1. Υπό επιτροπεία, κατά τις διατάξεις του παρόντος Μέρους, τελεί ο αλλοδαπός ή ανιθαγενής ηλικίας κάτω των 18 ετών, ο οποίος φθάνει στο ελληνικό έδαφος, χωρίς να συνοδεύεται από πρόσωπο που ασκεί, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, τη γονική του μέριμνα ή την επιμέλειά του ή χωρίς να συνοδεύεται από ενήλικο συγγενή που ασκεί στην πράξη τη φροντίδα του και για όσο χρόνο η άσκηση των καθηκόντων αυτών δεν έχει ανατεθεί σε κάποιο άλλο πρόσωπο σύμφωνα με το νόμο.
Ως ασυνόδευτος νοείται και ο ανήλικος που εγκαταλείπεται ασυνόδευτος μετά την είσοδό του στην Ελλάδα, καθώς και ο ανήλικος που έχει χωριστεί από την οικογένειά του, κατά την έννοια της περ. γ΄ της παρ. 2.
2. Για την εφαρμογή του παρόντος Μέρους ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
α) Αρμόδια αρχή για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων και των χωρισμένων ανήλικων ορίζεται η Γενική Διεύθυνση Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
β) Ασυνόδευτος ανήλικος είναι ο ανήλικος, ο οποίος φθάνει στην Ελλάδα χωρίς να συνοδεύεται από πρόσωπο που ασκεί, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, τη γονική του μέριμνα ή την επιμέλειά του ή χωρίς να συνοδεύεται από ενήλικο συγγενή που ασκεί στην πράξη τη φροντίδα του και για όσο χρόνο η άσκηση των καθηκόντων αυτών δεν έχει ανατεθεί σε κάποιο άλλο πρόσωπο σύμφωνα με το νόμο. Στον ορισμό αυτό περιλαμβάνεται και ο ανήλικος που παύει να συνοδεύεται μετά την είσοδό του στην Ελλάδα.
γ) Χωρισμένος από την οικογένειά του ανήλικος ή χωρισμένος ανήλικος είναι ο ανήλικος ο οποίος φθάνει στην Ελλάδα, χωρίς να συνοδεύεται από πρόσωπο που ασκεί τη γονική του μέριμνα σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία ή χωρίς να συνοδεύεται από άλλο πρόσωπο στο οποίο αυτή έχει ανατεθεί σύμφωνα με το νόμο, αλλά συνοδεύεται από ενήλικο συγγενή που ασκεί στην πράξη τη φροντίδα του.
δ) Ως φορείς παραπομπής ενδεικτικά αναφέρονται η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, η Υπηρεσία Ασύλου και η Ελληνική Αστυνομία.
Μετά την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2013/33/ΕΕ σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία στην ελληνική έννομη τάξη και τη θέση σε ισχύ του ν. 4540/2018, θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική τη ρητή αναφορά στους χωρισμένους από την οικογένειά τους ανήλικους και την εξομοίωσή τους στην πράξη με τους ασυνόδευτους ανήλικους. Μέσα από την εμπειρία μας από τη λειτουργία δομών φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων σε αστικά κέντρα καθώς και από τα υλοποιούμενα προγράμματα στέγασης οικογενειών προσφύγων και αιτούντων άσυλο, έχουν αναδειχθεί πολλάκις οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ανήλικοι που συνοδεύονται από ενήλικες συγγενείς. Στο πλαίσιο αυτό, κομβικής σημασίας ζήτημα είναι η απόδειξη της συγγενικής σχέσης με τους ενήλικες συγγενείς καθώς σε αρκετές περιπτώσεις είναι εξαιρετικά δυσχερής η ανεύρεση τέτοιων εγγράφων. Θεωρούμε ότι θα πρέπει να προβλεφθεί ρητά η δυνατότητα προσκόμισης κάθε αποδεικτικού μέσου το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην απόδειξη της συγγενικής σχέσης.
Θα κρινόταν σκόπιμο να διευκρινιστεί το καθεστώς και το τι ισχύει για τα χωρισμένα (separated) από την οικογένεια τους παιδιά.
Επιπλέον, θεωρούμε πως θα έπρεπε ο ενδεικτικός ορισμός για τους φορείς παραπομπής να είναι περισσότερο διευρυμένος, δηλαδή να υπάρχει η πρόβλεψη ύπαρξης Κοινωνικής Υπηρεσίας στην οποία οι ασυνόδευτοι ανήλικοι να μπορούν να απευθύνονται προκειμένου να παραπέμπεται η υπόθεση τους στις αρμόδιες Αρχές.
Παρ. 2 στοιχείο γ΄ : η φράση «Χωρισμένος ανήλικος» είναι ατυχής και δεν αποδίδει το νόημα της μετάφρασης της αγγλικής ορολογίας separated children. Ως εκ τούτου κρίνεται σκόπιμο να αφαιρεθεί. Καλύπτεται από τη φράση «παιδί ή ανήλικος που είναι χωρισμένος από την οικογένειά του ή που έχει χωριστεί από την οικογένειά του».
Παρ 2 στοιχείο δ΄: στους φορείς παραπομπής να προστεθούν τα μέλη της Κοινωνίας των Πολιτών – Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
“αλλά συνοδεύεται από ενήλικο συγγενή”
Με ποιον τρόπο θα διαπιστώνεται η συγγένεια δεδομένου ότι οι εισαγγελείς ανηλίκων συνήθως ζητούν επίσημα έγγραφα απόδειξης της συγγένειας, τα οποία συχνά δεν είναι διαθέσιμα;