Άρθρο 05 Ορισμός Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων
- Σε κάθε μονάδα των Φορέων Παιδικής Προστασίας ορίζεται Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων. Ο Φορέας Παιδικής Προστασίας υποχρεούται να αναρτά σε εμφανές σημείο των κοινόχρηστων χώρων της μονάδας το όνομα, τα στοιχεία επικοινωνίας και τα κανάλια επικοινωνίας με τον Υπεύθυνο Προστασίας Ανηλίκων.
- Τα καθήκοντα Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων ανατίθενται από τον Διευθυντή της μονάδας ή το φυσικό πρόσωπο που διευθύνει ή προΐσταται του οικείου Φορέα Παιδικής Προστασίας που συστήνεται και λειτουργεί από δήμους ή νομικά πρόσωπα αυτών σε μέλος του προσωπικού, κοινωνικό λειτουργό ή ψυχολόγο. Αν στη μονάδα δεν απασχολείται προσωπικό των ανωτέρω ειδικοτήτων, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του Διευθυντή της μονάδας ή του φυσικού προσώπου που διευθύνει ή προΐσταται του οικείου Φορέα Παιδικής Προστασίας που συστήνεται και λειτουργεί από δήμους ή νομικά πρόσωπα αυτών, Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων ορίζεται μέλος του προσωπικού, ειδικότητας που σχετίζεται με την παιδική προστασία. Η απόφαση ορισμού Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων κοινοποιείται στην αδειοδοτούσα αρχή εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος. Από την υποχρέωση κοινοποίησης του τρίτου εδαφίου εξαιρούνται οι Φορείς Παιδικής Προστασίας που λειτουργούν εντός υπηρεσίας δήμων.
- Πριν την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων προσκομίζει το αντίγραφο ποινικού μητρώου του άρθρου 3. Στις περιπτώσεις Φορέων Παιδικής Προστασίας δημοσίου δικαίου το εν λόγω αντίγραφο αναζητείται αυτεπαγγέλτως.
- Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων δεσμεύεται από την υποχρέωση τήρησης απορρήτου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του.
Πλοήγηση στη Διαβούλευση
- Άρθρο 05 Ορισμός Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων
Προτείνεται οι φορείς παιδικής προστασίας να τοποθετούν σε ασφαλές και εμφανές σημείο κυτίο παραπόνων, στο οποίο δεν θα έχουν πρόσβαση το προσωπικό που απασχολείται στην δομή. Επίσης, θα πρέπει ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων να έχει εκπαιδευτεί και καταρτιστεί σε θέματα παιδικής προστασίας.
Για τον ορισμό του Υπευθύνου Παιδικής Προστασίας είναι σκόπιμο να προσδιοριστούν τα κριτήρια και οι προδιαγραφές επιλογής, ο χρόνος θητείας, ό ρόλος και να θεσπιστεί κοινό πρωτόκολλο διαχείρισης των περιπτώσεων τόσο για τους δημόσιους όσο και για τους ιδιωτικούς φορείς.
Επίσης είναι σημαντικό ο Υπεύθυνος Παιδικής Προστασίας πέραν του ποινικού μητρώου να προσκομίζει πιστοποιητικό περί μη άσκησης δίωξης για τα αδικήματα της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του εν λόγω νόμου σε ετήσια βάση.
Για την αποφυγή της μετρίασης των περιστατικών που γνωστοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του νομοσχεδίου και προκειμένου να ενισχυθεί η ουσιαστική εφαρμογή και συμμόρφωση με την υποχρέωση αναφοράς και έγκαιρης αντιμετώπισης περιστατικών κακοποίησης ή/και παραμέλησης ανηλίκων, συμπεριλαμβανομένων των ανηλίκων με αναπηρία, που τελούν υπό την προστασία Φορέων Παιδικής Προστασίας, κρίνεται σκόπιμη η εισαγωγή περαιτέρω διασφαλίσεων / εγγυήσεων αναφορικά με το περίγραμμα απασχόλησης του «Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων».
Ως εκ τούτου, προτείνεται η αντικατάσταση του άρθρου 5 ως ακολούθως:
«1. Σε κάθε μονάδα των Φορέων Παιδικής Προστασίας ορίζεται Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων. Ο Φορέας Παιδικής Προστασίας υποχρεούται να αναρτά [….].
2. Τα καθήκοντα Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων ανατίθενται από τον Διευθυντή της μονάδας ή το φυσικό πρόσωπο που διευθύνει ή προΐσταται του οικείου Φορέα Παιδικής Προστασίας που συστήνεται και λειτουργεί από δήμους ή νομικά πρόσωπα αυτών σε μέλος του προσωπικού, κοινωνικό λειτουργό ή ψυχολόγο. […]
3. Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων προάγει, εντός της μονάδας του Φορέα Παιδικής Προστασίας, την κουλτούρα για την έγκαιρη αντιμετώπιση περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης των ανηλίκων που τελούν υπό την προστασία του φορέα. Στα ελάχιστα καθήκοντά του περιλαμβάνονται η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κάθε δυνητικού προσώπου που προβαίνει σε αναφορά περιστατικού κακοποίησης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2, σχετικά με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα νόμο και άλλες διατάξεις περί προστασίας ανηλίκων, καθώς και η συμβουλευτική καθοδήγηση σχετικά με το φάσμα των πρακτικών, συστημάτων, στρατηγικών και εργαλείων επικοινωνίας που είναι αναγκαία/ες για την ουσιαστική εκπλήρωση των υποχρεώσεων αυτών, συμπεριλαμβανομένης της επαυξητικής και εναλλακτικής επικοινωνίας για περιπτώσεις ατόμων με αναπηρία όταν κρίνεται αναγκαίος ο διαφορετικός τρόπος επικοινωνίας.
ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
• Προτείνεται η κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση με λεπτομερή ρύθμιση για εξειδικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης των ανθρώπων αναφοράς ώστε τα εν λόγω πρόσωπα να γνωρίζουν τι είναι η κακοποίηση και παραμέληση, ποιες είναι οι μορφές τους, ποιες οι επιπτώσεις τους.
• Προτείνεται η πρόβλεψη για εξειδικευμένα και εύχρηστα εκπαιδευτικά εργαλεία για τον Άνθρωπο Αναφοράς, που θα τον καθοδηγούν χωρίς να του αφήνουν περιθώρια λάθους, συμπληρωματικά με τη σωστή εκπαίδευση και τη συνεχή υποστήριξη, όποτε την χρειαστεί.
• Προτείνεται η εισαγωγή ρύθμισης ώστε οι εκπαιδεύσεις των ανθρώπων αναφοράς θα να γίνονται «δια ζώσης». Είναι απαραίτητο να είναι σε θέση να συζητήσουν, να λύσουν τις απορίες τους, να «γνωρίσουν» τους εκπαιδευτές τους και να τους δοθεί η δυνατότητα να έρθουν πιο κοντά και να νιώσουν την απαραίτητη οικειότητα που θα τους επιτρέψει να ζητήσουν βοήθεια, όποτε την χρειαστούν.
• Η ενδελεχής εκπαίδευση του Ανθρώπου Αναφοράς θα βοηθήσει στην αποτροπή αναφορών και καταγγελιών ως αποτέλεσμα υπερβάλλοντα ζήλου και φυσικά ελλιπών γνώσεων.
Προτείνεται η σαφής και συγκεκριμένη περιγραφή για τις ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ του Υπεύθυνου Προστασίας, που θα λαμβάνει υπόψη τα παρακάτω:
• Ο Υπεύθυνος Προστασίας θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις και τυπικά προσόντα, προκειμένου να είναι σε θέση να εκπαιδευτεί και να λειτουργήσει επί μακρόν, πριν «απογοητευτεί» και «παραιτηθεί» της προσπάθειας.
• Θα πρέπει, ανεξάρτητα από την εκπαίδευση που θα λάβει, να έχει τα ψυχικά χαρίσματα που θα τον βοηθήσουν να φέρει εις πέρας τον ρόλο του, με κύριο το χάρισμα της ενσυναίσθησης, αλλά και της δυναμικότητας, προκειμένου να λειτουργήσει ως local champion, ως «επικεφαλής» και εμπνευστής μίας συλλογικής προσπάθειας.
• Από τη σχετική διεθνή βιβλιογραφία προκύπτει ότι ο άνθρωπος αυτός θα πρέπει να βρίσκεται και κοντά στους συναδέλφους του, ώστε να μπορεί να συζητά μαζί τους.
• Ο προκαθορισμός του ρόλου του Ανθρώπου Αναφοράς, θα πρέπει να γίνει προσεκτικά, να σχεδιαστεί και να αποτυπωθεί με σαφήνεια, ώστε να είναι πολύ ξεκάθαρο τι κάνει και πώς το κάνει.
«…Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων ορίζεται μέλος του προσωπικού, ειδικότητας που σχετίζεται με την παιδική προστασία».
Θα πρέπει οπωσδήποτε να προσδιορισθούν οι «ειδικότητες που σχετίζονται με την παιδική προστασία».
Για παράδειγμα, περιλαμβάνονται οι βρεφονηπιοκόμοι, νηπιαγωγοί, εκπαιδευτικοί κτλ;
Αν όχι, ποιες άλλες ειδικότητες και με τι πτυχίο.
Ορίζοντας ένα άτομο υπέυθυνο ανά δομή, εργαζόμενο της δομής, που αναφέρεται στον διευθυντή ή στον διοικητή, δημιουργείται πεδίο για νέες σχέσεις εξάρτησης, που μάλλον συναλλαγή και απόκρυψη μπορούν να φέρουν, παρά αποκάλυψη.
Όσο ικανός και επιστημονικά καταρτισμένος να είναι αυτός, δεν είναι εύκολο να «σπάσει αυγά» και να βγάλει στο φως κακοποιητικές συμπεριφορές, είτε από εργαζόμενους ή/και στελέχη διοίκησης της δομής, είτε από το οικογενειακό περιβάλλον.
Μονη λύση είναι η λειτουργία μιας ανεξάρτητης ομάδας ειδικών επιστημόνων, με εξειδίκευση στην αντιμετώπιση περιστατικών κακοποίησης, ανά δήμο ή δημοτικό διαμέρισμα στις μεγάλες πόλεις, που θα προσληφθεί γι αυτή την αποκλειστική αρμοδιότητα. Η ομάδα θα κάνει κάθε μέρα τον γύρο των δομών προστασίας παιδιού στην περιοχή αρμοδιότητάς της και θα δημιουργεί σχέσεις οικειότητας με παιδιά, προσωπικόκαι γονείς, για να μπορέσει να ανιχνεύσει κακοποιητικές συμπεριφορές εντός και εκτός δομής. Αυτή η ομάδα, ως σώμα θα απευθύνεται στον εισαγγελέα ανηλίκων και θα κάνει ό,τι χρειάζεται ώστε, και η υπόθεση να πάρει το δρόμο της ως προς ποινικές ευθύνες, και το ανήλικο θύμα να βοηθηθεί να ξεπεράσει το τραύμα.Θα πληρώνεται και θα καλύπτεται νομικά από τον όποιο φορέα (δημόσιο ή ιδιωτικό) ορισθεί αρμόδιος να τη συστήσει
Για την αποφυγή της μετρίασης των περιστατικών που γνωστοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του νομοσχεδίου και προκειμένου να ενισχυθεί η ουσιαστική εφαρμογή και συμμόρφωση με την υποχρέωση αναφοράς και έγκαιρης αντιμετώπισης περιστατικών κακοποίησης ή/και παραμέλησης ανηλίκων, συμπεριλαμβανομένων των ανηλίκων με αναπηρία, που τελούν υπό την προστασία Φορέων Παιδικής Προστασίας, κρίνεται σκόπιμη η εισαγωγή περαιτέρω διασφαλίσεων / εγγυήσεων αναφορικά με το περίγραμμα απασχόλησης του «Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων».
Ειδικότερα, προτείνεται η προσθήκη παραγράφου στο άρθρο 5, ως εξής:
1. Σε κάθε μονάδα των Φορέων Παιδικής Προστασίας ορίζεται Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων. Ο Φορέας Παιδικής Προστασίας υποχρεούται να αναρτά [….].
2. Τα καθήκοντα Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων ανατίθενται από τον Διευθυντή της μονάδας ή το φυσικό πρόσωπο που διευθύνει ή προΐσταται του οικείου Φορέα Παιδικής Προστασίας που συστήνεται και λειτουργεί από δήμους ή νομικά πρόσωπα αυτών σε μέλος του προσωπικού, κοινωνικό λειτουργό ή ψυχολόγο. […]
3. Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων προάγει, εντός της μονάδας του Φορέα Παιδικής Προστασίας, την κουλτούρα για την έγκαιρη αντιμετώπιση περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης των ανηλίκων που τελούν υπό την προστασία του φορέα. Στα ελάχιστα καθήκοντά του περιλαμβάνονται η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κάθε δυνητικού προσώπου που προβαίνει σε αναφορά περιστατικού κακοποίησης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2, σχετικά με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα νόμο και άλλες διατάξεις περί προστασίας ανηλίκων, καθώς και η συμβουλευτική καθοδήγηση σχετικά με το φάσμα των πρακτικών, συστημάτων, στρατηγικών και εργαλείων επικοινωνίας που είναι αναγκαία/ες για την ουσιαστική εκπλήρωση των υποχρεώσεων αυτών, συμπεριλαμβανομένης της επαυξητικής και εναλλακτικής επικοινωνίας για περιπτώσεις ατόμων με αναπηρία όταν κρίνεται αναγκαίος ο διαφορετικός τρόπος επικοινωνίας.
(3 – διαγρ). 4. Πριν την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων προσκομίζει το αντίγραφο ποινικού μητρώου του άρθρου 3. Στις περιπτώσεις Φορέων Παιδικής Προστασίας δημοσίου δικαίου το εν λόγω αντίγραφο αναζητείται αυτεπαγγέλτως.
(4 – διαγρ). 5. Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων δεσμεύεται από την υποχρέωση τήρησης απορρήτου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του.
Πρόκειται για σημαντικά θετική παρέμβαση στη λειτουργία των δομών Παιδικής Προστασίας. Καταρχήν, είναι σημαντικό να αποσαφηνιστούν και να εξειδικευτούν ο ρόλος, οι προδιαγραφές επιλογής, οι διαδικασίες εσωτερικά και οι προδιαγραφές εκπαίδευσης του Υπευθύνου Προστασίας Ανηλίκων, καθώς και να θεσμοθετηθούν πρωτόκολλα που να θεσμοθετούν τη λειτουργία του ρόλου αυτού σε σχέση με το προσωπικό της δομής, τους γονείς, τα ίδια τα παιδιά.
Επιπλέον, και ίσως το σημαντικότερο, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να θεσμοθετηθεί μια ενιαία και Εθνική Πολιτική Παιδικής Προστασίας για όλες τις δομές και τους φορείς πανελλαδικά, που να προβλέπει και να θεσμοθετεί όχι μόνο την πρόληψη και διερεύνηση της κακοποίησης αλλά και την υψηλής ποιότητας προστασία στα παιδιά σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας του κάθε φορέα.
Τέλος, τονίζουμε την σημασία της απαραίτητης πλαισίωσης των θυμάτων κακοποίησης κατά τη διάρκεια της δικανικής εξέτασης, μέσω της λειτουργίας των Σπιτιών του Παιδιού, που ακόμα δεν έχουν λειτουργήσει παρά την θεσμοθέτησή τους το 2017.
Υποχρεωτική η 15νθήμερη τουλάχιστον-εποπτεία
Τι θα γίνει με τις Φορείς παιδικής προστασίας που λειτουργούν υπό την εποπτεία της εκκλησίας και 1.ο /η υπεύθυνος/η έχει μόνο την ιδιότητα του παπά ή καλόγρια- θ’ αντικατασταθούν από επιστημονικό προσωπικό; 2. Θα συνεχίσουν την λειτουργία τους;
Άρθρο 05 Ορισμός Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων
Σε κάθε μονάδα των Φορέων Παιδικής Προστασίας ορίζεται Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων. Ο Φορέας Παιδικής Προστασίας υποχρεούται να αναρτά σε εμφανές σημείο των κοινόχρηστων χώρων της μονάδας το όνομα, τα στοιχεία επικοινωνίας και τα κανάλια επικοινωνίας με τον Υπεύθυνο Προστασίας Ανηλίκων.
Τα καθήκοντα Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων ανατίθενται από τον Διευθυντή της μονάδας ή το φυσικό πρόσωπο που διευθύνει ή προΐσταται του οικείου Φορέα Παιδικής Προστασίας που συστήνεται και λειτουργεί από δήμους ή νομικά πρόσωπα αυτών σε μέλος του προσωπικού, κοινωνικό λειτουργό ή ψυχολόγο. Αν στη μονάδα δεν απασχολείται προσωπικό των ανωτέρω ειδικοτήτων, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του Διευθυντή της μονάδας ή του φυσικού προσώπου που διευθύνει ή προΐσταται του οικείου Φορέα Παιδικής Προστασίας που συστήνεται και λειτουργεί από δήμους ή νομικά πρόσωπα αυτών, Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων ορίζεται μέλος του προσωπικού, ειδικότητας που σχετίζεται με την παιδική προστασία. Η απόφαση ορισμού Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων κοινοποιείται στην αδειοδοτούσα αρχή εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος. Από την υποχρέωση κοινοποίησης του τρίτου εδαφίου εξαιρούνται οι Φορείς Παιδικής Προστασίας που λειτουργούν εντός υπηρεσίας δήμων.
Πριν την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων προσκομίζει το αντίγραφο ποινικού μητρώου του άρθρου 3. Στις περιπτώσεις Φορέων Παιδικής Προστασίας δημοσίου δικαίου το εν λόγω αντίγραφο αναζητείται αυτεπαγγέλτως.
Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων δεσμεύεται από την υποχρέωση τήρησης απορρήτου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του.
Αναφέραμε και σε προηγούμενό σχόλιό μας ότι το νομοθέτημα, εσφαλμένα κατά τη γνώμη μας, επιρρίπτει όλο το βάρος προστασίας των ανηλίκων σε μονάδες π.π. σε εργαζόμενους και όχι στη διοίκηση του φορέα που έχει τη νόμιμη εκπροσώπηση και την ευθύνη της εύρρυθμης λειτουργίας. Θα πρέπει να ορίζεται από κάθε Δ.Σ., συμπεριλαμβανομένων και αυτών που ανήκουν σε Δήμους ή δημοτικά Ν.Π. ένα μέλος ως Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων από την πλευρά της διοίκησης (Δ.Σ) και αντίστοιχα ένας Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων προερχόμενος από το προσωπικό. Αυτό είναι αναγκαίο γιατί σε πολλές δομές οι κοινωνικοί λειτουργοί ή οι ψυχολόγοι είτε δεν υπάρχουν, είτε ανήκουν σε προσωπικό που εργάζεται περιορισμένο χρονικό διάστημα και αντικαθίστανται πριν εδραιωθεί εμπιστοσύνη από τα παιδιά. Επιπρόσθετα ο εργαζόμενος ως εξαρτώμενος από τη διοίκηση είναι αμφίβολο εάν θα μπορεί να προβεί σε καταγγελίες που αφορούν ενδεχομένως σε μέλη της διοίκησης (εάν αυτοί είναι θύτες ) για το κίνδυνο της απόλυσης ή της δυσμένειάς του, πολύ περισσότερο αν πρόκειται για συμβασιούχο υπάλληλο. Και οι δύο υπεύθυνοι προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών πρέπει να γνωστοποιούνται (ανάρτηση ονομάτων και στοιχείων επικοινωνίας) στα παιδιά και στους εργαζόμενους και να έχουν αμφότεροι την αρμοδιότητα είτε από κοινού είτε ο καθένας χωριστά να εκτελεί τα καθήκοντα που του ανατίθενται με τη συγκεκριμένη διάταξη. Ανεξάρτητα μάλιστα από τους Υπευθύνους Προστασίας Ανηλίκων να θεσπιστεί ότι κάθε εργαζόμενος ανεξάρτητα από την ιδιότητά του στη δομή είναι υποχρεωμένος να αναφέρει στον Υ.Π.Π. οτιδήποτε υποπέσει στην αντίληψή του, από όπου και αν προέρχεται, το οποίο συνιστά κακοποίηση ή προσβολή της αξιοπρέπειας του παιδιού.