ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ
www.eee-researchers.gr
Αθήνα, 07/10/2012
Αρ. Πρωτ.: Εξ./436/2012
ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Προς: Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού
Καθηγητή Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο
Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Καθηγητή Αντώνη Μανιτάκη
Θέμα: Παρέμβαση της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών στα Άρθρα 7, 9 και 16 του υπό δημόσια διαβούλευση νομοσχεδίου «Κατάργηση και Συγχώνευση νομικών προσώπων του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα» του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Κύριοι Υπουργοί,
Τα 11 Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας αποτελούν οργανικό τμήμα του ευρύτερου ερευνητικού ιστού της χώρας.
Αποτελούν, επίσης, ένα ιδιαίτερα παραγωγικό τμήμα του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς για κάθε 1 Ευρώ που «επενδύει» η Πολιτεία σε αυτά, «φέρνουν» κατά μέσο όρο 2 Ευρώ, μέσω κυρίως ευρωπαϊκών και διεθνών ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων, παρέχοντας ταυτόχρονα εργασία σε περίπου 2.000 ανθρώπους, κυρίως νέους επιστήμονες (που εργάζονται στα ερευνητικά προγράμματα) και συνεισφέροντας στην αξιοπρεπή παρουσία της χώρας στο επιστημονικό Ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι, καθώς και στην ανάπτυξή της, με τα ερευνητικά και τα τεχνολογικά τους αποτελέσματα.
Είναι επιπλέον οι μόνοι δημόσιοι ερευνητικοί φορείς που αξιολογούνται συστηματικά, με εξωτερικές αξιολογήσεις από διεθνείς επιτροπές κριτών, από το 1995 (βάσει του Ν. 1514/1985), καθώς και οι πρώτοι και μοναδικοί -έως σήμερα- δημόσιοι ερευνητικοί φορείς που αναδιαρθρώθηκαν, με τη συγχώνευση των 56 Ινστιτούτων τους σε 31, με το νόμο 4051/2012 (εφαρμοστικός του Μνημονίου ΙΙ, http://www.eee-researchers.gr/Katastatiko-Nomothesia/N_4051-2012_Sugxoneuseis-EK.pdf).
Παρά το ότι :
• η πρόσφατη αυτή πρώτη φάση αναδιάρθρωσης στα ΕΚ της ΓΓΕΤ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί (εκκρεμούν οι εκλογές διευθυντών σε πολλά νέα/συγχωνευμένα Ινστιτούτα, οι εκλογές Επιστημονικών Γνωμοδοτικών Συμβουλίων, η επικαιροποίηση των Οργανισμών Κέντρων, η σύνθεση νέων επιχειρησιακών σχεδίων Ινστιτούτων, κλπ.),
• οι αστοχίες που εντοπίζονται σε αυτήν δεν έχουν συζητηθεί, πόσο δε μάλλον αντιμετωπιστεί, και
• δεν έχει γίνει καμιά αποτίμηση του εγχειρήματος, επιστημονική ή οικονομική,
στο σύντομο διάστημα υπαγωγής της ΓΓΕΤ στο Υπουργείο Ανάπτυξης (21/06/2012 – 10/08/2012) προτάθηκαν από το Υπουργείο αυτό προς συγχώνευση και πάλι Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ, συμπεριλαμβανόμενα σε ένα κατάλογο προς συγχώνευση φορέων του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, μαζί με άλλους, άσχετους με την έρευνα φορείς.
Οι συγχωνεύσεις αυτές περιλαμβάνονται σήμερα στα Άρθρα 7 και 9 του υπό διαβούλευση σ/ν του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης «Κατάργηση και Συγχώνευση νομικών προσώπων του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα» (http://www.opengov.gr/minreform/?p=587) και αφορούν, αντίστοιχα, το Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας & Ανάπτυξης Θεσσαλίας (ΚΕΤΕΑΘ, ΝΠΙΔ ΕΚ) που απορροφάται από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ, ΝΠΙΔ ΕΚ) και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ, ΝΠΔΔ ΕΚ) που καταργείται και στη συνέχεια συγχωνεύεται με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ, ΝΠΙΔ ΕΚ).
Οι υπό διαβούλευση συγχωνεύσεις των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ:
1. Βρίσκονται σε απόλυτη αντίθεση με το ζητούμενο μιας ορθολογικής αναδιάρθρωσης του συνόλου του δημόσιου ερευνητικού ιστού της χώρας (ΑΕΙ, Ερευνητικά κέντρα της ΓΓΕΤ και άλλοι ερευνητικοί δημόσιοι φορείς) η οποία, όπως συνομολογεί και η τριμερής του Υπουργείου Παιδείας, πρέπει να γίνει συντεταγμένα, με επιστημονικά κριτήρια, μετά από (τη θεσμοθετημένη) αξιολόγηση και με αναπτυξιακά/οικονομικά οφέλη.
2. Προωθούνται χωρίς σαφή κριτήρια και δεν εμπεριέχουν κανένα προφανές επιστημονικό ή οικονομικό πλεονέκτημα (δεν εντάσσονται σε κανέναν ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό για την έρευνα, δεν υπάρχει σχετική μελέτη σκοπιμότητας, ανάλυση κόστους-οφέλους, κλπ.).
3. Έχουν συμπεριληφθεί στο προαναφερθέν σ/ν κατά παράβαση του Νόμου 1514/85 περί Έρευνας, ο οποίος προβλέπει σαφείς διαδικασίες αξιολόγησης των Ερευνητικών Ινστιτούτων και Κέντρων της ΓΓΕΤ, αξιολόγηση που δεν μπορεί ως εκ τούτου να γίνει από υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, όπως για άλλους φορείς του Δημοσίου.
4. Προωθούν την απόσυρση της Πολιτείας από την συνταγματική υποχρέωση να εγγυάται την Έρευνα ως δημόσιο αγαθό και, ταυτόχρονα, την άρση της συνταγματικά κατοχυρωμένης μονιμότητας δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων (Άρθρο 9).
5. Καταλύουν το Ν. 1514/85, ως προς την ύπαρξη ΝΠΔΔ Ερευνητικών Κέντρων, το σύστημα Διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων, τα προσόντα και το “status” των Ερευνητών.
6. Δημιουργούν πληθώρα επί μέρους προβλημάτων σε όλα τα υπό συγχώνευση Κέντρα, αλλά ιδιαιτέρα στα ΕΚΚΕ και ΚΕΤΕΑΘ που κινδυνεύουν με άμεση διάλυση.
7. Ενισχύουν τη φυγή νέων και πρεσβύτερων επιστημόνων στο εξωτερικό και την υποβάθμιση της Έρευνας στη χώρα (συνδυαζόμενες και με τις εξαγγελθείσες υπέρογκες περικοπές στο ειδικό μισθολόγιο ερευνητών και καθηγητών ΑΕΙ), καθιστώντας άνευ περιεχομένου τις επαναλαμβανόμενες κυβερνητικές ανακοινώσεις περί ανάπτυξης της χώρας μέσω ενίσχυσης της Έρευνας και της Καινοτομίας.
Με βάση τα ανωτέρω, τα Άρθρα 7 και 9 θα πρέπει να αποσυρθούν άμεσα από το υπό διαβούλευση σ/ν, και :
- Η αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού της χώρας θα πρέπει να προχωρήσει στο εξής συντεταγμένα, με στρατηγικό σχέδιο που θα βασίζεται σε επιστημονικά κριτήρια και με στόχο την ενδυνάμωση των δημόσιων ερευνητικών φορέων μέσω της «συγκέντρωσης δυνάμεων».
- Η αναδιάρθρωση, σε αυτήν τη φάση, θα πρέπει να συμπεριλάβει όλον τον ερευνητικό ιστό, δηλ. και τα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα που δεν εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ, καθώς και τα ΑΕΙ.
- Εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την αναδιάρθρωση αποτελεί η αξιολόγηση όλων των ερευνητικών φορέων, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας για τα Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ και τα ΑΕΙ, και αφού γίνουν οι σχετικές νομοθετικές παρεμβάσεις για αντίστοιχη αξιολόγηση και των λοιπών ερευνητικών φορέων που δεν αξιολογούνται ως σήμερα βάσει νόμου.
- Οι όποιες συγχωνεύσεις θα πρέπει να έχουν ουσιαστικό και όχι προσχηματικό χαρακτήρα (να μη δείχνουμε δηλ., απλά και μόνο, μείωση του αριθμού των δημόσιων φορέων στην Τρόικα), αλλά και να καταλήγουν σε πραγματικές μειώσεις κόστους μέσω συνεργειών, όπως π.χ. κοινής Κεντρικής Διοίκησης ομοειδών φορέων.
- Οι όποιες συγχωνεύσεις θα πρέπει να αναχαιτίζουν το κύμα φυγής ερευνητικού προσωπικού προς το εξωτερικό.
Επαναλαμβάνουμε, τέλος, για άλλη μια φορά, ότι οι αυτονόητες υποδείξεις της Maire Geoghegan-Quinn, Επιτρόπου της Ε.Ε. για την Έρευνα, την Καινοτομία και τις Επιστήμες, η οποία δήλωσε πρόσφατα ότι «Η επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία διασφαλίζει την ανταγωνιστικότητά μας, πράγμα που μεταφράζεται σε θέσεις εργασίας. Γνωρίζουμε ότι οι χώρες οι οποίες επένδυσαν τα μάλα στην έρευνα και την καινοτομία, αντεπεξήλθαν με τον καλύτερο τρόπο την οικονομική κρίση»*, θα πρέπει να εφαρμοστούν επιτέλους και στη χώρα μας.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών
Η Πρόεδρος Η Γ. Γραμματέας
Μαρία Θ. Στουμπούδη Μαρία Α. Κωνσταντοπούλου
* Maire Geoghegan-Quinn «Η καινοτομία, κλειδί για την ανάπτυξη στην Ελλάδα» εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 22-04-2012 http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_108_22/04/2012_479785
ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ www.eee-researchers.gr Αθήνα, 07/10/2012 Αρ. Πρωτ.: Εξ./436/2012 ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ Προς: Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού Καθηγητή Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Καθηγητή Αντώνη Μανιτάκη Θέμα: Παρέμβαση της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών στα Άρθρα 7, 9 και 16 του υπό δημόσια διαβούλευση νομοσχεδίου «Κατάργηση και Συγχώνευση νομικών προσώπων του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα» του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κύριοι Υπουργοί, Τα 11 Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας αποτελούν οργανικό τμήμα του ευρύτερου ερευνητικού ιστού της χώρας. Αποτελούν, επίσης, ένα ιδιαίτερα παραγωγικό τμήμα του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς για κάθε 1 Ευρώ που «επενδύει» η Πολιτεία σε αυτά, «φέρνουν» κατά μέσο όρο 2 Ευρώ, μέσω κυρίως ευρωπαϊκών και διεθνών ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων, παρέχοντας ταυτόχρονα εργασία σε περίπου 2.000 ανθρώπους, κυρίως νέους επιστήμονες (που εργάζονται στα ερευνητικά προγράμματα) και συνεισφέροντας στην αξιοπρεπή παρουσία της χώρας στο επιστημονικό Ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι, καθώς και στην ανάπτυξή της, με τα ερευνητικά και τα τεχνολογικά τους αποτελέσματα. Είναι επιπλέον οι μόνοι δημόσιοι ερευνητικοί φορείς που αξιολογούνται συστηματικά, με εξωτερικές αξιολογήσεις από διεθνείς επιτροπές κριτών, από το 1995 (βάσει του Ν. 1514/1985), καθώς και οι πρώτοι και μοναδικοί -έως σήμερα- δημόσιοι ερευνητικοί φορείς που αναδιαρθρώθηκαν, με τη συγχώνευση των 56 Ινστιτούτων τους σε 31, με το νόμο 4051/2012 (εφαρμοστικός του Μνημονίου ΙΙ, http://www.eee-researchers.gr/Katastatiko-Nomothesia/N_4051-2012_Sugxoneuseis-EK.pdf). Παρά το ότι : • η πρόσφατη αυτή πρώτη φάση αναδιάρθρωσης στα ΕΚ της ΓΓΕΤ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί (εκκρεμούν οι εκλογές διευθυντών σε πολλά νέα/συγχωνευμένα Ινστιτούτα, οι εκλογές Επιστημονικών Γνωμοδοτικών Συμβουλίων, η επικαιροποίηση των Οργανισμών Κέντρων, η σύνθεση νέων επιχειρησιακών σχεδίων Ινστιτούτων, κλπ.), • οι αστοχίες που εντοπίζονται σε αυτήν δεν έχουν συζητηθεί, πόσο δε μάλλον αντιμετωπιστεί, και • δεν έχει γίνει καμιά αποτίμηση του εγχειρήματος, επιστημονική ή οικονομική, στο σύντομο διάστημα υπαγωγής της ΓΓΕΤ στο Υπουργείο Ανάπτυξης (21/06/2012 – 10/08/2012) προτάθηκαν από το Υπουργείο αυτό προς συγχώνευση και πάλι Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ, συμπεριλαμβανόμενα σε ένα κατάλογο προς συγχώνευση φορέων του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, μαζί με άλλους, άσχετους με την έρευνα φορείς. Οι συγχωνεύσεις αυτές περιλαμβάνονται σήμερα στα Άρθρα 7 και 9 του υπό διαβούλευση σ/ν του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης «Κατάργηση και Συγχώνευση νομικών προσώπων του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα» (http://www.opengov.gr/minreform/?p=587) και αφορούν, αντίστοιχα, το Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας & Ανάπτυξης Θεσσαλίας (ΚΕΤΕΑΘ, ΝΠΙΔ ΕΚ) που απορροφάται από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ, ΝΠΙΔ ΕΚ) και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ, ΝΠΔΔ ΕΚ) που καταργείται και στη συνέχεια συγχωνεύεται με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ, ΝΠΙΔ ΕΚ). Οι υπό διαβούλευση συγχωνεύσεις των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ: 1. Βρίσκονται σε απόλυτη αντίθεση με το ζητούμενο μιας ορθολογικής αναδιάρθρωσης του συνόλου του δημόσιου ερευνητικού ιστού της χώρας (ΑΕΙ, Ερευνητικά κέντρα της ΓΓΕΤ και άλλοι ερευνητικοί δημόσιοι φορείς) η οποία, όπως συνομολογεί και η τριμερής του Υπουργείου Παιδείας, πρέπει να γίνει συντεταγμένα, με επιστημονικά κριτήρια, μετά από (τη θεσμοθετημένη) αξιολόγηση και με αναπτυξιακά/οικονομικά οφέλη. 2. Προωθούνται χωρίς σαφή κριτήρια και δεν εμπεριέχουν κανένα προφανές επιστημονικό ή οικονομικό πλεονέκτημα (δεν εντάσσονται σε κανέναν ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό για την έρευνα, δεν υπάρχει σχετική μελέτη σκοπιμότητας, ανάλυση κόστους-οφέλους, κλπ.). 3. Έχουν συμπεριληφθεί στο προαναφερθέν σ/ν κατά παράβαση του Νόμου 1514/85 περί Έρευνας, ο οποίος προβλέπει σαφείς διαδικασίες αξιολόγησης των Ερευνητικών Ινστιτούτων και Κέντρων της ΓΓΕΤ, αξιολόγηση που δεν μπορεί ως εκ τούτου να γίνει από υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, όπως για άλλους φορείς του Δημοσίου. 4. Προωθούν την απόσυρση της Πολιτείας από την συνταγματική υποχρέωση να εγγυάται την Έρευνα ως δημόσιο αγαθό και, ταυτόχρονα, την άρση της συνταγματικά κατοχυρωμένης μονιμότητας δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων (Άρθρο 9). 5. Καταλύουν το Ν. 1514/85, ως προς την ύπαρξη ΝΠΔΔ Ερευνητικών Κέντρων, το σύστημα Διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων, τα προσόντα και το “status” των Ερευνητών. 6. Δημιουργούν πληθώρα επί μέρους προβλημάτων σε όλα τα υπό συγχώνευση Κέντρα, αλλά ιδιαιτέρα στα ΕΚΚΕ και ΚΕΤΕΑΘ που κινδυνεύουν με άμεση διάλυση. 7. Ενισχύουν τη φυγή νέων και πρεσβύτερων επιστημόνων στο εξωτερικό και την υποβάθμιση της Έρευνας στη χώρα (συνδυαζόμενες και με τις εξαγγελθείσες υπέρογκες περικοπές στο ειδικό μισθολόγιο ερευνητών και καθηγητών ΑΕΙ), καθιστώντας άνευ περιεχομένου τις επαναλαμβανόμενες κυβερνητικές ανακοινώσεις περί ανάπτυξης της χώρας μέσω ενίσχυσης της Έρευνας και της Καινοτομίας. Με βάση τα ανωτέρω, τα Άρθρα 7 και 9 θα πρέπει να αποσυρθούν άμεσα από το υπό διαβούλευση σ/ν, και : - Η αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού της χώρας θα πρέπει να προχωρήσει στο εξής συντεταγμένα, με στρατηγικό σχέδιο που θα βασίζεται σε επιστημονικά κριτήρια και με στόχο την ενδυνάμωση των δημόσιων ερευνητικών φορέων μέσω της «συγκέντρωσης δυνάμεων». - Η αναδιάρθρωση, σε αυτήν τη φάση, θα πρέπει να συμπεριλάβει όλον τον ερευνητικό ιστό, δηλ. και τα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα που δεν εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ, καθώς και τα ΑΕΙ. - Εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την αναδιάρθρωση αποτελεί η αξιολόγηση όλων των ερευνητικών φορέων, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας για τα Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ και τα ΑΕΙ, και αφού γίνουν οι σχετικές νομοθετικές παρεμβάσεις για αντίστοιχη αξιολόγηση και των λοιπών ερευνητικών φορέων που δεν αξιολογούνται ως σήμερα βάσει νόμου. - Οι όποιες συγχωνεύσεις θα πρέπει να έχουν ουσιαστικό και όχι προσχηματικό χαρακτήρα (να μη δείχνουμε δηλ., απλά και μόνο, μείωση του αριθμού των δημόσιων φορέων στην Τρόικα), αλλά και να καταλήγουν σε πραγματικές μειώσεις κόστους μέσω συνεργειών, όπως π.χ. κοινής Κεντρικής Διοίκησης ομοειδών φορέων. - Οι όποιες συγχωνεύσεις θα πρέπει να αναχαιτίζουν το κύμα φυγής ερευνητικού προσωπικού προς το εξωτερικό. Επαναλαμβάνουμε, τέλος, για άλλη μια φορά, ότι οι αυτονόητες υποδείξεις της Maire Geoghegan-Quinn, Επιτρόπου της Ε.Ε. για την Έρευνα, την Καινοτομία και τις Επιστήμες, η οποία δήλωσε πρόσφατα ότι «Η επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία διασφαλίζει την ανταγωνιστικότητά μας, πράγμα που μεταφράζεται σε θέσεις εργασίας. Γνωρίζουμε ότι οι χώρες οι οποίες επένδυσαν τα μάλα στην έρευνα και την καινοτομία, αντεπεξήλθαν με τον καλύτερο τρόπο την οικονομική κρίση»*, θα πρέπει να εφαρμοστούν επιτέλους και στη χώρα μας. Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών Η Πρόεδρος Η Γ. Γραμματέας Μαρία Θ. Στουμπούδη Μαρία Α. Κωνσταντοπούλου * Maire Geoghegan-Quinn «Η καινοτομία, κλειδί για την ανάπτυξη στην Ελλάδα» εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 22-04-2012 http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_108_22/04/2012_479785