Στο άρθρο 45 του ν. 4520/2018 (Α’ 30), περί της ανάκτησης αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.), επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) ο τίτλος τροποποιείται, ώστε να αναφέρεται σε ειδικές και όχι σε γενικές διατάξεις για την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών, β) στην παρ. 1 επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: βα) το πρώτο εδάφιο τροποποιείται, ώστε να αναφέρεται σε προνοιακές παροχές σε χρήμα και όχι γενικώς σε προνοιακές παροχές, να προβλέπεται ότι η άτοκη επιστροφή αχρεώστητων καταβολών διενεργείται εφάπαξ ή σε μηνιαίες δόσεις, ο αριθμός των οποίων δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εβδομήντα δύο (72), και να προβλέπεται ότι ο συμψηφισμός διενεργείται με οποιαδήποτε προνοιακή παροχή σε χρήμα που καταβάλλεται στον οφειλέτη από τον Ο.Π.Ε.Κ.Α., και όχι με το σύνολο των χορηγούμενων παροχών, ββ) το δεύτερο εδάφιο καταργείται, και βγ) προστίθενται νέα, δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, έκτο, έβδομο, όγδοο, ένατο και δέκατο, εδάφια, γ) το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 τροποποιείται, ώστε το ύψος της μηνιαίας δόσης που καταβάλλεται σε περίπτωση συμψηφισμού να ανέρχεται στο ένα έκτο (1/6), και όχι στο ένα πέμπτο (1/5) του μεικτού μηνιαίου ποσού των παροχών, δ) το πρώτο εδάφιο της παρ. 5 τροποποιείται, ώστε να αναφέρεται σε λογαριασμό πληρωμών, και όχι σε τραπεζικό λογαριασμό, ε) η παρ. 6 τροποποιείται, ώστε να μην αναζητείται το ποσό των παροχών που καταβλήθηκε αχρεωστήτως, αν αυτό είναι μικρότερο από εκατό (100), και όχι μικρότερο από είκοσι (20), ευρώ, και το άρθρο 45 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 45
Ειδικές διατάξεις για την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών – παραγραφή – απόδοση παροχών στους κληρονόμους και έξοδα κηδείας
1. Κάθε προνοιακή παροχή σε χρήμα, επίδομα, οικονομική ενίσχυση ή σύνταξη, που καταβάλλεται αχρεωστήτως από τον Ο.Π.Ε.Κ.Α., καταλογίζεται στους λαβόντες και επιστρέφεται άτοκα, εφάπαξ ή σε μηνιαίες δόσεις, ο αριθμός των οποίων δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εβδομήντα δύο (72), ή συμψηφίζεται με οποιαδήποτε προνοιακή παροχή σε χρήμα που καταβάλλεται στον οφειλέτη από τον Ο.Π.Ε.Κ.Α. Ο καταλογισμός των αχρεωστήτως καταβληθεισών προνοιακών παροχών του πρώτου εδαφίου δεν δύναται να ανατρέχει σε χρονικό διάστημα πέραν της πενταετίας από την έκδοση της καταλογιστικής πράξης. Το δεύτερο εδάφιο εφαρμόζεται αυτεπαγγέλτως και σε εκκρεμείς σε οποιοδήποτε στάδιο διοικητικής ή ενδικοφανούς διαδικασίας υποθέσεις καταλογισμού. Από την εφαρμογή του δεύτερου και του τρίτου εδαφίου εξαιρούνται προνοιακές παροχές του πρώτου εδαφίου που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως λόγω πλάνης του Ο.Π.Ε.Κ.Α. ως προς την πλήρωση των προϋποθέσεων χορήγησής τους και η πλάνη αυτή προκλήθηκε με δόλο του λήπτη τους. Στις περιπτώσεις αυτές το δικαίωμα του Ο.Π.Ε.Κ.Α. να εκδώσει πράξη καταλογισμού υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή. Η εκτέλεση των καταλογιστικών πράξεων για την είσπραξη των οφειλών του πρώτου εδαφίου αναστέλλεται με την καταβολή της πρώτης δόσης και υπό την προϋπόθεση ότι οι εντεύθεν οφειλόμενες δόσεις δεν καθίστανται ληξιπρόθεσμες. Αν εντός έξι (6) μηνών μετά από την κοινοποίηση της καταλογιστικής πράξης, η οποία εκδίδεται μετά από την έναρξη ισχύος της υπουργικής απόφασης του τελευταίου εδαφίου, η οφειλή από αχρεώστητη καταβολή δεν υπαχθεί σε ρύθμιση για την εξόφλησή της μέσω δόσεων ή δεν εξοφληθεί εφάπαξ, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά αναζητούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν.δ. 356/1974, Α’ 90). Για τις καταλογιστικές πράξεις που βρίσκονται σε ισχύ κατά την έναρξη ισχύος της υπουργικής απόφασης του τελευταίου εδαφίου και για τις οποίες δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εκτέλεσης, η προθεσμία των έξι (6) μηνών για την υπαγωγή των οφειλών από αχρεώστητη καταβολή σε ρύθμιση ή για την εφάπαξ εξόφλησή τους, κινείται από την έναρξη ισχύος της υπουργικής απόφασης. Κατά τη διάρκεια της εξάμηνης προθεσμίας του έβδομου και του όγδοου εδαφίου κάθε διαδικασία εκτέλεσης αναστέλλεται. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρυθμίζονται η διαδικασία υπαγωγής οφειλών σε ρύθμιση μηνιαίων δόσεων, οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη διατήρηση και την απώλεια του σχετικού δικαιώματος, ο αριθμός των δόσεων σε συνάρτηση με το ύψος της οφειλής, το ελάχιστο ποσό κάθε δόσης, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο των είκοσι (20) ευρώ, και κάθε άλλο θέμα για την εφαρμογή του παρόντος.
2. Ο συμψηφισμός πραγματοποιείται σε μηνιαίες δόσεις, το ύψος καθεμιάς από τις οποίες δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα έκτο (1/6) του μεικτού μηνιαίου ποσού των παροχών ή εφάπαξ στην περίπτωση αναδρομικά χορηγούμενων παροχών. Αν το δικαιούμενο μεικτό μηνιαίο ποσό των παροχών είναι μικρότερο των πενήντα (50) ευρώ, παρακρατείται πλήρως μέχρι την εξόφληση της οφειλής.
3. Για την αναζήτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών εκδίδεται απόφαση καταλογισμού από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Διεύθυνσης του Ο.Π.Ε.Κ.Α., στην οποία αναφέρονται τα στοιχεία ταυτότητας του οφειλέτη, η ακριβής χρονολογία και ο τόπος έκδοσης της απόφασης, ο αύξων αριθμός αυτής, τα έγγραφα στοιχεία τα οποία λήφθηκαν υπόψη, η αιτιολογία έκδοσης, το οφειλόμενο ποσό, η χρονική περίοδος μέσα στην οποία εισπράχθηκε αχρεωστήτως το καταλογιστέο ποσό, καθώς επίσης ο τρόπος επιστροφής του. Κατά της καταλογιστικής απόφασης επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών επιτρέπεται η άσκηση προσφυγής από τον οφειλέτη, σύμφωνα με το άρθρο 46. H προθεσμία για την άσκηση προσφυγής και η άσκησή της δεν αναστέλλουν την είσπραξη των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών μέσω συμψηφισμού.
4. Σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, οι αχρεωστήτως καταβληθείσες σε αυτόν παροχές αναζητούνται από τους νόμιμους κληρονόμους του ή συμψηφίζονται με οφειλόμενες στο θανόντα και στους νόμιμους κληρονόμους του αναδρομικές παροχές. Αν το δικαιούμενο ποσό δεν επαρκεί για την εξόφληση της οφειλής, το ποσό που υπολείπεται, αναζητείται από τους δικαιούχους, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, κατά την κληρονομική τους μερίδα.
5. Αν στον λογαριασμό πληρωμών του δικαιούχου παροχών από τον ΟΠΕΚΑ υπάρχει συνδικαιούχος και αναληφθούν ποσά που πιστώθηκαν αχρεωστήτως στο λογαριασμό μετά το θάνατο του δικαιούχου, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά, όταν το υπόλοιπο του κοινού λογαριασμού δεν αρκεί για την επιστροφή τους, μπορεί να αναζητούνται και από τους συνδικαιούχους του κοινού λογαριασμού. Η διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 13 του ν. 2703/1999 (Α 72), όπως αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 2972/2001 (Α 291), εφαρμόζεται και για τον ΟΠΕΚΑ.
6. Αν το ποσό των παροχών που καταβλήθηκε αχρεωστήτως είναι μικρότερο από εκατό (100) ευρώ, δεν αναζητείται.
7. Οποιαδήποτε προνοιακή παροχή, επίδομα, σύνταξη ή οικονομική ενίσχυση, η οποία χορηγείται από τον ΟΠΕΚΑ και οφείλεται σε αποβιώσαντα δικαιούχο, καταβάλλεται στους νόμιμους κληρονόμους αυτού, ύστερα από αίτηση και προσκόμιση των αναγκαίων για την απόδειξη της κληρονομικής τους ιδιότητας δικαιολογητικών. Τα οφειλόμενα ποσά καταβάλλονται, χωρίς ευθύνη του ΟΠΕΚΑ έναντι άλλων δικαιούχων, οι οποίοι μπορεί να στραφούν μόνο κατά των λαβόντων.
8. Σε περίπτωση θανάτου ανασφάλιστου υπερήλικα του ν. 1296/1982, καταβάλλονται από τον ΟΠΕΚΑ στον επιμεληθέντα της κηδείας, ύστερα από αίτησή του, έξοδα κηδείας, μέχρι του ποσού των οκτακοσίων (800) ευρώ. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Δ.Σ. του ΟΠΕΚΑ, καθορίζονται τα δικαιολογητικά, η διαδικασία καταβολής των εξόδων κηδείας, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Εκκρεμείς, κατά το χρόνο έκδοσης της ανωτέρω απόφασης, αιτήσεις καταβολής εξόδων κηδείας για αποβιώσαντες ανασφάλιστους υπερήλικες του ν. 1296/1982 εξετάζονται με τις προϋποθέσεις της απόφασης αυτής.
9. Με εξαίρεση την περίπτωση που προβλέπεται στην παρ. 6 του άρθρου 93 του ν. 4387/2016, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά συντάξεων σε δικαιούχους του ν. 1296/1982 και του ν. 4093/2012 αναζητούνται.».
Έχει ζητηθεί επανειλημμένα να διορθωθεί η αδικία σε ΑμεΑ τέως δικαιούχους προνοιακών επιδομάτων αναπηρίας του ΟΠΕΚΑ που ξεπερνάνε για πολύ μικρά ποσά την εκάστοτε αναπηρική προνοιακή παροχή που λάμβαναν από τον ΟΠΕΚΑ, όπως για παράδειγμα στη περίπτωση του ΒΝΥ (Βαριά Νοητική Υστέρηση), όταν η σύνταξη για τον ίδιο σκοπό, είναι μεγαλύτερη του ποσού των 360€.
Το επίδομα ΒΝΥ που χορηγείτε από τον ΟΠΕΚΑ, το ποσό είναι στα 527€, το τέκνο μπορεί να βρεθεί να λαμβάνει μία σύνταξη θανάτου των γονέων τους στα 360 – 380€ περίπου, από τα 527€ που λάμβανε και πλέων δεν μπορεί να πάρει από τον ΟΠΕΚΑ ούτε τη διαφορά που υπολείπεται έως τα 527€
Κυρίες και κύριοι, η αναπηρία στη χώρα μας ειδικά στους χαλεπούς αυτούς καιρούς χρειάζεται μεγαλύτερη στήριξη από τη πολιτεία και όχι περισσότερα προβλήματα. Διορθώστε αυτή την αδικία, πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους μένουν μόνοι τους ή με τη μικρή βοήθεια από κάποιο γέροντα ή γερόντισσα. Δεν μπορούν να εργαστούν για τα προς το ζην. Επιτέλους αυτή η ανέχεια στους ΑμεΑ πρέπει να τελειώσει.