Στην παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 4538/2018 (Α’ 85), αντικαθίσταται η περ. α‘, τροποποιείται η περ. γ’ ως προς τα αναφερόμενα αδικήματα και το άρθρο 8 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 8
Ανάδοχοι γονείς – προϋποθέσεις
- Κατάλληλοι για να γίνουν ανάδοχοι, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, είναι οικογένειες που αποτελούνται από συζύγους ή έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά, ή μεμονωμένα άτομα, άγαμα, ή διαζευγμένα, ή σε χηρεία, με ή χωρίς παιδιά, που μπορεί να είναι συγγενείς εξ αίματος οποιουδήποτε βαθμού με το ανήλικο τέκνο (συγγενική αναδοχή). Μεταξύ περισσοτέρων κατάλληλων υποψήφιων αναδόχων γονέων η επιλογή γίνεται πάντα με γνώμονα το συμφέρον του ανηλίκου, υπό το πρίσμα και της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού, που κυρώθηκε με το ν. 2101/1992 (Α’ 192). Η συγγενική αναδοχή πρέπει να προτιμάται.
- Η τοποθέτηση ανηλίκου σε ανάδοχους γονείς επιτρέπεται εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
α. οι ανάδοχοι γονείς έχουν συμπληρώσει τα εικοσιπέντε (25) έτη και δεν έχουν υπερβεί τα εβδομήντα πέντε (75), έχουν δε διαφορά ηλικίας από το αναδεχόμενο άτομο τουλάχιστον δεκαοκτώ (18), αλλά όχι και περισσότερο από εξήντα (60) έτη. Σε περίπτωση αναδοχής από δύο συζύγους ή έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, οι ηλικιακές προϋποθέσεις αρκεί να συντρέχουν στο πρόσωπο μόνο του ενός. Σε περίπτωση αναδοχής τέκνου του συζύγου ή του ετέρου μέρους του συμφώνου συμβίωσης, η αναδοχή επιτρέπεται και όταν υπάρχει διαφορά ηλικίας μικρότερη των δεκαοκτώ (18), αλλά όχι κάτω των δεκαπέντε (15) ετών. Οι ανωτέρω περιορισμοί της ηλικίας δεν ισχύουν για την περίπτωση της συγγενικής αναδοχής,
β. οι ανάδοχοι γονείς έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία, ιδίως μάλιστα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα. Οι συνοικούντες των αναδόχων γονέων δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα και έχουν καλή ψυχική υγεία,
γ. οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς δεν έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα ή δεν εκκρεμεί σε βάρος τους ποινική δίωξη για τα αδικήματα που επισύρουν έκπτωση από τη γονική μέριμνα, σύμφωνα με το άρθρο 1537 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α’ 164), ή για τα αδικήματα του 19ου κεφαλαίου του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95) που στρέφονται σε βάρος ανηλίκων, ληστείας, καθώς και για όσα προβλέπονται από τη νομοθεσία για τα ναρκωτικά ή την εμπορία οργάνων,
δ. οι ανάδοχοι γονείς έχουν αποδεδειγμένα τη δυνατότητα να καλύψουν τα βασικά έξοδα διατροφής, μόρφωσης και ιατρικής περίθαλψης του ανάδοχου τέκνου, διαθέτοντας επαρκείς προς τούτο οικονομικούς πόρους και καταβάλλοντας προσωπική φροντίδα,
ε. οι ανάδοχοι γονείς είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Αναδόχων Γονέων της παρ. 1 του άρθρου 6. Σε απρόβλεπτες ή επείγουσες περιπτώσεις, όπως ενδεικτικά αναφέρεται ο αιφνίδιος θάνατος των γονέων, η εγκληματική ενέργεια μεταξύ των γονέων, η απροειδοποίητη εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας από τους γονείς, η ως άνω προηγούμενη εγγραφή των αναδόχων γονέων στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Αναδόχων Γονέων της παρ. 1 του άρθρου 6 δύναται να παραλειφθεί, εφόσον πρόκειται για συγγενική αναδοχή. Οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στις περ. β’, γ’ και δ’ πρέπει να συντρέχουν καθ’ όλη τη διάρκεια της αναδοχής».
Θεωρούμε ότι χρειάζεται διευκρίνιση ο όρος « μεταδοτικά νοσήματα». Θα ήταν καλύτερο να υπάρξει συμπλήρωση με την επισήμανση «εφόσον κρίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό ότι εξαιτίας της ασθένειας η υγεία και ευρωστία του παιδιού τίθενται σε κίνδυνο». Διαφορετικά το άρθρο αυτό υπάρχει κίνδυνος να συνιστά κατάφωρη διάκριση σε βάρος των ασθενών.
Στην παρ. β. αναφέρεται ότι οι ανάδοχοι γονείς έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία, ιδίως μάλιστα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα.
Κρίνουμε ότι πρέπει να απαλειφθεί ο όρος «σωματική υγεία», διότι δεν είναι ξεκάθαρο τι σημαίνει και αποτελεί διάκριση. Δηλαδή, άτομο με κινητική αναπηρία, ή διαβήτη, δεν θεωρείται σωματικά υγιές για να γίνει ανάδοχος γονέας?
Η διαφορά των 60 χρόνων μεταξύ ανάδοχων γονέων και παιδιών είναι υπερβολική. Δεν μιλάμε για παπού και γιαγιά, ενώ υπάρχουν γονείς, μιλάμε για ανθρώπους που θα παίξουν το ρόλο του γονιού. Θα μπορούσε το ανώτατο όριο για τη γυναίκα-ανάδοχη μητέρα ή τον μόνο γονέα πατέρα-ανάδοχο να είναι το νομικό όριο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (50 χρόνια).
Επομένως, για την περίπτωση της αναδοχής παιδιού στο ανώτατο όριο ανηλικότητας (17 ετών) ο ανάδοχος γονιός μπορεί να είναι το ανώτατο 67 ετών. Αλλιώς είναι εξαιρετικά δύσκολο ένας ηλικιωμένος 75 ετών να μπορέσει να φροντίσει έναν έφηβο 15 ετών που, λόγω των υσκολιών διαβίωσης που έχει αντιμετωπίσει ως τότε, το πιθανότερο είναι ότι θα έχει δύσκολες συμπεριφορές.
Προτείνουμε να αποσαφηνιστούν οι προδιαγραφές σχετικά με την καλή σωματική, διανοητική, ψυχική υγεία. Οφείλουμε να προστατέψουμε τη διαδικασία από διακρίσεις, πάντα με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.
Προτείνουμε επίσης να επεκταθεί η κατ’ εξαίρεση αναδοχή, εκτός μητρώου, απευθείας σε ανάθεση, για παιδιά με αναπηρία. Η προώθηση και ενίσχυση της αναδοχής παιδιών με αναπηρία είναι ένα μείζον θέμα για το οποίο θα καταβάλλουμε προτάσεις στο Υπουργείο – η εν λόγω πρόταση απευθείας αναδοχών αποτελεί ένα από πολλά μέτρα που προτείνουμε.
1)Η διαφορά των 60 χρόνων μεταξύ των ανάδοχων γονέων και των αναδεχόμενων παιδιών δεν διασφαλίζει τη σωστή ανάπτυξη ενός παιδιού. Δεν είναι δυνατόν ένας άνθρωπος 60 χρονών να μπορεί να γίνει ανάδοχος ενός βρέφους, δεν έχει ούτε τις σωματικές, ούτε τις ψυχικές δυνάμεις να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ως γονιός. Δεν είναι σαν να είναι παππούς ή γιαγιά σε εγγόνι, Εκεί υπάρχει ο γονιός και οι ρόλοι είναι συμπληρωματικοί. Εδώ μιλάμε για σχέση γονιού-παιδιού.
2)Το όριο των 75 ετών για την αναδοχή ενός παιδιού 15 χρονών είναι υπερβολικό. Ας μην ξεχνάμε ότι το παιδί κατά κανόνα προέρχεται είτε από ιδρυματικό, είτε από κακοποιητικό περιβάλλον, και τις περισσότερες φορές παρουσιάζει συμπεριφορές πολύ δύσκολα διαχειρίσιμες από τον ανάδοχο, πόσο μάλιστα αν αυτός είναι τόσο προχωρημένης ηλικίας.
Η διαφορά των 60 χρόνων και το όριο των 75 χρόνων θα μπορούσαν να είναι ανεκτά στη περίπτωση ειδικά εκπαιδευμένων και συνειδητοποιημένων αναδόχων, που θα λειτουργούσαν ως παππούδες ενός παιδιού και θα είχαν δεξιότητες να χειριστούν το θέμα απωλειών (υγείας ή ζωής) επί εδάφους εμπειριών σοβαρών απωλειών του παιδιού. Στην Ελλάδα όμως, ακόμα η αναδοχή (συχνά σκόπιμα αλλά και μη σκόπιμα) συγχέεται με την υιοθεσία. Χρειάζεται λοιπόν να γίνουν παράλληλα όλα όσα θα υποστηρίξουν αυτές τις ιδιαίτερες αναδοχές (εκπαίδευση επιπλέον, συχνή υποστήριξη, δικτύωση υπηρεσιών ανά περίπτωση, διασφάλιση ότι δεν πρόκειται για καλυμμένη υιοθεσία κ.λπ.). Θα γίνουν;
Στην παρ. 2 εδ.1
Το όριο των 75 ετών είναι υπερβολικό, πολύ περισσότερο γιατί ένα παιδί 15 χρόνων μπορεί θεωρητικά να τοποθετηθεί σε ζευγάρι αναδόχων τόσο μεγάλης ηλικίας που προσιδιάζουν σε παππού και γιαγιά και όχι σε γονείς. Σε μια περίοδο ζωής (εφηβεία) που τα παιδιά χρειάζονται πρόσωπα πρότυπα και γνώστες των ζητημάτων που αφορούν στη γενιά τους, εγρήγορση και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση προβλημάτων της εφηβείας, προτείνεται ένα απαράδεκτα υψηλό ηλικιακό όριο υποψηφίων αναδόχων. Στην αναδοχή δεν έπρεπε να υπάρχουν καθόλου όρια ηλικίας, τα οποία στην πραγματικότητα με την τροποποίηση αυτή ούτως ή άλλως δεν υφίστανται στην πράξη και τα οποία όπως έχουμε επανειλημμένα εντοπίσει δεν παίζουν κανένα ρόλο εφόσον κρίνεται η καταλληλότητα του υποψηφίου αναδόχου γονέα, ευρύτερα από τον κοινωνικό λειτουργό με διάφορα κριτήρια, μέσα στην οποία εντάσσεται η ηλικία αλλά και η προσωπικότητα ενός ανθρώπου ανεξάρτητα από αυτήν, και επανεξετάζεται από το δικαστήριο. Το νομοσχέδιο πάει να διορθώσει ένα λάθος (τα όρια ηλικίας που έθεσε ο 4538/2018 ενώ δεν έπρεπε) με νέα όρια που δεν ασκούν και δεν πρέπει καμιά επιρροή. Πρέπει να διαγραφεί εντελώς το κριτήριο του ορίου ηλικίας προς τα πάνω και να γραφεί ότι «οι ανάδοχοι γονείς πρέπει να έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον το 25ο όριο της ηλικίας τους και η διαφορά με τον ανήλικο να είναι τουλάχιστον 18 χρόνια.
Στην παρ. 6 πρέπει να προστεθεί για το συμφέρον του παιδιού «η ως άνω προηγούμενη εγγραφή των αναδόχων γονέων στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Αναδόχων Γονέων της παρ. 1 του άρθρου 6 δύναται να παραλειφθεί, εφόσον πρόκειται για συγγενική αναδοχή «ή για αναδοχή από πρόσωπο του στενού φιλικού ή κοινωνικού περιβάλλοντος του ανηλίκου». Η περίπτωση αυτή καταλαμβάνει τις περιπτώσεις όπου ένα παιδί αιφνίδια βρίσκεται χωρίς τη φυσική του οικογένεια και τα κοντινότερα σε αυτό πρόσωπα δεν είναι συγγενικά αλλά από το περιβάλλον της γειτονιάς ή του σχολείου με τα οποία το παιδί διατηρεί στενούς συναισθηματικούς δεσμούς και γίνεται προσωρινή («πυροσβεστική») φιλοξενία. Εννοείται ότι θα ακολουθήσει η απαιτούμενη εξειδικευμένη κοινωνική έρευνα όταν πρόκειται το παιδί να παραμείνει μονιμότερα στην οικογένεια που το υποστήριξε στη δύσκολη στιγμή της ζωής του για να αποφύγει την αιφνίδια εισαγωγή στο ίδρυμα.
Σχετικά με το εδάφιο 2 της παρ. 1 του άρθρου:
Δεδομένου ότι η σύνδεση αναδόχων γονέων και παιδιών από το Μητρώο Ανηλίκων γίνεται μέσω του συστήματος της ηλεκτρονικής πλατφόρμας δεν γίνεται κατανοητό ποιός είναι εκείνος που κρίνει το συμφέρον του παιδιού και μεταξύ ποιών. Καθώς επιλέγεται υποψήφιος ανάδοχος γονέας με βάση τα όσα δήλωσε στην αίτησή του στο anynet.gr μέχρι σήμερα, το μόνο κριτήριο που εφαρμόζεται είναι αυτό της σειράς προτεραιότητας (που αντιλαμβάνεται το ηλεκτρονικό σύστημα) για τα παιδιά «με ζήτηση» και μάλιστα χωρίς καθόλου να ισχύει το συμφέρον του παιδιού, αφού πολλές φορές μεταφέρθηκαν παιδιά από τη μια άκρη της χώρας στην άλλη ή παιδιά που στερούνται κάθε δυνατότητα επαφής με αδέλφια ή άλλους συγγενείς γιατί απομακρύνονται τόσο πολύ και διακόπτονται και οι δεσμοί που υπάρχουν. Προκειμένου δε το σύστημα να διορθώσει το»λάθος»αυτό, υποχρεώνει τους αναδόχους να συμφωνήσουν πως για την επικοινωνία θα κάνουν μεγάλες αποστάσεις με ίδιες δαπάνες και μεγάλη ταλαιπωρία των ίδιων και των παιδιών. Αυτό δείχνει έμμεσο στόχο, τη διακοπή της επικοινωνίας του παιδιού με τα πρόσωπα του φυσικού οικογενειακού του περιβάλλοντος.
Στη διάταξη αυτή θα έπρεπε να συμπληρωθεί ότι «μεταξύ περισσοτέρων κατάλληλων υποψηφίων αναδόχων γονέων η επιλογή γίνεται πάντα με γνώμονα το συμφέρον του ανηλίκου, υπό το πρίσμα και της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού, που κυρώθηκε με το ν. 2101/1992 (Α’ 192) και λαμβάνοντας υπόψη α) τη γεωγραφική περιφέρεια κατοικίας των υποψηφίων αναδόχων γονέων ώστε η αναδοχή του παιδιού να γίνεται εντός των ορίων της Περιφέρειας (μία εκ των 13) της κατοικίας του ή αν αυτό δεν είναι δυνατόν σε γειτονικές Περιφέρειες και μόνο αν δεν υπάρχει διαθέσιμη ανάδοχη οικογένεια σε περισσότερο απομακρυσμένες περιφέρειες της χώρας και β) την ύπαρξη γονέων, αδελφών, συγγενών και φιλικών προσώπων στον αρχικό τόπο κατοικίας του ανηλίκου ώστε να είναι ευχερής η επικοινωνία και μόνο σε περίπτωση που δεν συμφέρει στον ανήλικο να εγκρίνεται η απομάκρυνσή του από τον αρχικό τόπο κατοικίας του.
θεωρώ πως η αύξηση του ηλικιακού ορίου είναι σωστή αλλα κατά την άποψη μου δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 67 έτη λόγω των ιδιαίτερων απαιτήσεων του ρόλου του αναδόχου
Πιστεύω στην αύξηση του ορίου ηλικίας , όμως θεωρω τα 75 έτη πολύ μεγάλη ηλικία για ανταπόκριση στις απαιτήσεις της αναδοχής . Νομίζω ότι το 67ο έτος θα έπρεπε να είναι το μεγαλύτερο ηλικιακό όριο