Η συγχώνευση αυτή των Φορέων κινείται προς την σωστή κατεύθυνση. Η ίδρυση πολυάριθμων Φορέων Διαχείρισης στηριζόμενων στα κονδύλια της Ε.Ε. δεν φαίνεται να είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα, ανεξάρτητα του εάν αυτή τη στιγμή προκαλούν ή όχι επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό. Επομένως πρόκειται για μια διορθωτική κίνηση που στην ουσία ενισχύει τους Φορείς, ενόψει δύσκολων περιόδων, στις περιοχές όπου αυτοί είναι απαραίτητοι, και τους καταργεί εκεί όπου η διαχείριση των περιοχών θα μπορούσε να γίνει και από άλλες υπηρεσίες. Εάν δεν γίνει αυτή η συγχώνευση, και παραμείνουν χωρίς αρμοδιότητες και προσωπικό, κινδυνεύουν οι Φορείς να γίνουν στοιχεία εντελώς «διακοσμητικά» στο μέλλον, και τελικά να καταργηθούν στο σύνολό τους.
Η επιλογή των νέων Φορέων φαίνεται επίσης ότι έχει βασισθεί σε μεγάλο βαθμό σε κριτήρια επιστημονικά, δηλαδή οικολογικά/διαχειριστικά. Ο Παρνασσός και η Οίτη είναι πράγματι οικοσυστήματα με μεγάλες ομοιότητες (ελατοδάση, κοινά είδη θηλαστικών), και αντί να στεναχωριόμαστε για τη συγχώνευσή τους, ας ελπίσουμε να δοθεί η δυνατότητα στο νέο Φορέα τις επόμενες δεκαετίες να επεκτείνει τη χωρική του αρμοδιότητα και να συμπεριλάβει όλο τον ορεινό όγκο της Στερέας Ελλάδας ως ενιαίο οικοσύστημα. Το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και για τον Βίκο/Αώο και τα Τζουμέρκα.
Η Ροδόπη και ο Νέστος αποτελούν τμήματα της ίδιας υδρολογικής λεκάνης, και ο νέος Φορέας καλείται να τη διαχειριστεί πιο ολοκληρωμένα. Αυτή είναι και ή έννοια του «δικτύου»: Διαχειριζόμαστε ένα οικοσύστημα ενιαία, π.χ. ένα ποτάμι από τις πηγές του ως τους υγροτόπους των εκβολών του. Κάπως αντίστοιχη είναι και η περίπτωση του Δέλτα Έβρου/Δάσος Δαδιάς, αν και εκεί η λειτουργική τους σύνδεση δεν διακρίνεται τόσο άμεσα.
Σε άλλες περιπτώσεις δυστυχώς, η συγχώνευση που προτείνεται βασίζεται απλώς στη μείωση του αριθμού των Φορέων: Ο Αξιός δεν συνδέεται λειτουργικά με την Κορώνεια και την Κερκίνη. Το μόνο που τους συνδέει είναι ότι ανήκουν στην Κεντρική Μακεδονία. Ούτε ο Αμβρακικός με το Μεσολόγγι, ούτε η Στροφυλιά με το Χελμό. Εξετάστηκε η δυνατότητα να διατηρηθεί τουλάχιστον η Κερκίνη, η Κορώνεια-Βόλβη και το Μεσολόγγι ως ανεξάρτητοι Φορείς, λόγω της σημασίας των περιοχών τους;
Ως προς τους καταργούμενους Φορείς, πρόκειται για ένα σκληρό μέτρο, που αδικεί ορισμένους που εργάστηκαν καλά. Από την αρχή δεν έπρεπε να γίνουν τόσοι πολλοί Φορείς ταυτόχρονα, αλλά λιγότεροι σε αριθμό, με μεγαλύτερες εκτάσεις και ουσιαστικότερες αρμοδιότητες.
Μακροπρόθεσμα, θα πρέπει να εξετασθούν και πιο ολοκληρωμένες λύσεις, όπως η πρόταση του κ Ν. Καραβά για σύσταση ενιαίας υπηρεσίας για τη διαχείριση των περιοχών, στο πρότυπο ίσως της National Park Service των ΗΠΑ.
--------------------------------------------------------------
Ορισμένα σχόλια για τη νομοτεχνική επεξεργασία του προτεινόμενου άρθρου:
Σύσταση των ΔΣ των νέων Φορέων:
Όπως τίθεται στην παράγραφο 7, είναι προφανές ότι η Υπουργική Απόφαση που προβλέπεται αφορά τόσο στον καθορισμό του αριθμού των μελών των ΔΣ, όσο και των υπηρεσιών/ φορέων που εκπροσωπούν. Επομένως πρέπει να γραφεί «Η σύσταση των ΔΣ….» ή «Η σύσταση και η συγκρότηση των ΔΣ…».
---------------------------------------------------------------
Έκδοση των νέων Κανονισμών λειτουργίας:
Η έκδοση 5 Κανονισμών για κάθε νέο Φορέα, όπως τίθεται στην παράγραφο 3, ακολουθεί κατά γράμμα τους 5 Κανονισμούς που προβλέποντο αρχικά από την παρ. 8 του άρθρου 15 του ν. 2742/1999.
Όμως στην πράξη δεν εκδόθηκαν πέντε Κανονισμοί για κάθε Φορέα, αφενός επειδή ο Κανονισμός λειτουργίας από μόνος του ήταν άνευ περιεχομένου, αφετέρου οι προμήθειες-αναθέσεις θα ήταν δυσλειτουργικές με εκείνη τη διάρθρωση. Αντίθετα εκδόθηκαν 4 Κανονισμοί που αποδείχτηκαν αποτελεσματικοί. Είναι καλό να υιοθετηθούν και εδώ, ώστε να αξιοποιηθεί η εμπειρία που αποκτήθηκε από τη διαδικασία έκδοσης των 112 Κανονισμών, που απασχόλησε αρκετά τις υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ και τα ΔΣ των Φορέων:
-Κανονισμός λειτουργίας Υπηρεσιών και Προσωπικού
-Κανονισμός λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου
-Κανονισμός Οικονομικής διαχείρισης
-Κανονισμός για την εκτέλεση έργων, την ανάθεση, παρακολούθηση και παραλαβή μελετών και υπηρεσιών, την προμήθεια, παράδοση και παραλαβή αγαθών, υλικών και προϊόντων και για τη σύναψη και εκτέλεση σχετικών συμβάσεων
--------------------------------------------------------------------
Οργανικές θέσεις προσωπικού των Φορέων
Με την παράγραφο 16 συστήνονται 4 θέσεις προσωπικού σε κάθε Φορέα (παλιό ή νέο) και παράλληλα καταργείται η εξουσιοδοτική διάταξη του ν. 2742/1999 (παρ. 6 άρθρ15) για την έκδοση ΚΥΑ καθορισμού των θέσεων αυτών.
Είναι προφανές ότι θα πρέπει η νέα αυτή διάταξη να είναι σαφής και πλήρης, ώστε να μπορεί να προσληφθεί/αποσπασθεί αυτό το προσωπικό, πράγμα που είναι απαραίτητο για να εξασφαλισθεί η λειτουργία των Φορέων, που είναι και το ζητούμενο. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να καθορισθούν αφενός
α) οι ειδικότητες και τα προσόντα του προσωπικού: είτε θα πρέπει να αναφερθούν αναλυτικά εδώ στο νόμο, είτε θα πρέπει να δοθεί εξουσιοδοτική διάταξη ώστε αυτά να περιληφθούν στον Κανονισμό Προσωπικού που θα εγκριθεί ούτως ή άλλως με ΚΥΑ, σύμφωνα με την παρ. 3 του προτεινόμενου νέου άρθρου.
και αφετέρου
β) ο τρόπος πρόσληψης του προσωπικού (για την περίπτωση τυχόν προσλήψεων):στο σημείο αυτό η νέα προτεινόμενη διάταξη αντιγράφει μεν την ισχύουσα παρ. 6 του άρθρου 15 του ν.2947/2002, όμως ελλειπώς. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί με μια απλή απόφαση ΔΣ να προσληφθεί το προσωπικό. Επομένως πρέπει να προστεθεί η φράση που έχει παραληφθεί: «Για την πρόσληψη του προσωπικού έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 1 του ν.2527/1997 (ΦΕΚ 198 Α)» ή κάποια άλλη αντίστοιχη.
---------------------------------------------------------------
Αποσπάσεις για την πλήρωση των θέσεων των Φορέων
Τα δύο εδάφια της παραγράφου 16 που αφορούν στην πλήρωση θέσεων με αποσπάσεις, είναι προφανές ότι πρέπει να μετακινηθούν πιο κάτω, και συγκεκριμένα μετά το εδάφιο που αναφέρει ότι «Το προσωπικό όλων των παραπάνω κατηγοριών προσλαμβάνεται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου». Εάν παραμείνουν εκεί όπου είναι τώρα, δημιουργείται αντίφαση για τον τρόπο που θα γίνουν οι αποσπάσεις (με απόφαση Υπουργού ή με απόφαση ΔΣ).
Η συγχώνευση αυτή των Φορέων κινείται προς την σωστή κατεύθυνση. Η ίδρυση πολυάριθμων Φορέων Διαχείρισης στηριζόμενων στα κονδύλια της Ε.Ε. δεν φαίνεται να είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα, ανεξάρτητα του εάν αυτή τη στιγμή προκαλούν ή όχι επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό. Επομένως πρόκειται για μια διορθωτική κίνηση που στην ουσία ενισχύει τους Φορείς, ενόψει δύσκολων περιόδων, στις περιοχές όπου αυτοί είναι απαραίτητοι, και τους καταργεί εκεί όπου η διαχείριση των περιοχών θα μπορούσε να γίνει και από άλλες υπηρεσίες. Εάν δεν γίνει αυτή η συγχώνευση, και παραμείνουν χωρίς αρμοδιότητες και προσωπικό, κινδυνεύουν οι Φορείς να γίνουν στοιχεία εντελώς «διακοσμητικά» στο μέλλον, και τελικά να καταργηθούν στο σύνολό τους. Η επιλογή των νέων Φορέων φαίνεται επίσης ότι έχει βασισθεί σε μεγάλο βαθμό σε κριτήρια επιστημονικά, δηλαδή οικολογικά/διαχειριστικά. Ο Παρνασσός και η Οίτη είναι πράγματι οικοσυστήματα με μεγάλες ομοιότητες (ελατοδάση, κοινά είδη θηλαστικών), και αντί να στεναχωριόμαστε για τη συγχώνευσή τους, ας ελπίσουμε να δοθεί η δυνατότητα στο νέο Φορέα τις επόμενες δεκαετίες να επεκτείνει τη χωρική του αρμοδιότητα και να συμπεριλάβει όλο τον ορεινό όγκο της Στερέας Ελλάδας ως ενιαίο οικοσύστημα. Το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και για τον Βίκο/Αώο και τα Τζουμέρκα. Η Ροδόπη και ο Νέστος αποτελούν τμήματα της ίδιας υδρολογικής λεκάνης, και ο νέος Φορέας καλείται να τη διαχειριστεί πιο ολοκληρωμένα. Αυτή είναι και ή έννοια του «δικτύου»: Διαχειριζόμαστε ένα οικοσύστημα ενιαία, π.χ. ένα ποτάμι από τις πηγές του ως τους υγροτόπους των εκβολών του. Κάπως αντίστοιχη είναι και η περίπτωση του Δέλτα Έβρου/Δάσος Δαδιάς, αν και εκεί η λειτουργική τους σύνδεση δεν διακρίνεται τόσο άμεσα. Σε άλλες περιπτώσεις δυστυχώς, η συγχώνευση που προτείνεται βασίζεται απλώς στη μείωση του αριθμού των Φορέων: Ο Αξιός δεν συνδέεται λειτουργικά με την Κορώνεια και την Κερκίνη. Το μόνο που τους συνδέει είναι ότι ανήκουν στην Κεντρική Μακεδονία. Ούτε ο Αμβρακικός με το Μεσολόγγι, ούτε η Στροφυλιά με το Χελμό. Εξετάστηκε η δυνατότητα να διατηρηθεί τουλάχιστον η Κερκίνη, η Κορώνεια-Βόλβη και το Μεσολόγγι ως ανεξάρτητοι Φορείς, λόγω της σημασίας των περιοχών τους; Ως προς τους καταργούμενους Φορείς, πρόκειται για ένα σκληρό μέτρο, που αδικεί ορισμένους που εργάστηκαν καλά. Από την αρχή δεν έπρεπε να γίνουν τόσοι πολλοί Φορείς ταυτόχρονα, αλλά λιγότεροι σε αριθμό, με μεγαλύτερες εκτάσεις και ουσιαστικότερες αρμοδιότητες. Μακροπρόθεσμα, θα πρέπει να εξετασθούν και πιο ολοκληρωμένες λύσεις, όπως η πρόταση του κ Ν. Καραβά για σύσταση ενιαίας υπηρεσίας για τη διαχείριση των περιοχών, στο πρότυπο ίσως της National Park Service των ΗΠΑ. -------------------------------------------------------------- Ορισμένα σχόλια για τη νομοτεχνική επεξεργασία του προτεινόμενου άρθρου: Σύσταση των ΔΣ των νέων Φορέων: Όπως τίθεται στην παράγραφο 7, είναι προφανές ότι η Υπουργική Απόφαση που προβλέπεται αφορά τόσο στον καθορισμό του αριθμού των μελών των ΔΣ, όσο και των υπηρεσιών/ φορέων που εκπροσωπούν. Επομένως πρέπει να γραφεί «Η σύσταση των ΔΣ….» ή «Η σύσταση και η συγκρότηση των ΔΣ…». --------------------------------------------------------------- Έκδοση των νέων Κανονισμών λειτουργίας: Η έκδοση 5 Κανονισμών για κάθε νέο Φορέα, όπως τίθεται στην παράγραφο 3, ακολουθεί κατά γράμμα τους 5 Κανονισμούς που προβλέποντο αρχικά από την παρ. 8 του άρθρου 15 του ν. 2742/1999. Όμως στην πράξη δεν εκδόθηκαν πέντε Κανονισμοί για κάθε Φορέα, αφενός επειδή ο Κανονισμός λειτουργίας από μόνος του ήταν άνευ περιεχομένου, αφετέρου οι προμήθειες-αναθέσεις θα ήταν δυσλειτουργικές με εκείνη τη διάρθρωση. Αντίθετα εκδόθηκαν 4 Κανονισμοί που αποδείχτηκαν αποτελεσματικοί. Είναι καλό να υιοθετηθούν και εδώ, ώστε να αξιοποιηθεί η εμπειρία που αποκτήθηκε από τη διαδικασία έκδοσης των 112 Κανονισμών, που απασχόλησε αρκετά τις υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ και τα ΔΣ των Φορέων: -Κανονισμός λειτουργίας Υπηρεσιών και Προσωπικού -Κανονισμός λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου -Κανονισμός Οικονομικής διαχείρισης -Κανονισμός για την εκτέλεση έργων, την ανάθεση, παρακολούθηση και παραλαβή μελετών και υπηρεσιών, την προμήθεια, παράδοση και παραλαβή αγαθών, υλικών και προϊόντων και για τη σύναψη και εκτέλεση σχετικών συμβάσεων -------------------------------------------------------------------- Οργανικές θέσεις προσωπικού των Φορέων Με την παράγραφο 16 συστήνονται 4 θέσεις προσωπικού σε κάθε Φορέα (παλιό ή νέο) και παράλληλα καταργείται η εξουσιοδοτική διάταξη του ν. 2742/1999 (παρ. 6 άρθρ15) για την έκδοση ΚΥΑ καθορισμού των θέσεων αυτών. Είναι προφανές ότι θα πρέπει η νέα αυτή διάταξη να είναι σαφής και πλήρης, ώστε να μπορεί να προσληφθεί/αποσπασθεί αυτό το προσωπικό, πράγμα που είναι απαραίτητο για να εξασφαλισθεί η λειτουργία των Φορέων, που είναι και το ζητούμενο. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να καθορισθούν αφενός α) οι ειδικότητες και τα προσόντα του προσωπικού: είτε θα πρέπει να αναφερθούν αναλυτικά εδώ στο νόμο, είτε θα πρέπει να δοθεί εξουσιοδοτική διάταξη ώστε αυτά να περιληφθούν στον Κανονισμό Προσωπικού που θα εγκριθεί ούτως ή άλλως με ΚΥΑ, σύμφωνα με την παρ. 3 του προτεινόμενου νέου άρθρου. και αφετέρου β) ο τρόπος πρόσληψης του προσωπικού (για την περίπτωση τυχόν προσλήψεων):στο σημείο αυτό η νέα προτεινόμενη διάταξη αντιγράφει μεν την ισχύουσα παρ. 6 του άρθρου 15 του ν.2947/2002, όμως ελλειπώς. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί με μια απλή απόφαση ΔΣ να προσληφθεί το προσωπικό. Επομένως πρέπει να προστεθεί η φράση που έχει παραληφθεί: «Για την πρόσληψη του προσωπικού έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 1 του ν.2527/1997 (ΦΕΚ 198 Α)» ή κάποια άλλη αντίστοιχη. --------------------------------------------------------------- Αποσπάσεις για την πλήρωση των θέσεων των Φορέων Τα δύο εδάφια της παραγράφου 16 που αφορούν στην πλήρωση θέσεων με αποσπάσεις, είναι προφανές ότι πρέπει να μετακινηθούν πιο κάτω, και συγκεκριμένα μετά το εδάφιο που αναφέρει ότι «Το προσωπικό όλων των παραπάνω κατηγοριών προσλαμβάνεται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου». Εάν παραμείνουν εκεί όπου είναι τώρα, δημιουργείται αντίφαση για τον τρόπο που θα γίνουν οι αποσπάσεις (με απόφαση Υπουργού ή με απόφαση ΔΣ).