Σχέδιο Δράσης OGP OGP

Αρχική Ανοικτή διάθεση εγγράφων και δεδομένων του δημόσιου τομέαΆρθρο 01:Σχόλιο του χρήστη ΕΕΛ/ΛΑΚ | 20 Ιουνίου 2014, 10:40
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΕΕΛ/ΛΑΚ' | 20 Ιουνίου 2014, 10:40

    Γενικά Σχόλια Το σχέδιο νόμου με τίτλο “Ανοικτή διάθεση και περαιτέρω χρήση εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων του δημόσιου τομέα, τροποποίηση διατάξεων πρώτου κεφαλαίου ν. 3448/2006 (Α΄57) και προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της 2013/37 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου” αποτελεί εξαιρετικά σημαντική νομοθετική παρέμβαση και εντάσσεται στο πλαίσιο μίας συγκροτημένης προσπάθειας για την εισαγωγή κανόνων ανοικτής διακυβέρνησης στο σύνολο της δημόσιας διοίκησης. Ως τέτοια παρέμβαση αποτελεί υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας σε σχέση με την Open Government Partnership (OGP) και το κεντρικό νομοθέτημα για την ανοικτή διάθεση δεδομένων του δημοσίου τομέα. Η ΕΕΛ/ΛΑΚ χαιρετίζει τη νομοθετική αυτή πρωτοβουλία ως βασικό βήμα για την ουσιαστική εισαγωγή κανόνων ανοικτής διάθεσης δημόσιας πληροφορίας και ειδικότερα την εισαγωγή δύο νέων βασικών αρχών στον τομέα αυτό, δηλαδή (α) της εξορισμού ανοικτότητα (ή ανοικτής πληροφορίας) και (β) της ενεργητικής διαφάνειας. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι o έλληνας νομοθέτης δεν επιδιώκει μια μηχανιστική μεταφορά της Οδηγίας 2013/37/ΕΕ (εφεξής Οδηγία) αλλά προσαρμόζει την Οδηγία στο ελληνικό περιβάλλον και προτείνει επιπλέον μέτρα για να ενισχύσει την ανοικτή διάθεση της πληροφορίας του δημοσίου τομέα στη χώρα αλλά και να τη διαφάνεια στη δράση της δημόσιας διοίκησης. Θα πρέπει, επίσης, να τονισθεί ότι η επιλογή του έλληνα νομοθέτη να προχωρήσει σε περαιτέρω απελευθέρωση των δημοσίων δεδομένων είναι απολύτως εντός του πλαισίου της μεταφοράς της οδηγίας 2013/37/ΕΕ, όπως προκύπτει και από το προοίμιο της οδηγίας (Σημείο 8), στο οποίο αναφέρεται ρητώς ότι τα Κράτη Μέλη έχουν τη δυνατότητα να υιοθετούν μέτρα που υπερβαίνουν τα ελάχιστα πρότυπα ανοικτής διάθεσης της πληροφορίας του δημοσίου τομέα που ορίζει η Οδηγία , επιτρέποντας έτσι πιο εκτεταμένη περαιτέρω χρήση της πληροφορίας του δημοσίου τομέα.1 H επιλογή αυτή αντανακλάται τόσο στον τίτλο του σχεδίου νόμου, όπου εμφανίζεται όχι μόνο η μεταφορά της Οδηγίας, αλλά και ο γενικότερος σκοπός της ανοικτής διάθεσης της πληροφορίας του δημοσίου τομέα, αλλά και στο αντικείμενο της ρύθμισης του αρ.1 όπου γίνεται αναφορά όχι μόνο στη μεταφορά της Οδηγίας αλλά και στην καθιέρωση της αρχής της εξορισμού ανοικτής διάθεσης και περαιτέρω χρήσης εγγράφων του δημοσίου τομέα. Η πρακτική αυτή είναι απαραίτητη στην ελληνική πραγματικότητα για σειρά από λόγους. Ενδεικτικά, αναφέρουμε τους εξής: (α) στις έρευνες που έχει πραγματοποιήσει ο ΟΚΧΕ κατά τη διάρκεια εφαρμογής του Ν. 3882/2010 σε σχέση με τη μεταφορά της Οδηγίας INSPIRE, άλλη μία σημαντική προσπάθεια για το άνοιγμα των γεωχωρικών δεδομένων του δημοσίου τομέα, προκύπτει ότι 86.3% των συμμετεχόντων στην έρευνα υπαλλήλων του δημοσίου τομέα θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη για περισσότερο διαμοιρασμό δεδομένων του δημοσίου τομέα και 97% ότι τα γεωχωρικά δεδομένα θα πρέπει να είναι ελέυθερα και ανοικτά.2 Οι συντριπτικοί αυτοί αριθμοί προκύπτουν ακριβώς επειδή υπάρχει τεράστια ανάγκη να υπάρχει πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία από τρίτους προκειμένου να μπορούν οι φορείς του δημοσίου να επιτελούν καλύτερα και με μικρότερο κόστος συναλλαγών τη δημόσιά τους αποστολή, αλλά και οι επιχειρήσεις να μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας με τη μέγιστη δυνατή παραγωγικότητα, χωρίς να έχουν ανάγκη να δημιουργήσουν μια τέτοια παραγωγικότητα μειώνοντας τους μισθούς των εργαζομένων. (β) Και οι δύο αυτοί στόχοι, δηλαδή η μείωση του διοικητικού βάρους και η αύξηση της παραγωγικότητας της ιδιωτικής επιχείρησης, αποτελούν κεντρικά σημεία σειράς εθνικών πολιτικών οι οποίες έχουν αποτυπωθεί σε επίσημα κείμενα πολιτικής, δηλαδή τη Στρατηγική για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση 2014-2020 και τη Στρατηγική για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση 2014-2016. (γ) Η εμπειρία από την εφαρμογή των ν. 3448/2006, 3882/2010 και 3979/2011 υποδεικνύει ότι είναι απαραίτητο να υπάρξουν δραστικά μέτρα για το άνοιγμα της πληροφορίας που δεν προϋποθέτουν την έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων ή άλλων κανονιστικών πράξεων της διοίκησης, ούτε εξαρτώνται από την έκδοση κειμένων εθνικής πολιτικής, καθώς η διοίκηση δεν έχει εκδόσει κανένα σχετικό κείμενο και το σύνολο των διατάξεων παραμένουν ανενεργές. Κατά συνέπεια η επιλογή λύσεων στο νομοθετικό επίπεδο και η χρήση γενικών κανόνων φαίνεται να είναι η ασφαλέστερη λύση για την επιβολή κανόνων ανοικτότητας. Η επιλογή της εισαγωγής των αρχών της εξορισμού ανοικτότητας και της ενεργητικής διαφάνειας φαίνεται να είναι η βέλτιστη προσέγγιση για το πραγματικό άνοιγμα των δεδομένων. (δ) το σύνολο των μελετών που έχουν γίνει σε σχέση με τα ανοικτά δεδομένα του δημοσίου τομέα συμφωνεί ότι δημιουργεί σημαντικά θετικά οικονομικά αποτελέσματα σε σχέση με την εθνική οικονομία, βελτιώνει τη διαφάνεια και τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Για τους λόγους αυτούς και εξαιτίας της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας είναι απολύτως αναγκαίο ο νόμος να κινείται στην κατεύθυνση που επιτρέπει την πλέον ανοικτή διάθεση της πληροφορίας του δημοσίου τομέα. Κλείνοντας τα γενικά αυτά σχόλια, θα πρέπει να παρατηρήσουμε επίσης ότι: ο νομοθέτης θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο τολμηρός ενσωματώνοντας στους κανόνες για την ανοικτή διάθεση της πληροφορίας του δημοσίου τομέα και κανόνες για το πολιτιστικό και εκπαιδευτικό υλικό που βρίσκεται εκτός του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας. Κάτι τέτοιο θα έδειχνε την ενότητα των δεδομένων και θα εξυπηρετούσε γενικότερους στόχους πολιτικής ανοικτότητας και διαφάνειας. είναι απαραίτητο η πολιτική χρεώσεων να πραγματοποιείται κεντρικά και να μην αφήνεται σε μεμονωμένους φορείς του δημοσίου τομέα προκειμένου να εξασφαλισθεί η ανοικτή διάθεση της δημόσιας πληροφορίας και η εναρμονισμένη περαιτέρω χρήση. Διαφορετική προσέγγιση θα οδηγήσει σε αδικαιολόγητες αρνήσεις διάθεσης της δημόσιας πληροφορίας και θα σταματήσει την εφαρμογή του νόμου. Ειδικότερες Παρατηρήσεις Αρ. 1: Πρόκειται για εξαιρετικά σημαντικό άρθρο το οποίο τονίζει την υπεροχή του νέου νόμου σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο κανόνα που αφορά τόσο την πρόσβαση στα διοικητικά έγγραφα όσο και οποιαδήποτε άλλη πληροφοριακή υποχρέωση των φορέων του δημοσίου τομέα. Αυτό πρακτικά θα πει ότι ο νέος νόμος αποτελεί τη βάση για να ερμηνεύσουμε τόσο τη ρύθμιση του αρ. 5 ΚΔΔια όσο και των πληροφοριακών υποχρεώσεων των φορέων του δημοσίου τομέα του Ν. 3979/2011.