ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΕΔΕ
στο ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 2014–2020
του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Το Σχέδιο Δράσης έχει πολλά θετικά χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν από προηγούμενα ανάλογα προγραμματικά κείμενα :
• Προβλέπει τη δημιουργία «κατάλληλου περιβάλλοντος» (enabling environment), που είναι η πολιτική δέσμευση και η άσκηση ηγεσίας, το νομικό πλαίσιο, το πλαίσιο και η δομή οργάνωσης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Η.Δ.), οι ανθρώπινοι και οι οικονομικοί πόροι, οι τεχνολογικές επιλογές, η διαχείριση των δεδομένων (data) και η επικοινωνιακή προσέγγιση (σελ. 2,3,10).
• Βασίζεται σε λειτουργική Αρχιτεκτονική, η οποία περιλαμβάνει τα εξής επίπεδα κατά σειρά ανοδικής πορείας : επίπεδο υποδομών ΤΠΕ και οργάνωσης, επίπεδο συστημάτων κορμού Η.Δ., επίπεδο υπηρεσιών Η.Δ. και επίπεδο πρόσβασης στις υπηρεσίες Η.Δ. (σελ. 4).
• Αξιοποιεί συγκεκριμένα δομικά στοιχεία τα οποία περιλαμβάνουν τα εξής : επικοινωνία της Δημόσιας Διοίκησης με τους χρήστες των υπηρεσιών (ηλεκτρονικά, τηλεφωνικά, μέσω ΚΕΠ), αυθεντικοποίηση χρηστών, ηλεκτρονικές διαδικτυακές πύλες (portals), μητρώα, τυποποίηση δομών δεδομένων, ασφαλής επικοινωνία και διακίνηση εγγράφων και πληροφοριών, πιστοποιημένη και νομικώς αποδεκτή ανταλλαγή εγγράφων, ηλεκτρονική αρχειοθέτηση, ηλεκτρονικές πληρωμές, διεπαφές διαλειτουργικότητας, διαχείριση ροών εργασίας, ενιαία πολιτική Δημόσιας Πληροφορικής για την τυποποίηση φορμών, διαδικτυακών πυλών, διεπαφών κ.λπ., στρατηγική αξιοποίησης των τεχνολογιών του G Cloud (σελ. 4,5,18).
• Ως μεθοδολογικά βήματα χρησιμοποιεί τα ακόλουθα: Α. Δημιουργία της απαραίτητης Δομής Διοίκησης και συντονισμού του συνολικού εγχειρή-ματος. Β. Διαχείριση του κύκλου ζωής των δράσεων / έργων. Γ. Εκτίμηση επικινδυνότητας και διαχείριση κινδύνων. Δ. Αξιολόγηση της πορείας του σχεδίου δράσεων με χρήση κατάλληλων δεικτών μέτρησης βάσει της προσέγγισης SMART (Specific, Measurable, Assignable, Realistic, Time-related). (σελ. 5)
• Θεωρεί σημαντικά ορόσημα : τη δημιουργία της Δομής Διοίκησης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, το σχέδιο στελέχωσης υπηρεσιών πληροφορικής και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και των φορέων και μονάδων του Δημόσιου Τομέα με συναφές αντικείμενο και την ολοκλήρωση των έργων – καταλυτών (σελ. 7), που αποτελούν τον κορμό της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Το Σχέδιο Δράσης έχει όμως τις ακόλουθες αδυναμίες :
• Ενώ θεωρεί ότι «βασική προϋπόθεση για τη συνολική επιτυχημένη προσπάθεια εφαρμογής της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης είναι η απλοποίηση πολλών διεργασιών / διαδικασιών μέσω του Σχεδίου Δράσης για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση» (σελ. 6), υπάρχει σύνδεσή του με τους Στόχους–Πυλώνες του Σχεδίου Δράσης της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, αλλά δεν υπάρχει καμία διασύνδεσή του με συγκεκριμένες δράσεις διοικητικής μεταρρύθμισης.
• Δεν προβλέπει με σαφή και ρητή διατύπωση την ανάπτυξη των δράσεών του στο επίπεδο των Περιφερειών και των Δήμων.
Ειδικότερα σημειώνουμε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών, μετά σχετική συνεννόηση με την ΚΕΔΕ και την ΕΕΤΑΑ, έχει εκπονήσει το «Στρατηγικό Σχέδιο για την Προτυποποίηση και Απλούστευση των διαδικασιών λειτουργίας με την αξιοποίηση ΤΠΕ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού», το οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει :
➢ Προτυποποίηση και Απλούστευση των διαδικασιών λειτουργίας των ΟΤΑ, με τα ακόλουθα «προϊόντα» :
o Νέες απλοποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες στις οριζόντιες και κάθετες υπηρεσίες των ΟΤΑ.
o Απλουστεύσεις στο κανονιστικό πλαίσιο.
o Κανονισμοί λειτουργίας και οδηγοί εφαρμογής των αλλαγών και βελτιώσεων.
o Πρότυπα οργάνωσης / στελέχωσης.
o Σαφώς προσδιορισμένοι ρόλοι και λεπτομερείς περιγραφές θέσεων εργασίας.
o Δείκτες αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της λειτουργίας των υπηρεσιών.
o Σχεδιασμός στοχευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος και εκπαιδευτικού υλικού.
➢ Προώθηση της Ηλεκτρονικής Αυτοδιοίκησης, με τα ακόλουθα «προϊόντα» :
o Ηλεκτρονικές υπηρεσίες εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων (front office).
o Ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης των πόρων των ΟΤΑ (back office).
o Πληροφοριακό σύστημα διοίκησης (MIS).
o Σχεδιασμός και εφαρμογή νέας σύγχρονης αρχιτεκτονικής των πληροφοριακών συστημάτων των ΟΤΑ.
o Διαμόρφωση και εφαρμογή προτύπων διαλειτουργικότητας.
o Αυτοματοποιημένες εσωτερικές διαδικασίες λειτουργίας των υπηρεσιών και Ηλεκτρονική διακίνηση, διαχείριση και αρχειοθέτησή των εγγράφων των ΟΤΑ.
o Αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων διαχείρισης των γεωχωρικών δεδομένων των Δήμων και Περιφερειών (GIS).
Τα ανωτέρω «προϊόντα» συνδέονται με τις ακόλουθες δέσμες δράσεων του Σχεδίου Δράσης, τις οποίες ουσιαστικά εξειδικεύουν στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης :
ΑΣ1.1 Διαλειτουργικότητα πληροφοριακών συστημάτων
ΑΣ1.2 Δράσεις διάδοσης και υποχρεωτικής εφαρμογής του Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε όλες τις δράσεις και έργα των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης
ΑΣ2.1: Ανοικτή, διαφανής και ασφαλής διακίνηση δημόσιων εγγράφων
ΑΣ2.2: Ηλεκτρονικοποίηση απλοποιημένων λειτουργικών διαδικασιών Φορέων της Δημόσιας Διοίκησης
ΑΣ3.1: Δημιουργία ενιαίας ψηφιακής υποδομής διαχείρισης Ανθρώπινου Κεφαλαίου (HRMS)
ΑΣ3.2: Λειτουργία ενιαίου συστήματος χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής διαχείρισης – ERP
ΑΣ3.4: Κατάρτιση στρατηγικής για την ανάπτυξη των υπηρεσιών κυβερνητικού υπολογιστικού νέφους (Greek GCloud Strategy) για τη Δημόσια Διοίκηση
ΒΣ4.1 Λειτουργία συστήματος παροχής υπηρεσιών διαχείρισης σχέσεων με τους πολίτες (CRMS)
BΣ4.2 Λειτουργία Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημόσιων Προμηθειών
ΒΣ7.1: Διεύρυνση εφαρμογής συστημάτων που προάγουν τις διαφανείς διαδικασίες στην Δημόσια Διοίκηση
ΒΣ7.2: Εξασφάλιση της πρόσβασης και της συμμετοχής για το σύνολο των πολιτών
ΒΣ8.1 Ψηφιακή κατάρτιση πολιτών
ΒΣ8.2 Ενίσχυση της ψηφιακής κατάρτισης του συνόλου των στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης
ΓΣ9.1: Διασύνδεση βασικών μητρώων
ΔΣ11.1: Δράσεις Ορθολογικής Αξιοποίησης των ΤΠΕ για την πραγματοποίηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Κατά συνέπεια, προτείνουμε :
– να αποσαφηνιστεί στο Σχέδιο Δράσης ότι αφορά όλα τα επίπεδα της Διακυβέρνησης και επομένως και την Τοπική Αυτοδιοίκηση,
– να προστεθεί στο Σχέδιο Δράσης αναφορά στο εκπονηθέν Στρατηγικό Σχέδιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
– να προβλεφθεί στο Σύστημα Διοίκησης της εφαρμογής του Στρατηγικού Σχεδίου η συμμετοχή εκπροσώπων των αρμόδιων συλλογικών οργάνων (ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ) και
– να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό η έναρξη εφαρμογής της Α΄ Φάσης του Στρατηγικού Σχεδίου (επιτελικό έργο και πιλοτικές εφαρμογές), με βάση τα Τεχνικά Δελτία ΥΠΕΣ–ΚΕΔΕ–ΕΕΤΑΑ που έχουν υποβληθεί στη Διαχειριστική Αρχή του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Διοικητική Μεταρρύθμιση».
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΕΔΕ στο ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 2014–2020 του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Το Σχέδιο Δράσης έχει πολλά θετικά χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν από προηγούμενα ανάλογα προγραμματικά κείμενα : • Προβλέπει τη δημιουργία «κατάλληλου περιβάλλοντος» (enabling environment), που είναι η πολιτική δέσμευση και η άσκηση ηγεσίας, το νομικό πλαίσιο, το πλαίσιο και η δομή οργάνωσης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Η.Δ.), οι ανθρώπινοι και οι οικονομικοί πόροι, οι τεχνολογικές επιλογές, η διαχείριση των δεδομένων (data) και η επικοινωνιακή προσέγγιση (σελ. 2,3,10). • Βασίζεται σε λειτουργική Αρχιτεκτονική, η οποία περιλαμβάνει τα εξής επίπεδα κατά σειρά ανοδικής πορείας : επίπεδο υποδομών ΤΠΕ και οργάνωσης, επίπεδο συστημάτων κορμού Η.Δ., επίπεδο υπηρεσιών Η.Δ. και επίπεδο πρόσβασης στις υπηρεσίες Η.Δ. (σελ. 4). • Αξιοποιεί συγκεκριμένα δομικά στοιχεία τα οποία περιλαμβάνουν τα εξής : επικοινωνία της Δημόσιας Διοίκησης με τους χρήστες των υπηρεσιών (ηλεκτρονικά, τηλεφωνικά, μέσω ΚΕΠ), αυθεντικοποίηση χρηστών, ηλεκτρονικές διαδικτυακές πύλες (portals), μητρώα, τυποποίηση δομών δεδομένων, ασφαλής επικοινωνία και διακίνηση εγγράφων και πληροφοριών, πιστοποιημένη και νομικώς αποδεκτή ανταλλαγή εγγράφων, ηλεκτρονική αρχειοθέτηση, ηλεκτρονικές πληρωμές, διεπαφές διαλειτουργικότητας, διαχείριση ροών εργασίας, ενιαία πολιτική Δημόσιας Πληροφορικής για την τυποποίηση φορμών, διαδικτυακών πυλών, διεπαφών κ.λπ., στρατηγική αξιοποίησης των τεχνολογιών του G Cloud (σελ. 4,5,18). • Ως μεθοδολογικά βήματα χρησιμοποιεί τα ακόλουθα: Α. Δημιουργία της απαραίτητης Δομής Διοίκησης και συντονισμού του συνολικού εγχειρή-ματος. Β. Διαχείριση του κύκλου ζωής των δράσεων / έργων. Γ. Εκτίμηση επικινδυνότητας και διαχείριση κινδύνων. Δ. Αξιολόγηση της πορείας του σχεδίου δράσεων με χρήση κατάλληλων δεικτών μέτρησης βάσει της προσέγγισης SMART (Specific, Measurable, Assignable, Realistic, Time-related). (σελ. 5) • Θεωρεί σημαντικά ορόσημα : τη δημιουργία της Δομής Διοίκησης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, το σχέδιο στελέχωσης υπηρεσιών πληροφορικής και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και των φορέων και μονάδων του Δημόσιου Τομέα με συναφές αντικείμενο και την ολοκλήρωση των έργων – καταλυτών (σελ. 7), που αποτελούν τον κορμό της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Το Σχέδιο Δράσης έχει όμως τις ακόλουθες αδυναμίες : • Ενώ θεωρεί ότι «βασική προϋπόθεση για τη συνολική επιτυχημένη προσπάθεια εφαρμογής της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης είναι η απλοποίηση πολλών διεργασιών / διαδικασιών μέσω του Σχεδίου Δράσης για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση» (σελ. 6), υπάρχει σύνδεσή του με τους Στόχους–Πυλώνες του Σχεδίου Δράσης της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, αλλά δεν υπάρχει καμία διασύνδεσή του με συγκεκριμένες δράσεις διοικητικής μεταρρύθμισης. • Δεν προβλέπει με σαφή και ρητή διατύπωση την ανάπτυξη των δράσεών του στο επίπεδο των Περιφερειών και των Δήμων. Ειδικότερα σημειώνουμε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών, μετά σχετική συνεννόηση με την ΚΕΔΕ και την ΕΕΤΑΑ, έχει εκπονήσει το «Στρατηγικό Σχέδιο για την Προτυποποίηση και Απλούστευση των διαδικασιών λειτουργίας με την αξιοποίηση ΤΠΕ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού», το οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει : ➢ Προτυποποίηση και Απλούστευση των διαδικασιών λειτουργίας των ΟΤΑ, με τα ακόλουθα «προϊόντα» : o Νέες απλοποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες στις οριζόντιες και κάθετες υπηρεσίες των ΟΤΑ. o Απλουστεύσεις στο κανονιστικό πλαίσιο. o Κανονισμοί λειτουργίας και οδηγοί εφαρμογής των αλλαγών και βελτιώσεων. o Πρότυπα οργάνωσης / στελέχωσης. o Σαφώς προσδιορισμένοι ρόλοι και λεπτομερείς περιγραφές θέσεων εργασίας. o Δείκτες αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της λειτουργίας των υπηρεσιών. o Σχεδιασμός στοχευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος και εκπαιδευτικού υλικού. ➢ Προώθηση της Ηλεκτρονικής Αυτοδιοίκησης, με τα ακόλουθα «προϊόντα» : o Ηλεκτρονικές υπηρεσίες εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων (front office). o Ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης των πόρων των ΟΤΑ (back office). o Πληροφοριακό σύστημα διοίκησης (MIS). o Σχεδιασμός και εφαρμογή νέας σύγχρονης αρχιτεκτονικής των πληροφοριακών συστημάτων των ΟΤΑ. o Διαμόρφωση και εφαρμογή προτύπων διαλειτουργικότητας. o Αυτοματοποιημένες εσωτερικές διαδικασίες λειτουργίας των υπηρεσιών και Ηλεκτρονική διακίνηση, διαχείριση και αρχειοθέτησή των εγγράφων των ΟΤΑ. o Αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων διαχείρισης των γεωχωρικών δεδομένων των Δήμων και Περιφερειών (GIS). Τα ανωτέρω «προϊόντα» συνδέονται με τις ακόλουθες δέσμες δράσεων του Σχεδίου Δράσης, τις οποίες ουσιαστικά εξειδικεύουν στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης : ΑΣ1.1 Διαλειτουργικότητα πληροφοριακών συστημάτων ΑΣ1.2 Δράσεις διάδοσης και υποχρεωτικής εφαρμογής του Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε όλες τις δράσεις και έργα των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης ΑΣ2.1: Ανοικτή, διαφανής και ασφαλής διακίνηση δημόσιων εγγράφων ΑΣ2.2: Ηλεκτρονικοποίηση απλοποιημένων λειτουργικών διαδικασιών Φορέων της Δημόσιας Διοίκησης ΑΣ3.1: Δημιουργία ενιαίας ψηφιακής υποδομής διαχείρισης Ανθρώπινου Κεφαλαίου (HRMS) ΑΣ3.2: Λειτουργία ενιαίου συστήματος χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής διαχείρισης – ERP ΑΣ3.4: Κατάρτιση στρατηγικής για την ανάπτυξη των υπηρεσιών κυβερνητικού υπολογιστικού νέφους (Greek GCloud Strategy) για τη Δημόσια Διοίκηση ΒΣ4.1 Λειτουργία συστήματος παροχής υπηρεσιών διαχείρισης σχέσεων με τους πολίτες (CRMS) BΣ4.2 Λειτουργία Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημόσιων Προμηθειών ΒΣ7.1: Διεύρυνση εφαρμογής συστημάτων που προάγουν τις διαφανείς διαδικασίες στην Δημόσια Διοίκηση ΒΣ7.2: Εξασφάλιση της πρόσβασης και της συμμετοχής για το σύνολο των πολιτών ΒΣ8.1 Ψηφιακή κατάρτιση πολιτών ΒΣ8.2 Ενίσχυση της ψηφιακής κατάρτισης του συνόλου των στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης ΓΣ9.1: Διασύνδεση βασικών μητρώων ΔΣ11.1: Δράσεις Ορθολογικής Αξιοποίησης των ΤΠΕ για την πραγματοποίηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κατά συνέπεια, προτείνουμε : – να αποσαφηνιστεί στο Σχέδιο Δράσης ότι αφορά όλα τα επίπεδα της Διακυβέρνησης και επομένως και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, – να προστεθεί στο Σχέδιο Δράσης αναφορά στο εκπονηθέν Στρατηγικό Σχέδιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, – να προβλεφθεί στο Σύστημα Διοίκησης της εφαρμογής του Στρατηγικού Σχεδίου η συμμετοχή εκπροσώπων των αρμόδιων συλλογικών οργάνων (ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ) και – να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό η έναρξη εφαρμογής της Α΄ Φάσης του Στρατηγικού Σχεδίου (επιτελικό έργο και πιλοτικές εφαρμογές), με βάση τα Τεχνικά Δελτία ΥΠΕΣ–ΚΕΔΕ–ΕΕΤΑΑ που έχουν υποβληθεί στη Διαχειριστική Αρχή του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Διοικητική Μεταρρύθμιση».