Πρώην Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Αντώνης Γεοργούλας' | 7 Οκτωβρίου 2012, 19:22

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Για το ΕΚΚΕ Διαβάζοντας τα πρώτα νέα από το «μέτωπο» της κυβερνητικής προσπάθειας για την –υποτιθέμενη– «ορθολογική» οργάνωση του ευρύτερου δημόσιου τομέα μέσω της άμεσης κατάργησης ή της κατάργησης δια της συγχώνευσης οργανισμών, πέφτω σε μελαγχολία. Ειδικά όταν διαβάζω ότι στην κατηγορία της κατάργησης δια της συγχώνευσης περιλαμβάνεται το ΕΚΚΕ. Ουσιαστικά, πρόκειται για τον μόνο εθνικό φορέα της κοινωνικής έρευνας με ένα τεράστιο έργο στo να καταστεί διαυγής η ελληνική κοινωνία του κάθε παρόντος χρόνου –προφανώς σε προηγούμενες δεκαετίες όταν υπήρχε έστω και μια ελάχιστη ερευνητική πολιτική. Εν μέσω συναισθηματικής φόρτισης μου ήλθαν κατά νου κάποιοι στίχοι του Μεγάλου Αλεξανδρινού: Μέσα στον φόβο και στές υποψίες/ με ταραγμένο νου και ταραγμένα μάτια/ λυώνουμε και σχεδιάζουμε το πώς να κάμουμε/ για ν’ αποφύγουμε τον βέβαιο τον κίνδυνο που έτσι φρικτά μας απειλεί./ Κι όμως λανθάνουμε, δεν είν’ αυτός στον δρόμο· ψεύτικα ήσαν τα μηνύματα/ (ή δεν τ’ ακούσαμε ή δεν τα νοιώσαμε καλά). Άλλη καταστροφή που δεν την φανταζόμεθαν,/ εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας, κι ανέτοιμους –που πιά καιρός– μας συνεπαίρνει. Όσο παράξενο και αν φαίνεται, οι στοίχοι αυτοί μου άνοιξαν τον δρόμο για κάποιους λογικούς και εννοιολογικούς συνειρμούς, ώστε να τοποθετήσω πρώτα το πρόβλημα της κοινωνικής έρευνας στα κοινωνικά του συγκείμενα και να κάνω ακολούθως ένα μικρό σχολιασμό μιας πολιτικής που φαίνεται να μας ξαναγυρνά αναφανδόν στην μεσαιωνική αυθεντία. Δεν χρειάζεται να περιγράψει κανείς εκτενώς το μέγεθος της κρίσης μέσα στην οποία ζούμε. Σε τελική ανάλυση, πρόκειται για μια βαθειά κρίση νομιμοποίησης που διαπερνά όλες τις σφαίρες της κοινωνικής δραστηριότητας –κι όχι μόνο την οικονομία, όπως συνήθως εμφανίζεται. Διαπερνά την πολιτική σφαίρα και το κράτος, διαπερνά την πολιτιστική σφαίρα και την επικοινωνία, διαπερνά προφανώς την οικονομική σφαίρα, διαπερνά κάθε πτυχή τόσο της κοινωνικής δραστηριότητας όσο και της προσωπικότητας των πολιτών. Αυτό δεν είναι κάτι καινούριο∙ απλώς, μια δυσμενής διεθνής συγκυρία ήταν αρκετή για να φανεί ότι ο «βασιλιάς ήταν γυμνός» και να αναδυθεί το παγόβουνο της απο-νομιμοποίησης κάθε κυριαρχίας. Ούτε χρειάζεται να περιγράψει κανείς καταλεπτώς τα αποτελέσματα και τις εκφράσεις της. Ζούμε σε ένα νοσηρό περιβάλλον που έχει πλημμυρίσει από καχυποψίες, θεωρίες συνομωσίας και από την συλλήβδην καταγγελία των πάντων –κάτι που δημιουργεί τις ευνοϊκές συνθήκες για την άνθιση ενός νέου αυταρχισμού με ιδιαίτερα βίαιες και φασιστικές εκφράσεις. Ο ένας δείχνει τον άλλο ως υπεύθυνο και κανείς δεν μπορεί να υποδείξει έγκυρα και με υπευθυνότητα τις πραγματικές διαστάσεις φαινομένων και/ ή των γεγονότων. Χρειάζεται ίσως μια μικρή υπενθύμιση ενός από τους ρόλους των κοινωνικών επιστημών στις σύγχρονες και δημοκρατικές κοινωνίες –οι προσδιορισμοί είναι βέβαια πλεονασμός γιατί μόνο σε αυτού του τύπου τις κοινωνίες οι κοινωνικές επιστήμες και, κατά προέκταση, η κοινωνική έρευνα έχουν να παίξουν τον συγκεκριμένο ρόλο. Πρόκειται για τον ρόλο της κριτικής εγρήγορσης με γνώμονα τις καταστατικές αξίες αυτών των κοινωνιών –κι αν δεν απατώμαι, αυτές παραμένουν η ισότητα, η ελευθερία, αλλά και η αδελφότητα. Συνδέοντας τις τρεις παραπάνω πτυχές, μπαίνουμε μέσα στον λόγο του ποιητή. Η καταστροφή είναι η κατάργηση των μέσων συνειδητοποίησης των δυνατοτήτων που διαθέτει μια σύγχρονη κοινωνία. Και αυτά τα μέσα δεν είναι άλλα από τις κοινωνικές επιστήμες και την έρευνά τους. Όλα τα άλλα είναι σοφιστείες που ανοίγουν τον δρόμο της επιστροφής στην μεσαιωνική αυθεντία, στον αυταρχισμό και την βίαιη επιβολή της κυριαρχίας –καταστάσεις από τις οποίες ούτως ή άλλως δεν έχουμε καταφέρει να ξεφύγουμε πλήρως (είναι μια από τις υπενθυμίσεις τις τρέχουσας κρίσης). Νομίζω ότι στο όνομα της οικονομίας και μιας δήθεν ορθολογικής διαχείρισης του δημοσίου, λαμβάνεται μια απόφαση που στερεί από την εξουθενωμένη κοινωνία τα μέσα της συνειδητοποίησης του εαυτού της και της λειτουργίας της. Αντί λοιπόν να ενδυναμωθούν αυτά τα μέσα, ουσιαστικά καταργείται δια της συγχώνευσης ο εθνικός φορέας της κοινωνικής έρευνας, το ΕΚΚΕ –που έχει εμπράκτως αποδείξει ότι χρησιμοποίησε με επιστημονική περίσκεψη αυτά τα μέσα. Πολύ φοβάμαι ότι αυτή είναι η αρχή μιας χιονοστιβάδας που θα συμπαρασύρει τον κάθε θύλακα της επιστημονικής διερεύνησης της κοινωνίας και θα αποψιλώσει από την τελευταία κάθε δυνατότητα δημοκρατικής λειτουργίας. Να λοιπόν η "καταστροφή που δεν την φανταζόμεθαν,/ [κι] εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας, κι ανέτοιμους –που πιά καιρός– μας συνεπαίρνει". Ελπίζοντας να διαψευστώ. Αντώνης Γεωργούλας Καθηγητής, Παν/μιο Κρήτης