ασυνόδευτους ανηλίκους, οι οποίοι βρίσκονται στα Κ.Υ.Τ. και έχουν διαφορετικές ανάγκες (πχ διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης);
Mήπως θα έπρεπε οι διατάξεις του άρθρου 18 να είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες των ασυνόδευτων ανηλίκων (συχνότητα συναντήσεων, επικοινωνιών κ.α) προκειμένου να επιτυγχάνεται και στην πράξη το βέλτιστο συμφέρον τους;
Προτείνουμε την απαλοιφή του όρου νομικού συμπαραστάτη της περ. ιε στον οποίο μετατρεπεται ο νομικός εκπρόσωπος της περ. ιγ προκειμένου να μη συγχέεται με το δικαστικό συμπαραστάτη .
Παρ. 1 : Προτείνεται να προστεθεί στη πρώτη παράγραφο : Ο επίτροπος πρέπει να διαθέτει κάθε μήνα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό (pocket money) για τον κάθε ασυνόδευτο ανήλικο με το οποίο θα καλύπτονται τα ατομικά του μηνιαία έξοδα, ειδικά έως και την τοποθέτηση του σε δομή σε δομή φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων. Τα παιδιά ηλικίας άνω των 15 ετών θα έχουν τη δυνατότητα να διαχειρίζονται μόνα τους το μηνιαίο χρηματικό ποσό (pocket money) με τον έλεγχο του επιτρόπου, ενώ για τα παιδιά κάτω των 15 ετών τη διαχείριση θα αναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου ο επίτροπος, ο οποίος θα καταθέτει στο τέλος κάθε μήνα το εξοδολόγιο στο εποπτικό συμβούλιο από το οποίο και θα ελέγχεται για τη σωστή διαχείριση των χρημάτων των ανηλίκων.
Παρ. 2 : Θεωρείται σκόπιμο να προστεθεί παράγραφος πριν το στοιχείο α΄ με το περιεχόμενο :
Προβαίνει στην κάλυψη καθημερινών βασικών αναγκών επιβίωσης, δηλαδή την τροφή του ανηλίκου μέσω παραπομπής σε φορείς που παρέχουν γεύματα σε καθημερινή βάση, τη στέγαση μέσω κατάθεσης αιτήματος φιλοξενίας σε δομή φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων του ΕΚΚΑ και την παρακολούθηση του αιτήματος.
Παρ. 2 Στοιχείο στ΄ : Η δωρεάν νομική συνδρομή θα διασφαλίζεται από δικηγόρους οι οποίοι θα έχουν διαπιστευμένη και αποδεδειγμένη γνώση, εμπειρία και εξειδίκευση στο αντικείμενο της υποστήριξης ασυνόδευτων ανηλίκων σε ζητήματα ασύλου και οικογενειακής επανένωσης και οι οποίοι θα έχουν λάβει εκπαίδευση σε θέματα παιδικής προστασίας. Καθίσταται υποχρεωτική η συνδρομή δικηγόρου στην διαδικασία της εξέτασης του αιτήματος διεθνούς προστασίας σε πρώτο βαθμό με παράλληλη την προετοιμασία και συνοδεία του αιτούντος ασυνόδευτου ανηλίκου στην προγραμματισμένη συνέντευξη Α΄ βαθμού και την κατάθεση συμπληρωματικού υπομνήματος. Το αυτό θα ισχύει και σε περίπτωση απόρριψης με την κατάθεση προσφυγής και ταυτόχρονη υποστήριξη ενώπιον της Αρχής Προσφυγών. Ειδικότερα σε περίπτωση απόρριψης της προσφυγής του, ο ασυνόδευτος ανήλικος θα πρέπει να εξαιρείται από την καταβολή των δικαστικών εξόδων και την αμοιβή δικηγόρου κατά την άσκηση αίτησης ακύρωσης επί της εκδοθείσας απορριπτικής απόφασης της ασκηθείσας προσφυγής του.
Περαιτέρω θα πρέπει να προβλεφθεί η κάλυψη των εξόδων διερμηνείας του πολιτισμικού διαμεσολαβητή, ο οποίος θα συνδράμει τον δικηγόρο κατά την προετοιμασία της συνέντευξης του αιτήματος διεθνούς προστασίας και καθ’ όλη τη διάρκεια μέχρι και την έκδοση των αποφάσεων, όπως επίσης και κατά τη διαδικασία της οικογενειακής επανένωσης και σε κάθε δικαστική ή διοικητική διαδικασία εάν αυτό απαιτηθεί. Κρίνεται σκόπιμο για τη κατά το δυνατόν μικρότερη βλάβη του ανηλίκου να είναι ο ίδιος πολιτισμικός διαμεσολαβητής σε κάθε συνάντηση.
Παρ. 2 Στοιχείο ζ : το στοιχείο θα πρέπει να γραφεί ως εξής : δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη από εξειδικευμένους ψυχολόγους στην παιδική προστασία, οι οποίοι θα έχουν λάβει εκπαίδευση σχετικά με τη διαχείριση των προσφυγικών πληθυσμών καθώς και τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Περαιτέρω θα πρέπει να προβλεφθεί η κάλυψη των εξόδων διερμηνείας του πολιτισμικού διαμεσολαβητή ο οποίος θα συμμετέχει στις ατομικές συνεδρίες και θα πρέπει για τη κατά το δυνατόν μικρότερη βλάβη του ανηλίκου να είναι ο ίδιος σε κάθε συνεδρία.
Παρ. 2 Στοιχείο η΄ : προτείνεται να προστεθεί η φράση «και συγκεκριμένα για την εγγραφή του ανηλίκου σε τυπική και μη τυπική εκπαίδευση με εκμάθηση της ελληνικής, της μητρικής γλώσσας, καθώς και ξένων γλωσσών, καθώς και την εν γένει ένταξη του παιδιού στην κοινωνική ζωή της χώρας».
Παρ. 2 Στοιχείο ιε΄ : προτείνεται να προστεθεί η φράση ενημερώνει τον ανήλικο « σε απλή και φιλική προς τον ανήλικο γλώσσα, την οποία κατανοεί » για τις δικαστικές και διοικητικές διαδικασίες….
Παρ. 2 Στοιχείο ιζ΄ : προτείνεται να προστεθεί η φράση «…ή και από τον ίδιο τον ανήλικο»
Παρ. 2 : προτείνεται να προστεθεί στοιχείο κ΄ : Μεριμνά για την επικοινωνία του τέκνου με την φυσική του οικογένεια.
Υπερανάθεση αρμοδιοτήτων στο πρόσωπο του επιτρόπου.
Έλλειψη πρόβλεψης για την περίπτωση που δεν είναι διαθέσιμες σχετικές υπηρεσίες όπως η δωρεάν νομική συνδρομή.
Με ποιον τρόπο θα διασφαλίσει ο επίτροπος τις κατάλληλες συνθήκες υποδοχής και φιλοξενίας δεδομένης της σημαντικής έλλειψης δομών φιλοξενίας; Πρέπει το νομοσχέδιο να λάβει υπόψη τις ευρύτερες ελλείψεις σε δομές φιλοξενίας και να συνδυαστεί με την παράλληλη προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των ελλείψεων καθώς και με την άμεση προώθηση της εφαρμογής εναλλακτικών μορφών φροντίδας.