Πρώην Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Μάρω Ευαγγελίδου' | 20 Ιανουαρίου 2014, 17:33

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Μάρω Ευαγγελίδου 20.1.14 Η κατάργηση των Οργανισμών Ρυθμιστικού Σχεδίου να γίνει ευκαιρία αναβάθμισης των θεσμών Μητροπολιτικής Διακυβέρνησης Η κατάργηση των ΟΡΣΑ-Θ είναι λυπηρό γεγονός ιδίως για όσους πίστεψαν στον δύσκολο ρόλο τους και στρατεύθηκαν στην προσπάθεια ουσιαστικής άσκησής του. Μια σύντομη αναδρομή στην πορεία τους όμως, και κυρίως αυτής του ΟΡΣΑ, αναδεικνύει ότι η 'προαναγγελία' αυτού του θανάτου είχε γίνει σταδιακά μέσα από μη αναστρέψιμες επιλογές υποβάθμισης του ρόλου του, που έγιναν στην 30ετή ζωή του είτε από τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του Υπουργείου και του Οργανισμού, είτε από την Διοίκηση που τις εισηγήθηκε ή τις αποδέχθηκε άκριτα. Αναφέρω χαρακτηριστικά, τη μη ανάληψη των αρμοδιοτήτων περιβαλλοντικής πολιτικής (του γνωστού ΠΕΡΠΑ) όπως είχε προδιαγραφεί από τον Ν1515/85, ή έστω την παρακολούθησή της, την απόδοση της αρμοδιότητας Πολεοδομικών Μελετών στο ΥΠΕΧΩΔΕ (1990) και όχι στις Νομαρχίες, επιλογή που θα επέτρεπε την οργάνωση μιας ουσιαστικής Αποκέντρωσης και την ανάπτυξη επιτελικού ρόλου παρακολούθησης της εφαρμογής του ΡΣΑ μέσα από μια κάθετη συνεργασία με τις υποκείμενες πολιτικο-διοικητικές βαθμίδες, την μη ανάληψη ενεργού ρόλου στο σχεδιασμό των Ολυμπιακών Υποδομών και τη μεταολυμπιακή τους ενσωμάτωση που θα επέτρεπε -με γερή στελέχωση- την ανάπτυξη μιας επιχειρησιακής κουλτούρας σχεδιασμού και διαχείρισης έναντι της πεπατημένης κανονιστικής πολιτικής, την υποτονική (μέσω γνωμοδότησης) ανάμειξή του στον περιφερειακό σχεδιασμό της διαχείρισης αποβλήτων, στην περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων έργων ή/και την στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση σχεδίων και προγραμμάτων, σε αντίθεση με τα ειωθότα σε αντίστοιχους φορείς άλλων ευρωπαϊκών χωρών κλπ. Οι ανωτέρω επιλογές οφείλονται στην έλλειψη κοινά αποδεκτής αντίληψης για τον ρόλο του στρατηγικού χωρικού σχεδιασμού, ο οποίος δεν περιορίζεται απλά στην χάραξη κατευθύνσεων πολιτικής αλλά πρέπει να ενσωματώνει στην φιλοσοφία και τους στόχους του ένα πρόγραμμα εφαρμογής, καθώς και εργαλεία συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα. Η ίδρυση της αιρετής περιφέρειας το 2010 με την ανάληψη των αρμοδιοτήτων προγραμματισμού και τη διαχείριση του ΠΕΠ αυξάνει τις απαιτήσεις συντονισμού Περιφέρειας και ΟΡΣΑ, αλλά επιτρέπει και την ανάληψη εξ ολοκλήρου του ρόλου του φορέα εφαρμογής από την Περιφέρεια, όμως η ασαφής αναφορά του Ν του Καλλικράτη σε ‘μητροπολιτικές λειτουργίες’ (και όχι αρμοδιότητες) προκαλεί σύγχυση. Καθοριστικό στοιχείο της όλης πορείας υποβάθμισης –ή ορθότερα μη κατάκτησης του ρόλου που του είχε αναθέσει ο ιδρυτικός του νόμος- είναι η μη έγκριση του Οργανογράμματος, κενό που ευθύνεται και για την τραγική υποστελέχωσή του (δες ανωτέρω και σχόλιο Δ. Οικονόμου με στοιχεία). Η κατάργηση του ΟΡΣΑ συνιστά πάντως απώλεια για την χωρική και περιβαλλοντική διακυβέρνηση στην Αττική. Ωστόσο στο βαθμό που η επιλογή επιβάλλεται από την συγκυρία, είναι βασικό να ενταχθεί σε ένα ουσιαστικό πλαίσιο διοικητικής μεταρρύθμισης, να σχεδιαστεί σωστά και να μην προκαλέσει νέα προβλήματα. Αντίθετα –αν θέλουμε να ανταποκριθεί η κατάργηση των ΟΡΣ στις οριζόντιες αρχές της εισηγητικής έκθεσης του ΣΝ- είναι ευκαιρία να αντιμετωπίσει ταυτοχρόνως κάποιες χρόνιες αδυναμίες στην άσκηση πολεοδομικών και περιβαλλοντικών αρμοδιοτήτων και κυρίως την κατανομή τους μεταξύ Υπουργείου και υποκείμενων πολιτικο-διοικητικών επιπέδων (Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Περιφέρεια και ΟΤΑ). Σημειώνεται ότι η κατάργηση του φορέα δεν περιλαμβάνει μόνο τις Υπηρεσίες αλλά και την Εκτελεστική Επιτροπή (ΕΕ), η οποία είναι το πολιτικό όργανο γνωμοδότησης και διαβούλευσης. Τα δύο αυτά σώματα χρήζουν διαφορετικής αντιμετώπισης, αλλά το ΣΝ δεν προβλέπει ποιος ασκεί τις αρμοδιότητες της ΕΕ και επίσης δεν αναφέρεται στο όργανο που έχει συσταθεί με τον Ν. 3889/10 (αρ 27), ως ανασύσταση του Συμβουλίου ΡΣΑ. (Παρότι ουδέποτε ενεργοποιήθηκε. έχει μια ενδιαφέρουσα σύνθεση με συμμετοχή εκπροσώπων άλλων Υπουργείων που μπορεί να τονώσει την οριζόντια συνεργασία τομεακών και χωρικών πολιτικών). Στην επεξεργασία πρότασης θα βοηθούσε η παράλληλη δημοσιοποίηση του ΣΝ της κυοφορούμενης ‘Χωροταξικής Πολεοδομικής Μεταρρύθμισης’ (γνωστή ως ΧΩΠΟΜΕ), η οποία θα αποσαφηνίσει τα επίπεδα σχεδιασμού, το περιεχόμενο και τις νομικές συνέπειες κάθε σχεδίου αλλά και τον φορέα έγκρισης και παρακολούθησης της εφαρμογής κάθε επιπέδου, ώστε να εξασφαλίζεται η κάθετη συνεργασία/συνοχή . Ωστόσο –και με δεδομένο ότι το καλύτερο είναι εχθρός του καλού- καταθέτω κάποιες στοιχειώδεις ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ βελτίωσης του Αρ 12 του υπό διαβούλευση ΣΝ: 1. Να θεσπιστεί με τον ίδιο νόμο ένα πολιτικό όργανο τύπου «Συμβούλιο Μητροπολιτικής Διακυβέρνησης» το οποίο θα λειτουργεί υπό τον Υπουργό ΠΕΚΑ με τροποποίηση του 3889/αρ27, το οποίο θα αναλάβει μεγάλο μέρος των γνωμοδοτικών αρμοδιοτήτων της καταργούμενης ΕΕ, αλλά και νέες, που θα προσδιοριστούν σαφέστερα με μελλοντική πράξη (ΠΔ ή ΚΥΑ). 2. Να μετατεθεί η ημερομηνία κατάργησης των ΟΡΣ και να προβλεφθεί ότι θα γίνει με την έγκριση του νέου Οργανογράμματος. Δεν έχει καμία έννοια μια ενδιάμεση φάση που προκαλεί περιττή αναστάτωση και διοικητικό βάρος προσαρμογής, στο βαθμό που ήδη έχει δρομολογηθεί και θα εγκριθεί σύντομα το νέο Οργανόγραμμα. 3. Να προβλεφθεί στο νόμο η βασική μορφή της νέας Υπηρεσίας, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από Δ/νση, ώστε να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα σημερινά τμήματα (Ρυθμιστικού, Γενικού Πολεοδομικού Σχεδιασμού, Περιβάλλοντος και Μητροπολιτικών Παρεμβάσεων). Είναι παντελώς λάθος η μετατροπή ενός Οργανισμού Στρατηγικού Σχεδιασμού σε Τμήμα με ανάμεικτες αρμοδιότητες, όπως επίσης και η ένταξή του στη Δ/νση Χωροταξίας η οποία δεν διαθέτει την κατάλληλη τεχνογνωσία σε επίπεδο κλίμακας προσέγγισης για να ‘διευθύνει’ όλες τις αρμοδιότητες, ενώ θα υπάρξει επικάλυψη με άλλες Δ/νσεις του ΥΠΕΚΑ, και θα διαρραγεί η σημερινή ενότητα προσέγγισης χωρικών και περιβαλλοντικών πολιτικών. 4. Να προβλεφθεί –με εξουσιοδότηση- ότι κατά το στάδιο της υλοποίησης και μετά την αναλυτική καταγραφή των αρμοδιοτήτων και ‘περιγραμμάτων θέσεων’ (job description) του νέου Οργανογράμματος θα είναι δυνατή –με ΠΔ ή ΥΑ- η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στην Περιφέρεια ιδίως αυτών που σχετίζονται με το πρόγραμμα εφαρμογής του ΡΣ και των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Σημειώνεται ότι ανάλογη πρόβλεψη εμπεριείχετο στο σχέδιο ΡΣΑ του 2012 η οποία αφαιρέθηκε στο νέο σχέδιο επειδή τα θέματα νομοθετικών ρυθμίσεων παραπέμφθηκαν στην ΧΩΠΟΜΕ. Η πρόβλεψη αυτή θα είναι χρήσιμη και για τον ΟΡΣΘ, αρμοδιότητες του οποίου μπορούν να μεταφερθούν στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας. 5. Να συμπληρωθεί η ρύθμιση με τη σύσταση των θέσεων προϊσταμένων Δ/νσης και Τμημάτων και προβλέψεις αναγνώρισης του χρόνου άσκησης διοικητικών καθηκόντων για τα στελέχη της ιεραρχίας των ΟΡΣΑ/Θ, ώστε να μπορούν να καταλάβουν θέσεις ευθύνης στη νέα δομή, και να διασφαλιστεί η μεταφορά της συσσωρευμένης εμπειρίας. Τέλος επισημαίνω ότι η όλη ρύθμιση μπορεί να ενταχθεί στο ΣΝ περί ΡΣΑ που έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή. Μάρω Ευαγγελίδου, Πολεοδόμος-Χωροτάκτης πρώην Γ. Γραμματέας ΥΠΕΚΑ (οι ανωτέρω προτάσεις 1-3, είχαν κατατεθεί στο Υπουργό Ε. Λιβιεράτο στη διάρκεια της θητείας μου, κατά την επεξεργασία του Οργανογράμματος του ΥΠΕΚΑ)