1. Για τους σκοπούς εφαρμογής του παρόντος Κεφαλαίου ισχύουν οι παρακάτω ορισμοί:
α) Αναζητών εργασία θεωρείται όποιος είναι ικανός και διαθέσιμος για εργασία, αναζητεί ενεργά εργασία και:
αα) εισέρχεται στην αγορά εργασίας ή
αβ) πληροί τις προϋποθέσεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 1545/1985 (Α’ 91), ή
αγ) υπάγεται στις περιπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 30 του ν. 4144/2013 (Α’ 88) ή της παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011 (Α’ 152) ή
αδ) είναι ήδη εργαζόμενος και επιθυμεί να αναζητήσει διαφορετική θέση είτε στην επιχείρηση που εργάζεται είτε σε άλλη επιχείρηση.
Δεν θεωρούνται αναζητούντες εργασία όσοι υπάγονται στην παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 1545/1985, καθώς και οι μαθητευόμενοι των επαγγελματικών σχολών, οι πρακτικά ασκούμενοι χωρίς σχέση εξαρτημένης εργασίας και οι απασχολούμενοι στα προγράμματα προεργασίας και απόκτησης εργασιακής εμπειρίας, σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 51 του ν. 3693/2008 (Α’ 174) και το άρθρο 83 του ν. 4368/2016 (Α’ 21).
β) Κατάλληλη θέση εργασίας: θέση εργασίας που αντιστοιχεί στην επαγγελματική ειδικότητα, στις γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες, στα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, στους επαγγελματικούς στόχους και στον τόπο μόνιμης κατοικίας του αναζητούντος εργασία.
Για τον προσδιορισμό της λαμβάνονται υπόψη οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι ικανότητες, καθώς και τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα που ο αναζητών εργασία ήδη κατέχει ή πρόκειται να αποκτήσει δια της συμμετοχής σε προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και η πιο πρόσφατη και παλαιότερη απασχόλησή του και οι αντίστοιχες αποδοχές του.
γ) Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης: ψηφιακό αρχείο που υλοποιείται κατά τη διάρκεια της εξατομικευμένης προσέγγισης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 63 του ν. 4837/2021 (Α’ 178) και καταρτίζεται κατά τη διαδικασία του άρθρου 18 του παρόντος. Σε αυτό αποτυπώνονται οι επαγγελματικοί στόχοι του αναζητούντος εργασία και οι ενέργειες στις οποίες πρέπει να προχωρήσει, προκειμένου να εξεύρει κατάλληλη θέση εργασίας ή, σε περίπτωση που αυτό καταστεί ανέφικτο, άλλη διαθέσιμη θέση εργασίας που προσιδιάζει, όσο είναι δυνατόν, στις ατομικές του ιδιότητες.
δ) Ψηφιακό Μητρώο Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.): ψηφιακό μητρώο, στο οποίο καταχωρίζονται οι αναζητούντες εργασία για όσο χρόνο διατηρούν την ιδιότητα αυτή, πλην των αναζητούντων εργασία της υποπερ. αδ της περ. α της παρ. 1 και οι τυχόν πρόσθετες ιδιότητες της παρ. 4 του άρθρου 19, οι οποίες δικαιολογούν την καταβολή επιπλέον επιδομάτων, παροχών και διευκολύνσεων στους αναζητούντες εργασία. Εκτός από το Ψηφιακό Μητρώο αυτής της περίπτωσης, η Δ.ΥΠ.Α. τηρεί και άλλα Μητρώα που σχετίζονται με την εκπλήρωση των σκοπών του, όπως αυτοί περιγράφονται στην παρ. 3 του άρθρου 1 του παρόντος.
ε) Ψηφιακή Κάρτα Δ.ΥΠ.Α.: ψηφιακή κάρτα ή έντυπο σε άμεση ηλεκτρονική διασύνδεση με το Ψηφιακό Μητρώο Δ.ΥΠ.Α., το οποίο διαθέτει ο αναζητών εργασία που είναι εγγεγραμμένος σε αυτό, προκειμένου να επιβεβαιώνει την εγγραφή και παραμονή του στο Ψηφιακό Μητρώο Δ.ΥΠ.Α., καθώς και τις προϋποθέσεις της παρ. 4 του άρθρου 19, αν αυτές συντρέχουν.
6. Άρθρο 17-Ορισμοί
6.1 Στην παρ. 1 στο σημείο α) να διαγραφεί η λέξη «ικανός» και να διαμορφωθεί ως ακολούθως: «α) Αναζητών εργασία θεωρείται όποιος είναι διαθέσιμος για εργασία, αναζητεί ενεργά εργασία και: […]» καθώς πρόκειται για διάταξη που θέτει τα άτομα με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις σε μειονεκτική θέση, γεγονός το οποίο σύμφωνα με τον ν.4443/2016 (Άρθρο 2, παρ. 2) συνιστά έμμεση διάκριση σε βάρος τους. Επιπλέον, θεωρούμε αδιανόητο 10 χρόνια μετά την κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες από την Ελληνική Βουλή (ν.4074/2012) να εξακολουθεί να κατοχυρώνεται θεσμικά ο περιορισμός των δικαιωμάτων και των επιλογών των ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις λόγω της διαφοροποίησής τους από τα κυρίαρχα κανονιστικά πλαίσια. Αξίζει να επισημανθεί ότι στο Πόρισμα της Ομάδας Εργασίας προτείνεται η «αντικατάσταση του χαρακτηρισμού ‘ανίκανος προς κάθε βιοποριστική εργασία’ που αναγράφεται στα πιστοποιητικά αναπηρίας των ΚΕΠΑ κ.λπ., ο οποίος αναπαράγει αρνητικές αντιλήψεις και στερότυπα σε βάρος των ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις, οδηγεί σε διακριτική μεταχείριση σε βάρος τους και συμβάλλει στον πλήρη αποκλεισμό τους από το σύνολο των υπηρεσιών και προγραμμάτων του Οργανισμού. Η αντικατάσταση του εν λόγω χαρακτηρισμού πρέπει να εξεταστεί διεξοδικά από τους εμπλεκόμενους φορείς προκειμένου αφενός να μην οδηγεί στην κατάργηση των παροχών που συνδέονται με τον συγκεκριμένο χαρακτηρισμό, αφετέρου να μην εμποδίζει την εγγραφή των ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις στο μητρώο ανέργων του Οργανισμού και κατά συνέπεια να μην εμποδίζει την πρόσβασή τους στις υπηρεσίες του Οργανισμού και τα προγράμματα απασχόλησης που υλοποιούνται είτε με εθνικούς είτε με συγχρηματοδοτούμενους πόρους» (σ.45)».
6.2 Στην παρ. 1, η περίπτωση β) να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «β) Κατάλληλη θέση εργασίας: θέση εργασίας που αντιστοιχεί στην επαγγελματική ειδικότητα, στις γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες, στα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, στους επαγγελματικούς στόχους και στον τόπο μόνιμης κατοικίας του αναζητούντος εργασία. Ειδικά για άτομα με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις, η κατάλληλη θέση εργασίας περιλαμβάνει τις αναγκαίες ανάλογα με την αναπηρία ή τη χρόνια πάθηση προσαρμογές. Για τον προσδιορισμό της λαμβάνονται υπόψη οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι ικανότητες, η αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση, καθώς και τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα που ο αναζητών εργασία ήδη κατέχει ή πρόκειται να αποκτήσει δια της συμμετοχής σε προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και η πιο πρόσφατη και παλαιότερη απασχόλησή του και οι αντίστοιχες αποδοχές του». Καθώς σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2 του ν.4443/2016 η μη παροχή εύλογων προσαρμογών στα άτομα με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις συνιστά διάκριση, πρέπει η διάσταση αυτή να ενσωματώνεται στο Σχέδιο Νόμου.
6.3 Στην παρ. 1, οι περιπτώσεις γ), δ) και ε) να συμπληρωθούν ως ακολούθως:
«γ) Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης: ψηφιακό αρχείο που υλοποιείται κατά τη διάρκεια της εξατομικευμένης προσέγγισης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 63 του ν. 4837/2021 (Α’ 178) και καταρτίζεται κατά τη διαδικασία του άρθρου 18 του παρόντος. Σε αυτό αποτυπώνονται οι επαγγελματικοί στόχοι του αναζητούντος εργασία και οι ενέργειες στις οποίες πρέπει να προχωρήσει, προκειμένου να εξεύρει κατάλληλη θέση εργασίας ή, σε περίπτωση που αυτό καταστεί ανέφικτο, άλλη διαθέσιμη θέση εργασίας που προσιδιάζει, όσο είναι δυνατόν, στις ατομικές του ιδιότητες. Το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας που τίθενται στον ν. 4727/2020.
δ) Ψηφιακό Μητρώο Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.): ψηφιακό μητρώο, στο οποίο καταχωρίζονται οι αναζητούντες εργασία για όσο χρόνο διατηρούν την ιδιότητα αυτή, πλην των αναζητούντων εργασία της υποπερ. αδ της περ. α της παρ. 1 και οι τυχόν πρόσθετες ιδιότητες της παρ. 4 του άρθρου 19, οι οποίες δικαιολογούν την καταβολή επιπλέον επιδομάτων, παροχών και διευκολύνσεων στους αναζητούντες εργασία. Εκτός από το Ψηφιακό Μητρώο αυτής της περίπτωσης, η Δ.ΥΠ.Α. τηρεί και άλλα Μητρώα που σχετίζονται με την εκπλήρωση των σκοπών του, όπως αυτοί περιγράφονται στην παρ. 3 του άρθρου 1 του παρόντος. Το Ψηφιακό Μητρώο Δ.ΥΠ.Α. συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας που τίθενται στον ν. 4727/2020.
ε) Ψηφιακή Κάρτα Δ.ΥΠ.Α.: ψηφιακή κάρτα ή έντυπο σε άμεση ηλεκτρονική διασύνδεση με το Ψηφιακό Μητρώο Δ.ΥΠ.Α., το οποίο διαθέτει ο αναζητών εργασία που είναι εγγεγραμμένος σε αυτό, προκειμένου να επιβεβαιώνει την εγγραφή και παραμονή του στο Ψηφιακό Μητρώο Δ.ΥΠ.Α., καθώς και τις προϋποθέσεις της παρ. 4 του άρθρου 19, αν αυτές συντρέχουν. Η Ψηφιακή Κάρτα Δ.ΥΠ.Α. συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας που τίθενται στον ν. 4727/2020. Πρόσθετες πρόνοιες λαμβάνονται υπόψη προκειμένου η έντυπη Κάρτα να είναι προσβάσιμη στους τυφλούς και στα άτομα με προβλήματα όρασης». Σύμφωνα με τον ν.4727/2020 (Κεφάλαιο Η), όλοι οι ιστότοποι και οι εφαρμογές για φορητές συσκευές των οργανισμών του Δημόσιου Τομέα πρέπει να είναι προσβάσιμες στα άτομα με αναπηρία. Επιπρόσθετα τα προαναφερθέντα αιτήματά μας βασίζονται και σε πρόταση που περιλαμβάνεται στο Πόρισμα της Ομάδας Εργασίας-ΟΑΕΔ, στην οποία αναφέρονται τα ακόλουθα: «Συμμόρφωση όλων των προαναφερθεισών ηλεκτρονικών εφαρμογών/υπηρεσιών με όλα όσα ορίζει το Κεφάλαιο Η΄ του ν.4727/2020 προκειμένου να ενταχθούν στο Μητρώο Δημόσιων Ιστότοπων και Εφαρμογών» (ΜΗ.Δ.ΙΣ.ΕΦ.) που τηρεί η Γραμματεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (βλ. άρθρο 43, ν.4727/2020). Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί η απρόσκοπτη και η ισότιμη πρόσβαση: α) υποψήφιων προς εργασία με αναπηρία/εργαζόμενων με αναπηρία σε θέσεις εργασίας του Οργανισμού για τις οποίες απαιτείται η χρήση των προαναφερθεισών επιχειρησιακών ηλεκτρονικών εφαρμογών και β) των πολιτών με αναπηρία στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του Οργανισμού» (σ.32).
Η αμφιλεγόμενη επιτυχία του μοντέλου voucher οφείλετε στο γεγονός ότι δίνοντας μόρια καθαρά και μόνο με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, όπως είναι το μεγάλο χρονικό διάστημα ανεργίας, μονογονεϊκή οικογένεια, επιδόματα κ.α. αγνοώντας την πραγματική επιθυμία που έχει μία ομάδα ανέργων χωρίς τα παραπάνω κοινωνικοοικονομικά κριτήρια να βρει εργασία. Αποτέλεσμα όλου αυτού ήταν τα ΚΔΒΜ να αποκόπτονται σιγά, σιγά από την αγορά εργασίας, μιας και οι καταρτιζόμενοι που διέθεταν voucher κάθε άλλο παρά ήθελαν να βρουν εργασία με αποτέλεσμα και οι επιχειρήσεις να γίνονταν ολοένα και πιο απρόθυμες να δεχτούν καταρτιζόμενους για πρακτική άσκηση.
Προτείνουμε μαζί με τα κοινωνικοοικονομικά κριτήρια να προστεθούν παράμετροι οι οποίοι θα δίνουν τη δυνατότητα και σε άλλους ανέργους να συμμετάσχουν σε αυτά τα προγράμματα. Για παράδειγμα ένας πρόσφατα απολυμένος εργαζόμενος ή ένας άνεργος ο οποίος περιστασιακά εργάζεται να έχει τη δυνατότητα ή προτεραιότητα να συμμετάσχει στα προγράμματα γιατί αυτός πραγματικά ενδιαφέρετε να βρει δουλειά.
Είναι σημαντική και θετική η πρόβλεψη αδ του εδαφίου 1 με υπηρεσίες συμβουλευτικής προς εργαζομένους για την υποστήριξη στη μετάβαση σε άλλη εργασία. Επίσης, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο ΟΑΕΔ έχει ήδη εργαστήρια επαγγελματικού προσανατολισμού (ΕπΕπ) και επαναπροσανατολισμού τα οποία θα πρέπει να υλοποιούνται με μεγαλύτερη συχνότητα. Στην περίοδο της πανδημίας δεν αντικαταστάθηκαν με εξ αποστάσεως εργαστήρια κινητοποίησης. Επίσης, θα πρέπει να διευκρινιστεί επαρκέστερα το πλαίσιο για την ομάδα αυτή (εργαζόμενοι σε μετάβαση), καθώς ο όγκος εργασίας είναι ήδη μεγάλος από τους εγγεγραμμένους ανέργους.
Οι «μαθητευόμενοι των επαγγελματικών σχολών», για ποιόν λόγο δεν θεωρούνται αναζητούντες εργασία; Είναι ενήλικες, έχουν επιλέξει την σχολή για λόγους επαγγελματικής αποκατάστασης, ενώ, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, η επαγγελματική εκπαίδευση δεν αμείβεται, πλην ορισμένων εξειδικευμένων προγραμμάτων («Μαθητεία»), ή του εξαμήνου της πρακτικής άσκησης (που και αυτό δεν αμείβεται, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στα ΙΕΚ, και οπωσδήποτε όχι με καθολικά, ισότιμα και παγιωμένα κριτήρια). Επίσης, δεν εξειδικεύετε αν με τον όρο «επαγγελματικές σχολές» αναφέρεστε στις ΕΠΑ.Σ. ή/και στα ΙΕΚ.
Α) Στο νομοσχέδιο δεν παρουσιάζεται διαφοροποίηση μεταξύ των όρων «άνεργος» και «αναζητών/ούσα εργασία». Έτσι οι δύο όροι φαίνεται να ταυτίζονται στη συλλογιστική του νομοθέτη.
Έτσι έχουμε το εξής πρόβλημα:
-> Ο ορισμός αναζητούντων εργασία (που στο συλλογισμό του νομοθέτη ταυτίζεται με τον ορισμό του ανέργου) της παρ. αδ «είναι ήδη εργαζόμενος και επιθυμεί να αναζητήσει διαφορετική θέση είτε στην επιχείρηση που εργάζεται είτε σε άλλη επιχείρηση» αντιτίθεται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 1897/2000 και ως εκ τούτου καθίσταται άκυρος και πρέπει να αφαιρεθεί ή να προσδιοριστούν με διακριτό τρόπο οι έννοιες άνεργος/η και αναζητών/ούσα εργασία.
Β)Στον προσδιορισμό της «κατάλληλης εργασίας» του αρ. 17 του παρόντος νομοσχεδίου, σε σχέση με τον προηγούμενο προσδιορισμό -όπως αυτός προέκυπτε από την απόφαση ΔΣ ΟΑΕΔ (Φ. 1236/Β/4-4-2018) απουσιάζουν τα στοιχεία
i) το ύψος της αμοιβής όπως αυτό είχε καθοριστεί στο Ατομικό Σχέδιο Δράσης.
ii)Ο προσδιορισμός της ¨»γεωγραφικής περιοχής» σε χιλιομετρικές αποστάσεις.
iii) Η ύπαρξη συγκοινωνιακού δικτύου και η μέτρηση της απόστασης με ώρες
iv)Οι σωματική καταλληλότητα του ανέργου σε σχέση με την άσκηση της εργασίας
v)Τα ωράρια εργασίας σε σχέση με τις υποχρεώσεις του ανέργου (λ.χ. φροντίδα εξαρτώμενων μελών κτλ)
-> Η αφαίρεση των παραπάνω από τον προσδιορισμό της κατάλληλης εργασίας δεν φαίνεται να προάγουν την βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και την προάσπιση της ομαλής οικογενειακής ζωής. Ως εκ τούτου η παραπάνω παράγραφος αντικρούει στη φιλοσοφία του Συντάγματος και των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και Κανονισμών και πρέπει να εμπλουτιστεί με τα παραπάνω στοιχεία
Γ) Στον προσδιορισμό της «αναζήτησης εργασίας» έχει αφαιρεθεί όλο το περιεχόμενο της απόφασης ΔΣ ΟΑΕΔ (Φ. 1236/Β/4-4-2018)το οποίο ήταν μια μεταφορά στην διοικητική πράξη του Ευρωπαϊκού κανονισμού 1897/2000 σύμφωνα με τα οποία η αναζήτηση εργασίας αποδεικνύεται από πράξεις όπως:
i) Επαφή με δημόσιο γραφείο απασχόλησης με σκοπό την εξεύρεση εργασίας.
ii) Αποστολή αίτησης πρόσληψης απευθείας σε εργοδότες.
iii) Επαφή με ιδιωτικό γραφείο ευρέσεως εργασίας κ.λπ. με σκοπό την εξεύρεση
εργασίας.
iv) Διερεύνηση προοπτικών εργασίας μέσω συνδικάτων, επιμελητηρίων κ.λπ.
v) Δημοσίευση έντυπων ή ηλεκτρονικών αγγελιών ή ανταπόκριση σε αγγελίες.
vi) Συμμετοχή σε δοκιμασία, διαγωνισμό ή συνέντευξη που στοχεύει σε πρόσληψη.
vii) Συμμετοχή σε προγράμματα συμβουλευτικής, επαγγελματικής κατάρτισης, ανάληψης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών ή σε άλλες δράσεις ανάπτυξης επιχειρηματικών δεξιοτήτων.
viii) Ενέργειες για την εξασφάλιση επαγγελματικών αδειών, άλλων αδειών ή χρηματοδοτικών πόρων στο πλαίσιο ανάληψης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών ή άλλων δράσεων ανάπτυξης επιχειρηματικών δεξιοτήτων.
-> Η αφαίρεση των στοιχείων αυτών από το νομοσχέδιο αντιτίθεται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 1897/2000 και ως εκ τούτου καθίσταται άκυρος και πρέπει να εμπλουτιστεί.