Είναι χαρακτηριστικό ότι με το ν/σ εισάγονται νέα δεδομένα αναφορικά με την αξιολόγηση των προϊσταμένων της διοίκησης, ενώ στην πραγματικότητα, αυτά που υφίστανται ήδη από 2010 και είναι τα πλέον αξιοκρατικά που έχουν ποτέ εισαχθεί (πάγιες ρυθμίσεις ν.3839/2010 περί συμβουλίων επιλογής χωρίς πολιτική καθοδήγηση και σύστημα μοριοδοτήσεων με έμφαση στα προσόντα και όχι στα χρόνια υπηρεσίας), δεν έχουν μέχρι σήμερα εφαρμοστεί…
Συγκεκριμένα στην παράγραφο 3 του άρθρου 2 του ν/σ αναφέρεται ότι τα θέματα που αφορούν την διαδικασία και τα κριτήρια επιλογής των προϊσταμένων θα ρυθμιστούν εκ νέου μελλοντικά με προεδρικό διάταγμα, παραγνωρίζοντας ότι αυτά έχουν ήδη θεσπιστεί το 2010 με τον ν. 3839 (Σύστημα επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια − Σύσταση Ειδικού Συμβουλίου Επιλογής Προϊσταμένων (ΕΙ.Σ.Ε.Π.) και λοιπές διατάξεις). Μέχρι δε την έκδοση του εν λόγω π.δ. οι επιλογές των προϊσταμένων θα γίνονται κατά το δοκούν σύμφωνα με τις επιθυμίες και τα προσωπικά κριτήρια των εκάστοτε Υπουργών (παρ. 7 του άρθρου 2), ανοίγοντας ορθάνοιχτο τον δρόμο για επαναφορά της Διοίκησης σε εποχές ασύδοτου κομματισμού και πλήρους κυριαρχίας πελατειακών λογικών. Η τροποποίηση μάλιστα του υφιστάμενου συστήματος οργάνωσης χωρίς προηγούμενα να έχει διευκρινιστεί το σύστημα αξιολόγησης συνιστά κραυγαλέα επιλογή υπέρ της αυθαιρεσίας-αυταρχικότητας και κατά της αξιοκρατίας, κάτι που πρέπει να ελεγχθεί και από άποψης συνταγματικής τάξης !
Στην παρ. 7α άρθρου 2 που αντικαθιστά την παρ. 4 του άρθρο 87 ΥΚ περί αναπλήρωσης. Η αναπλήρωση μπορεί να γίνει και με οποιονδήποτε άλλον υπάλληλο του οικείου φορέα με τα νόμιμα τυπικά προσόντα (βάσει του οργανισμού που ορίζει τα απαιτούμενα προσόντα). Δηλαδή στην ουσία αυθαίρετα. Εισάγεται δηλαδή σαφώς η άνευ ορατών κριτηρίων τοποθέτηση προϊσταμένων. Βέβαια, η χρήση του κριτηρίου της αρεστότητας (λόγω κομματικής ή προσωπικής σχέσης) δεν αναγράφεται ρητά αλλά προκύπτει εύκολα από την ανάθεση στον υπουργό της εξουσίας των επιλογών, χωρίς προσδιορισμό κριτηρίων... Μάλιστα η αναπλήρωση αυτή εμφανίζεται να επεκτείνεται και να λαμβάνει χώρα σε πολλές κρίσιμες διαδικασίες, όπως περιγράφεται παρακάτω.
Στην παρ. 5 άρθρου 2 περί μετακίνησης γενικών διευθυντών. Προβλέπεται η δυνατότητα μετακίνησης Γενικών Διευθυντών χωρίς σαφή διαδικασία. Και το πιο περίεργο, στη θέση του μετακινούμενου τίθεται αναπληρωτής! ο οποίος όπως προαναφέρθηκε στο σημείο 1 γίνεται στην ουσία αυθαίρετα. Έτσι με τη συγκεκριμένη διάταξη α) νομιμοποιείται στην ουσία η αναπλήρωση Γεν. Δ/ντών, κάτι που δεν προβλέπονταν στον ΥΚ και ήταν αμφίβολη η δυνατότητα πλήρωσης κενών θέσεων Γεν. Δ/ντών με αναπλήρωση, (στην πραγματικότητα γίνονταν όμως κατά κόρον), β) η αναπλήρωση θα είναι χωρίς κρίση, άρα χωρίς στοιχειώδη εχέγγυα αξιοκρατίας και γ) κάποιον που αν και με πολλά προσόντα πέτυχε τελικά να κριθεί ως Γεν. Δ/ντής, αυτόν, αν δεν είναι αρεστός θα μπορούν να τον μετακινούν με τις γνωστές αόριστες αιτιολογίες του “γενικότερου συμφέροντος” ή (απροσδιόριστων) “των αναγκών” της Δημόσιας Διοίκησης.
Στην παρ.4 άρθρου 2 περί θητείας Γεν. Δ/ντών. Προβλέπεται η δυνατότητα λήξης της θητείας στα δύο χρόνια σε περίπτωση προφανούς απόκλισης από τους στόχους. Η έννοια της προφανούς απόκλισης είναι ασαφής και αφήνεται στην κρίση του Υπουργού η ερμηνεία της. Δηλαδή και πάλι κάποιος μη αρεστός μπορεί να θεωρηθεί ως προφανώς αποκλίνων από τους στόχους, η θέση του να κενωθεί και στη συνέχεια να πληρωθεί με αναπλήρωση από όποιον θέλει ο οικείος Υπουργός.
Στην παρ. 8 άρθρου 2 περί αυτοδίκαιης λήξης της θητείας των προϊσταμένων προϋφισταμένων οργανικών μονάδων με την ισχύ των νέων Οργανισμών. Και στην περίπτωση αυτή οι νέες θέσεις θα καλυφθούν με αναπλήρωση, δηλαδή με την αυθαίρετη επιλογή του υπουργού, μέχρι τις κανονικές επιλογές-κρίσεις των ΥΣ, οι οποίες είναι άγνωστο πότε ακριβώς θα διενεργηθούν, καθώς θα πρέπει πρώτα να εκδοθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα (παρ. 3). Σε κάθε περίπτωση βέβαια, οποιοδήποτε σύστημα αξιολόγησης και να προβλεφθεί, είναι βέβαιο πως θα προσμετρά ως βασικό προσόν (και θα το μοριοδοτεί ανάλογα) την άσκηση καθηκόντων προϊσταμένου είτε αυτή έχει γίνει με ανάθεση είτε με κρίση ΥΣ... Μετά από όλα τα παραπάνω, η κατασκευή προϊσταμένων από τους αρεστούς και η άλωση της διοικητικής ιεραρχίας από τους κομματικούς μηχανισμούς των κυβερνώντων , πρέπει να θεωρείται ως βεβαία!
Κατά συνέπεια όλων των παραπάνω, θεωρούμε ότι οι προτεινόμενες διατάξεις συνιστούν προφανή εκτροπή προς την αυθαιρεσία και τον κομματισμό, καταπατώντας οποιαδήποτε ιδέα τόσο της (συνταγματικής) αρχής της αξιοκρατίας όσο και του επαγγελματισμού.
Πρόταση: Να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή ο ν. 3839/2010 στο σύνολό του, χωρίς καμία παρέκκλιση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με το ν/σ εισάγονται νέα δεδομένα αναφορικά με την αξιολόγηση των προϊσταμένων της διοίκησης, ενώ στην πραγματικότητα, αυτά που υφίστανται ήδη από 2010 και είναι τα πλέον αξιοκρατικά που έχουν ποτέ εισαχθεί (πάγιες ρυθμίσεις ν.3839/2010 περί συμβουλίων επιλογής χωρίς πολιτική καθοδήγηση και σύστημα μοριοδοτήσεων με έμφαση στα προσόντα και όχι στα χρόνια υπηρεσίας), δεν έχουν μέχρι σήμερα εφαρμοστεί… Συγκεκριμένα στην παράγραφο 3 του άρθρου 2 του ν/σ αναφέρεται ότι τα θέματα που αφορούν την διαδικασία και τα κριτήρια επιλογής των προϊσταμένων θα ρυθμιστούν εκ νέου μελλοντικά με προεδρικό διάταγμα, παραγνωρίζοντας ότι αυτά έχουν ήδη θεσπιστεί το 2010 με τον ν. 3839 (Σύστημα επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια − Σύσταση Ειδικού Συμβουλίου Επιλογής Προϊσταμένων (ΕΙ.Σ.Ε.Π.) και λοιπές διατάξεις). Μέχρι δε την έκδοση του εν λόγω π.δ. οι επιλογές των προϊσταμένων θα γίνονται κατά το δοκούν σύμφωνα με τις επιθυμίες και τα προσωπικά κριτήρια των εκάστοτε Υπουργών (παρ. 7 του άρθρου 2), ανοίγοντας ορθάνοιχτο τον δρόμο για επαναφορά της Διοίκησης σε εποχές ασύδοτου κομματισμού και πλήρους κυριαρχίας πελατειακών λογικών. Η τροποποίηση μάλιστα του υφιστάμενου συστήματος οργάνωσης χωρίς προηγούμενα να έχει διευκρινιστεί το σύστημα αξιολόγησης συνιστά κραυγαλέα επιλογή υπέρ της αυθαιρεσίας-αυταρχικότητας και κατά της αξιοκρατίας, κάτι που πρέπει να ελεγχθεί και από άποψης συνταγματικής τάξης ! Στην παρ. 7α άρθρου 2 που αντικαθιστά την παρ. 4 του άρθρο 87 ΥΚ περί αναπλήρωσης. Η αναπλήρωση μπορεί να γίνει και με οποιονδήποτε άλλον υπάλληλο του οικείου φορέα με τα νόμιμα τυπικά προσόντα (βάσει του οργανισμού που ορίζει τα απαιτούμενα προσόντα). Δηλαδή στην ουσία αυθαίρετα. Εισάγεται δηλαδή σαφώς η άνευ ορατών κριτηρίων τοποθέτηση προϊσταμένων. Βέβαια, η χρήση του κριτηρίου της αρεστότητας (λόγω κομματικής ή προσωπικής σχέσης) δεν αναγράφεται ρητά αλλά προκύπτει εύκολα από την ανάθεση στον υπουργό της εξουσίας των επιλογών, χωρίς προσδιορισμό κριτηρίων... Μάλιστα η αναπλήρωση αυτή εμφανίζεται να επεκτείνεται και να λαμβάνει χώρα σε πολλές κρίσιμες διαδικασίες, όπως περιγράφεται παρακάτω. Στην παρ. 5 άρθρου 2 περί μετακίνησης γενικών διευθυντών. Προβλέπεται η δυνατότητα μετακίνησης Γενικών Διευθυντών χωρίς σαφή διαδικασία. Και το πιο περίεργο, στη θέση του μετακινούμενου τίθεται αναπληρωτής! ο οποίος όπως προαναφέρθηκε στο σημείο 1 γίνεται στην ουσία αυθαίρετα. Έτσι με τη συγκεκριμένη διάταξη α) νομιμοποιείται στην ουσία η αναπλήρωση Γεν. Δ/ντών, κάτι που δεν προβλέπονταν στον ΥΚ και ήταν αμφίβολη η δυνατότητα πλήρωσης κενών θέσεων Γεν. Δ/ντών με αναπλήρωση, (στην πραγματικότητα γίνονταν όμως κατά κόρον), β) η αναπλήρωση θα είναι χωρίς κρίση, άρα χωρίς στοιχειώδη εχέγγυα αξιοκρατίας και γ) κάποιον που αν και με πολλά προσόντα πέτυχε τελικά να κριθεί ως Γεν. Δ/ντής, αυτόν, αν δεν είναι αρεστός θα μπορούν να τον μετακινούν με τις γνωστές αόριστες αιτιολογίες του “γενικότερου συμφέροντος” ή (απροσδιόριστων) “των αναγκών” της Δημόσιας Διοίκησης. Στην παρ.4 άρθρου 2 περί θητείας Γεν. Δ/ντών. Προβλέπεται η δυνατότητα λήξης της θητείας στα δύο χρόνια σε περίπτωση προφανούς απόκλισης από τους στόχους. Η έννοια της προφανούς απόκλισης είναι ασαφής και αφήνεται στην κρίση του Υπουργού η ερμηνεία της. Δηλαδή και πάλι κάποιος μη αρεστός μπορεί να θεωρηθεί ως προφανώς αποκλίνων από τους στόχους, η θέση του να κενωθεί και στη συνέχεια να πληρωθεί με αναπλήρωση από όποιον θέλει ο οικείος Υπουργός. Στην παρ. 8 άρθρου 2 περί αυτοδίκαιης λήξης της θητείας των προϊσταμένων προϋφισταμένων οργανικών μονάδων με την ισχύ των νέων Οργανισμών. Και στην περίπτωση αυτή οι νέες θέσεις θα καλυφθούν με αναπλήρωση, δηλαδή με την αυθαίρετη επιλογή του υπουργού, μέχρι τις κανονικές επιλογές-κρίσεις των ΥΣ, οι οποίες είναι άγνωστο πότε ακριβώς θα διενεργηθούν, καθώς θα πρέπει πρώτα να εκδοθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα (παρ. 3). Σε κάθε περίπτωση βέβαια, οποιοδήποτε σύστημα αξιολόγησης και να προβλεφθεί, είναι βέβαιο πως θα προσμετρά ως βασικό προσόν (και θα το μοριοδοτεί ανάλογα) την άσκηση καθηκόντων προϊσταμένου είτε αυτή έχει γίνει με ανάθεση είτε με κρίση ΥΣ... Μετά από όλα τα παραπάνω, η κατασκευή προϊσταμένων από τους αρεστούς και η άλωση της διοικητικής ιεραρχίας από τους κομματικούς μηχανισμούς των κυβερνώντων , πρέπει να θεωρείται ως βεβαία! Κατά συνέπεια όλων των παραπάνω, θεωρούμε ότι οι προτεινόμενες διατάξεις συνιστούν προφανή εκτροπή προς την αυθαιρεσία και τον κομματισμό, καταπατώντας οποιαδήποτε ιδέα τόσο της (συνταγματικής) αρχής της αξιοκρατίας όσο και του επαγγελματισμού. Πρόταση: Να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή ο ν. 3839/2010 στο σύνολό του, χωρίς καμία παρέκκλιση.