1. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που αναθέτει, στο πλαίσιο της επιχειρηματικής του δραστηριότητας, την εκτέλεση έργου ή τμήματος έργου (αναθέτων) σε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (εργολάβο) ευθύνεται εις ολόκληρον και αλληλεγγύως με τον εργολάβο έναντι των εργαζομένων του τελευταίου για την καταβολή των οφειλόμενων αποδοχών, ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και των τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης.
Η ανωτέρω ευθύνη περιορίζεται στα δικαιώματα των εργαζομένων που απορρέουν από τη συμβατική σχέση μεταξύ του αναθέτοντα και του εργολάβου για το συγκεκριμένο έργο ή τμήμα έργου.
Σε περίπτωση ανάθεσης της εκτέλεσης του έργου ή τμήματος του έργου από τον εργολάβο σε υπεργολάβο, η εις ολόκληρον και αλληλέγγυα ευθύνη αφορά τον αναθέτοντα, τον εργολάβο και τον υπεργολάβο, υπό την επιφύλαξη του προηγούμενου εδαφίου.
2. Εργολάβος που αναθέτει την εκτέλεση του έργου ή τμήματος του έργου σε υπεργολάβο, ο οποίος θα απασχολήσει προσωπικό για την εκτέλεσή του, υποχρεούται άμεσα να ενημερώνει εγγράφως τον αναθέτοντα.
3. Στη σύμβαση ανάθεσης έργου ή τμήματος του έργου περιλαμβάνεται ειδικός όρος για την υποχρέωση τήρησης από τον εργολάβο των διατάξεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, καθώς και της νομοθεσίας για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου.
Ο ίδιος ειδικός όρος περιλαμβάνεται και στη σύμβαση που συνάπτει ο εργολάβος με τον υπεργολάβο.
4. Ο εργολάβος υποχρεούται να αποστέλλει κάθε μήνα στον αναθέτοντα αποδείξεις καταβολής των αποδοχών και των τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης και βεβαιώσεις καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων του, καθώς και των εργαζομένων του υπεργολάβου σε περίπτωση υπεργολαβίας.
Την υποχρέωση του προηγούμενου εδαφίου έχει και ο υπεργολάβος έναντι του εργολάβου.
5. Ο αναθέτων διατηρεί το δικαίωμα αναγωγής, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, ιδίως εάν επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του εργολάβου και του τυχόν υπεργολάβου προς τους εργαζομένους τους. Δέουσα επιμέλεια θεωρείται ότι υπάρχει, ιδίως όταν ο αναθέτων σωρευτικά:
α) αξιώνει από τον εργολάβο, σύμφωνα με την παρ. 4, την αποστολή των μηνιαίων αποδείξεων καταβολής των αποδοχών και των τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης καθώς και των μηνιαίων βεβαιώσεων καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων του εργολάβου και του τυχόν υπεργολάβου,
β) αποστέλλει εξώδικη δήλωση στον εργολάβο και τον τυχόν υπεργολάβο αμέσως μετά τη διαπίστωση της παράβασης των υποχρεώσεών τους έναντι των εργαζομένων τους ή της μη τήρησης της υποχρέωσης της περ. α΄, καλώντας τους να συμμορφωθούν εντός δεκαπέντε (15) ημερών, και
γ) καταγγέλλει τη σύμβαση με τον εργολάβο αμέσως μετά την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας των δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της εξώδικης δήλωσης της περ. β΄.
Δικαίωμα αναγωγής, υπό τους ίδιους όρους, έχει και ο εργολάβος έναντι του υπεργολάβου.
6. α) Ο εργολάβος ή και ο υπεργολάβος υποχρεούνται να αναγράφουν τα στοιχεία του αναθέτοντα ή του εργολάβου, αντίστοιχα, στον πίνακα προσωπικού που υποβάλλουν στο ΣΕΠΕ, για κάθε εργαζόμενο που απασχολούν εκτός της έδρας της επιχείρησής τους. Ο εργολάβος ή και ο υπεργολάβος, που απασχολούν εργαζόμενους σε δύο ή περισσότερα έργα, υποχρεούνται να αναγράφουν στον πίνακα προσωπικού το ωράριο απασχόλησης των εργαζομένων σε κάθε έργο χωριστά, καθώς και τα στοιχεία καθενός αναθέτοντα ή εργολάβου, αντίστοιχα.
β) Ο εργολάβος ή και ο υπεργολάβος υποχρεούνται να εφοδιάζουν τους εργαζόμενους με αντίγραφο ή απόσπασμα του πίνακα προσωπικού, όταν εργάζονται εκτός της έδρας της επιχείρησής τους.
γ) Όταν οι εργαζόμενοι του εργολάβου ή και του υπεργολάβου εργάζονται στις εγκαταστάσεις του αναθέτοντα, ο τελευταίος αναρτά στον χώρο εργασίας αντίγραφο του πίνακα προσωπικού της περ. β΄.
Σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων της παρούσας παραγράφου, επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του ν. 3996/2011 (Α΄ 170).
7. Αν η εργασία παρέχεται στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης του αναθέτοντα, ο τελευταίος υποχρεούται από κοινού με τον εργολάβο ή και τον υπεργολάβο να τηρεί, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, τα μέτρα υγείας και ασφάλειας στην εργασία, ευθυνόμενος εις ολόκληρον και αλληλεγγύως με τον εργολάβο ή και τον υπεργολάβο για την ικανοποίηση των χρηματικών αξιώσεων των εργαζομένων που απορρέουν από τις εν λόγω διατάξεις, καθώς και από τις διατάξεις για το εργατικό ατύχημα.
8. Η εις ολόκληρον και αλληλέγγυα ευθύνη της παρ. 1 ισχύει για τρία (3) έτη από τη λήξη της σύμβασης μεταξύ αναθέτοντα και εργολάβου.
9. Οποιαδήποτε συμφωνία των μερών που αποκλείει ή περιορίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων από το παρόν άρθρο είναι αυτοδικαίως άκυρη.
10. Ειδικότερες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, εφόσον δεν είναι αντίθετες με τις διατάξεις του παρόντος, εξακολουθούν να ισχύουν.
Πρέπει να αποσαφηνιστεί τι είναι «έργο». Το «έργο» πρέπει να έχει σαφές αντικείμενο, αρχή και τέλος.
Οτιδήποτε άλλο υποκρύπτει κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών.
Άρθρο 09 – Ευθύνη αναθέτοντος, εργολάβου και υπεργολάβου έναντι των εργαζομένων
Στην παράγραφο 1 η φράση «στο πλαίσιο της επιχειρηματικής του δραστηριότητας» φαίνεται να μην περιλαμβάνει τους ιδιώτες που χτίζουν την δική τους οικία μέσω κατασκευαστή η μεσίτη, αλλά ταυτόχρονα δεν ακυρώνει τις εις ολόκληρον ευθύνες του ιδιοκτήτη σαν κυρίου της οικοδομής όπως ορίζεται από το άρθρο 8 του 1846/1951 (παράγραφος 5 που ορίζει ότι «για τις οικοδοµικές εργασίες, που εκτελούνται από τον κύριο του έργου ή µε τη µεσολάβηση τρίτων προσώπων (εργολάβων, υπεργολάβων), όπου, ως εργοδότης θεωρείται ο κύριος του κτίσματος που ανεγείρεται, συµπληρώνεται, µεταρρυθµίζεται, επισκευάζεται ή κατεδαφίζεται».
Κατάργηση του άρθρου 8 του 1846/1951 και υπαγωγή όλων των οικοδομικών έργων σε στο νέο νομο θα ήταν βελτίωση.
Η εις ολόκληρον ευθύνη του πολίτη, (ο εργολάβος /κατασκευαστής δεν είναι καν συνυπεύθυνος) κυρίου του κτίσματος της ιδιωτικής οικοδομής εξακολουθεί και σήμερα να εφαρμόζεται από κατασκευαστές και τις ασφαλιστικές αρχές σύμφωνα με το άρθρο 8 του 1846/1951, παρόλο που ο πιο πρόσφατος νόμος 4488/2017, άρθρο 37, ορίζει τον εργοδότη ως τον «εργολάβο και (τον ) υπεργολάβο που έχουν αναλάβει την εκτέλεση της οικοδομικής εργασίας ή του τεχνικού έργου» – ο 1846/1951 είναι ακόμα σε ισχύ.
Ο αρχικός ορισμός του κυρίου της οικοδομής ως εργοδότη από τον 1846/1951, ήταν πιθανών το αποτέλεσμα της αδυναμίας των τότε ασφαλιστικών αρχών να εντοπίσουν τον εργολάβο ιδιωτικών έργων, ενώ ο κύριος της οικοδομής είναι πάντοτε εντοπίσιμος διασφαλίζοντας έτσι το δημόσιο συμφέρον.
Αυτό δεν ισχύει πλέων, γιατί ιη σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει στις αρχές να εντοπίσουν ηλεκτρονικά τους εργολάβους και κατασκευαστές που σαν εργοδότες, σύμφωνα με το νόμο 4488/2017 «υποχρεούνται να αναγγέλλουν ηλεκτρονικά στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΣΕΠΕ (ΟΠΣ-ΣΕΠΕ) το απασχολούμενο προσωπικό», λεπτομέρειες οι οποίες δεν είναι διαθέσιμες στον κύριο του έργου που σπάνια έχει γνώση των εργαζομένων και ούτε ορίζει τις συνθήκες εργασίας τους.
Επιπλέων η εφαρμογή του άρθρου 8 του 1846/1951 έχει δημιουργήσει και εξακολουθεί να δημιουργεί εκτεταμένη δυσλειτουργία και αδικίες προς τους ιδιώτες επενδυτές εξοχικών όπως αναφέρει σε γραπτή ερώτηση ο βουλευτής Χανίων κος Μπαλωμενάκης και 47 άλλοι βουλευτές. (Ερώτηση 5654 17/052017,
«Βελτίωση του τρόπου εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών οικοδομοτεχνικών έργων»),
Στην περίπτωση του 1846/1951, η νομοθεσία προσαρμόζεται στην αδυναμία επιτήρησης από της ασφαλιστικές αρχές που ίσχυε στο παρελθόν αντί να εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών και του δημοσίου συμφέροντος, ειδικά όταν η τεχνολογία επιτρέπει αποτελεσματική επιτήρηση κα την άμεση καταβολή των εισφορών όπως προβλέπει ο πρόσφατος ασφαλιστικός νόμος 4488/2017
1η παράγραφος
… ευθύνεται εις ολόκληρον και αλληλεγγύως με τον εργολάβο έναντι των εργαζομένων του τελευταίου για την καταβολή των οφειλόμενων αποδοχών, ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και των τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης,
οι οποίες δεν πρέπει να υπολείπονται αυτών των τακτικών υπαλλήλων του αναθέτοντος έμμεσου εργοδότη .
(Αρχή Ίσης αμοιβής για Ίση εργασία, όπως ισχύει για τις ΕΠΑ, προκειμένου να μη γίνεται χρήση των εργολαβιών προς αποφυγή πρόσληψης τακτικού προσωπικού, εισφοροαποφυγή/εισφοροδιαφυγή και απασχόλησης εργαζομένων με ελάχιστα εργατικά δικαιώματα (που απορρέουν από τη συμβατική του σχέση με τον τελευταίο ενεχόμενο εργοδότη ).
Ο 4052/2012 αναφέρει ότι στις επιχειρήσεις προσωρινής απασχόλησης στο άρθρο 115 μετάξι άλλον, στο στ)<>: οι όροι εργασίας και απασχόλησης που θα εφαρμόζονταν αν οι εργαζόμενοι είχαν προληφθεί απευθείας από τον έμμεσο εργοδότη για να καταλάβουν τη ιδία θέση και αφορούν ιδίως
i) Στη διάρκεια του χρόνου εργασίας, στις υπερωρίες, στα διαλείμματα, στις περιόδους ανάπαυσης, στη νυκτερινή εργασία, στις άδειες και τις αργίες αλλά και
ii) Στις αποδοχές
Εφόσον ο νόμος δίνει το δικαίωμα στους εργαζόμενους αυτών των εταιριών(ΕΠΑ) να έχουν την ίδια αμοιβή με τους εργαζόμενους των έμμεσων εργοδοτών ,τότε θα έπρεπε το ίδιο να συμβεί και με τους εργαζόμενους των εργολαβικών εταιριών που μέσω αυτών καλύπτουν οι έμμεσοι εργοδότες τις πάγιες και διαρκείς τους ανάγκες.
Δεν διευκρινίζεται , νομίζω, αν οι διατάξεις του άρθρου έχουν εφαρμογή και σε τεχνικά έργα, όταν αναθέτων είναι μια επιχείρηση.