Το άρθρο 23 του ν. 4611/2019 (Α΄ 73) διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 23
Πράξεις και συναλλαγές για τις οποίες απαιτείται η προσκόμιση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας
α) Για την είσπραξη εκκαθαρισμένων απαιτήσεων ή την εξόφληση τίτλων πληρωμής από το Δημόσιο και τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως καθορίζονται από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία, καθώς και από αυτούς που ενεργούν πληρωμές με εντολή ή εξουσιοδότησή τους, εφόσον το ακαθάριστο ποσό του κάθε τίτλου ή της κάθε εκκαθαρισμένης απαίτησης υπερβαίνει τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.
Οι διατάξεις της περ. ε΄ της παρ. 5 του άρθρου 8 του α.ν. 1846/1951 (Α΄ 179) εξακολουθούν να εφαρμόζονται, όπου απαιτείται αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας, ανεξαρτήτως ποσού. Το αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας προσκομίζεται από τον δικαιούχο στους διενεργούντες την πληρωμή ή την εξόφληση του τίτλου, κατά την πληρωμή ή την εξόφλησή του.
β) Για τη σύναψη και την ανανέωση συμβάσεων δανείων, πιστώσεων και χρηματοδοτήσεων από τράπεζες και λοιπά πιστωτικά ιδρύματα για ποσό άνω των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ, με την επιφύλαξη του άρθρου 27. Το αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας προσκομίζεται από τον αντισυμβαλλόμενο στην τράπεζα ή στο πιστωτικό ίδρυμα κατά τη σύναψη ή ανανέωση της δανειακής σύμβασης και κατά την εκτέλεση αυτής από τον εισπράττοντα.
γ) Γ ια τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς ανάληψης εκτέλεσης δημοσίων έργων ή προμηθειών από τον δημόσιο τομέα, προσκομίζεται η βεβαίωση του άρθρου 79 του ν. 4412/2016, από τον υπόχρεο στην υπηρεσία που υποβάλλεται η προσφορά.
δ) Για τη συμμετοχή ως μέλος σε κοινοπραξία ή ως εταίρος σε ομόρρυθμη, ετερόρρυθμη ή περιορισμένης ευθύνης εταιρεία, από τον συμμετέχοντα.
ε) Για την απόκτηση αθλητή από Τμήματα Αμειβόμενων Αθλητών (ΤΑΑ) και τις Αθλητικές Ανώνυμες Εταιρείες (ΑΑΕ). Το αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας προσκομίζεται από το ΤΑΑ ή την ΑΑΕ στην Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού, σύμφωνα με το άρθρο 93 του ν. 2725/1999 (Α΄ 121).
στ) Για τη μεταβίβαση ακινήτων λόγω πώλησης, γονικής παροχής ή δωρεάς από τον πωλητή, τον παρέχοντα τη γονική παροχή ή δωρεά, αντίστοιχα, με την επιφύλαξη του άρθρου 25, εφόσον είναι ή ήταν:
αα) Φυσικό πρόσωπο υποκείμενο καταβολής ασφαλιστικών εισφορών ή νομικό πρόσωπο οποιασδήποτε μορφής, κοινωνία αστικού δικαίου, αστική κερδοσκοπική ή μη εταιρεία, συμμετοχική ή αφανής εταιρεία, καθώς και κοινοπραξία.
ββ) Μέλος κοινοπραξίας, αστικής εταιρείας, ομόρρυθμης εταιρείας, ομόρρυθμο μέλος ετερόρρυθμης εταιρείας, διαχειριστής Ε.Π.Ε., διαχειριστής Ι.Κ.Ε, διευθύνων σύμβουλος, διευθυντής που ασκεί ή ασκούσε διοίκηση σε Α.Ε., διευθυντής, διαχειριστής, διευθύνων σύμβουλος συνεταιρισμού ή ένωσης συνεταιρισμών, διευθυντής, διαχειριστής και γενικά εντεταλμένος στη διοίκηση δημόσιας, δημοτικής και κοινοτικής επιχείρησης και εκμετάλλευσης κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ανεξάρτητα αν είναι νομικό πρόσωπο αλλοδαπής επιχείρησης και αλλοδαπού οργανισμού εγκατεστημένων στην Ελλάδα, ημεδαπού ή αλλοδαπού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εγκατεστημένου στην Ελλάδα και σε κάθε είδους ιδρύματα.
γγ) Υποκείμενο καταβολής ασφαλιστικών εισφορών οικοδομικών έργων, οι άδειες των οποίων εκδόθηκαν εντός της τελευταίας εικοσαετίας από τη σύνταξη της σχετικής συμβολαιογραφικής πράξης.
ζ) Για τη σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επί ακινήτου από τον παρέχοντα το εμπράγματο δικαίωμα, με την επιφύλαξη του άρθρου 25. Για τη σύσταση υποθήκης υπέρ του Δημοσίου και του του e-ΕΦΚΑ δεν απαιτείται αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας.
η) Για τη μεταβίβαση μεταχειρισμένων επαγγελματικών αυτοκινήτων, μηχανοκίνητων θαλασσίων σκαφών άνω των πέντε (5) μέτρων, ελικοπτέρων, ανεμοπτέρων, αεροσκαφών και επαγγελματικών σκαφών αλιείας από τον μεταβιβάζοντα. Ειδικά για τη μεταβίβαση οχημάτων δημοσίας χρήσης, το αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας προσκομίζεται με την επιφύλαξη των παρ. 5 έως 7 του άρθρου 19 του ν. 4530/2018 (Α΄ 40) και του άρθρου 26 του παρόντος νόμου.
θ) Για να γίνει δεκτός εργολήπτης σε δημοπρασία οποιουδήποτε τεχνικού έργου, απαιτείται η προσκόμιση στις επιτροπές δημοπρασίας βεβαίωσης σύμφωνα με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016. Δεν επιτρέπεται στις υπηρεσίες του Δημοσίου, των δήμων και κοινοτήτων, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, που προβλέπονται από το άρθρο 12 του π.δ. 178/2000 (Α΄ 165), η θεώρηση ή έγκριση μελετών, προϋπολογισμών, εκθέσεων, γνωματεύσεων, που εκδίδονται από μετόχους του Ταμείου, αν δεν προσαχθεί η κατά το προηγούμενο εδάφιο βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας.
ι) σε περίπτωση προσυμφώνου μεταβίβασης ποσοστών εξ αδιαιρέτου οικοπέδου στο πλαίσιο εργολαβικής σύμβασης με την οποία αναλαμβάνεται η ανέγερση πολυκατοικίας με αντιπαροχή, ο οικοπεδούχος υποχρεούται να προσκομίζει αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας μόνο κατά τη σύνταξη του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου με τον εργολάβο. Στη συνέχεια, ο οικοπεδούχος απαλλάσσεται από την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας κατά τη μεταβίβαση ποσοστών επί του οικοπέδου σε τρίτον, εφόσον κατά τη μεταβιβαστική δικαιοπραξία συμβάλλεται και ο εργολάβος. Στην περίπτωση αυτή το αποδεικτικό ενημερότητας προσκομίζεται από τον εργολάβο.
ια) για τη δρομολόγηση πλοίου σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στα άρθρα 3, 4 περ. α΄ και 7 του ν. 2932/2001 (Α’ 145).».
Το σχόλιο αφορά την περίπτωση ι) του προσυμφώνου μεταβίβασης ποσοστών εξ αδιαιρέτου οικοπέδου στο πλαίσιο εργολαβικής σύμβασης με την οποία αναλαμβάνεται η ανέγερση πολυκατοικίας με αντιπαροχή.
Το εργολαβικό προσύμφωνο είναι μια υποσχετική δικαιοπραξία, με την οποία δεν επέρχονται εμπράγματες μεταβολές. Επιπλέον στη περίπτωση του προσυμφώνου μεταβίβασης ποσοστών εξ αδιαιρέτου οικοπέδου στο πλαίσιο εργολαβικής σύμβασης, με την οποία αναλαμβάνεται η ανέγερση πολυκατοικίας με αντιπαροχή, το αντάλλαγμα δεν είναι χρήματα αλλά διαμερίσματα που θα μεταβιβαστούν είτε στον εργoλάβο είτε σε τρίτο και το αντάλλαγμα θα εισπραχθεί από τον εργολάβο.
Για τους λόγους αυτούς το εργολαβικό προσύμφωνο δεν επιβαρύνεται με κανενός είδους πιστοποιητικό πλην αυτού του ΕΝΦΙΑ.
Η πρόβλεψη στο Σ/Ν της διαβούλευσης να υποχρεούται ο οικοπεδούχος να προσκομίζει αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας κατά τη σύνταξη του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου με τον εργολάβο αποτελεί κατ’ αρχάς αντινομία σε σχέση με την περίπτωση στ) του άρθρου 23 Ν.4611/2019, σύμφωνα με την οποία για τη μεταβίβαση ακινήτων λόγω πώλησης, γονικής παροχής ή δωρεάς η προσκόμιση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ζητείται από τον πωλητή, τον παρέχοντα τη γονική παροχή ή δωρεά, αντίστοιχα.
Συνεπώς και κατά ακολουθία των όσων ισχύουν και για τη προσκόμιση της φορολογικής ενημερότητας, θα έπρεπε να ζητείται το αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας μόνον κατά την εμπράγματη δικαιοπραξία και μόνον από τον εργολάβο.
Η επιβάρυνση της υποσχετικής δικαιοπραξίας με το πιστοποιητικό ασφαλιστικής ενημερότητας ουδόλως ενισχύει τα έσοδα του ΕΦΚΑ καθώς αν δεν συνταχθεί εν τέλει το εργολαβικό προσύμφωνο λόγω τυχόν ασφαλιστικών οφειλών του οικοπεδούχου, ουδέποτε θα δομηθεί η πολυκατοικία και ο ΕΦΚΑ ποτέ δεν θα λάβει ούτε καν μέρος των οφειλόμενων εισφορών. Τουναντίον η ολοκλήρωση της πολυκατοικίας θα δημιουργήσει κύκλο μεταβιβάσεων από τις οποίες τόσο ο ΕΦΚΑ όσο και το Ελληνικό Δημόσιο θα έχει λαμβάνειν.
Με τη συγκεκριμένη διάταξη του Σ/Ν της διαβούλευσης η οικοδομική δραστηριότητα που μόλις δειλά έχει αρχίσει να αναπτύσσεται με το σύστημα της αντιπαροχής αποδίδοντας πολύτιμα έσοδα – οξυγόνο στην ελληνική οικονομία, θα σταματήσει, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα δημόσια έσοδα.