1. Από την έναρξη ισχύος του προεδρικού διατάγματος της παραγράφου 3 του άρθρου αυτού, το ν.π.δ.δ με την επωνυμία «Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.), που έχει συσταθεί με το άρθρο 9 του ν.δ. 3998/1959 (226 Α΄) με την ονομασία Κέντρο Κοινωνικών Επιστημών Αθηνών, μετονομάσθηκε σε Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.) με τo β.δ. 502/1968 (168 Α΄) και τον α.ν. 539/1968 (203 Α΄) και αποτελείται από το Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών, σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 6 του άρθρου 5 του ν. 4051/2012 (40 Α΄), καταργείται ως αυτοτελές νομικό πρόσωπο και εντάσσεται ως ερευνητικό Ινστιτούτο με την ονομασία «Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.) στο ν.π.ι.δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.), που συστάθηκε με το β.δ. 9-10-1958 (155 Α΄) με την επωνυμία «Βασιλικό Ίδρυμα Ερευνών» και μετονομάσθηκε σε Εθνικό ίδρυμα Ερευνών με το ν.δ. 572/1970 (125 Α΄). Αντικείμενο της ως άνω εντασσόμενης οργανικής μονάδας ορίζεται το αντικείμενο του προβλεπόμενου στο άρθρο 5 παράγραφος 6 στοιχεία α΄ και β΄ του ν. 4051/2012 Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών του υπό συγχώνευση Ε.Κ.Κ.Ε..
2. Από την έναρξη ισχύος του διατάγματος της παραγράφου 3, το Ε.Ι.Ε. μετονομάζεται σε Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών-Κέντρο Θετικών, Ιστορικών και Κοινωνικών Επιστημών.
3. Με διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, εντός προθεσμίας δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, τροποποιείται, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου, ο Οργανισμός του Ε.Ι.Ε. και καθορίζονται, ιδίως, τα όργανα διοίκησής του και ο τρόπος ανάδειξής τους η διάρθρωσή του σε υπηρεσιακές μονάδες, οι αρμοδιότητες των υπηρεσιών του, οι βασικές αρχές και οι βασικοί κανόνες του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας του, ο σκοπός του, το αντικείμενο των Ινστιτούτων του και η εσωτερική διάρθρωσή τους, τα ειδικότερα προσόντα που απαιτούνται για την πρόσληψη του ερευνητικού, τεχνικού και διοικητικού-βοηθητικού προσωπικού, η διαχείριση της περιουσίας του, και κάθε άλλο θέμα που σχετίζεται με την οργάνωση και τη λειτουργία του.
4. Από τη λήξη της θητείας των μελών του, σύμφωνα με την περίπτωση ε΄ της παραγράφου 6, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ε.Ι.Ε. διορίζεται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού και αποτελείται από:
α. τον Διευθυντή του Ε.Ι.Ε. ως Πρόεδρο
β. τους Διευθυντές των ερευνητικών ινστιτούτων του πρώην Ε.Ι.Ε.
γ. έναν εκπρόσωπο των ερευνητών του πρώην Ε.Ι.Ε. που εκλέγεται μαζί με τον αναπληρωτή του, με μυστική ψηφοφορία, από το σύνολο των ερευνητών του πρώην Ε.Ι.Ε.
δ. έναν εκπρόσωπο των τεχνικών και διοικητικών υπαλλήλων του πρώην Ε.Ι.Ε. που εκλέγεται μαζί με τον αναπληρωτή του με μυστική ψηφοφορία από το σύνολο αυτών των υπαλλήλων του Ε.Ι.Ε.
ε. έναν επιστήμονα, με επιστημονικό έργο σε έναν από τους τομείς που περιλαμβάνονται στους σκοπούς του πρώην Ε.Ι.Ε., που ορίζεται από τον εποπτεύοντα Υπουργό
στ. τον διευθυντή της Υπηρεσίας «Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (Ε.Κ.Τ.)»
ζ. τον διευθυντή του Ινστιτούτου Ε.Κ.Κ.Ε. του Ε.Ι.Ε.
η. έναν εκπρόσωπο των ερευνητών του Ινστιτούτου Ε.Κ.Κ.Ε. του Ε.Ι.Ε. που εκλέγεται μαζί με τον αναπληρωτή του με μυστική ψηφοφορία, από το σύνολο των ερευνητών του Ινστιτούτου αυτού
θ. έναν εκπρόσωπο των τεχνικών και διοικητικών υπαλλήλων του Ινστιτούτου Ε.Κ.Κ.Ε, που εκλέγεται μαζί με τον αναπληρωτή του με μυστική ψηφοφορία, από το σύνολο αυτών των τεχνικών και διοικητικών υπαλλήλων του Ινστιτούτου αυτού. Το Διοικητικό Συμβούλιο εκλέγει, με μυστική ψηφοφορία, μεταξύ των μελών του έναν Αντιπρόεδρο. Για τη συγκρότηση, τη σύνθεση και τη λειτουργία του Διοικητικού Συμβουλίου εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2690/1999 (45 Α΄).
5. Με την έναρξη της ισχύος του προεδρικού διατάγματος της παραγράφου 4:
α) το μόνιμο και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου ερευνητικό, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό του Ε.Κ.Κ.Ε. μεταφέρεται, αυτοδικαίως, με την ίδια σχέση εργασίας, ή, αν πρόκειται για μόνιμο προσωπικό, με μετατροπή της σχέσης εργασίας του σε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, στο Ε.Ι.Ε. και καταλαμβάνει αντίστοιχες κατά κατηγορία ή εκπαιδευτική βαθμίδα, κλάδο, βαθμό και ειδικότητα κενές θέσεις, για τις οποίες κατέχει τα τυπικά προσόντα. Ειδικότερα, το προσωπικό που είναι ενταγμένο στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών του υπό συγχώνευση Ε.Κ.Κ.Ε. εντάσσεται αυτοδικαίως στο Ινστιτούτο Ε.Κ.Κ.Ε. του Ε.Ι.Ε..
Αν δεν υπάρχουν κενές θέσεις, η μεταφορά γίνεται με ταυτόχρονη μεταφορά των θέσεων που κατείχαν στον υπό συγχώνευση φορέα, με την ίδια σχέση εργασίας, ή, αν πρόκειται για μόνιμο προσωπικό, με μετατροπή της σχέσης εργασίας του σε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου. Για τη μεταφορά του προσωπικού εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Ι.Ε.
β) Η κυριότητα και κάθε άλλο εμπράγματο δικαίωμα επί της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Ε.Κ.Κ.Ε. περιέρχονται, αυτοδικαίως, χωρίς την τήρηση οποιουδήποτε τύπου, πράξης ή συμβολαίου, στο Ε.Ι.Ε., με την επιφύλαξη των συνταγματικών διατάξεων περί δωρεών, κληρονομιών και κληροδοσιών, το οποίο έχει στο εξής την αποκλειστική χρήση και διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του καταργούμενου Ε.Κ.Κ.Ε., αλλά και την ευθύνη για τη διαφύλαξη και τη διαχείριση του υπάρχοντος αρχείου.
Μέσα σε ένα μήνα από την έναρξη ισχύος του ως άνω διατάγματος, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ε.Ι.Ε. συγκροτεί με απόφασή του τριμελή επιτροπή με αντικείμενο τη διενέργεια απογραφής όλων των κινητών και ακινήτων που κατά τις διατάξεις του παρόντος περιέρχονται στην κυριότητα και στην αποκλειστική χρήση και διαχείρισή του. Η έκθεση απογραφής εγκρίνεται με απόφαση του εποπτεύοντος Υπουργού.
γ) Το Ε.Ι.Ε. είναι καθολικός διάδοχος των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του Ε.Κ.Κ.Ε. και οι εκκρεμείς δίκες αυτού συνεχίζονται αυτοδικαίως από το Ε.Ι.Ε., χωρίς να επέρχεται βίαιη διακοπή τους και χωρίς να απαιτείται καμία άλλη διατύπωση για τη συνέχιση τους.
δ) Καθήκοντα προσωρινού Διευθυντή του Ινστιτούτου Ε.Κ.Κ.Ε. του Ε.Ι.Ε. ασκεί ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών του συγχωνευόμενου Ε.Κ.Κ.Ε., μέχρι τον διορισμό νέου. Αν δεν υπάρχει Διευθυντής, ορίζεται προσωρινός Διευθυντής, με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, ο αρχαιότερος ερευνητής του Ινστιτούτου.
ε) Από την έναρξη ισχύος του διατάγματος της παραγράφου 3 το Δ.Σ. που διοικεί το Ε.Ι.Ε., εξακολουθεί να διοικεί τον νέο φορέα έως τη λήξη της θητείας των μελών του και στη σύνθεσή του προστίθεται, ως μέλος, ο Διευθυντής ή ο προσωρινός Διευθυντής του Ινστιτούτου Ε.Κ.Κ.Ε.
στ) Η μίσθωση του ακινήτου, στο οποίο στεγάζονται οι υπηρεσίες του Ε.Κ.Κ.Ε. καταγγέλλεται σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 15, εκτός εάν το Δ.Σ. του Ε.Ι.Ε. αποφασίσει ότι εξακολουθεί να καλύπτει τις λειτουργικές ανάγκες του νέου φορέα.
6. Μέχρι την έναρξη ισχύος του διατάγματος της παραγράφου 3, τα υπό συγχώνευση νομικά πρόσωπα Ε.Κ.Κ.Ε. και Ε.Ι.Ε. εξακολουθούν να διέπονται από τις διατάξεις που ισχύουν για τη σύσταση και τη λειτουργία τους κατά τον χρόνο δημοσίευσης του παρόντος νόμου.
Οι κυβερνώντες μιας πολιτείας που στυλοβατείται από την κλεπτοκρατία, την φοροδιαφυγή και την αυτοκρατορία των καρτέλ και των πραιτωριανών της εξουσίας, αποφάσισαν να εκμηδενίσουν και εξουδετερώσουν τον ακαδημαϊκό χώρο με «σαλαμοποιημένες» διαδικασίες, κατά το μακιαβελικό υιοθετημένο σύστημα «σήμερα το ΕΚΚΕ, αύριο κάποιο άλλο ΕΚ, μεθαύριο κάποιο τμήμα ΑΕΙ….», ενώ υπόγεια εισάγουν παρεισφρύουσους αντεργατικές διατάξεις, όπως η μετατροπή από ΝΠΔΔ σε ΝΠΙΔ μέσω της συγχώνευσης, ως «side effects».
Η απάντηση είναι ο αγώνας των εργαζομένων στον ακαδημαϊκό χώρο με ενότητα, συνέπεια και αλληλεγγύη, για να εξουδετερωθούν οι επικίνδυνες πολιτικές, που επιχειρούνται στο ερευνητικό ζήτημα, από διαχειριστές με ανερμάτιστη λογιστική λογική πόρω απέχουσα των ακαδημαϊκών κριτηρίων και του κοινωνικού οφέλους.
Έκπληκτος και ενεός ο νομικός κόσμος της χώρας προσπαθεί να κατανοήσει το πνεύμα και το γράμμα του άρθρου 9 του υπό διαβούλευση πολυδιαφημισθέντος Σχεδίου Νόμου περί κατάργησης – συγχώνευσης φορέων του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Πραγματικά απαιτείται η επιστράτευση της επιστημονικής μας φαντασίας προκειμένου να κατανοήσουμε το γράμμα του νόμου, καθώς συνιστά ευθεία προσβολή τόσο της ελληνικής γλώσσας όσο και της νομικής γλώσσας. Οι συντάκτες του κειμένου παρέδωσαν προς διαβούλευση ένα κείμενο γλωσσικά και συντακτικά απαράδεκτο, νομοτεχνικά ατελές και αόριστο που βρίθει ανακριβειών και αντιφάσεων. Φαίνεται πως ο πολιτικός, νομοθετικός και ιδεολογισμός κυνισμός με τον οποίο προωθούνται οι πιλοτικές καταργήσεις – συγχωνεύσεις φορέων αντανακλάται και στη διατύπωση του κειμένου.
Ως προς το πνεύμα του νόμου, το εν λόγω άρθρο συνιστά θεσμική αλλοίωση των ακαδημαϊκού χαρακτήρα δημόσιων ερευνητικών δομών της χώρας αφού τις μεταχειρίζεται ως υπηρεσίες και οργανικές μονάδες. Σε μια ιστορική συγκυρία που δομές αιχμής για την έξοδο της χώρας από την κρίση, όπως τα ερευνητικά κέντρα είναι περισσότερο από ποτέ απαραίτητες, η πολιτεία επιλέγει να τις απαξιώσει, υποβαθμίσει και αφανίσει, αρχής γενομένης από τον πιο μικρό και ως εκ τούτου πλέον ευάλωτο κρίκο.
Δεν θα ασχοληθώ ούτε με την αντισυνταγματικότητα της ρύθμισης του άρθρου 9 αναφορικά με τη νομική προσωπικότητα των υπό συγχώνευση φορέων, ούτε με την – με εξαιρετική ομολογουμένως μαεστρία – προωθούμενη άρση της συνταγματικά κατοχυρωμένης μονιμότητας δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων. Αυτά είναι πολύ προφανή για να χρήζουν κριτικής και σχολιασμού. Ο εξαιρετικά αναρμόδιος για τα θέματα της έρευνας αξιότιμος κ. Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ως διαπρεπής συνταγματολόγος, τα γνωρίζει. Μάλλον εκ παραδρομής συμπεριελήφθη μια τέτοια ρύθμιση στο υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου.
Θα ασχοληθώ όμως με την ποιότητα της δημοκρατίας μας. Διότι η εν λόγω ρύθμιση του άρθρου 9 αυτό που κυρίως προσπαθεί με μετέωρο βήμα νομικής ασάφειας να προωθήσει είναι η βίαιη αλλαγή των θεσμών και η αναγκαστική και εκβιαστική μετατροπή των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων χωρίς ουδεμία δυνατότητα ανακούφισης μέσω του θεσμού των μετατάξεων. Είναι αυτή η βία κατά θεσμών, δημοσίων αγαθών και δικαιωμάτων που συνιστά «έγκλημα και τιμωρία».
Στη δε περίπτωση του ΕΚΚΕ η τιμωρία στρέφεται και κατά της κοινωνίας αφού την αποστερεί από τη δυνατότητα της ανεξάρτητης επιστημονικής του μαρτυρίας για τα τεκταινόμενα σήμερα στην κοινωνία.
Για όλους τους παραπάνω λόγους είναι ευνόητο ότι το άρθρο 9 χρήζει απόσυρσης.
Ιωάννα Τσίγκανου, Διευθύντρια Ερευνών, ΕΚΚΕ, Κοινωνιολόγος του Εγκλήματος
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΕΚΚΕ
Το Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών του ΕΚΚΕ, όργανο που από τη θεσμική του θέση έχει την ευθύνη συμβολής στη διαμόρφωση προϋποθέσεων και στρατηγικής για την ανάπτυξη της κοινωνικής έρευνας, θα επικεντρώσει τις παρατηρήσεις του στις επιπτώσεις των προτεινομένων ρυθμίσεων του άρθρου 9 στην παραγωγή επιστημονικής έρευνας. Για τα γενικότερα θέματα της αντισυνταγματικότητας της σχετικής ρύθμισης υπάρχουν ήδη πολλές κριτικές τοποθετήσεις συναδέλφων τις οποίες το ΕΓΣ προσυπογράφει.
1) Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου νομοσχεδίου η συγχώνευση-κατάργηση του ΕΚΚΕ γίνεται στο όνομα ενός γενικότερου στόχου επίτευξης διοικητικών οικονομιών και οικονομιών κλίμακας που θα επιτρέψουν την παραγωγή μεγαλύτερου όγκου υπηρεσιών με μικρότερο κόστος ανά μονάδα και τη διεκδίκηση μεγαλύτερου μεριδίου της αγοράς. Εν προκειμένω, οι διοικητικές οικονομίες είναι επισφαλείς και σε κάθε περίπτωση πολύ περιορισμένες ενώ η πρόβλεψη για οικονομίες κλίμακας δεν βασίζεται κυριολεκτικά πουθενά και αποτελεί ένα ξεπερασμένο ιδεολόγημα. Πρώτον, η «αγορά» στην οποία απευθύνεται το ΕΚΚΕ δεν έχει συνάφεια ή συνέργιες με αυτή του ΕΙΕ. Δεύτερον, οι παραγωγικές «εισροές» (υλικά, βοηθητικές υπηρεσίες) στην περίπτωση της κοινωνικής έρευνας έχουν πολύ περιορισμένη συμμετοχή στη διαμόρφωση του κόστους. Τέλος, οι υποδομές της έρευνας είναι κυρίως «άυλες» (π.χ. διαδίκτυο). Συνεπώς κλασσικές οικονομίες κλίμακας δεν πρέπει να αναμένονται. Αντίθετα, θα δημιουργηθούν για μεγάλο διάστημα υψηλές δαπάνες, διοικητικά και ατομικά προβλήματα προσαρμογής, τόσο για το ΕΚΚΕ που μέχρι σήμερα κατόρθωσε να παραμείνει οικονομικά υγιές, όσο και για το ΕΙΕ, με αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή έρευνας.
2) Στον αντίποδα του ιδεολογήματος ότι οι μεγαλύτερες γραφειοκρατικές μονάδες είναι πάντα περισσότερο παραγωγικές βρίσκεται η έννοια της ενδεδειγμένης λειτουργικής αποκέντρωσης με εξειδικευμένους φορείς αρίστου μεγέθους– τόσο στο δημόσιο τομέα με φορείς ειδικού σκοπού όσο και στον ιδιωτικό (θυγατρικές). Τα πλεονεκτήματα αυτών των φορέων είναι η εξειδίκευση και η εμπειρία, η ευελιξία, οι αποτελεσμα¬τικότερες σχέσεις διοίκησης-προσωπικού, ο «πατριωτισμός» για το φορέα και, συχνά, οι μικρές λειτουργικές δαπάνες με την ανάθεση υπηρεσιών σε εξωτερικούς συνεργάτες. Στην περίπτωση του ΕΚΚΕ πρέπει να προστεθεί το κύρος και η εμπιστοσύνη που αυτό έχει οικοδομήσει διεθνώς στην πολυετή του ιστορία. Το σημαντικότατο κόστος απώλειας αυτών των πλεονεκτημάτων φαίνεται να αγνοήθηκε πλήρως από τη χονδροειδή «ποσοτική» λογική της συγχώνευσης-κατάργησης.
3) Υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα υπέρ της θέσης ότι η κοινωνική έρευνα, από τη φύση της, πρέπει να θεραπεύεται από φορείς δημοσίου δικαίου. Από τη άλλη, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς υπάρχουν σημαντικοί φορείς ιδιωτικού δικαίου που προωθούν την έρευνα στους ίδιους ή συγγενείς τομείς (ανθρωπιστικές επιστήμες). Ως εκ τούτου, φαίνεται να μην μπορεί να αποφανθεί κανείς επί αυτού με απόλυτο τρόπο. Στην πραγματικότητα όμως, στους «ιδιωτικο-οικονομικούς» φορείς για την κοινωνική και ανθρωπιστική έρευνα είτε είναι καθοριστικός ο ρόλος της άμεσης δημόσιας χρηματο¬δότησης είτε πρόκειται για – εν μέρει ή στο σύνολο – κοινωφελή ιδρύματα. Συνεπώς το επίμαχο σημείο δεν είναι τόσο η νομική μορφή όσο η διασφάλιση πόρων με τρόπο που να εξασφαλίζει τη σχετική αυτονομία, την κοινωνική χρησιμότητα και την ακεραιότητα της έρευνας σε αντίθεση με την υπερβολική εξάρτηση από ετερόκλητες αγοραίες ή δημόσιες πηγές χρηματοδότησης με αλλότρια ή στενά χρησιμοθηρικά (η πολιτικά) κίνητρα (βλ. λ.χ. ευρωπαϊκές μελέτες ρουτίνας). Δυστυχώς η μετατροπή σε φορέα ιδιωτικού δικαίου έχει συνδεθεί στην Ελλάδα με το πρόσταγμα για ακριβώς αυτή την μεγαλύτερη εξάρτηση από ψευδο-αγοραία χρηματοδότηση και εφαρμογή ιδιωτικο-οικονομικών ποσοτικών κριτηρίων αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας. Στην περίπτωση του ΕΚΚΕ, η υπαγωγή σε καθεστώς Ι.Δ. προκαλεί σύμφωνα με τα παραπάνω εύλογες ανησυχίες για αρνητικές εξελίξεις στην πορεία των κοινωνικών ερευνών.
4) Έχει από πολλούς επισημανθεί ότι η συγχώνευση-κατάργηση του ΕΚΚΕ αποφασίστηκε στο πλαίσιο ενός καταλόγου ετερόκλητων φορέων και χωρίς καμία σύνδεση με την τεκμηριωμένη αξιολόγηση και το σχεδιασμό του ερευνητικού χώρου. Θεωρούμε ότι αυτό αποτελεί καθοριστική αδυναμία της προτεινόμενης διάταξης τόσο από ουσιαστική όσο και από νομική πλευρά (αρχή αναλογικότητας). Από αυτή την άποψη, θα πρέπει να επισημανθεί η τεράστια ευθύνη που φέρει ο Υπουργός Παιδείας μένοντας σιωπηλός απέναντι στην κατάφωρη παραβίαση του ‘ενιαίου χώρου έρευνας και παιδείας’, χώρου αποκλειστικά δικής του αρμοδιότητας, επιτρέποντας την απόσπαση θεσμών αυτού του χώρου από την δική του ευθύνη διαχείρισης και σχεδιασμού και ουσιαστικά συναινώντας σε αυτήν. Διερωτόμαστε πως θα αντιδρούσε σε μια απόφαση για συγχώνευση Σχολών ή Τμημάτων ΑΕΙ την οποία θα μεθόδευε άλλος αναρμόδιος Υπουργός στη βάση χονδροειδών ποσοτικών κριτηρίων.
Συμπερασματικά, θεωρούμε ότι το άρθρο 9 του νομοσχεδίου πρέπει να αποσυρθεί και το ζήτημα της εξέλιξης του ΕΚΚΕ να ενταχθεί στο γενικότερο πλαίσιο τεκμηριω¬μένης αξιολόγησης και σχεδιασμού του ερευνητικού χώρου από αρμόδια όργανα και με έγκυρες διαδικασίες.
Αθήνα, 4 Οκτωβρίου 2012
ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ Ε.Γ.Σ. ΤΟΥ ΕΚΚΕ
Ρωξάνη Καυταντζόγλου, Πρόεδρος
Θεώνη Σταθοπούλου, Αντιπρόεδρος
Δημήτρης Εμμανουήλ, Γραμματέας
Νίκος Μπούζας, Μέλος
Κώστας Τσακίρης, Μέλος
Επισυνάπτεται Επιστολή του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου (ΕΓΣ) του Ινστιτούτου Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας (ΙΒΦΧΒ) του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) της 21ης Σεπτεμβρίου 2012
———————————————————————
Αθήνα, 21 Σεπτεμβρίου 2012
Αριθ. Πρωτ. (ΙΒΦΧΒ) : 147
Προς
Καθηγητή Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο
Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού
Καθηγητή Αντώνιο Μανιτάκη
Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Κοινοποίηση
-Καθηγητή Βασίλη Μάγκλαρη
Γενικό Γραμματέα Έρευνας &Τεχνολογίας
– Δρ. Βασιλική Μεσθανέως
Δ/ντρια Δ/νσης Εποπτείας Ερευνητικών Φορέων
Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας
Θέμα: Συγχωνεύσεις Ερευνητικών Κέντρων
Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί,
Με αφορμή την πρόθεση του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης να προχωρήσει σε νέο γύρο συγχωνεύσεων που αφορούν σε Ερευνητικά Κέντρα που επιβλέπονται από την ΓΓΕΤ και συγκεκριμένα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), το Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας (ΙΒΦΧΒ) του ΕΙΕ, θα ήθελε να επισημάνει τα ακόλουθα:
Δεν έχουν παρέλθει παρά ελάχιστοι μήνες από την ήδη συντελεσθείσα εσωτερική συγχώνευση δυο ιστορικών Ινστιτούτων του ΕΙΕ στο τομέα των θετικών επιστημών, με μεγάλη συνεισφορά στην ερευνητική φυσιογνωμία της χώρας, συγκεκριμένα του Ινστιτούτου Βιολογικών Ερευνών και Βιοτεχνολογίας (ΙΒΕΒ) και του Ινστιτούτου Οργανικής και Φαρμακευτικής Χημείας (ΙΟΦΧ). Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι 25 ερευνητές του νέου Ινστιούτου (ΙΒΦΧΒ) έχουν επιτύχει την τελευταία 3ετία πλέον των 7 εκατομμυρίων ευρώ εισροές προερχόμενες από ανταγωνιστικές πηγές χρηματοδότησης (κυρίως ΕΕ), δημιουργώντας παράλληλα πολλαπλάσιες θέσεις εργασίας νέων ερευνητών. Οι δρομολογημένες δε συνέργειες του νέου Ινστιτούτου (ΙΒΦΧΒ) αναμένεται να αυξήσουν περαιτέρω το σύνολο των επιστημονικών και οικονομικών δεικτών.
Επισημαίνεται ότι η συντελεσθείσα συγχώνευση προτάθηκε αυτοβούλως από το ερευνητικό σώμα και των 2 Ινστιτούτων, αφενός με αίσθημα ευθύνης απέναντι στην πρωτοφανή συγκυρία που βιώνει ο τόπος μας και αφετέρου στην προσπάθεια διαμόρφωσης μιας θετικής πρότασης σε ότι αφορά τον ανασχεδιασμό του ερευνητικού ιστού της χώρας. Θεωρούμε οτι η στάση ευθύνης που επιδείξαμε ήταν σε απόλυτη συμφωνία με το πνεύμα και τα κελεύσματα της πολιτικής ηγεσίας.
Η ορθολογική αποτίμηση της ήδη υλοποιηθείσας συγχώνευσης προϋποθέτει ικανό χρόνο λειτουργίας της ώστε να αναδειχθούν τα δυνατά σημεία των ερευνητικών συνεργειών που έχουν ήδη δρομολογηθεί και να καταστεί δυνατή η ουσιαστική αξιολόγηση των ερευνητικών δράσεων, με βάση θεσμοθετημένες διαδικασίες από διεθνείς επιτροπές.
Η αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού απαιτεί συντεταγμένη πορεία με βάση ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο για την έρευνα και την καινοτομία και απόλυτο σεβασμό στις αρχές και τη δεοντολογία της επιστημονικής αριστείας. Σε κάθε άλλη περίπτωση διακινδυνεύεται η ίδια η υπόσταση του οικοδομήματος της έρευνας και η αποστολή της, απαξιώνοντας επιτεύγματα μισού αιώνα.
Η εσπευσμένη συγχώνευση του ΕΙΕ με οποιονδήποτε άλλο φορέα λίγο πριν τη δρομολόγηση της υπεσχημένης αξιολόγησης-πλαίσιο που φέρεται να στοχεύει στην ορθολογική αναδιάρθρωση του συνόλου του ερευνητικού ιστού της χώρας, δεν μπορεί να συντελεστεί με επιτυχία δίχως την ύπαρξη λεπτομερούς τεχνοοικονομικής μελέτης. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα διαταραχθεί το εξαιρετικά ευαίσθητο οικονομικό πλαίσιο λειτουργίας του οργανισμού του ΕΙΕ, που διαμορφώθηκε διαχρονικά από την συνύπαρξη Ινστιτούτων θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών σε συνθήκες οξείας χρηματοδοτικής καχεξίας από πλευράς Πολιτείας.
Η επωνυμία «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών» κρίνεται αναντικατάστατη, δεδομένου ότι καλύπτει εννοιολογικά το σύνολο των επιστημών, είναι διεθνώς κατοχυρωμένη, με μεγάλο ιστορικό φορτίο και αναγνωρισιμότητα (brand-name), είναι δε συνδεδεμένη με περιουσιακά στοιχεία και διεθνείς υποχρεώσεις.
Με βάση τις παραπάνω επισημάνσεις θα θέλαμε να δηλώσουμε την αντίθεση μας για οποιεσδήποτε πρόχειρες και δυνητικά επιζήμιες επιλογές που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την εύρυθμη λειτουργία του Ινστιτούτου μας όπως και του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στο σύνολό του.
Με εκτίμηση,
Τα μέλη του ΕΓΣ- ΙΒΦΧΒ/ΕΙΕ
Δρ Β. Ζουμπουρλής
Δρ Σ. Ζωγράφος
Δρ Ι. Κώστας
Δρ Σ. Κυρτόπουλος
Δρ Α. Πίντζας
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΑΙΟΛΟΥ 42-44
ΑΘΗΝΑ 105 60 ΤΗΛ.:210 36 89 540 T.K. 105 60
Site: http//:hpsa.gr, e-mail: info@hpsa.gr
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Αθήνα, 4-9-2012
Σε μια εποχή που τα κοινωνικά προβλήματα οξύνονται και η ελληνική κοινωνία της κρίσης μαστίζεται από αυξανόμενη ανεργία, φτώχεια και κοινωνική περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, η Κυβέρνηση επιλέγει να «συγχωνεύσει « το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών/ΕΚΚΕ.
Η μέσω συγχώνευσης κατάργηση επί της ουσίας του μοναδικού δημόσιου Κέντρου Κοινωνικής Έρευνας αποτελεί μία τεράστια οπισθοδρόμηση και μάλιστα σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή, όπου η κοινωνική έρευνα, η γνώση και η τεκμηρίωση των δημόσιων πολιτικών είναι όσο ποτέ απαραίτητες.
Το ΕΚΚΕ, καταξιωμένος ερευνητικός θεσμός με 60 και πλέον χρόνια ιστορίας και αξιόπιστη διεθνή παρουσία, βρέθηκε στη λίστα των 21 φορέων πού «κατά προτεραιότητα» καταργούνται η συγχωνεύονται άμεσα.
Το ΔΣ της ΕΕΠΕ θεωρεί ότι η προστασία του δημόσιου χαρακτήρα και της αυτοδυναμίας της κοινωνικής έρευνας είναι πρωταρχικής σημασίας σήμερα, σε συνθήκες κρίσης της χώρας. Γι αυτό και είμαστε αντίθετοι στην επιχειρούμενη κατάργηση της αυτοτέλειας του Εθνικού Φορέα της Κοινωνικής Έρευνας στη χώρα μας, ζητάμε δε από τα αρμόδια όργανα
της Πολιτείας να επανεξετάσουν τις σχετικές αναγγελθείσες αποφάσεις τους, στα πλαίσια μιας συνολικής αναοριοθέτησης του θεσμικού πλαισίου της έρευνας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο
Η ένταξης του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ τι εξυπηρετεί?
Τα έξοδα λειτουργίας των οργανισμών σήμερα έχουν περιοριστεί στα απολύτως απαραίτητα. Τα έξοδα λειτουργίας του νέου διευρυμένου ΕΙΕ θα πρεπει να είναι τουλάχιστον το άθροισμα των εξόδων των ΕΚΚΕ και ΕΙΕ, αρα δεν προκύπτει οικονομικό όφελος.
Αντίθετα με τη σύσταση νέου οργανισμού:
(1) Καταργείται το υπάρχον όνομα/επωνυμία του ΕΙΕ/NHRF, ένα όνομα που από μόνο του περιλαμβάνει αυτονόητα όλες τις επιστήμες (αρα και το ΕΚΚΕ) και με το οποιο έχει μια διακριτή επιτυχή πορεία 50 τουλάχιστον ετών.
(2) Προτείνεται σχήμα του διοικητικού συμβουλίου του με άνιση αντιπροσώπευση των ινστιτούτων του και δίνοντας κυριαρχικό ρόλο στο νεοεισερχόμενο ινστιτούτο.
(3) Δεν προβλέπεται τρόπος χρηματοδότησης του ΕΙΕ μετά την ένταξη του ΕΚΚΕ, γεγονός που θα διογκώσει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα του ΕΙΕ που σχετίζονται με την ελλειματική χρηματοδότησή του.
Επομένως, εφ’όσον για κάποιους λόγους (άγνωστους σε μένα ) πρέπει να ενταχθεί το ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ, θα πρέπει να διορθωθεί το νομοσχέδιο ως πρός τα εξής :
1. Διατήρηση του ονόματος του ΕΙΕ
2. Ο προϋπολογισμός του νέου ΕΙΕ να είναι τουλάχιστον το άθροισμα των προϋπολογισμών των ΕΚΚΕ και ΕΙΕ
3. Διοικητικό Συμβούλιο με ισότιμη και ισοδύναμη εκπροσώπευση όλων των Ινστιτούτων του Φορέα.
Ιωάννα Θεοδωρακοπούλου
Ερευνήτρια Α
ΙΘΦΧ/ΕΙΕ
Οι οποιεσδήποτε συγχωνεύσεις θα πρέπει να σχεδιαστούν προσεκτικά και να τεκμηριωθεί το όφελος που θα προσφέρουν. Ένα τέτοιο σχέδιο θα πρέπει να καλύπτει ολόκληρο τον εθνικό ερευνητικό χώρο και να ανακοινωθεί στο σύνολό του, εφόσον υπάρχει.
Επίσης, προτείνω όταν συγχωνεύονται δύο φορείς διαφορετικής μορφής (δηλ. ΝΠΙΔ και ΝΠΔΔ) ο νέος φορέας που προκύπτει να είναι ΝΠΔΔ. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, θεωρώ ότι η εμπειρία από την ίδρυση ΝΠΙΔ ερευνητικών κέντρων στη χώρα μας είναι αρνητική.
Γιώργος Παλιούρας, Ερευνητής ΕΚΕΦΕ «Δ»
Η ΅ένωση“ αυτών των 2 ιστορικών και με διεθνή αναγνώριση κέντρων δεν θα επιφέρει τίποτα εκτός από την υποβάθμιση και των δύο. Η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στην αναλογική αύξηση της επιχορήγησης αποκαλύπτει την πρόθεση για εγκατάλειψη της έρευνας στην τύχη της.
Επίσης μια σειρά από τις παρούσες διατάξεις καταστρέφουν ακόμα και αυτές τις λίγες πιθανότητες επιβίωσης αυτής της συνένωσης.
Χωρίς κανένα ορατό όφελος αλλάζει το ιστορικό και αναγνωρισμένο όνομα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (National Hellenic Research Foundation) σε «ΕΙΕ – Κέντρο Ιστορικών, Θετικών και Κοινωνικών Επιστημών» σβήνοντας μια υπερπεντακοετή πετυχημένη ιστορία και παρουσία στα διεθνή δρώμενα και αρχίζοντας από την αρχή.
Απουσία οποιασδήποτε αναφοράς για την χρηματοδότηση του νέου κέντρου παρα μόνο στην διάταξη 5 παράγραφος στ αναφέρεται στην λήξη της μίσθωσης του κτιρίου του ΕΚΚΕ. (Αλήθεια που θα στεγαστεί?)
Η σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου παρόλο που προβλέπει αυξημένη εκπροσώπηση των ερευνητών και του προσωπικού αυτή είναι ανισομερής με αποτέλεσμα να ενσπείρει διχόνοιες και αντιδικίες στο προσωπικό.
Ας αποσυρθεί λοιπόν αυτό το άρθρο και ας δώσουμε την δυνατότητα στην έρευνα να δουλέψει και να συμβάλει στην ανάκαμψη της χώρας.
Μούσδης Γιώργος
Ερευνητής ΙΘΦΧ -EIE
Tρία θέματα που προκύπτουν από το άρθρο είναι η επωνυμία, η διοικητική εκπροσώπηση και η χρηματοδότηση.
1) Η νέα επωνυμία δημιουργεί σημαντικά προβλήματα ενώ δεν προσφέρει κάποιο πλεονέκτημα. Συγκεκριμένα:
* Με την επωνυμία του το ΕΙΕ δραστηριοποιείται στο διεθνή ερευνητικό χώρο 4 δεκαετίες και με αυτήν έχει καταγραφεί και κατοχυρωθεί το επιστημονικό του έργο. Η μετονομασία του Ιδρύματος θα δημιουργήσει εμπόδια στην αποτύπωση και αξιολόγηση του συνολικού έργου του ΕΙΕ από διεθνείς επιστημονικές βάσεις δεδομένων, πράγμα που είναι εξαιρετικά επιζήμιο για το διεθνές κύρος του Ιδρύματος.
* Με την επωνυμία αυτή το ΕΙΕ έχει συνάψει ως νομικό πρόσωπο συμβάσεις για ευρωπαϊκά και διεθνή ερευνητικά έργα και είναι καταχωρημένο στην Ε.Ε. για τη γρήγορη και εύκολη αναγνώρισή του κατά την υποβολή και διαχείριση ερευνητικών έργων. Η αλλαγή του ονόματος θα προκαλέσει γραφειοκρατικό χάος και θα δημιουργήσει εμπλοκές στα χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα του Ιδρύματος, που είναι ζωτικά για τη λειτουργία του.
* Ο τίτλος Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών είναι από μόνος του αρκετά ευρύς και περιλαμβάνει αυτονόητα όλες τις επιστήμες, όπως τις θετικές, ιστορικές και κοινωνικές, χωρίς ανάγκη περαιτέρω διευκρίνισης.
* Η διατήρηση της επωνυμίας του Ιδρύματος, η οποία έχει το ευρύτερο δυνατό νόημα, εξασφαλίζει την απρόσκοπτη ερευνητική του δραστηριότητα, η οποία ευχόμαστε να συνεχιστεί στο μέλλον για πολλές δεκαετίες και αιώνες ακόμα. Μπροστά στην αδυναμία πρόβλεψης του ερευνητικού τοπίου στο τόσο μακρινό μέλλον, το καλύτερο που μπορούμε να κληροδοτήσουμε στο ΕΙΕ είναι μία περιγραφή που να του επιτρέπει να παρακολουθήσει όλες τις εξελίξεις, όπως οι γενικές ονομασίες «Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο» ή «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών» λειτουργούν για τα αντίστοιχα Ιδρύματα.
2) Η νέα συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου είναι άνιση για τους ερευνητές και υπαλλήλους του σημερινού ΕΙΕ. Η σχετική διάταξη δίνει ξεχωριστή εκπροσώπηση στους ερευνητές και υπαλλήλους του ΕΚΚΕ στο Δ.Σ., πράγμα που δε δικαιολογείται ούτε από τον αριθμό τους ούτε από την αρχή της ισότιμης μεταχείρισης των ερευνητικών Ινστιτούτων του Ιδρύματος. Εφόσον σύμφωνα με το παρόν άρθρο το ΕΚΚΕ εντάσσεται ως ερευνητικό Ινστιτούτο στο ΕΙΕ, θα πρέπει να διέπεται από τους ίδιους κανόνες και να έχει την ανάλογη εκπροσώπηση με τα υπόλοιπα Ινστιτούτα του Ιδρύματος.
3) Τέλος, το σχετικό άρθρο παραλείπει να ρυθμίσει το ζήτημα της κάλυψης των μισθών και των λειτουργικών εξόδων του ΕΚΚΕ. Θα πρέπει να προβλεφθεί και να εξασφαλισθεί ότι η επιχορήγηση του ΕΙΕ θα αυξηθεί τόσο, ώστε να καλύπτονται οι δαπάνες για τη μισθοδοσία και τα λοιπά λειτουργικά έξοδα του ΕΚΚΕ. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη είναι επιβεβλημένη, δεδομένου ότι η ένταξη του ΕΚΚΕ πραγματοποιείται σε μία χρονική συγκυρία, κατά την οποία ο προϋπολογισμός του ΕΙΕ είναι ήδη ελλειμματικός.
Μαρία Κάνδυλα
Ερευνήτρια Δ, Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας, ΕΙΕ
Η αλλαγή του ιστορικού και αναγνωρισμένου ονόματος του ΕΙΕ σε «ΕΙΕ – Κέντρο Ιστορικών, Θετικών και Κοινωνικών Επιστημών» δεν έχει καμία σκοπιμότητα και αντίθετα θα προκαλέσει σειρά περιττών δυσχερειών. Παρόμοια, η ακατανόητη δυσαναλογικότητα στην προβλεπόμενη σύνθεση του ΔΣ του νέου ΕΙΕ, αντί να διευρύνει επί της ουσίας τη συμμετοχή των εργαζομένων στη διοίκηση του φορέα, παράγει ένα ιδιότυπο καθεστώς διαίρεσης. Επιπλέον, η απουσία οποιασδήποτε μέριμνας για την εξασφάλιση της χρηματοδότησης του νέου ΕΙΕ δείχνει ότι η πρόθεση της κυβέρνησης δεν είναι με κανέναν τρόπο κάποιο «νοικοκύρεμα», αλλά η εγκατάλειψη της δημόσιας έρευνας στο αόρατο χέρι της αγοράς και στην τύχη της…
Συμφωνώ απολύτως με τα σχόλια συναδέλφων του ΕΙΕ που εντοπίζουν ξεκάθαρα αυτά τα ζητήματα. Πρέπει όμως κανείς να προσθέσει ότι για το ΕΚΚΕ οι αντίστοιχες συνέπειες της ψήφισης του παρόντος Σχεδίου Νόμου έχουν ως εξής:
– Υποβιβασμός του δικού του ιστορικού και αναγνωρισμένου ονόματος σε όνομα ενός υπαγόμενου σε υπερκείμενη δομή Ινστιτούτου.
– Ολοκληρωτική εξαφάνιση της δικής του διοικητικής αυτοτέλειας.
– Οικονομικός στραγγαλισμός με τη μεταφορά του σε μια υπερκείμενη δομή που δεν διαθέτει τους πόρους για την κάλυψη της μισθοδοσίας των εργαζόμενων, του ενοικίου, των λοιπών λειτουργικών εξόδων και πολύ περισσότερο για την απρόσκοπτη συνέχιση του ερευνητικού του έργου.
Δεν υπάρχει κανένας λογικός τρόπος να βελτιωθεί το άρθρο 9 του Σχεδίου Νόμου, αφού άλλωστε σκοπός του δεν είναι να βελτιώσει οτιδήποτε αφορά την εξυπηρέτηση των σκοπών των δύο συγχωνευόμενων φορέων, αλλά να αποτελέσει, σύμφωνα με χθεσινές δηλώσεις του Υφυπουργού κυρίου Βολουδάκη «οδηγό», «πρότυπο» και «μοντέλο» για την ισοπεδωτική συρρίκνωση του ευρύτερου δημόσιου τομέα στο προσεχές μέλλον. Ο μόνος τρόπος για να μην υπάρχει καμία σκιά εντός του ερευνητικού πεδίου αλλά και στον ρόλο των λειτουργών του σε ό,τι αφορά την προάσπιση του ευρύτερου δημόσιου πεδίου είναι η συστράτευση στο αίτημα για την απόσυρσή του Άρθρου.
Γιώργος Κανδύλης
Ερευνητής Δ’
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
Επισυνάπτεται Επιστολή του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου (ΕΓΣ) του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών (ΙΙΕ) του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) της 20ης Σεπτεμβρίου 2012
Αρ. Πρωτ. 258 (I.I.E.) Αθήνα, 20 Σεπτεμβρίου 2012
Προς
Καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο
Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού
Καθηγητή κ. Αντώνιο Μανιτάκη
Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Κοινοποίηση:
-Καθηγητή κ. Βασίλη Μάγκλαρη
Γενικό Γραμματέα Έρευνας & Τεχνολογίας
-Δρ. κυρία Βασιλική Μεσθανέως
Δ/ντρια Δ/νσης Εποπτείας Ερυνητικών Φορέων
Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας
Αξιότιμοι Κύριοι Υπουργοί,
Μετά την εξαγγελθείσα ένταξη του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) το Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΙΙΕ/ΕΙΕ), στην συνεδρίασή του της 18ης Σεπτεμβρίου 2012, συζήτησε το θέμα και θεωρεί την ένταξη αυτή άκαιρη και χωρίς προηγούμενη εμπεριστατωμένη μελέτη.
Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών από την ίδρυσή του (1958) είχε σχεδιαστεί προκειμένου να περιλάβει το σύνολο των επιστημονικών πεδίων, πράγμα που θα είχε πραγματοποιηθεί εάν είχε τηρηθεί έκτοτε μια ενιαία και συνεπής στρατηγική ανάπτυξης της έρευνας στην Ελλάδα. Στα 55 χρόνια της λειτουργίας του το ΕΙΕ υπηρέτησε τη διεπιστημονική συνεργασία και τη λειτουργική συνύπαρξη ανθρώπων, προσεγγίσεων και επιστημονικών αντικειμένων. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η συνύπαρξη ποικίλων ερευνητικών προσεγγίσεων και η διεπιστημονική συνεργασία λειτουργεί μόνον θετικά και προς αμοιβαίο όφελος.
Ενδεχόμενη ενσωμάτωση του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ θα είχε νόημα μόνο αν γινόταν στο πλαίσιο αμοιβαίας αποδοχής και ουσιώδους σχεδιασμού και να μην αποτελούσε μια άνωθεν επιβεβλημένη διοικητική πράξη. Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να προβλεφθούν και να επιλυθούν εκ των προτέρων τα όποια νομικά, οικονομικά και θεσμικά προβλήματα προκύπτουν από την τυχόν συνένωση και ενσωμάτωση του ΕΚΚΕ ως ενός από τα Ινστιτούτα του ΕΙΕ. Σε αντίθετη περίπτωση η εκ των άνω επιβαλλόμενη συνένωση θα δημιουργήσει σοβαρά και δυσεπίλυτα θεσμικά και οικονομικά προβλήματα στη λειτουργία του ΕΙΕ.
Θεωρούμε επίσης απολύτως αναγκαίο, σε περίπτωση συνένωσης, να διατηρηθεί η επωνυμία «ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ», η οποία καλύπτει προφανώς και τις κοινωνικές επιστήμες που υπηρετεί το ΕΚΚΕ, και αποτελεί το σήμα ενός ιστορικού και διεθνώς αναγνωρίσιμου εθνικού ερευνητικού φορέα.
O Πρόεδρος Κρίτων Χρυσοχοΐδης
Tα Mέλη Χαράλαμπος Γάσπαρης
Γαβριέλλα Παρισάκη
Γιώργος Τόλιας
Η κατάθεση από το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης του σχεδίου νόμου περί «Κατάργησης και συγχώνευσης νομικών προσώπων του δημοσίου», αποτελεί μια ακόμα επιβεβαίωση του τρόπου με τον οποίο η Πολιτεία αντιλαμβάνεται την εθνική στρατηγική περί έρευνας. Η σχεδιαζόμενη «ένταξη» του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ είναι μια πράξη αντισυνταγματική, πρόχειρη, βεβιασμένη, επιστημονικά ατεκμηρίωτη, αποσπασματική και ευκαιριακή, για τους εξής λόγους:
1) Εισάγεται από ένα Υπουργείο που δεν έχει καμία θεσμική αρμοδιότητα για ζητήματα έρευνας και παιδείας.
2) Ενώ εκκρεμεί η Β’ φάση αναδιάρθρωσης στο χώρο της έρευνας (άμεσα συναρτώμενη με την κατάρτιση εθνικού σχεδίου και θέσπιση νέου αντίστοιχα νόμου), αναγνωρισμένα ερευνητικά κέντρα αποκόπτονται από τον ερευνητικό ιστό και συμπεριλαμβάνονται σε έναν ετερόκλητο κατάλογο φορέων που δεν έχουν καμία απολύτως ερευνητική υπόσταση (π.χ. Οργανισμός Κεφαλαίων Αποζημίωσης Φορτοεκφορτωτών, Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, κλπ,.). Έτσι, τα εν’ λόγω κέντρα αντιμετωπίζονται ως απλές διοικητικές δομές και αξιολογούνται με μη ακαδημαϊκά και μη επιστημονικά κριτήρια από αναρμόδιες επιτροπές. Με λίγα λόγια, το ειδικό θεσμικό πλαίσιο που διέπει την έρευνα (Ν. 1514/85) πετιέται στον κάλαθο των αχρήστων.
3) Προωθείται η άρση της συνταγματικά κατοχυρωμένης μονιμότητας του υπηρετούντος προσωπικού στο ΕΚΚΕ (άρθρο 103 του Συντάγματος), αφού σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 9 για το μόνιμο προσωπικό προβλέπεται: «μετατροπή της σχέσης εργασίας του μόνιμου προσωπικού σε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.
4) Ακυρώνεται η επιταγή του Άρθρου 16 του Συντάγματος με την οποία επιβάλλεται να υπάρχουν και να λειτουργούν Εθνικά Ερευνητικά Κέντρα Δημόσιου χαρακτήρα.
5) Δεν τεκμαίρεται από πουθενά, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστημονικής μεθόδου ότι προκύπτουν οικονομίες κλίμακας και αντίστοιχη εξοικονόμηση πόρων από την συγχώνευση ΕΚΚΕ-ΕΙΕ, αφού απλώς η μια ερευνητική δομή θα υπαχθεί στην άλλη.
Συμπερασματικά, φαίνεται ότι η Κυβέρνηση υπό την απειλή της τρόικας και την πίεση ασφυκτικών προθεσμιών λειτουργεί βεβιασμένα και χωρίς καμία ψυχραιμία επιδίδεται σε μια ανορθολογική πολιτική συρρίκνωσης δημόσιων δομών από όπου να’ ναι και όπως να’ ναι. Εισάγοντας μέσω ενός αναρμόδιου Υπουργείου, ένα νομοσχέδιο που καταργεί το μοναδικό στην Ελλάδα Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, συρρικνώνει περαιτέρω την κοινωνική έρευνα και ουσιαστικά ακυρώνει την εθνική διαβούλευση για την διαμόρφωση μιας ενιαίας στρατηγικής, μέσω της κατάρτισης Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου και της θέσπισης νέου νόμου για την έρευνα και τη σύνδεσή της με την πανεπιστημιακή παιδεία.
Επιβάλλεται κατά συνέπεια η άμεση απόσυρση του άρθρου 9 από το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έτσι ώστε νηφάλια και με επιστημονική τεκμηρίωση να επιτευχθεί ο συνολικός σχεδιασμός για τον ερευνητικό ιστό και την ερευνητική στρατηγική της χώρας όπως ο νόμος ορίζει.
Μιχάλης Πέτρου
Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Ερευνητής Δ’ στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
Εν όψει της επικείμενης ένταξης του ΕΚΚΕ (ΝΠΔΔ) στο ΕΙΕ (ΝΠΙΔ) σας γνωστοποιώ τις παρακάτω προσωπικές απόψεις:
Το όνομα Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών – ΕΙΕ – και National Hellenic Research Foundation – NHRF – διεθνώς, είναι αρκετά ευρύ και συμπεριλαμβάνει ανεξαιρέτως το σύνολο των επιστημών και άρα μπορεί να περιλάβει και την νέα εντασσόμενη ερευνητική δραστηριότητα του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ. Επιπρόσθετα, πληθώρα από εθνικές και διεθνείς συμβάσεις με τις οποίες πραγματοποιούνται ανταγωνιστικά ερευνητικά έργα αποφέροντας σημαντικούς πόρους στην ελληνική οικονομία, έχουν συναφθεί με τον φορέα ΕΙΕ (NHRF διεθνώς). Οποιαδήποτε παρέμβαση στην επωνυμία National Hellenic Research Foundation – NHRF – θα έχει ως αποτέλεσμα την βίαιη παρέμβαση και εξαφάνιση του ΕΙΕ από τις μεγαλύτερες διεθνείς βάσεις δεδομένων με ανεπανόρθωτη ζημιά στον ερευνητικό ιστό της χώρας.
Δεν προβλέπεται τρόπος χρηματοδότησης του ΕΙΕ μετά την απορρόφηση σε αυτό του ΕΚΚΕ γεγονός που θα διογκώσει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα του ΕΙΕ που σχετίζονται με την ελλειματική χρηματοδότησή του. Σημαντικότερο όλων θα ήταν να υπάρξει αύξηση της επιχορήγησης στο ΕΙΕ – ο νέος προϋπολογισμός θα πρέπει τουλάχιστον να μην είναι μικρότερος από το άθροισμα των προϋπολογισμών των υπαρχόντων για το ΕΚΚΕ και το ΕΙΕ – έτσι ώστε να καλυφθούν εξολοκλήρου οι νέες λειτουργικές ανάγκες που θα προκύψουν μετά την ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ.
Τέλος, το γεγονός οτι οι εκπρόσωποι του ΕΚΚΕ στο Διοικητικό Συμβούλιο προβλέπεται να είναι τρεις – αντιβαίνοντας στο Ν. 1514/1985 – αναμένεται να επιφέρει δυσλειτουργεία στις αποφάσεις και το έργο του ΔΣ του ΕΙΕ. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα πρέπει να αποτελείται από ισότιμη και ισοδύναμη εκπροσώπευση όλων των Ινστιτούτων του Φορέα.
Με εκτίμηση,
Νίκος Ταγματάρχης
Κύριος Ερευνητής ΙΘΦΧ / ΕΙΕ
Μέλος ΕΓΣ-ΙΘΦΧ / ΕΙΕ
Χαιρετίζω ειλικρινά την γενναία στάση των συναδέλφων του Δ.Σ. του ΕΚΚΕ που (όπως προκύπτει και από την ανακοίνωσή τους εδώ) αρνούνται το δηλητηριασμένο «δώρο» που επιχειρεί να τους δώσει ο νομοθέτης, με την χαριστική διάταξη περί συγκρότησης του νέου Δ.Σ. του ΕΙΕ. Πράγματι, η σχετική πρόβλεψη της παραγρ. 4 «αντιβαίνει στην ισότιμη εκπροσώπηση του συνόλου των εργαζομένων» και «δυναμιτίζει αναίτια το κλίμα μεταξύ των δύο φορέων», όπως υπογραμμίζουν οι συνάδελφοι του ΕΚΚΕ.
Είναι άλλωστε και τελείως παράνομη, καθώς αντιβαίνει στο νόμο-πλαίσιο της έρευνας (1514/85), ο οποίος δεν μπορεί να αλλάξει περιπτωσιακά. Είναι, λ.χ., ως εάν, ενώ υπάρχει ο νόμος-πλαίσιο των πανεπιστημίων που περιγράφει τα προσόντα για να γίνεις επίκουρος καθηγητής, να έμπαινε σε ένα νομοσχέδιο μια διάταξη που να έλεγε ότι, ειδικά στο τάδε πανεπιστήμιο, τα προσόντα αλλάζουν.
Το ΕΙΕ έχει σταθεί ομόψυχα στο πλευρό των εργαζομένων του ΕΚΚΕ, ζητώντας να μην προχωρήσει αυτή η επιλεκτική συγχώνευση που είναι πρόχειρη, ατεκμηρίωτη και χωρίς μελέτη των επιπτώσεών της, και απαιτώντας κάθε περαιτέρω αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού να εξεταστεί στο πλαίσιο της ενίσχυσης της έρευνας ως μοχλού ανάπτυξης και όχι να αντιμετωπιστεί ως «διοικητική μεταρρύθμιση».
Το ΕΙΕ έχει επίσης ζητήσει, σε κάθε περίπτωση, να μη θιγούν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων του ΕΚΚΕ,τα οποία δυστυχώς καταπατεί κατάφορα το παρόν νομοσχέδιο.
Το ΕΙΕ, τέλος, υποστήριξε εξαρχής τη διατήρηση της ονομασίας του ΕΚΚΕ τόσο για λόγους ιστορικούς όσο και για λόγους αναγνωρισιμότητας στην εθνική και στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους, το ΕΙΕ δικαιούται να διατηρήσει αναλλοίωτη και τη δική του ονομασία.
Νομίζω ότι μια ξεκάθαρη τοποθέτηση του ΕΚΚΕ και επ’ αυτού του ζητήματος, θα αφαιρέσει κάθε σκιά στις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών και θα ισχυροποιήσει την ενότητα που απαιτείται στην παρούσα φάση, και σίγουρα θα απαιτηθεί και στο μέλλον, απέναντι στα δύσκολα που έρχονται.
Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, Διευθυντής Ερευνών ΕΙΕ,
Μέλος του Δ.Σ. του ΕΙΕ
Πέρα από τις προφανείς αδυναμίες του άρθρου 9 που αναδείχθηκαν με σαφήνεια από τους περισσότερους σχολιαστές (αντισυνταγματικότητα, προχειρότητα, ανιστορικότητα, αντιεπιστημονικότητα, αναποτελεσματικότητα, κ.ά.), θα ήθελα να προσθέσω 2 επισημάνσεις:
(α)Αυτό που πρωτίστως θίγεται από τη σχεδιαζόμενη συγχώνευση, δεν είναι το ΕΙΕ -όπως θα νόμιζε κανείς από την ένταση και το πλήθος των σχετικών σχολίων- αλλά το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, το οποίο, μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, υποβαθμίζεται, από έναν ανεξάρτητο φορέα κοινωνικής έρευνας, με 3 διακριτά ινστιτούτα, 6 μελές Διοικητικό Συμβούλιο, βιβλιοθήκη, κ.λπ., σε μια σκωληκοειδή απόφυση του ΕΙΕ, χωρίς τον δικό του (έστω και γλίσχρο και συνεχώς μειούμενο) προϋπολογισμό, χωρίς δυνατότητα αυτοτελούς διαμόρφωσης της ερευνητικής του στρατηγικής, χωρίς ερευνητικές υποδομές και αναγκασμένο να επιβιώσει σε ένα επιστημονικό περιβάλλον με τελείως διαφορετικές ερευνητικές παραδόσεις και προτεραιότητες. Αναρωτιέται κανείς, τι μεταχείριση θα έχει η κοινωνική έρευνα κατά τη διανομή των περιορισμένων πόρων, μέσα σε ένα διοικητικό πλαίσιο όπου ο εκπρόσωπος του ΕΚΚΕ θ’ αποτελεί μια μοναχική φωνή σε ένα αδιάφορο (στην καλύτερη περίπτωση) ΔΣ.
Αλίκη Μουρίκη
κοινωνιολογος-ερευνήτρια στο ΕΚΚΕ
(β) Ποια η σκοπιμότητα αυτής της συγχώνευσης, και της τεράστιας αναστάτωσης που επιφέρει, εάν: δεν προκύπτει δημοσιονομικό όφελος, δεν προκύπτουνι εξορθολογισμός του ερευνητικού ιστού, συνέργειες και οικονομίες κλίμακας, δεν βελτιώνει το προφίλ αξιοπιστίας της κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές μας, και καταργεί και τα τελευταία προσχήματα ότι όλα αυτά γίνονται για την καλύτερη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης; Ποιας δημόσιας διοίκησης, αυτής που απαξιώνει και αφανίζει το πολλαπλώς αξιολογημένο επιστημονικό προσωπικό της, προκειμένου ν’ αφήσει ανέπαφες τις δομές του πελατειακού συστήματος;
Πέρα από τις προφανείς αδυναμίες του άρθρου 9 που αναδείχθηκαν με σαφήνεια από τους περισσότερους σχολιαστές (αντισυνταγματικότητα, προχειρότητα, ανιστορικότητα, αντιεπιστημονικότητα, αναποτελεσμα-τικότητα, κ.ά.), θα ήθελα να προσθέσω 2 επισημάνσεις:
(α)Αυτό που πρωτίστως θίγεται από τη σχεδιαζόμενη συγχώνευση, δεν είναι το ΕΙΕ -όπως θα νόμιζε κανείς από την ένταση και το πλήθος των σχετικών σχολίων- αλλά το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, το οποίο, μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, υποβαθμίζεται, από έναν ανεξάρτητο φορέα κοινωνικής έρευνας, με 3 διακριτά ινστιτούτα, 6 μελές Διοικητικό Συμβούλιο, βιβλιοθήκη, κ.λπ., σε μια σκωληκοειδή απόφυση του ΕΙΕ, χωρίς τον δικό του (έστω και γλίσχρο και συνεχώς μειούμενο) προϋπολογισμό, χωρίς δυνατότητα αυτοτελούς διαμόρφωσης της ερευνητικής του στρατηγικής, χωρίς ερευνητικές υποδομές και αναγκασμένο να επιβιώσει σε ένα επιστημονικό περιβάλλον με τελείως διαφορετικές ερευνητικές παραδόσεις και προτεραιότητες. Αναρωτιέται κανείς, τι μεταχείριση θα έχει η κοινωνική έρευνα κατά τη διανομή των περιορισμένων πόρων, μέσα σε ένα διοικητικό πλαίσιο όπου ο εκπρόσωπος του ΕΚΚΕ θ’ αποτελεί μια μοναχική φωνή σε ένα αδιάφορο (στην καλύτερη περίπτωση) ΔΣ.
(β) Ποια η σκοπιμότητα αυτής της συγχώνευσης, και της τεράστιας αναστάτωσης που επιφέρει, εάν: δεν προκύπτει δημοσιονομικό όφελος, δεν προκύπτουνι εξορθολογισμός του ερευνητικού ιστού, συνέργειες και οικονομίες κλίμακας, δεν βελτιώνει το προφίλ αξιοπιστίας της κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές μας, και καταργεί και τα τελευταία προσχήματα ότι όλα αυτά γίνονται για την καλύτερη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης; Ποιας δημόσιας διοίκησης, αυτής που απαξιώνει και αφανίζει το πολλαπλώς αξιολογημένο επιστημονικό προσωπικό της, προκειμένου ν’ αφήσει ανέπαφες τις δομές του πελατειακού συστήματος;
Έχουμε ήδη διατυπώσει προς τους αρμόδιους φορείς, τις σοβαρές μας αντιρρήσεις για τη συγχώνευση του ΕΚΚΕ με το ΕΙΕ στη βάση της υποβάθμισης, τουλάχιστον, που επιφυλάσσεται στο μοναδικό Ερευνητικό Κέντρο (ΕΚ) που αφορά στην κοινωνική έρευνα στην Ελλάδα και, μάλιστα, σε εποχή συνεχούς συσσώρευσης αρνητικών κοινωνικών συνεπειών από την οικονομική ύφεση.
Εξίσου σοβαρός είναι ο φόβος μας ότι η επικείμενη συγχώνευση ενέχει τον κίνδυνο σοβαρής υποβάθμισης – και εν τέλει πιθανής ακύρωσης – του έργου ενός φορέα που δυναμικά δραστηριοποιείται σε εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, που προσφέρει συμβουλευτικό έργο στην Πολιτεία, που συνεισφέρει με την ερευνητική του εμπειρία και τεκμηρίωση στον τομέα των μεταπτυχιακών σπουδών, που παράγει δημοσιεύσεις και αναπτύσσει βάσεις κοινωνικών δεδομένων για την εξυπηρέτηση ευρύτερων ομάδων χρηστών.
Πέραν των παραπάνω γενικών αντιρρήσεων που θα έπρεπε να οδηγήσουν στην απόσυρση του σχετικού άρθρου και στην παραπομπή του ζητήματος στις συντεταγμένες διαδικασίες αναδιάρθρωσης των Ερευνητικών Κέντρων που επίκειται να δρομολογηθούν άμεσα από την αρμόδια ΓΓΕΤ, η προχειρότητα, η ασάφεια και η ανεπάρκεια των προβλέψεων του άρθρου 9 που αφορούν στους βασικούς όρους υλοποίησης της συγχώνευσης είναι προφανές ότι θα δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι καλούνται να επιλύσουν.
Η προχειρότητα αυτή και οι προβληματικές μεθοδεύσεις αφορούν επιγραμματικά τα παρακάτω σημεία:
1. Απόφαση συγχώνευσης χωρίς εκτίμηση σκοπιμότητας και επιπτώσεων: Δεν υπάρχει κανενός είδους –έστω και πρόχειρη– εκτίμηση για το υποτιθέμενο οικονομικό ή/και λειτουργικό θετικό αποτέλεσμα από τη συγχώνευση ΕΚΚΕ-ΕΙΕ. Από την προωθούμενη συγχώνευση δεν θα προκύψει οικονομικό όφελος, αφού αμειβόμενες θέσεις μελών Διοικητικών Συμβουλίων δεν καταργούνται καθώς δεν υπάρχουν τέτοιου είδους θέσεις στα ΕΚ και ενοικίαση κτηρίων δεν τερματίζεται καθώς οι λειτουργικές ανάγκες του νέου φορέα δεν θα μπορούν να καλυφθούν από τα ιδιόκτητα κτήρια του ΕΙΕ.
2. Πρωθύστερη απόφαση: Σήμερα, τα ΕΚ της χώρας βρίσκονται μεταξύ δύο φάσεων αναδιάρθρωσης. Η πρώτη έχει ολοκληρωθεί στις αρχές του 2012 με εσωτερικές –στα Κέντρα– συγχωνεύσεις, ως αποτέλεσμα των οποίων ο αριθμός των ερευνητικών Ινστιτούτων μειώθηκε κατά 50% περίπου. Εκκρεμεί η δεύτερη φάση αναδιάρθρωσης μεταξύ ΕΚ, η οποία σύμφωνα και με την αρμόδια Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας, θα γίνει με τρόπο συντεταγμένο και αφού τεθεί η λογική του επιδιωκόμενου στόχου και απαντηθούν ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα, όπως η στρατηγική συγκρότησης των νέων βασικών πόλων (π.χ. θεματική, γεωγραφική, σε σχέση με τους υπό διαμόρφωση ερευνητικούς στόχους αιχμής), η ενδεδειγμένη θεσμική υπόσταση των ΕΚ, κ.λπ.
Οι συγχωνεύσεις ΕΚ που προωθούνται εσπευσμένα και πρόχειρα με το παρόν νομοσχέδιο βρίσκονται έξω από τη λογική της συντεταγμένης αναδιάρθρωσης του χώρου της έρευνας. Οι ερευνητικοί φορείς που είχαν την ατυχία να εμπλακούν σε αυτήν την υπόθεση αποτελούν θύματα επικοινωνιακών επιλογών και πολιτικών λογικών που ουσιαστικά δεν τους αφορούν, αλλά έχουν σοβαρές συνέπειες για τη λειτουργία και το μέλλον τους, τις οποίες οι βεβιασμένες αυτές αποφάσεις δεν έχουν συνυπολογίσει.
3. Μία από τις αντιφατικές εκδοχές ενός παλιού σεναρίου: Η συγχώνευση ΕΚΚΕ-ΕΙΕ αποτελεί αναβίωση ενός σεναρίου που επανέρχεται κατά καιρούς με διαφορετική, ωστόσο, κάθε φορά λογική. Ανάλογη ατεκμηρίωτη απόπειρα του τότε αρμόδιου υπουργείου (Υπουργείο Ανάπτυξης, 2009) στόχευε στη συνένωση του ΕΚΚΕ με τα ανθρωπιστικά Ινστιτούτα του ΕΙΕ σε ένα Κέντρο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών στο πλαίσιο της θεματικής αναδιάταξης του ερευνητικού ιστού, κάτι όμως που θα οδηγούσε στον ουσιαστικό διαμελισμό του ΕΙΕ. Σήμερα, με την προσάρτηση του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ, επιλέγεται, εξίσου ατεκμηρίωτα, η ενδυνάμωση της υφιστάμενης διεπιστημονικής φυσιογνωμίας του ΕΙΕ, δημιουργώντας τετελεσμένο για την επικείμενη διαδικασία αναδιάρθρωσης του χώρου της έρευνας, το οποίο θα πρέπει να δικαιολογηθεί εκ των υστέρων.
4. Έλλειψη κατοχύρωσης οικονομικής βιωσιμότητας του νέου φορέα: Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη όσον αφορά τη χρηματοδότηση του νέου φορέα, κάτι που δημιουργεί έντονες ανησυχίες για τη βιωσιμότητα όλων των συνιστωσών του.
5. Αντισυνταγματική, αυθαίρετη και καθολική άρση των δικαιωμάτων του μόνιμου προσωπικού του ΕΚΚΕ: Οι μόνιμοι υπάλληλοι του ΕΚΚΕ χάνουν τη μονιμότητά τους –και ότι άλλο αυτή συνεπάγεται– με την ένταξή τους στο νέο φορέα, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, κάτι που αποτελεί παραβίαση του Συντάγματος, όπως τονίζουν έγκυροι νομικοί μεταξύ των οποίων πρέπει να περιληφθεί και ο αρμόδιος Υπουργός που, με την επιστημονική του ιδιότητα, είχε στηλιτεύσει πρόσφατα τις προσπάθειες άρσης της μονιμότητας στο δημόσιο (Αυγή 18-4-2010). Στην προκειμένη περίπτωση η προσάρτηση ενός ΝΠΔΔ σε ένα ΝΠΙΔ αποτελεί την ευκαιρία να δοκιμαστεί στην πράξη η κατάργηση της μονιμότητας των Δημοσίων Υπαλλήλων, ανοίγοντας το δρόμο της μαζικής κατάργησής της στην επόμενη φάση συγχώνευσης δημόσιων φορέων και, γενικότερα, από εδώ και στο εξής.
6. Προβληματική προχειρότητα σε επιμέρους διατάξεις: Στην προσπάθεια να ‘χρυσωθεί το χάπι’ για την πλευρά του ΕΚΚΕ, που υποβιβάζεται και χάνει την αυτοτέλειά και τη νομική του υπόσταση ως ΝΠΔΔ, εμφανίζονται στο νομοσχέδιο διατάξεις που δυναμιτίζουν αναίτια το κλίμα μεταξύ των δύο φορέων. Για παράδειγμα, ενώ τα περισσότερα ζητήματα παραπέμπονται σε Προεδρικό Διάταγμα του Υπουργείου Παιδείας, το νομοσχέδιο σπεύδει να προσδιορίσει τη σύνθεση του νέου ΔΣ, όπου η εξασφάλιση της παρουσίας εκπροσώπων εργαζομένων από το ΕΚΚΕ –με τον τρόπο που προβλέπεται– αντιβαίνει στην ισότιμη εκπροσώπηση του συνόλου των εργαζομένων του νέου φορέα, δημιουργώντας δικαιολογημένη δυσαρέσκεια στην πλευρά του ΕΙΕ. Υποδαυλίζεται, έτσι, η αντιπαλότητα των συγχωνευόμενων μερών, υποθηκεύοντας τις όποιες θετικές προοπτικές θα μπορούσε να αναμένει κανείς από μια τέτοια συγχώνευση, ενώ μπορούν να υπάρξουν τρόποι να εκπροσωπείται και το ΕΚΚΕ στο ΔΣ του ΕΙΕ χωρίς να παραβιάζεται η αναλογική εκπροσώπηση.
Στη συγκυρία αυτή το ΕΚΚΕ μοιάζει να αποτελεί μια ιδιότυπη Ιφιγένεια. Περιλήφθηκε στην πρώτη ομάδα οργανισμών προς συγχώνευση, μέσα στη βιαστική προσπάθεια να βρεθούν δημόσιοι οργανισμοί προς συγχώνευση, χωρίς τεκμηρίωση του αναμενόμενου αποτελέσματος και έξω από τη θεσμική λογική που το διέπει ως Ερευνητικό Κέντρο. Παράλληλα, με τη συγκεκριμένη μεθόδευση της συγχώνευσής του δημιουργούνται τετελεσμένα για την επικείμενη αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού, ενώ με τις αντισυνταγματικές διατάξεις που αφορούν στην άρση της μονιμότητας, το ΕΚΚΕ μετατρέπεται σε εργαστήριο απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων στον ευρύτερο χώρο των ΝΠΔΔ.
Για όλους τους παραπάνω λόγους θεωρούμε ότι η συγχώνευση ΕΚΚΕ-ΕΙΕ στο πλαίσιο που επιχειρείται και με τον τρόπο που επιχειρείται είναι πρόχειρη, ατεκμηρίωτη και γι’ αυτό απαράδεκτη. Οι συγχωνεύσεις ΕΚ πρέπει να γίνουν με συντεταγμένο τρόπο υπό την αιγίδα των αρμόδιων φορέων (ΓΓΕΤ), όπως έχει ζητήσει επανειλημμένα και η Σύνοδος των Προέδρων των ΕΚ.
Με αυτή την έννοια και σε αυτή τη φάση, τουλάχιστον, η περαιτέρω συζήτηση των λεπτομερειών της συγχώνευσης περιττεύει. Εάν, παρόλα αυτά, το Υπουργείο επιμείνει σε αυτή την προβληματική του απόφαση, ας φροντίσει τουλάχιστον να αποφύγει τις διατάξεις που πρωτοπορούν στην κατάργηση της μονιμότητας, ώστε να αποφύγουμε τον αναπροσανατολισμό της δραστηριότητας του ερευνητικού δυναμικού των ΕΚ από την έρευνα προς τις αίθουσες των δικαστηρίων.
Θωμάς Μαλούτας
Πρόεδρος ΔΣ ΕΚΚΕ
Ανδρομάχη Χατζηγιάννη
Διευθύντρια Ερευνών,
Εκπρόσωπος των ερευνητών και ΕΛΕ στο ΔΣ του ΕΚΚΕ
Κωνσταντώ Δήμου
Προϊσταμένη Βιβλιοθήκης ΕΚΚΕ
Εκπρόσωπος διοικητικών και τεχνικών υπαλλήλων στο ΔΣ του ΕΚΚΕ
Η επικείμενη ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ εγείρει μία σειρά προβλημάτων τα οποία μελλοντικά θα καταστήσουν ίσως αδύνατη την λειτουργία του νέου διευρυμένου Ερευνητικού Κέντρου. Συγκεκριμένα:
1) Παρ. 2, Αρ. 9: Η μετονομασία του Ε.Ι.Ε. σε Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών-Κέντρο Θετικών, Ιστορικών και Κοινωνικών Επιστημών, είναι καταχρηστική, επειδή το «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών» (National Hellenic Research Foundation), πέραν του ιστορικού του ονόματος, εμπεριέχει τις περιγραφόμενες στο νέο όνομα τις διευρυμένες επιστημονικές κατευθύνσεις. Η αλλαγή του ονόματος του ΕΙΕ θα περιορίσει την Ερευνητική του δραστηριότητα, γιατί αφενός θα προκαλέσει μία σειρά διοικητικών δυσλειτουργιών (π.χ συμβάσεις εκτέλεσης ερευνητικών έργων στο εσωτερικό και εξωτερικό) και αφετέρου αναμένεται να διαγράψει την ύπαρξη του, μετά από 50 χρόνια παρουσίας, στην διεθνή επιστημονική κοινότητα.
2) Παρ. 4, Αρ. 9: Η εκπροσώπηση του ΕΚΚΕ στο νέο διοικητικό συμβούλιο από τρεις εκπροσώπους του, αντιβαίνει στο Ν. 1514/1985, και συνεπώς αναμένεται να διαταράξει την λειτουργία του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΙΕ. Επιπροσθέτως, αποτελεί κακό παράδειγμα για την Δημόσια Διοίκηση.
3) Σημαντικότερο όμως όλων είναι η παντελής έλλειψη αναφοράς του τρόπου χρηματοδότησης του «διευρυμένου ΕΙΕ», μετά την ένταξη σε αυτό του ΕΚΚΕ. Θα έπρεπε να έχει γίνει σαφής αναφορά στο σχέδιο νόμου η αύξηση της επιχορήγησης στο ΕΙΕ, ώστε να καλυφθούν οι λειτουργικές ανάγκες των δύο φορέων.
Δρ. Ζωή Κόλλια
Επιστημονικό Προσωπικό ΕΙΕ
Η απόφαση για την ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ δεν φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα ενός προσεκτικού σχεδιασμού και μίας εμπεριστατωμένης μελέτης, που θα επιτρέψουν την βιωσιμότητα του νέου σχήματος. Σημαντικά ερωτήματα, τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων και πρακτικά ζητήματα χρηματοδότησης και χωροταξίας, έχουν μείνει αναπάντητα και φυσικά αναμένεται να δημιουργήσουν προβλήματα στην λειτουργία και οπωσδήποτε στην εικόνα του διευρυμένου ΕΙΕ στο εξωτερικό, από όπου αντλείται μεγάλο μέρος της χρηματοδότησής του, μέσω ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων.
Για τον σκοπό της προσέλκυσης εξωτερικής χρηματοδότησης, βασικό στοιχείο είναι να διατηρηθεί το σημερινό όνομα του ΕΙΕ (National Hellenic Research Foundation), όπου τεκμηριώνεται ότι είναι διεθνώς ανταγωνιστικό. Η οποιαδήποτε αλλαγή του ονόματος του ΕΙΕ θα έχει αρνητική επίδραση στις επικείμενες κρίσεις των ερευνητικών κέντρων. Επιπλέον, τα λειτουργικά έξοδα του ΕΙΕ καλύπτονται μέχρι σήμερα οριακά από τα γενικά έξοδα και τις συγχρηματοδοτήσεις (overheads, matching funds) των ανταγωνιστικών Ευρωπαϊκών προγραμμάτων που προσελκύουν στο ΕΙΕ κυρίως τα δύο Ινστιτούτα των θετικών επιστημών. Συνεπώς θα είναι αδύνατον να καλυφθούν τα αυξανόμενα λειτουργικά έξοδα του νέου διευρυμένου οργανισμού. Τέλος η αύξηση του προσωπικού του ΕΙΕ κατά 70 περίπου άτομα αφήνει αναπάντητα τα χωροταξικά προβλήματα και την εξασφάλιση λειτουργικών χώρων σε ένα κτήριο που είναι ήδη κορεσμένο. Συνεπώς, η πολιτική απόφαση της συγχώνευσης δεν πείθει για την ισχυριζόμενη οικονομική ή επιστημονική βελτιστοποίηση.
Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,
Ο κόσμος της Έρευνας κατανοεί ότι η συγχώνευση του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ αποτελεί ένα από τα «αναγκαία κακά» που μας έχουν συμβεί και προσπαθεί να επιδείξει πνεύμα κατανόησης. Όμως κάποια σημεία του νομοσχεδίου είναι αναγκαίο να επαναδιατυπωθούν, ώστε να εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Ιδού κάποιες προσωπικές παρατηρήσεις.
1. (Αρθρο 2) Η μετονομασία του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών μόνο προβλήματα θα δημιουργήσει: πρώτα, επειδή προσβάλλει την 54χρονη ιστορία ενός φορέα, ο οποίος μάλιστα υπηρετεί και την επιστήμη της Ιστορίας, και έπειτα επειδή δημιουργεί προβλήματα στη διεθνή του ταυτότητα, στις διεθνείς συνεργασίες και διεθνείς συμβάσεις του (άλλοι σχολιαστές έχουν εκθέσει πιο πάνω τις λεπτομέρεις). Επιπλέον είναι εντελώς περιττή, αφού ήδη από τη σύλληψή του το ΕΙΕ υπηρετούσε τη διεπιστημονικότητα, συστεγάζοντας Κέντρα ανθρωπιστικής κατεύθυνσης με εκείνα των θετικών επιστημών. Το ΕΚΚΕ είναι ένα Κέντρο που υπηρετεί κατεξοχήν τις ανθρωπιστικές επιστήμες· κατά συνέπεια, η ενσωμάτωσή του στο διεπιστημονικό Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών δεν θεωρώ ότι αποτελεί μείωση, δεδομένου μάλιστα ότι θα διατηρήσει ισότιμα την επωνυμία του στο νέο πλαίσιο.
2. (Αρθρο 4) Η ενισχυμένη εκπροσώπηση του εντασσόμενου φορέα στο Δ. Σ. του ΕΙΕ μόνο προβλήματα θα δημιουργήσει, και μάλιστα «εμφυλιακά», κάτι που όλοι θέλουμε να αποτραπούν. Πρώτη φροντίδα ας είναι η εξασφάλιση της εσωτερικής ειρήνης, της ισορροπίας και της ισότιμης συμμετοχής στη διοίκηση.
3. (Αρθρο 5) Η αποσιώπηση της πηγής χρηματοδότησης του εντασσόμενου φορέα θα προκαλέσει μέγιστα προβλήματα κοινωνικά. Γνωρίζετε ασφαλώς ότι η μισθοδοσία του ΕΙΕ ―καμία άλλη δαπάνη πλέον, ούτε ερευνητικής παρουσίας και εκπροσώπησης δεν καλύπτεται― είναι κάθε μήνα προβληματική. Η αποσιώπηση λοιπόν των πόρων που θα καλύψουν τη νέα υπέρογκη δαπάνη μισθοδοσίας και στέγασης του ΕΚΚΕ αποτελεί φυγομαχία, η οποία θα μετατραπεί συντομότατα, φοβούμαστε, σε θρυαλλίδα ανάφλεξης του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, το τελευταίο που χρειάζεται τη στιγμή αυτή ο τόπος.
Μάχη Παïζη-Αποστολοπούλου
Ιστορικός
Διευθύντρια Ερευνών στο ΕΙΕ
Αγαπητοί φίλοι της κυβέρνησης «εθνικής …σωτηρίας»: Αν πραγματικά θέλετε να σώσετε τη χώρα, κατά πρώτον σταματείστε ενέργειες σαν και αυτές εδώ του ποδαριού, που τις κάνετε χωρίς καν κάποια μελέτη (άσε που είναι και αντισυνταγματικές). Δεύτερον, καθότι το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι, εσείς του Υπουργείου Παιδείας κοιτάξτε, ψάξτε το ποιό καλά να δείτε ποιούς ανθρώπους έχετε βάλει να σας κάνουν τις υποδείξεις και τις όποιες «μελέτες» (του ποδαριού επαναλαμβάνω). Και αρχίστε θάλεγα πρώτα πρώτα απο το φοβερό και τρομερό ΕΣΕΤ. Και θα σας πρότεινα να κοιτάξετε κάπως καλύτερα το παρελθόν και τη προσφορά ορισμένων πολυδιαφημισμένων μελών του στην επιστήμη αλλά και στην ελληνική κοινωνία. Θα σας έκανε εντύπωση αν μέλος του ΕΣΕΤ απο το εξωτερικό (που μάλιστα μπαινοβγαίνει τώρα και μια 25ετία αναζητώντας θώκους στα ελληνικά κέντρα ερευνών και στα υπουργεία) έχει αναγκασθεί να αποσύρει τρανταχτά του papers λόγω πιθανής επιστημονικής απάτης; Αμφιβάλλω. Επίσης, σε ένα άλλο παράδειγμα, ξαναεκλέξατε πρόσφατα διευθύντρια προβληματικού Ινστιτούτου που όχι μόνο στις αξιολογήσεις κρίθηκε ως ακατάλληλη και θα έπρεπε πάραυτα (σύμφωνα με τις αξιολογήσεις του 2005) να απομακρυνθεί από τη καρέκλα της αλλά και της επιτρέψατε να ξανακατεβεί υποψήφια. Και παρόλο ότι στην ψηφοφορία δεν συγκέντρωσε το απαιτούμενο 50+1 των 11 (προσεκτικά επιλεγμένων) εκλεκτόρων, εντούτοις εσείς και αλλάζοντας ακόμη και τα πρακτικά εκλογής (!) εισηγηθήκατε την επανεκλογή της στην Υπουργό Παιδείας, όπερ και εγένετο!
Δηλαδή, αντί να εφαρμόσετε τους νόμους και τις διατάξεις και να βοηθήσετε τα Ινστιτούτα Ερευνών να κάνουν τη δουλειά τους και να προσφέρουν στην ανάπτυξη της χώρας, εσείς τους καταστρατηγείτε, απαξιώνετε τα Ινστιτούτα και το αποκορύφωμα τώρα είναι ποιό; Να γράφετε στα παλιά σας παπούτσια το ίδιο το σύνταγμα της χώρας και να επιχειρείτε να περάσετε το νερό κάτω από τα άχυρα αλλάζοντας το και μάλιστα με αντιδημοκρατικό και αντιδεοντολογικό τρόπο.
Εν κατακλείδι, θα σας πρότεινα να βοηθήσετε επιτέλους τα υπάρχοντα Ερευνητικά Ινστιτούτα να κάνουν τη δουλειά τους και να δημιουργείστε παράλληλα και τους μηχανισμούς εκείνους που θα επιτρέψουν στους καλούς Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού να έλθουν πίσω και να αφομοιωθούν με τους υπάρχοντες συναδέλφους τους. Το τελευταίο είναι κατά τη γνώμη μου η μαγική κίνηση αν πραγματικά θέλετε να βοηθήσετε την Έρευνα και την ανάπτυξη και όχι να προσπαθείτε να καταστρέψετε ότι υπάρχει και να μετατρέψετε την έξοδο των ικανών Ελλήνων ερευνητών στο εξωτερικό σε «συνωστισμό», όπου θα προσπαθούν να φύγουν «πατείς με πατώς σε»…..
Είναι προφανές ότι οι συγχωνεύσεις ερευνητικών φορέων οι οποίες προωθούνται στο νομοσχέδιο δεν υπαγορεύονται από κάποια επιστημονική ή έστω οικονομική λογική. Ο νέος ερευνητικός φορέας που προκύπτει στερείται συνοχής από επιστημονική άποψη, ενώ δεν γίνεται καμία εξοικονόμηση πόρων. Δεν έχει προηγηθεί κανένας σχεδιασμός και τεκμηρίωση από την πλευρά της κυβέρνησης. Πότε αλήθεια το Υπουργείο Παιδείας παρουσίασε την ερευνητική πολιτική η οποία θεμελιώνει αυτές τις συγχωνεύσεις;
Η επιλογή είναι καθαρά πολιτική και εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο εξευμενισμού των δανειστών της χώρας και προώθησης των βασικών στόχων που προβλέπουν οι δανειακές συμβάσεις. Η κυβέρνηση προωθεί με κάθε μέσο και υπό τεράστια πίεση τους στόχους των δανειακών συμβάσεων και για αυτό παραβιάζει κάθε νομική λογική: το αποκορύφωμα είναι η «ένταξη» ενός ΝΠΔΔ (ΕΚΚΕ) σε ένα ΝΠΙΔ (ΕΙΕ) και η υποχρεωτική μετατροπή της σχέσης εργασίας των εργαζομένων του πρώτου σε ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.
Η κυβέρνηση δοκιμάζει να «περάσει» με πρόχειρους νομικούς ακροβατισμούς ό,τι μπορεί από τις απαιτήσεις των δανειστών. Η συγχώνευση του ΕΚΚΕ με το ΕΙΕ πλήττει κυρίως το πρώτο καθώς το καταργεί. Ο Σύλλογος Προσωπικού του ΕΚΚΕ έχει ήδη παρουσιάσει στη διαβούλευση την κριτική του σχετικά τα χαρακτηριστικά και τις συνέπειες αυτής της κατάργησης. Προσυπογράφω αυτή την κριτική. Θα ήθελα να συμπληρώσω ότι η συγχώνευση σε τελική ανάλυση υποβαθμίζει και τους δύο φορείς. Το νομοσχέδιο αποτελεί συνέχεια των συγχωνεύσεων των ινστιτούτων του περασμένου έτους και ολοκληρώνει τη συρρίκνωσή των φορέων. Πρέπει να αναμένουμε ότι η συρρίκνωση αυτή θα αποτυπωθεί μελλοντικά σε επίπεδο χρηματοδότησης και προσλήψεων τα οποία θα υπολείπονται αυτών που θα προβλέπονταν για το ΕΚΚΕ και το ΕΙΕ ως αυτοτελή ερευνητικά κέντρα. Για το λόγο αυτό πρέπει να γίνει σαφές ότι το άρθρο 9 δεν μπορεί με κάποιο τρόπο να «διορθωθεί», εξασφαλίζοντας για τον ένα ή τον άλλο από τους συγχωνευμένους ερευνητικούς φορείς καλύτερους όρους, αλλά πρέπει να αποσυρθεί στο σύνολό του.
Νίκος Σουλιώτης
Ερευνητής Δ ΕΚΚΕ
Πέρα από τα οποιαδήποτε νομικά η άλλα συνταγματικά ζητήματα – και αυτά είναι πολλά – η συγχώνευση (ένταξη;) του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ σηματοδοτεί κατά τη γνώμη μου βασική στροφή στην πολιτική ατζέντα της Κυβέρνησης αναφορικά με την έρευνα. Τα κεντρικά στοιχεία της είναι τα παρακάτω:
α) πολλές πολιτικές και κυβερνητικές αποφάσεις που θα αφορούν διάφορα σημαντικά κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα θα παίρνονται από εδώ και πέρα χωρις να βασίζονται καθόλου σε παραγωγή συστηματικών και τεκμηριωμένων στοιχείων για τη χώρα μας.
β) υπάρχει συνεπώς μια σταθερή καμπάνια για απομείωση του επιστημονικού και ερευνητικού δυναμικού της χώρας μας, έτσι ώστε συρρικνωθεί ο τεκμηριωμένος επιστημονικός λόγος και να μην διαχέεται στο υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Οι συμπολίτες μας θα πρέπει να ακούν μόνο και αποκλειστικά τις ιδεολογικές απόψεις των πολιτικών και τις πληροφορίες που αυτοί θα θέλουν να παρέχουν. Με απλά λόγια βρισκόμαστε μπροστά στην επιστροφή της κλασικής προπαγάνδας.
γ) η συρρίκνωση των ερευνητικών- ακαδημαικών φορέων βοηθά μόνο στην ραγδαία από-ειδίκευση της χώρας μας. Δεν συνιστά σε καμία περίπτωση αναπτυξιακή πολιτική, δεν υποβοηθά την οικονομική ανάπτυξη και ως ιδέα δεν έχει εφαρμοσθεί πουθενά αλλού.
δ) εφόσον ισχυριζόμαστε ότι κάνουμε προσπάθεια για να φύγουμε από την κρίση, τότε σίγουρα χρειάζεται και κάποιου είδους μεσο-μακροπρόθεσμη στρατηγική προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως αυτό δεν φαίνεται να είναι στα σχέδια της κυβέρνησης η οποία αντιμετωπίζει καίρια ζητήματα χρησιμοποιώντας απλές αθροιστικές λογιστικές μεθόδους (που κι αυτές δεν λειτουργούν).
ε) το χειρότερο είναι ότι οδηγούμασθε (ήδη συμβαίνει) σε μαζική έξοδο νέων επιστημόνων από τη χώρα μας (brain drain). Αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να βοηθήσουν δυναμικά σε αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Τουναντίον το υπάρχον πολιτικό καθεστώς τους ωθεί στο εξωτερικό, μιας και αδιαφορεί πλήρως για την τύχη τους, όπως εξάλλου και για την τύχη τη χώρας μας συνολικότερα.
3/10/2012
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΚΚΕ
Κρατίνου 9 & Αθηνάς, 105 52, Αθήνα, Τηλ. 210 7491707
Με το Άρθρο 9 του παρόντος Σχεδίου Νόμου το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ερευνητικό κέντρο με σημαντικότατο έργο και συμβολή στη συγκρότηση της ερευνητικής παράδοσης στην κοινωνική έρευνα, αποκόπτεται από τον ενιαίο χώρο της Έρευνας – Παιδείας και το θεσμικό πλαίσιο που τον διέπει και αντιμετωπίζεται ως προβληματική δημόσια υπηρεσία που χρήζει εξυγίανσης από το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Η πραγματικότητα είναι ότι το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών όχι μόνο δεν αποτελεί δαπανηρή δομή του δημόσιου τομέα, αλλά, αντίθετα, παρά τη χρόνια υποχρηματοδότησή του, έχει συνεισφέρει στην παραγωγή γνώσης με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την ελληνική κοινωνία και στην αύξηση των εισροών στην εγχώρια οικονομία με την απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Η τρέχουσα ηλεκτρονική “διαβούλευση” για το περιεχόμενο του Σχεδίου Νόμου είναι δυστυχώς προσχηματική. Η ηγεσία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης έχει ήδη λάβει τις αποφάσεις της, αγνοώντας τις τεκμηριωμένες αντιρρήσεις της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας (Σύλλογοι Προσωπικού Ερευνητικών Κέντρων, Ένωση Ελλήνων Ερευνητών, Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Ερευνητικών Κέντρων και Ιδρυμάτων, Σύλλογοι μελών ΔΕΠ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, Σύνοδος Προέδρων των ΕΚ, Σύνοδος Πρυτάνεων). Χωρίς συνολικό σχεδιασμό για την αναδιάταξη του ερευνητικού χώρου, με την ανοχή της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, χωρίς καμία απολύτως τεκμηρίωση του προσδοκώμενου οφέλους, προχωρά στην κατάθεση ενός Σχεδίου Νόμου που πλήττει καίρια το χώρο της Έρευνας και εισάγει νέες πρακτικές παραβίασης του Συντάγματος:
1.Η ένταξη του ΕΚΚΕ (Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου) στο ΕΙΕ (Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου) (παρ. 1) όχι μόνον επιφέρει το τέλος ενός ιστορικού ερευνητικού κέντρου που υπηρετεί για 50 και πλέον χρόνια το δημόσιο συμφέρον, συμβάλλοντας στην κοινωνική αυτογνωσία, αλλά και παραβιάζει κατάφωρα το άρθρο 16 του Συντάγματος που επιτάσσει ότι η ανάπτυξη και η προαγωγή της Έρευνας αποτελούν υποχρέωση του Κράτους και τελούν υπό την εγγύησή του.
2.Ταυτόχρονα παραβιάζει τα προβλεπόμενα από το άρθρο 103 του Συντάγματος περί της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, με την υποχρεωτική μετατροπή της σχέσης εργασίας του μόνιμου προσωπικού του ΕΚΚΕ σε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (παρ. 4). Εκτιμούμε ότι πρόκειται για μια πιλοτική εφαρμογή της άρσης της μονιμότητας των εργαζομένων στα δημόσια ερευνητικά κέντρα και στο δημόσιο τομέα, που προοιωνίζεται παραβίαση κατοχυρωμένων εργασιακών, ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων.
3.Δημιουργεί έναν ερευνητικό φορέα χωρίς θεματική συνοχή, με αδιευκρίνιστη διοικητική δομή, με αβέβαιη χρηματοδότηση και με ασάφεια ως προς την προστασία τόσο του επιστημονικού έργου όσο και της δημόσιας περιουσίας του ΕΚΚΕ. Οι δυσλειτουργίες και οι ασυνέχειες που θα προκύψουν πριν αλλά και μετά την έκδοση του προβλεπόμενου από την παρ. 3 Προεδρικού Διατάγματος θα διαταράξουν σοβαρά τη συνέχιση του ερευνητικού έργου του ΕΚΚΕ και το μελλοντικό του προγραμματισμό.
Ζητούμε την άμεση απόσυρση του Άρθρου 9, με το οποίο, για τους παραπάνω λόγους, η δημόσια κοινωνική έρευνα καταδικάζεται σε δραστική συρρίκνωση και οι λειτουργοί της σε αναγκαστική αργία για άγνωστο χρονικό διάστημα. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την ύπαρξη και την απρόσκοπτη προαγωγή της δημόσιας κοινωνικής Έρευνας. Επιφυλασσόμαστε για την υπεράσπιση με κάθε ένδικο μέσο των κατοχυρωμένων εργασιακών, ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων μας. Επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με παλιότερο άρθρο του Υπουργού κυρίου Μανιτάκη στον ημερήσιο Τύπο (εφημερίδα Αυγή, 18/4/2010), “το συνταγματικό δικαίωμα στη μονιμότητα δεν είναι δυνατόν να το θίξει ο κοινός νομοθέτης”. Στο ίδιο άρθρο ο Υπουργός κατέθετε δημόσια τα εξής: “Δεν τολμώ να φανταστώ ότι θα υπάρξει ελληνική κυβέρνηση που θα επιχειρήσει το αντίθετο, το οποίο θεωρώ ούτως ή άλλως απάνθρωπο: και μόνο η σκέψη του με ξεπερνά ως νομικό, ως συνταγματολόγο, ως δημοκρατικό πολίτη”.
Θα ήθελα να καταγράψω την κάθετη διαφωνία μου για τον τρόπο που αποσπασματικά και κυριολεκτικά στο πόδι και χωρίς κανένα σχεδιασμό επιχειρείται η συγκεκριμένη συγχώνευση με το πρόσχημα της αναδιοργάνωσης μέρους του ερευνητικού ιστού της χώρας. Εκτιμώ ότι η μία και μοναδική σας επιδίωξη πίσω από όλα αυτά είναι να δείξετε προς την «υπέρτατη αρχή» της τρόικας ότι κάτι επιτέλους συγχωνεύουμε (και φυσικά ξεκινάμε από τα εύκολα – εκεί όπου και να φωνάξουν ποιος τους ακούει). Η ίδια ακριβώς διαδικασία είχε ακολουθηθεί και κατά την ψήφιση των εφαρμοστικών νόμων του δεύτερου μνημονίου όταν τότε παρουσιάστηκαν οι αναγκαστικές και πρόχειρες κατά τα άλλα συγχωνεύσεις των ινστιτούτων των ερευνητικών κέντρων της χώρας ως ένα άλλο επίτευγμα «συμμαζέματος» του κράτους. Φυσικά αυτό τότε ακολουθήθηκε από μία «θανατηφόρα» περικοπή στους προυπολογισμούς των ερευνητικών κέντρων της χώρας (10 εκατομμύρια ευρώ συνολικά). Αλήθεια έχετε αξιολογήσει τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα των συγχωνεύσεων αυτών στις οποίες προβήκατε τότε? Αλήθεια έχετε ελέγξει τα αποτελέσματα της περικοπής κατά 10 ΜΕ της επιχορήγησης προς τα Ε.Κ.? Έχετε αντιληφθεί ότι με αυτόν τον τρόπο διαλύετε τον ερευνητικό ιστό της χώρας? Γνωρίζετε ποιο είναι το μέλλον μιας χώρας χωρίς παιδεία και έρευνα?
Πέρα των όσων ανέφερα παραπάνω, θα ήθελα να σημειώσω ότι η παράγραφος 5 περίπτωση (α) του άρθρου 9 αποτελεί μνημείο αντισυνταγματικότητας και νομικής αυθαιρεσίας μιας και σε 2-3 γραμμές κειμένου μόνιμοι υπάλληλοι με συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα απολύονται (χωρίς να φαίνεται) και επαναπροσλαμβάνονται με πλήρως κατακρεουργημένο το εργασιακό τους καθεστώς.
Τέλος προσυπογράφω την έκκληση του Συλλόγου Προσωπικού Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών – ΕΚΚΕ για τα όσα απαράδεκτα επιχειρείται να νομοθετηθούν μέσω αυτού του άρθρου.
Γεράσιμος Κορρές
Πολίτης αυτής της χώρας
Ερευνητής ΕΛΚΕΘΕ
Παρατηρήσεις
Ποιός είναι ο σκοπός της ένταξης του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ;
1. Το μικρότερο κόστος λειτουργίας τους (απαραίτητο λόγω των οικονομικών συνθηκών).
2. Ένας νέος εύρωστος-υγιής οργανισμός για να προωθήσει την έρευνα στούς τομείς που ασχολείται, επιβιώνοντας στις παρούσες συνθήκες.
Τι επιτυγχάνεται με αυτό το νομοσχέδιο;
1.Τα έξοδα λειτουργίας των οργανισμών σήμερα έχουν περιοριστεί στα απολύτως απαραίτητα. Τα έξοδα λειτουργίας του νέου διευρυμένου ΕΙΕ δεν μπορεί παρά να είναι το άθροισμα των εξόδων των ΕΚΚΕ και ΕΙΕ όπως έχουν αυτή την στιγμή. Αυτό δεν διασφαλίζεται με την παρούσα μορφή του νομοσχεδίου.
2. Με τη σύσταση νέου οργανισμού καταργείται το υπάρχον όνομα/επωνυμία του ΕΙΕ/NHRF (χωρίς να υπάρχει πραγματικός λόγος), ένα όνομα με το οποίο έχει μια διακριτή επιτυχή πορεία 50 τουλάχιστον ετών, αφού καλύπτει κάθε ερευνητική δραστηριότητα, ενώ η νέα επωνυμία/ονομασία βάζει περιοριστικές διαστάσεις.
3. Το σχήμα του διοικητικού συμβουλίου του με την άνιση αντιπροσώπευση των ινστιτούτων του, ευνοεί αποφάσεις εκμετάλλευσης των υφισταμένων ινστιτούτων του ΕΙΕ από το νεοεισερχόμενο ινστιτούτο, προσπαθώντας να του δώσει ένα κυριαρχικό ρόλο στο νέο σχήμα.
Συμπέρασμα.
Στην παρούσα μορφή του το νομοσχέδιο συντελεί στην δημιουργία ενός νέου διευρυμένου οργανισμού που τάχιστα θα θέλει αναδιάρθρωση λόγω διοικητικών και οικονομικών προβλημάτων.
Χρειάζεται λοιπόν τις εξής διορθώσεις.
1. Διατήρηση του ονόματος του ΕΙΕ
2. Ο προϋπολογισμός του νέου ΕΙΕ να είναι τουλάχιστον το άθροισμα των προϋπολογισμών των νυν ΕΚΚΕ και ΕΙΕ
3. Διοικητικό συμβούλιο με ίδια αντιπροσώπευση όλων των ινστιτούτων.
Ευχαριστώ
Δρ. Ιωάννης Δ. Πετσαλάκης
Διευθυντής Ερευνών ΙΘΦΧ-ΕΙΕ
Προσυπογράφω την έκκληση του Σύλλογου Προσωπικού Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών – ΕΚΚΕ
με το εν λόγω Σχέδιο Νόμου η έρευνα και οι φορείς που την υπηρετούν «εκχωρούνται» από το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας στο αναρμόδιο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης,
το άρθρο 9 του εν λόγω Σχεδίου Νόμου παραβιάζει ευθέως το Σύνταγμα εφόσον χάνεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη νομική υπόσταση και αυτοτέλεια του ΕΚΚΕ (νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου) που αποτελούν απαραίτητες εγγυήσεις για την προαγωγή της έρευνας ως δημόσιου αγαθού,
στο ίδιο άρθρο προωθείται η άρση της συνταγματικά κατοχυρωμένης μονιμότητας του υπηρετούντος ερευνητικού, επιστημονικού, τεχνικού και διοικητικού προσωπικού, αφού για το μόνιμο προσωπικό προβλέπεται «μετατροπή της σχέσης εργασίας σε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου»,
το εν λόγω Σχέδιο Νόμου συνιστά πιλοτική εφαρμογή παραβιάσεων συνταγματικά κατοχυρωμένων αγαθών και δικαιωμάτων που είναι πολύ πιθανό να επεκταθούν στο χώρο της δημόσιας παιδείας και έρευνας αλλά και σε ολόκληρο το δημόσιο τομέα
Δρ Βασίλης Αράπογλου, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Κύριε υπουργέ,
Είναι γνωστό ότι τα Ερευνητικά Κέντρα αξιολογούνται από διεθνείς επιτροπές από το 1995, με την τελευταία αξιολόγηση να έχει πραγματοποιηθεί το 2005. Επίσης, οσάκις απαιτείται αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού, η διεθνής πρακτική προϋποθέτει πρόσφατη και εμπεριστατωμένη αξιολόγηση, καθώς και οικονομοτεχνική μελέτη πριν από οποιαδήποτε παρέμβαση. Έτσι, εφ’όσον θεωρούμε την Ελλάδα ανήκουσα στις πολιτισμένες χώρες δυτικού τύπου, θα ήταν ενδεδειγμένο τα αρμόδια Υπουργεία να μην προχωρήσουν την παρούσα χρονική στιγμή σε συγχωνεύσεις ορισμένων μόνον Ερευνητικών Κέντρων. Οι εξαγγελθείσες συγχωνεύσεις θα πρέπει να ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στρατηγικού σχεδιασμού της έρευνας, με στόχο την ουσιαστική και σε βάθος χρόνου οικονομική, τεχνολογική και επιστημονική ανασυγκρότηση της χώρας. Οποιαδήποτε βιαστική και ατεκμηρίωτη ενέργεια θα μπορούσε να βλάψει ανεπανόρθωτα την ερευνητική υποδομή της χώρας μας, που με πολύ μόχθο, υπομονή, εργατικότητα και κόστος οικοδομήθηκε τα τελευταία 50 χρόνια.
Αν παρόλα αυτά η πολιτική ηγεσία επιμένει στις εξαγγελθείσες συγχωνεύσεις, οφείλει τουλάχιστον να εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των φορέων που αναγκαστικά συνενώνει. Δυστυχώς, στον προς διαβούλευση νόμο δεν προβλέπεται η οικονομική ενίσχυση του ΕΙΕ ώστε να αναλάβει τη μισθοδοσία και τα λειτουργικά έξοδα ενός ακόμη ερευνητικού ινστιτούτου. Σημειώνω ότι ο τρέχων προϋπολογισμός του ΕΙΕ είναι ελλειμματικός και δεν επαρκεί για την κάλυψη της μισθοδοσίας του υπάρχοντος προσωπικού. Σε περίπτωση που η κυβέρνηση προχωρήσει στη ψήφιση του σχεδίου νόμου, χωρίς ουσιαστικές αλλαγές, είναι σίγουρο οτι ΕΙΕ και ΕΚΚΕ θα βουλιάξουν στο οικονομικό τέλμα που θα δημιουργηθεί με απρόσμενες συνέπειες.
Όσον αφορά τις ειδικότερες ρυθμίσεις που αφορούν το -μετά την ένταξη του ΕΚΚΕ- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών θα ήθελα να επισημάνω τα εξής:
Η επωνυμία «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών» («National Hellenic Research Foundation»), η οποία αντικατοπτρίζει την πολυθεματικότητά του και οπωσδήποτε καλύπτει τις δραστηριότητες του ΕΚΚΕ, είναι διεθνώς κατοχυρωμένη ιστορικά και επιστημονικά και έχει επιβληθεί στο διεθνές επιστημονικό και τεχνολογικό πεδίο με χιλιάδες δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά και εκδόσεις ελληνόγλωσσων και ξενόγλωσσων βιβλίων. Σε πρόσφατη διεθνή κατάταξη (research ranking) που περιέλαβε 3042 φορείς απ’ όλο τον κόσμο το ΕΙΕ, με την επωνυμία «National Hellenic Research Foundation», κατέχει τη δεύτερη θέση μεταξύ των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ με βάση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του δημοσιευμένου έργου των φορέων. Η προβολή της χώρας μας στο διεθνές και ειδικότερα στο Ευρωπαϊκό επιστημονικό πεδίο μέσω του ΕΙΕ δεν πρέπει να απεμποληθεί με την αλλαγή της επωνυμίας «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών». Είναι προφανές, οτι η μετονομασία του ΕΙΕ (παράγραφος 2 του άρθρου 09) με την προσθήκη του προσδιορισμού « Κέντρο Θετικών, Ιστορικών και Κοινωνικών Επιστημών» είναι περιττή, αποπροσανατολιστική και ως εκ τούτου απαράδεκτη.
Η προτεινόμενη, στο σχέδιο νόμου, προνομιακή εκπροσώπηση του ΕΚΚΕ στο διοικητικό συμβούλιο του ΕΙΕ συνιστά παραβίαση κάθε σχέσης ισοτιμίας μεταξύ των Ινστιτούτων, όπως προβλέπεται στο νόμο 1514/1984 περί έρευνας. Η πρόβλεψη για ειδικούς εκπροσώπους του προσωπικού του ΕΚΚΕ, που δεν θα είναι το πολυπληθέστερο ή το ισχυρότερο επιστημονικά ινστιτούτο στο ΕΙΕ, επιβάλλει διαχωριστικές γραμμές στο προσωπικό και υπονομεύει την συνοχή του ΔΣ. Είναι φανερό, οτι η παράγραφος 4 περί της συνθέσεως του ΔΣ του ΕΙΕ πρέπει να αποσυρθεί γιατί είναι παράλογη, αντιπαραγωγική και άδικη.
Με τιμή,
Θεόδωρος Μερκούρης
Δ/ντης Ερευνών
Μέλος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας του ΕΙΕ
Η συγχώνευση του ΕΚΚΕ με το ΕΙΕ είναι φανερό ότι θα δημιουργήσει προβλήματα και στους δύο φορείς και ως προς τη συνέχιση του έργου τους,, αλλά και ως προς τη διατήρηση και ανάπτυξη του επιστημονικού και ανθρώπινου κεφαλαίου που διαθέτουν. Ειδικότερα το ΕΚΚΕ, αν και ψαλιδισμένο και ακέφαλο τον τελευταίο χρόνια, αποτελεί το μοναδικό Ερευνητικό Ίδρυμα στον τομέα των Κοινωνικών Επιστημών. Στην Ελλάδα της σημερινής κοινωνικής και οικονομικής κρίσης , η κοινωνική γνώση και τα τεκμηριωμένα κοινωνικά δεδομένα μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικό παράγοντα για την αναζήτηση και εξεύρεση λύσεων στα δομικά κοινωνικά προβλήματα της χώρας. Αντίθετα, η παραγωγή πολιτικής από ‘κοινωνικά τυφλούς’ πολιτικούς παράγοντες, που καθοδηγούνται από το στενό τους πολιτικό/οικονομικό συμφέρον, οδήγησε μέχρι τώρα στην τραγική κρίση και την εσωτερική αποδόμηση όλων των λειτουργικών συστημάτων της ελληνικής κοινωνίας. ¨Όλες οι ευρωπαϊκές κοινωνίες διαθέτουν ισχυρά ανεξάρτητα Ακαδημαϊκά Ινστιτούτα Κοινωνικής Έρευνας και μάλιστα με διαφοροποιημένες λειτουργίες (Νεολαία, Εργασία, Ισότητα των Φύλων, Ηλικιωμένοι κ.α.). Η κατάργηση του ΕΚΚΕ και η συγχώνευσή του σε ένα περιβάλλον με άλλη παράδοση και οργάνωση – και πιθανά και επιφυλακτική στάση απέναντι στην κοινωνική έρευνα – θα αποτελέσει ακόμα μια συμβολή στην τυφλή πορεία της Ελλάδος προς τη βαθύτερη κοινωνική κρίση. Ο εξορθολογισμός του ανεξάρτητου ΕΚΚΕ, με τη μείωση των δαπανών στις πραγματικές ερευνητικές δραστηριότητες, αλλά και την εξασφάλιση μιας κατάλληλης επιστημονικής ηγεσίας από κοινωνικούς ερευνητές που διαθέτουν βιώσιμες διεθνείς συνεργασίες, θα δημιουργούσε, αντίθετα, ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια της πολιτείας και της κοινωνίας για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Σωτήρης Χτούρης , Καθηγητής Κοινωνιολογίας
Η συγχώνευση του ΕΚΚΕ με το ΕΙΕ είναι φανερό ότι θα δημιουργήσει προβλήματα και στους δύο φορείς και ως προς τη συνέχιση του έργου τους,, αλλά και ως προς τη διατήρηση και ανάπτυξη του επιστημονικού και ανθρώπινου κεφαλαίου που διαθέτουν. Ειδικότερα το ΕΚΚΕ, αν και ψαλιδισμένο και ακέφαλο τον τελευταίο χρόνια, αποτελεί το μοναδικό Ερευνητικό Ίδρυμα στον τομέα των Κοινωνικών Επιστημών. Στην Ελλάδα της σημερινής κοινωνικής και οικονομικής κρίσης , η κοινωνική γνώση και τα τεκμηριωμένα κοινωνικά δεδομένα μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικό παράγοντα για την αναζήτηση και εξεύρεση λύσεων στα δομικά κοινωνικά προβλήματα της χώρας. Αντίθετα, η παραγωγή πολιτικής από ‘κοινωνικά τυφλούς’ πολιτικούς παράγοντες, που καθοδηγούνται από το στενό τους πολιτικό/οικονομικό συμφέρον, οδήγησε μέχρι τώρα στην τραγική κρίση και την εσωτερική αποδόμηση όλων των λειτουργικών συστημάτων της ελληνικής κοινωνίας. ¨Όλες οι ευρωπαϊκές κοινωνίες διαθέτουν ισχυρά ανεξάρτητα Ακαδημαϊκά Ινστιτούτα Κοινωνικής Έρευνας και μάλιστα με διαφοροποιημένες λειτουργίες (Νεολαία, Εργασία, Ισότητα των Φύλων, Ηλικιωμένοι κ.α.). Η κατάργηση του ΕΚΚΕ και η συγχώνευσή του σε ένα περιβάλλον με άλλη παράδοση και οργάνωση – και πιθανά και επιφυλακτική στάση απέναντι στην κοινωνική έρευνα – θα αποτελέσει ακόμα μια συμβολή στην τυφλή πορεία της Ελλάδος προς τη βαθύτερη κοινωνική κρίση. Ο εξορθολογισμός του ανεξάρτητου ΕΚΚΕ, με τη μείωση των δαπανών στις πραγματικές ερευνητικές δραστηριότητες, αλλά και την εξασφάλιση μιας κατάλληλης επιστημονικής ηγεσίας από κοινωνικούς ερευνητές που διαθέτουν βιώσιμες διεθνείς συνεργασίες, θα δημιουργούσε, αντίθετα, ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια της πολιτείας και της κοινωνίας για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Σωτήρης Χτούρης , Καθηγητής Κοινωνιολογίας
Μερικά προσωπικά σχόλια σχετικά με το άρθρο 9 του παρόντος νομοσχεδίου:
α) Δεν υπάρχει λόγος αλλαγής του ονόματος του ΕΙΕ μιας και αυτό είναι αρκετά ευρύ για να περιλάβει και την νέα εντασσόμενη ερευνητική δραστηριότητα στις κοινωνικές επιστήμες.
β) Για την ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ πρέπει να προβλέπεται αντίστοιχη αύξηση της επιχορήγησης προς το νέο φορέα που δημιουργείται κατά ποσό αντίστοιχο με τις ανάγκες μισθοδοσίας και λειτουργίας του ΕΚΚΕ που εντάσσεται. Κάτι τέτοιο δεν αναφέρεται ρητά, ενώ αντίθετα γίνεται λόγος για ανάληψη νομικών και οικονομικών υποχρεώσεων του ΕΚΚΕ από το ΕΙΕ, περιλαμβανομένου του ενοικίου του κτιρίου που τώρα στεγάζεται το ΕΚΚΕ. Πώς αναμένεται να αναληφθούν αυτές οι υποχρεώσεις; Με τον ήδη κουτσουρεμένο, ουσιαστικά λόγω αθέτησης των υποχρεώσεων από πλευράς της πολιτείας, προϋπολογισμό του ΕΙΕ;
γ) Δεν είναι λογικό, ούτε φυσικά δίκαιο στη σύνθεση του ΔΣ του νέου φορέα να περιλαμβάνονται τέσσερεις εκπρόσωποι των εργαζομένων (δύο από το «παλιό» ΕΙΕ και δύο από το ΕΚΚΕ). Από τη στιγμή που συστήνεται νέος φορέας το λογικό είναι να υπάρχουν δύο εκπρόσωποι (ερευνητών και λοιπού προσωπικού) που θα αναδειχθούν με ψηφοφορία και θα εκπροσωπούν όλο το προσωπικό του νέου φορέα.
Τέλος ένα γενικότερο σχόλιο/απορία (σε σχέση και με το άρθρο 7): σε τι αποσκοπεί η συγχώνευση τεσσάρων ερευνητικών κέντρων με το παρόν σχέδιο νόμου χωρίς να υπάρχει τουλάχιστον επιστημονική αξιολόγηση και οικονομικοτεχνική μελέτη που να τεκμηριώνει την εξοικονόμηση πόρων και την απρόσκοπτη συνέχεια του ερευνητικού έργου των ερευνητικών ιδρυμάτων που εμπλέκονται; Υπάρχει σχετική γνωμοδότηση του ΕΣΕΤ, μιας και οποιαδήποτε συγχώνευση/αναδιάταξη ερευνητικών κέντρων λογικά, και εφόσον πραγματικά ενδιαφέρει την πολιτεία η ύπαρξη ερευνητικών κέντρων που να είναι ανταγωνιστικά στο διεθνές επιστημονικό περιβάλλον, πρέπει να εντάσσεται σε μια ευρύτερη και συντονισμένη, με επιστημονικά κριτήρια αναδιάρθρωση όλου του ερευνητικού ιστού της χώρας, πρωτίστως προς όφελος της επιστημονικής έρευνας και κατά συνέπεια και της κοινωνίας;
Σ. Πίσπας
Ερευνητής ΙΘΦΧ/ΕΙΕ
Πρόκειται για μια ακόμη προσπάθεια απαξίωσης της έρευνας, της παραγωγής νέας γνώσης, που είναι σύμφυτη με την παιδεία και την υγεία ενός λαού. Χωρίς τα αγαθά αυτά, η κοινωνία οδηγείται νομοτελειακά στο μαρασμό, στον αργό θάνατο.
Το σχέδιο συγχώνευσης του ΕΚΚΕ με το ΕΙΕ δημιουργεί πάμπολλα (θεσμικά, διοικητικά κ.ά.) προβλήματα στους δύο Ερευνητικούς Φορείς και αποτελεί μνημείο προχειρότητας και γραφειοκρατικής μικρόνοιας. Ενώ π.χ. ο συντάκτης ασχολείται λεπτομερώς με την απρόσκοπτη συνέχιση των εκκρεμών δικών του ΕΚΚΕ ή την απογραφή των κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων του (5 β-γ), «παραλείπει» να αναφερθεί σαφώς στις οικονομικές παραμέτρους του θέματος (μισθοδοσία προσωπικού, λειτουργικές δαπάνες κ.ά). Σπεύδοντας να καταγγείλει τη μίσθωση του ακινήτου του ΕΚΚΕ και αναθέτοντας τη συνέχισή της στο ΔΣ του ΕΙΕ (5 στ), μήπως ο συντάκτης διανοείται ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατόν να καλυφθεί από τον ελλειμματικό προϋπολογισμό του ΕΙΕ ή ότι το ΕΚΚΕ μπορεί να στεγαστεί στο ΕΙΕ; Τον διαβεβαιώνουμε ότι δεν γίνεται τίποτε από τα δύο.
Βασιλική Βλυσίδου
Διευθύντρια Ερευνών
Τμήμα Βυζαντινών Ερευνών / ΕΙΕ
Η υπαγωγή του ΕΚΚΕ, μαζί με άλλα τρία ερευνητικά κέντρα, σε ένα γενικό κατάλογο υπό συγχώνευση ή κατάργηση φορέων με ανομοιογενή χαρακτηριστικά που θα λειτουργήσει πιλοτικά και για περαιτέρω συγχωνεύσεις αποτελεί μια αιφνιδιαστική, βιαστική και ανορθολογική πολιτική που γίνεται κατά παρέκκλιση του ειδικού θεσμικού πλαισίου που διέπει την έρευνα. Τα ερευνητικά κέντρα είναι οι μόνοι δημόσιοι φορείς που αξιολογούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από επιτροπές επιστημόνων διεθνούς κύρους, η δε εξέλιξη του ερευνητικού τους προσωπικού γίνεται με διαδικασίες ανάλογες των ΑΕΙ. Επιπλέον είναι οι πρώτοι και μοναδικοί ερευνητικοί φορείς που αναδιαρθρώθηκαν με την συγχώνευση των 56 ινστιτούτων τους σε 31 που πραγματοποιήθηκε με τον Ν. 4051/2012.
Η σχεδιαζόμενη συγχώνευση του ΕΚΚΕ (ΝΠΔΔ) με το ΕΙΕ (ΝΠΙΔ) πέραν των υφισταμένων νομικών προβλημάτων που προκύπτουν λόγω του διαφορετικού νομικού καθεστώτος από το οποίο διέπονται, αναιρεί τη νομική φυσιογνωμία του φορέα που ο νομοθέτης έχει θεσμοθετήσει ως αυτοτελή και δημόσιο ( άρθρο 31 Ν. 1514/85) , ώστε να μπορεί να επιτελεί απρόσκοπτα την αποστολή του, που είναι η μελέτη της ελληνικής κοινωνίας με βάση τους κανόνες της επιστήμης. Επιπλέον η πολιτεία αποφασίζει να καταργήσει στην ουσία ένα θεσμό που αποτελεί τον εθνικό της σύμβουλο (άρθρο 2 Π.Δ. 342/86). Εγείρονται επιπλέον θέματα συνταγματικότητας αφού παραβιάζονται τα άρθρα 16 παρ.1 και 103 παρ.4 που αφορά την κατάργηση της μονιμότητας.
Η αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού πρέπει να προχωρήσει συντεταγμένα και με επιστημονικά κριτήρια, αφού προηγουμένως προηγηθεί αξιολόγηση όλων των ερευνητικών φορέων βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας.Οι όποιες συγχωνεύσεις πρέπει να έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο και όχι προσχηματικό χαρακτήρα και να προκύπτει οικονομικό όφελος μέσω συνεργιών. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν υπό συγχώνευση φορείς διέπονται από το ίδιο νομικό καθεστώς και το ίδιο σύστημα διοίκησης/ παρακολούθησης έργων.
Η καλύτερη λύση στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι άλλη από την απόσυρση του συγκεκριμένου άρθρου και την ενδεχόμενη ένταξή του σε ένα άλλο νομοθετικό πλαίσιο που θα αφορά συνολικά την καλύτερη και αποδοτικότερη λειτουργία του ερευνητικού ιστού της χώρας.
Νίκος Σαρρής
Ερευνητής ΕΚΚΕ
Αξιότιμε κύριε υπουργέ,
Όπως αναφέρεται στα μηνύματα που έχουν ήδη αποσταλεί από τους συναδέλφους, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται η απορρόφηση του ΕΚΚΕ από το ΕΙΕ στο άρθρο 9, μόνο ερωτήματα και σύγχιση προκαλεί, αποτυγχάνοντας να οδηγήσει σε μια ξεκάθαρη πρόταση για την αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού.
Θα σταθώ σε τρία σημεία, τα οποία θα πρέπει και κατά τη γνώμη μου να επανεξεταστούν και να διορθωθούν στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο:
1. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να μεταβληθεί η επωνυμία του ΕΙΕ η οποία είναι κατοχυρωμένη διεθνώς, τόσο ιστορικά όσο και επιστημονικά. Μια τόσο σημαντική αλλαγή με βεβαιότητα θα προκαλέσει διοικητικές δυσλειτουργίες και θα οδηγήσει στην υποβάθμιση ΕΙΕ. Η αναφορά στη μελέτη των θετικών, των ιστορικών και των κοινωνικών επιστημών (με την ενσωμάτωση του ΕΚΚΕ) θα εμπλουτίσει τα ερευνητικά πεδία του Ιδρύματος, χωρίς να είναι απαραίτητη η αλλαγή της ονομασίας.
2. Το ΕΚΚΕ με την ενσωμάτωσή του στο ΕΙΕ θα πρέπει να αποτελέσει ένα ανεξάρτητο Ινστιτούτο και να μην αλλοιώσει την ήδη υπάρχουσα δομή του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα Υποδοχής.
3. Στο άρθρο 9 δεν γίνεται καμία αναφορά στην αύξηση των πόρων του ΕΙΕ, οι οποίοι σήμερα μετά βιας επαρκούν για την μισθοδοσία του προσωπικού. Θα πρέπει να γίνει σαφής στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, η πρόνοια της κυβέρνησης για επιπρόσθετη επιχορήγηση του ΕΙΕ, η οποία φυσικά θα πρέπει να επιλύσει το πρόβλημα του ελλειμματικού προϋπολογισμού.
Σας ευχαριστώ.
Ευαγγελινή Μάρκου
Ερευνήτρια ΙΙΕ (ΚΕΡΑ) / ΕΙΕ
Το άρθρο 09 είναι πρόχειρο, δεν εναρμονίζεται με τον ισχύοντα νόμο για την έρευνα (εκτός αν το άρθρο 16 του παρόντος αποβλέπει στην κατάργηση διατάξεων του 1514/85, αρχίζοντας από το ΕΙΕ)και θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στη λειτουργία των Ινστιτούτων του ΕΙΕ (του ΕΚΚΕ συμπεριλαμβανομένου).Θα ήταν σοφότερο να αποσυρθεί.
Ειδκότερα για τις ακόλουθες παραγράφους:
2. Ιστορικά ιδρύματα όπως το ΕΙΕ δεν είναι υπουργεία για να «μετονομάζονται» ευκαιριακά από νομοθέτες υπονομεύοντας την εικόνα και τη θέση τους στα διεθνή ερευνητικά δίκτυα. Και είναι αυτονόητο ότι το σημερινό γενικό όνομα, χωρίς υποτίτλους, επιτρέπει την προσθήκη οποιουδήποτε ινστιτούτου.
3. Τα όργανα διοίκησης και όλα τα αναφερόμενα στην παράγραφο αυτή (π.χ. τα ειδικότερα προσόντα για την πρόσληψη του ερευνητικού προσωπικού) καθορίζονται ήδη από τον ισχύοντα νόμο 1514/85 και δεν μπορούν να τροποποιούνται έτσι αποσπασματικά ειδικά για το ΕΙΕ με μία νέα παράγραφο
4. Η σύσταση του ΔΣ κάθε ερευνητικού κέντρου επίσης καθορίζεται από τον ισχύοντα νόμο 1514/85. Η προσθήκη για «προνομιακή» αντιπροσώπευση του ΕΚΚΕ στο ΔΣ υπονομεύει τη συνοχή του νέου σχηματισμού, προφανώς αποσκοπεί στο να απαλύνει το σοβαρότατο στοιχείο της μετατροπής του ΕΚΚΕ σε ιδιωτικού δικαίου.
5. Πρόχειρη και επικίνδυνα ασαφής παράγραφος.
Συμπερασματικά, μία συνένωση μπορεί να αποβεί επωφελής για την έρευνα (και την οικονομία) μόνο αν αντιμετωπισθεί ως μία αναπτυξιακή πρόκληση με στρατηγικό σχεδιασμό που να επιτύχει συνοχή στη λειτουργία της. Το συγκεκριμένο άρθρο δεν ανταποκρίνεται και το κυριώτερο δεν λέγει τίποτα για την «ταμπακέρα». Πώς θα αντιμετωπιστεί ή ήδη ελλιπής επιχορήγηση του ΕΙΕ που δεν καλύπτει τους μισθούς των εργαζομένων στα ήδη υπάρχοντα ινστιτούτα; Το σημαντικό βήμα θα ήταν η εγγύηση του κράτους για τους μισθούς των εργαζομένων.
‘Αννα Μιχαηλίδου
Διευθύντρια Ερευνών ΕΙΕ
Η επιχειρούμενη συγχώνευση του ΕΚΚΕ με το ΕΙΕ είναι μια ακόμη προσπάθεια συρρίκνωσης και απαξίωσης της Έρευνας, της παραγωγής νέας γνώσης, που είναι σύμφυτη με την Παιδεία και την Υγεία. Χωρίς αυτά όμως, μια κοινωνία οδηγείται νομοτελειακά στο μαρασμό, στον αργό θάνατο.
Πρόκειται για μια απόφαση «παρμένη στο πόδι», που θέτει πάμπολλα προβλήματα για τα δύο Ερευνητικά Ιδρύματα και το προσωπικό τους.
Η απόφαση αποτελεί άψογο δείγμα προχειρότητας και γραφειοκρατικής μικρόνοιας. Ο συντάκτης της ασχολείται μεν λεπτομερώς με την απρόσκοπτη συνέχιση των εκκρεμών δικών του ΕΚΚΕ και τη διενέργεια απογραφής όλων των κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων του (5 β-γ), αλλά «παραλείπει» να αναφερθεί στις οικονομικές διαστάσεις του θέματος, όπως μισθοδοσία αυξημένου προσωπικού, λειτουργικές δαπάνες κ.ά. Σπεύδοντας να καταγγείλει τη μίσθωση του ακινήτου που στεγάζει το ΕΚΚΕ και να αναθέσει τη συνέχισή της στο ΔΣ του ΕΙΕ (5 στ), μήπως ο συντάκτης διανοείται ότι κάτι τέτοιο μπορεί να καλυφθεί από τον ελλειμματικό προϋπολογισμό του ΕΙΕ ή ότι το ΕΚΚΕ μπορεί να στεγαστεί στο ΕΙΕ; Τον διαβεβαιώνουμε πως δεν γίνεται τίποτε από τα δύο.
Βασιλική Βλυσίδου
Ερευνήτρια ΕΙΕ
Θα ήθελα να σχολιάσω 3 θέματα: (1) Της ονομασίας, (2) της διοικητικής εκπροσωπήσεως, και (3) της αναγκαίας χρηματοδοτήσεως
(1)
Είναι σαφές ότι αμφότερα το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) έχουν πολυετή ανεγνωρισμένη ερευνητική παρουσία στην Ελληνική και διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία, και επομένως τα ονόματα αυτά είναι καταξιωμένα και πρέπει να διατηρηθούν.
Τώρα το ΕΚΚΕ προτείνεται να ενταχθεί στο ΕΙΕ, ώς ένα από τα Ινστιτούτα του ΕΙΕ:
Ήδη υπάρχει στο ΕΙΕ το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και αναφερεται διεθνώς με αυτό το (Εθνικό) όνομα. Έτσι θα μπορεί να υπάρχει στο ΕΙΕ και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) και να αναφερεται διεθνώς με το ίδιο όνομα (επίσης Εθνικό), ασχέτως αν διοικητικώς υπάγεται στο ΕΙΕ.
Έτσι διατηρούνται τα καταξιωμένα ονόματα όπως πρέπει.
Δηλαδή, το ΕΙΕ να αποτελείται από τα 3 υπάρχοντα Ινστιτούτα, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, χωρίς αλλαγές στα ονόματα.
(2)
Όπως φαίνεται από τις ιστοσελίδες των κέντρων, το ΕΙΕ ήδη συνιστούν:
3 Ερευνητικά Ινστιτούτα με αντίστοιχο προσωπικό:
Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών: με 65 επιστήμονες διδάκτορες και 30 εξωτερικούς (ομότιμους, φιλοξενούμενους και μεταπτυχιακούς) και 10 διοικητικούς εργαζομένους,
Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας (ΙΒΦΧΒ): με 68 επιστήμονες διδάκτορες και 42 εξωτερικούς (ομότιμους, φιλοξενούμενους και μεταπτυχιακούς) και 10 διοικητικούς εργαζομένους,
Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας (ΙΘΦΧ): με 37 επιστήμονες διδάκτορες και 18 εξωτερικούς (ομότιμους, φιλοξενούμενους και μεταπτυχιακούς) και 2 διοικητικούς εργαζομένους,
το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης: με προσωπικό 50 εργαζομένων,
και η υπηρεσία Διοίκησης και Υποστήρηξης: με προσωπικό 25 εργαζομένων.
Το ΕΚΚΕ έχει προσωπικό: 46 επιστήμονες διδάκτορες και 24 διοικητικούς εργαζομένους.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΙΕ αποτελούν:
ο Διευθυντής του Ε.Ι.Ε & Πρόεδρος Δ.Σ, οι 3 Διευθυντές των τριών Ινστιτούτων, ο Διευθυντής του EKT,
ένας Εκπρόσωπος των Ερευνητών (170 εργαζομένων), ένας Εκπρόσωπος του Διοικητικού & Τεχνικού Προσωπικού (97 εργαζομένων), και ένας Εκπρόσωπος της ΓΓΕΤ.
Και τώρα προτείνεται να συμπληρωθεί από τον Διευθυντή του ΕΚΚΕ, ένα εκπρώσωπο των 46 επιστημόνων του, και ένα εκπρόσωπο των 24 διοικητικών εργαζομένων του.
Αυτά τα πράματα (ένας για 170, ένας για άλλους 46, ένας για 97 και ένας για άλλους 24) δεν στέκουν, είναι παράλογα.
Το πρέπον είναι συμπληρωθεί μόνο από τον Διευθυντή του ΕΚΚΕ, (όπως ευλόγως προτείνεται και στην παραγρ. 4ε) και ο εκπρόσωποι των ερευνητών και των διοικητικών να εκλέγωνται από τους αντίστοιχους (170+46=216) και (97+24=121) εργαζομένους. Άλλωστε οι επιστήμονες ερευνητές, ασχολούμενοι με την έρευνά τους, δεν είναι συνδικαλιστές και αν υπάρχει ένα πρόβλημά τους, το λένε στον εκπρόσωπο και το μεταφέρει. Το ίδιο και οι διοικητικοί. Ούτε και το νέο ενσωματούμενο προσωπικό θα έχει διαφορετικού είδους προβλήματα από τους υπολοίπους.
(3)
Υποτίθεται οτι, με την προτεινόμενη ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ, τα προϋπολογιζόμενα κρατικά κονδύλια για την μισθοδοσία και την λειτουργία του ΕΚΚΕ θα εξασφαλισθούν προς στο ΕΙΕ.
Αυτό δεν αναφέρεται πουθενά στον προτεινόμενο νόμο.
Βέβαια, βάσει της παραγράφου 3, υποτίθεται οτι θα κανονισθούν όλα αυτά όπως πρέπει.
Αντιθέτως όμως, ο προτεινόμενος νόμος κάνει ιδιαίτερη μνεία των οικονομικών υποχρεώσεων του ΕΚΚΕ που θα πρέπει πλέον να εκπληρώσει το ΕΙΕ.
Αλλά (ως μή νομικός) διερωτώμαι: Γιατί άραγε ο νόμος εκπεφρασμένα μεριμνά μόνο γι αυτές; Αν όλα ρυθμισθούν βάσει της παρ.3, τότε τούτο περιττεύει στο προτεινόμενο κείμενο. Αν δεν περιττεύει, τότε πρέπει να αναφερθούν δεόντως όλες οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του ΕΙΕ.
Ν. Μπακάλης
Ερευνητής, Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας
Εθνικό Ίδρυμα ερευνών.
Για άλλη μία φορά αποδεικνύεται πόσο επιζήμια μπορεί να γίνει η παρέμβαση της πολιτείας στον ερευνητικό χώρο (αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής στην Ελλάδα), όταν γίνεται χωρίς προεργασία, διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη και την βοήθεια ανεξάρτητων συμβούλων, αλλά καθαρά για λόγους εντυπωσιασμού.
1. Η ονομασία του νέου φορέα γίνεται πλέον μακροσκελής, περιοριστική και άκομψη, δημιουργεί σύγχυση για το διεθνώς αναγνωρίσιμο Ε.Ι.Ε., δεν ωφελεί ούτε το Ε.Κ.Κ.Ε., ενώ μόνο βλάβη επιφέρει.
2. Η παράγραφος 4 αποτελεί μία επίδειξη πλήρους αδιαφορίας για την αρχή της ισονομίας με την πρόβλεψη ξεχωριστών εκπροσώπων εργαζομένων του Ε.Κ.Κ.Ε. στη διοίκηση του νέου Ε.Ι.Ε. Δημιουργεί απορία το ότι κάτι τέτοιο δεν γίνεται, για παράδειγμα, με την ένταξη του ΚΕΤΕΑΘ στο ΕΚΕΤΑ (άρθρο 7 του ίδιου νομοσχεδίου).
3. Το άρθρο είναι απόλυτα αναντίστοιχο ως προς τις βασικές προτεραιότητες, όπως το οικονομικό θέμα, που θα έπρεπε να περιέχει ένα νομοσχέδιο: καθορίζει μία λεπτομέρεια όπως η καταγγελία της σύμβασης του ακινήτου του ΕΚΚΕ (παράγραφος 5στ, η οποία θα μπορούσε να ρυθμιστεί με ΠΔ, για παράδειγμα) και αγνοεί παντελώς κάθε πρόβλεψη για την ενίσχυση της ήδη ελλειμματικής επιχορήγησης του ΕΙΕ, ώστε να μπορέσει να σηκώσει το βάρος ενός νέου Ινστιτούτου (και πάλι σε αντιδιαστολή με την ένταξη του ΚΕΤΕΑΘ στο ΕΚΕΤΑ). Η παράγραφος αυτή είναι ιδιαίτερα προκλητική και φανερώνει έναν τουλάχιστον μη ενημερωμένο (για να μην πω κακεντρεχή) νομοθέτη που στην πράξη ειρωνεύεται το ΕΙΕ σε περίπτωση που «αποφασίσει ότι εξακολουθεί να καλύπτει τις λειτουργικές ανάγκες του νέου φορέα». Πώς θα μπορούσε ένα Ερευνητικό Ίδρυμα του οποίου αυτή τη στιγμή η επιχορήγηση δεν επαρκεί ούτε για τη μισθοδοσία των εργαζομένων του, να αποφασίσει να επωμισθεί οποιοδήποτε άλλο κόστος;
Τελικά νομίζω ότι θα ήταν καλύτερο να αποσυρόταν τελείως το άρθρο. Δεν προσφέρει κανένα όφελος στον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά αντίθετα αποδιοργανώνει δύο ερευνητικά κέντρα και απειλεί με οικονομικό αφανισμό το ΕΙΕ.
Δημήτρης Παλλές
Ειδ. Λειτ. Επιστήμονας ΙΘΦΧ/ΕΙΕ
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Ήμουν ανάμεσα στους πρώτους που υπερασπίστηκαν δημόσια την λογική του νοικοκυρέματος στον χώρο της έρευνας και ειδικότερα την κατάργηση στεγανών και αγκυλώσεων ώστε να προκύψει οικονομία κλίμακας και δυναμική ανάπτυξης, συνεργειών και εξωστρέφειας (Η Καθημερινή, 26/06/2011). Έλεγα τότε τα αυτονόητα και τα αυτονόητα οφείλω να επαναλάβω, πόσω μάλλον όταν τα επιχειρήματά μου χρησιμοποιήθηκαν αυτολεξεί στην πρώτη έκφραση των προθέσεων απορρόφησης του ΕΚΚΕ από το ΕΙΕ.
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ, η αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού της χώρας δεν μπορεί να αποτελεί πράξη διοικητικής μεταρρύθμισης και να περιλαμβάνεται στη δέσμη των στοχευμένων καταργήσεων προβληματικών οργανισμών του Δημοσίου. Υιοθετείται έτσι μια προσέγγιση που λειτουργεί με αποκλειστικό γνώμονα τον περιορισμό των δαπανών και αδιαφορεί για τις αναπτυξιακές προοπτικές της Έρευνας και την βέλτιστη θεσμική πλαισίωση του ερευνητικού δυναμικού. Το προβλεπόμενο αποτέλεσμα θα είναι η πλήρης απορύθμιση και των δύο ερευνητικών φορέων, του ΕΚΚΕ και του ΕΙΕ. Αντιλαμβάνομαι ωστόσο ότι η απόφαση της κυβέρνησης είναι ειλημμένη και μη αναστρέψιμη. Για τον λόγο αυτόν, και προκειμένου να πραγματοποιηθεί ομαλότερα η ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ, θεωρώ απαραίτητη την συμπλήρωση ή διόρθωση του άρθρου 9 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου ως ακολούθως:
– Να τροποποιηθεί η ασαφής και γενικόλογη διατύπωση 5γ: «Το ΕΙΕ είναι καθολικός διάδοχος των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του ΕΚΚΕ» και να συμπεριληφθεί σαφής πρόνοια προσαρμογής της επιχορήγησης του ΕΙΕ ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες μισθοδοσίας του συνόλου των ερευνητών και διοικητικών υπαλλήλων του καθώς και των νέων λειτουργικών αναγκών του.
– Να τροποποιηθεί το άρθρο 1 και το ΕΚΚΕ να ενταχθεί στο ΕΙΕ ως ανεξάρτητο Ινστιτούτο, με όρους λειτουργίας που θα προβλέπονται και θα περιγράφονται από εσωτερικό κανονισμό, μέρος του εσωτερικού κανονισμού του ΕΙΕ (να τροποποιηθεί αντίστοιχα και το άρθρο 3). Υπενθυμίζω ότι η λογική των ανεξάρτητων Ινστιτούτων διέπει και το υπό επεξεργασία νέο θεσμικό πλαίσιο για την έρενα.
– Να τροποποιηθεί το 4 ώστε το ΕΚΚΕ να εκπροσωπείται στο ΔΣ του ΕΙΕ από τον Διευθυντή του και μόνον, όπως ισχύει για όλα τα Ινστιτούτα του ΕΙΕ και το ΕΚΤ.
– Να απαλειφθεί το άρθρο 2 και να μην αλλοιωθεί στο ελάχιστο η ονομασία και το σήμα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, καθώς καλύπτει απόλυτα τις ερευνητικές δραστηριότητες του ΕΚΚΕ.
Αυτά υπαγορεύει η στοιχειώδης διοικητική εμπειρία στην έρευνα αλλά και η κοινή λογική. Διαφορετικά πολύ φοβάμαι, αξιότιμε κύριε Υπουργέ, ότι με την προτεινόμενη συγχώνευση καταδικάζονται οι δύο παλαιότεροι ερευνητικοί φορείς της χώρας, και ότι αυτό που τους προσφέρει σήμερα η Πολιτεία δεν είναι άλλο από αρκετό σκοινί για να κρεμαστούν.
Με εξαιρετική τιμή,
Γιώργος Τόλιας
Διευθυντής Ερευνών
Υπεύθυνος του Τμήματος Νεοελληνικών Ερευνών
Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ
Η επιλογή να προχωρήσει η πολιτεία σε συνενώσεις, εντάξεις ή συγχωνεύσεις μεμονωμένων ερευνητικών φορέων χωρίς κανένα σχεδιασμό, χωρίς κριτήρια και αξιολογήσεις αποτελεί μεγάλο λάθος. Με αυτή την έννοια συνολικά το άρθρο πρέπει να αποσυρθεί και να ενταχθεί σε ένα άλλο νομοθετικό πλαίσιο που θα αφορά την καλύτερη και αποδοτικότερη λειτουργία του ερευνητικού ιστού της χώρας.
Αν παρόλα αυτά η πολιτική ηγεσία επιμένει στη ψήφισή του οφείλει τουλάχιστον να μεριμνήσει για την εξασφάλιση της λειτουργίας των φορέων που αναγκαστικά συνενώνει. Δυστυχώς στον προς διαβούλευση νόμο δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη με ποιο τρόπο το ΕΙΕ θα αναλάβει τη μισθοδοσία και τα λειτουργικά έξοδα ενός ακόμη ερευνητικού ινστιτούτου, όταν ο προϋπολογισμός του ιδίου είναι ελλειμματικός και δεν επαρκεί για την κάλυψη ούτε της μισθοδοσίας του υπάρχοντος προσωπικού του.
Όσον αφορά τις ειδικότερες ρυθμίσεις που αφορούν το -μετά την ένταξη του ΕΚΚΕ- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών θα ήθελα να επισημάνω τα εξής:
Παράγραφος 2
Ο φορέας υποδοχής πρέπει να διατηρήσει την ονομασία του Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), και τη διεθνή του ονομασία National Hellenic Research Foundation (NHRF), που αποτελεί διαβατήριο για τον ερευνητικό κόσμο στην Ελλάδα και κυρίως στο εξωτερικό, ενώ ταυτόχρονα όπως είναι προφανές καλύπτει το σύνολο των ερευνητικών πεδίων. Θα ήταν χρήσιμο να υπάρξει απλώς μια διευκρινιστική συμπλήρωση ότι οι ερευνητικές δραστηριότητες του ΕΙΕ αφοούν τις Θετικές, Ιστορικές και Κοινωνικές Επιστήμες.
Παράγραφος 4
Η παράγραφος πρέπει να απαλειφθεί διότι αντιβαίνει στο νομικό πλαίσιο για την έρευνα και στους κανόνες αναλογικής εκπροσώπησης σε διοικητικά όργανα. Είναι επίσης απολύτως παράλογο από τη στιγμή που η πολιτική ηγεσία επέλεξε να εντάξει το ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ, παρά τη θέληση και των δύο φορέων, κατόπιν να δυναμιτίζει τη λειτουργία του ΕΙΕ και την ομαλή ενσωμάτωση, δημιουργώντας ξεχωριστούς κανόνες λειτουργίας για τους εργαζόμενους σε αυτό.
Παράγραφος 5
Τα προβλεπόμενα στην υποπαράγραφο (α) δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στην πράξη. Απαιτείται αναδιατύπωση του κειμένου.
Δημήτρης Δημητρόπουλος
Ερευνητής ΙΙΕ/ΕΙΕ
Η ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ χωρίς παράλληλη αύξηση της τακτικής επιχορήγησης του ΕΙΕ, θα οδηγήσει στην αδυναμία λειτουργίας και τελικά σε πλήρη διάλυση και των δύο Ιδρυμάτων. Θα ενισχύσει τις τάσεις φυγής του ικανότερου τμήματος του ερευνητικού δυναμικού με τελικό αποτέλεσμα την πλήρη υποβάθμιση της έρευνας στη χώρα μας.
Είναι αδιανόητο να νομοθετηθούν συγχωνεύσεις χωρίς σοβαρή πρόβλεψη για την βιωσιμότητα του νέου φορέα. Σε μια περίοδο πρωτοφανούς κρίσης σαν αυτή που ζούμε σήμερα απαιτείται βέβαια εξορθολογισμός του τρόπου διοίκησης αλλά με συντεταγμένο σχέδιο και όχι με την λογική του ‘βλέποντας και κάνοντας’ που μας έχει οδηγήσει εκεί που βρισκόμαστε σήμερα. Η ευθύνη της Πολιτείας είναι σήμερα τεράστια, η ανάγκη να αλλάξουν οι νοοτροπίες είναι επιτακτική.
Η υποβάθμιση της ερευνητικής ποιότητας της επιτελούμενης έρευνας, έχει ήδη ξεκινήσει με τις συγχωνεύσεις Ινστιτούτων εντός του ΕΙΕ. Το μόνο αποτέλεσμα των συγχωνεύσεων αυτών υπήρξε η κατάργηση διευθυντικών θέσεων (οι οποίες ούτως ή άλλως βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς πρόκειται είτε για Ερευνητές είτε για Πανεπιστημιακούς οι οποιοι μισθοδοτούνται), με αποτέλεσμα την μείωση της προβολής, της συγκρότησης και της ανταγωνιστικότητας των επί μέρους Ινστιτούτων. Και είναι προφανές πως αυτό δεν είναι προς όφελος ούτε της έρευνας ούτε της οικονομίας.
Η συνέχιση προς την ίδια κατεύθυνση, χωρίς συντεταγμένο σχέδιο και χωρίς σαφή επίγνωση των συνεπειών, κινδυνεύει να συνθλίψει την έρευνα και αυτούς που επιμένουν να την υπηρετούν.
Η συγχώνευση των 4 ερευνητικών κέντρων, το μόνο που αναδεικνύει είναι ότι κανείς σε αυτό τον τόπο δεν σκοπεύει να αλλάξει τα κακώς κείμενα, αλλά αντίθετα να τα διαιωνίσει. Μόλις τον Φεβρουάριο τα 52 Ινστιτούτα της ΓΓΕΤ συγχωνεύτηκαν σε 31. Η νέα συγχώνευση γίνεται χωρίς οποιαδήποτε συζήτηση και αξιολόγηση και μάλιστα, πριν ο Ερευνητικός Ιστός της χώρας μπορέσει να αφομοιώσει τους υδροκεφαλισμούς και γραφειοκρατία έχει προκαλέσει η προηγούμενη ενέργεια. Επιπλέον για μια ακόμα φορά οι συγχωνεύσεις είναι αποσπασματικές, χωρίς σχέδιο, ενώ για μια ακόμα φορά οι αναδιαρθρώσεις αφήνουν έξω τα Ερευνητικά Κέντρα που δεν ανήκουν στην ΓΓΕΤ και είναι διεσπαρμένα σε πληθώρα υπουργείων και υπηρεσιών.
Οι συγχωνεύσεις των 4 κέντρων, γίνονται με ένα νομοθέτημα που
1. Παραβιάζει κάθε θεσμοθετημένη διαδικασία που ακολουθείται στον ερευνητικό ιστό. Στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (1514), σαφώς ορίζονται οι διαδικασίες με τις οποίες αξιολογούνται τα ερευνητικά ιδρύματα. Αντί της νόμιμης αυτής διαδικασίας, υπήρξε μια διοικητική αξιολόγηση, όμοια με αυτή της συνένωσης των λαχαναγορών Αθηνών – Θεσσαλονίκης
2. Αποτέλεσμα του παραπάνω είναι οι ανορθολογικές συνενώσεις που πραγματοποιούνται. Ποια αξιολόγηση συμπέρανε π.χ. ότι το ΕΚΚΕ (κοινωνικές επιστήμες) πρέπει να ενταχθεί στο ΕΙΕ και όχι να συνενωθεί με το αντίστοιχο Ινστιτούτο κοινωνικών επιστημών της Ακαδημίας Αθηνών;
3. Είναι αντίθετο με τον νόμο για την έρευνα (1514) και ουσιαστικά τον τροποποιεί για ένα μόνο κέντρο, όσον αφορά την σύνθεση και τον τρόπο διορισμού της διοίκησης. Αντί της αναγκαίας ενοποίησης του θεσμικού πλαισίου για τον ερευνητικό ιστό της χώρας, η πρώτη νομοθετική πράξη της κυβέρνηση ενισχύει τον κατακερματισμό του θεσμικού πλαισίου. Ενισχύει και διαιωνίζει την τακτική αποσπασματικής και αλληλοαναιρούμενης νομοθεσίας με την οποία θεωρείται ότι επιλύονται τα εκάστοτε προβλήματα, με απουσία πολιτικών στοχεύσεων και κατευθύνσεων.
4. Οι εξαγγελθείσες συνενώσεις δεν εξοικονομούν ούτε ένα ευρώ, προσθέτοντας ένα ακόμα λιθαράκι στην αναξιοπιστία της χώρας, αφού και χρήματα δεν εξοικονομούνται και τον υδροκεφαλισμό ενισχύουν.
5. Το μόνο που απομένει από τις συγχωνεύσεις είναι μετατροπή του προσωπικού του ΕΚΚΕ από Δημοσίου Δικαίου σε ιδιωτικού δικαίου, δηλ. μια ιδιότυπη απόλυση (παρά τις αντίθετες εξαγγελίες του Υπουργού) με μια πρόσκαιρη επανα-πρόσληψη.
6. Τα παραπάνω δεν μπορεί παρά να υποδηλώνουν την πρόθεση για μετατροπή των Δημοσίου Δικαίου Ερευνητικά Κέντρα σε Ιδιωτικού Δικαίου. Το λάθος αυτής της επιλογής είχε αναλυθεί διεξοδικά και στην αντίστοιχη διαβούλευση του Υπουργείου Παιδείας και η τότε υπουργός είχε αποδεχτεί την επιχειρηματολογία. Δεν είναι ο χώρος και ο τόπος για να επαναληφθεί αυτή η συζήτηση. Είναι όμως φανερό ότι η επιλογή για μετατροπή ενός Δημοσίου Δικαίου Ερευνητικό Κέντρο σε καθεστώς Ιδιωτικού Δικαίου, υπονομεύει και την επιλογή της πολιτικής του Ενιαίου Χώρου Εκπαίδευσης και Έρευνας, δημιουργώντας φορείς δύο ταχυτήτων: τον υπεκυρίαρχο και τον υποτελή.
Α. Μαχιάς, ΔΣ ΕΕΕ.
Τα Ινστιτούτα του ΕΙΕ υπακούοντας στις επιταγές του Υπουργείου και ανταποκρινόμενα στις ανάγκες της χώρας προέβησαν αυτοβούλως στη μεταξύ τους συγχώνευση, απεμπολώντας, μεταξύ άλλων, και το «ιστορικό» τους όνομα με το οποίο ήταν γνωστά στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Παρόλα αυτά οι ερευνητές του ΕΙΕ βρίσκονται σήμερα στη δυσάρεστη θέση να υφίστανται την άνιση μεταχείριση έναντι του ΕΚΚΕ, το οποίο εντάσσεται στο ΕΙΕ χαίροντας εξαιρετικών προνομιών σε σχέση με τα υπάρχοντα Ινστιτούτα.
1. Αλλοιώνεται ο τίτλος του ΕΙΕ,στον οποίο επεξηγματικά παρατίθενται τα επιστημονικά πεδία που το απαρτίζουν-τακτική άγνωστη μέχρι τώρα και επιβληθείσα από την ένταξη του ΕΚΚΕ. Και είναι απορίας άξιο πώς ένα Ίδρυμα Ερευνών μετά την παύλα μετουσιώνεται και ουσιαστικά υποβιβάζεται σε Κέντρο Μελετών. ΄Η το ένα θα είναι ή το άλλο. Αν δεν χρειαζόμαστε ως χώρα Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών ας έχουν οι κρατούντες το θάρρος και την πολιτική τόλμη να το καταργήσουν, σε μια εποχή μάλιστα κατά την οποία πανθομολογείται ο ρόλος της έρευνας ως μοχλός ανάπτυξης.
2. Η προνομιακή εκπροσώπηση του ΕΚΚΕ στο ΔΣ συνιστά παραβίαση κάθε σχέσης ισοτιμίας μεταξύ των Ινστιτούτων, εκτός αν προβλέπται κάποιου είδους αυτοτέλειά του σε αντιδιαστολή με την πράξη ένταξής του στο ΕΙΕ.
Εν συντομία, οι παράγραφοι 2 και 4 βρίσκονται σε πλήρη αντιδιαστολή με την εισαγωγική παρ. 1, εφόσον η ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ ως Ινστιτούτο δεν δικαιολογεί τους προνομιακούς όρους με τους οποίους γίνεται αυτή και θίγει κατάφωρα την αρχή τις ισοτιμίας με τα άλλα Ινστιτούτα.
Παράλληλα, τα υπάρχοντα Ινστιτούτα του ΕΙΕ καλούνται να συναινέσουν στη νέα αυτή συγχώνευση σε ένα θολό τοπίο όσον αφορά στις οικονομικές παραμέτρους της (μισθοδοσία αυξημένου προσωπικού, κάλυψη λειτουργικών αναγκών κλ.π.) για τις οποίες δεν λαμβάνεται καμμία πρόνοια, και τις οποίες επωμίζεται το ΕΙΕ ως φορέας υποδοχής.
Εν κατακλείδι, αν η πολιτεία θεωρεί ότι τελικά χρειάζεται ένα ακόμα εσωστρεφές και μίζερο Κέντρο Θετικών, Ιστορικών και Κοινωνικών Επιστημών δικαιούται να το πράξει, ας αναλογιστεί όμως και τις συνέπειες, και σε διεθνές επίπεδο, και ας αναλάβει τις ευθύνες της για την κατάργηση ενός Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Η παράγραφος 4) (η οποία δεν διατυπώνεται ως μεταβατική) διαιωνίζει τον όρο «πρώην ΕΙΕ», και αντίκειται στο πνεύμα της συγχώνευσης που δεν μπορεί να είναι άλλο από την δημιουργία ενός ευρύτερου, ισχυρότερου, αλλά πάντως ενιαίου ερευνητικού φορέα.
Αν και θα μπορούσε να συζητήσει κανείς την αύξηση του αριθμού των εκπροσώπων των εργαζομένων στα ΔΣ των ερευνητικών κέντρων της ΓΓΕΤ, αυτή θα αφορούσε κατηγορίες εργαζομένων και όχι συγκεκριμένα ινστιτούτα σε βάρος άλλων. Εξ άλλου τα ινστιτούτα εκπροσωπούν στα ΔΣ οι Διευθυντές τους ex officio. Η πρόβλεψη για ειδικούς εκπροσώπους του προσωπικού του ΕΚΚΕ (που δεν θα είναι το πολυπληθέστερο ινστιτούτο στο ΕΙΕ) επιβάλλει διαχωριστικές γραμμές στο προσωπικό (δηλ. εκεί που δεν υπάρχουν) και υπονομεύει την συνοχή του ΔΣ.
Το ΕΙΕ (ακριβώς όπως και το ΕΚΚΕ) φέρει ιστορική και επιστημονικά αναγνωρίσιμη επωνυμία η οποία ως έχει μπορεί να στεγάσει οποιοδήποτε επιστημονικό, ερευνητικό ινστιτούτο. Η μετονομασία του ΕΙΕ με την προσθήκη του προσδιορισμού « Κέντρο Θετικών, Ιστορικών και Κοινωνικών Ερευνών» είναι περιττή, περιοριστική και απολύτως μη αποδεκτή.
Ξενίζει η απουσία αναφοράς στη υλοποίηση του προϋπολογισμού του ΕΚΚΕ (επιχορήγησης, έργων εξωτερικής χρηματοδότησης κλπ) από το ΕΙΕ. Ξενίζει επίσης η ρητή αναφορά στην διακοπή της μίσθωσης του ακινήτου που στεγάζει το ΕΚΚΕ. Που φαντάζεται ο συντάκτης στο σχεδίου ότι θα στεγαστούν οι ερευνητικές δραστηριότητες του ινστιτούτου;
Γιώργος Χρυσικός
Ερευνητής ΕΙΕ
Επισυνάπτεται Επιστολή του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου (ΕΓΣ) του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας (ΙΘΦΧ) του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) της 20ης Σεπτεμβρίου 2012
—————————————————————
Αθήνα, 20 Σεπτεμβρίου 2012
Αριθ. Πρωτ. (ΙΘΦΧ): 1019
Προς
Καθηγητή Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο
Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού
Καθηγητή Αντώνιο Μανιτάκη
Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Κοινοποίηση
Καθηγητή Βασίλη Μάγκλαρη
Γενικό Γραμματέα Έρευνας & Τεχνολογίας
Δρ. Βασιλική Μεσθανέως
Δ/ντρια Εποπτείας Ερευνητικών Φορέων
Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας
Θέμα: Συγχωνεύσεις Ερευνητικών Κέντρων
Αξιότιμοι Κύριοι Υπουργοί,
Εν όψει των επικείμενων συγχωνεύσεων φορέων του δημοσίου τομέα, στις οποίες περιλαμβάνονται και ορισμένα Ερευνητικά Κέντρα που υπάγονται στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), το Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο (ΕΓΣ) του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας (ΙΘΦΧ) του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) θα επιθυμούσε να σας γνωστοποιήσει τις απόψεις του.
1) Δεδομένου ότι τα Ερευνητικά Κέντρα αξιολογούνται από διεθνείς επιτροπές ήδη από το 1995, με την τελευταία αξιολόγηση να έχει πραγματοποιηθεί 2005, και δοθέντος ότι η διεθνής πρακτική αναδιάρθρωσης του ερευνητικού ιστού προϋποθέτει πρόσφατη και εμπεριστατωμένη αξιολόγηση, καθώς και οικονομοτεχνική μελέτη πριν από οποιαδήποτε παρέμβαση κλίμακας, θα ήταν ενδεδειγμένο τα αρμόδια Υπουργεία να μη προχωρήσουν την παρούσα χρονική στιγμή σε συγχωνεύσεις ορισμένων μόνον Ερευνητικών Κέντρων. Οι εξαγγελθείσες συγχωνεύσεις θα πρέπει να ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στρατηγικού σχεδιασμού της έρευνας, με στόχο την ουσιαστική και σε βάθος χρόνου οικονομική, τεχνολογική και επιστημονική ανασυγκρότηση της χώρας. Οποιαδήποτε βιαστική και ατεκμηρίωτη ενέργεια θα μπορούσε να βλάψει ανεπανόρθωτα την ερευνητική υποδομή της χώρας μας, που με πολύ μόχθο, υπομονή, εργατικότητα και κόστος οικοδομήθηκε τα τελευταία 50 χρόνια.
2) Το ΕΙΕ κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση στον Ερευνητικό χάρτη της χώρας και λόγω της επιστημονικής πολυθεματικότητάς του, η οποία είναι αντίστοιχη με αυτή Ερευνητικών Κέντρων άλλων χωρών (CNRS-Γαλλία, Max Planck-Γερμανία, TUBITAK-Τουρκία κλπ). Επιπροσθέτως, η συνύπαρξη θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών στο ΕΙΕ έχει αποδειχθεί οικονομικά και επιστημονικά επωφελής. Για παράδειγμα, η εκ των πραγμάτων ουσιαστικότερη συμμετοχή των Ινστιτούτων θετικών επιστημών σε διεθνή ανταγωνιστικά προγράμματα, καθώς και η μεγαλύτερη συμβολή τους στα οικονομικά του ΕΙΕ μέσω εισφορών στα γενικά έξοδα (overheads) και συγχρηματοδοτήσεων (matching funds), αποβαίνει σε όφελος και των ανθρωπιστικών επιστημών στο ΕΙΕ (ιδίως υπό τις παρούσες δύσκολες οικονομικές συνθήκες που βιώνει η χώρα). Η όποια μελλοντική παρέμβαση της πολιτείας στην ερευνητική δομή του ΕΙΕ θα πρέπει όχι μόνο να διατηρήσει αλλά και να ενισχύσει την υφιστάμενη πολυθεματικότητά του.
3) Η επωνυμία «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών» («National Hellenic Research Foundation») η οποία αντικατοπτρίζει την πολυθεματικότητά του, είναι διεθνώς κατοχυρωμένη ιστορικά και επιστημονικά και έχει επιβληθεί στο διεθνές επιστημονικό και τεχνολογικό γίγνεσθαι με χιλιάδες δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά και εκδόσεις ελληνόγλωσσων και ξενόγλωσσων βιβλίων. Σε πρόσφατη διεθνή κατάταξη (research ranking) που περιέλαβε 3042 φορείς απ’ όλο τον κόσμο το ΕΙΕ, με την επωνυμία «National Hellenic Research Foundation», κατέχει τη δεύτερη θέση μεταξύ των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ με βάση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του δημοσιευμένου έργου των φορέων. Είναι προφανές ότι η προβολή της χώρας μας στο διεθνές και δη το Ευρωπαϊκό επιστημονικό γίγνεσθαι μέσω του ΕΙΕ δεν πρέπει να απεμποληθεί με την αλλαγή της επωνυμίας «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών».
Όσον αφορά το ΕΙΕ, πιστεύουμε ότι τα παραπάνω συνιστούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για την ορθολογική αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού της χώρας, στοχεύοντας βεβαίως στα βέλτιστα επιστημονικά και οικονομικά οφέλη.
Με εκτίμηση,
Τα μέλη του ΕΓΣ / ΙΘΦΧ-ΕΙΕ
Θ. Μερκούρης
Ε.Ι. Καμίτσος
Κ. Κεφαλάς
Ι. Πετσαλάκης
Ν. Ταγματάρχης
Η αλλαγή του Ιστορικού ονόματος του ΕΙΕ, αφενός θα προκαλέσει σειρά διοικητικών δυσλειτουργιών, όπως την καθυστέρηση η ακόμα και την παύση των χρηματικών εισροών από τα ενεργά Ερευνητικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα και αφετέρου θα μηδενίσει την πεντηκονταετή ερευνητική παρουσία του ΕΙΕ στον διεθνή Ακαδημαϊκό και Ερευνητικό χώρο. Στις διεθνείς βάσεις δεδομένων που χαρακτηρίζουν την ποιότητα των Ερευνητικών και Ακαδημαϊκών φορέων, το νέο μόρφωμα θα είναι ανύπαρκτο, με αποτέλεσμα την σοβαρή μελλοντική υποβάθμιση του Ερευνητικού έργου του Κέντρου. Προκαλεί επίσης εύλογα ερωτηματικά στο προσωπικό του ΕΙΕ, η ευνοιοκρατική αλλαγή της σύνθεσης του διοικητικού συμβουλίου, η οποία θα πρέπει να εξετασθεί ως προς την συμβατότητα της με την υπάρχουσα διοικητική νομοθεσία.
Αλκιβιαδης-Κωνσταντινος Κεφαλάς
Δντης Ερευνών
Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών
Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας.
1) Στην παράγραφο 1 του άρθρου 9,
‘….το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.)….. καταργείται ως αυτοτελές νομικό πρόσωπο και εντάσσεται ως ερευνητικό Ινστιτούτο με την ονομασία «Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.) στο ν.π.ι.δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.)…’
Η παρουσία εκπροσώπων του ερευνητικού καθώς και του τεχνικού διοικητικού προσωπικού του εν λόγω ινστιτούτου στο ΔΣ του νέου φορέα, αποτελεί διακριτική μεταχείριση του νέου Ινστιτούτου ως προς τα τρία, ήδη υπάρχοντα, ινστιτούτα του ΕΙΕ. Έτσι παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας αλλά και το νομικό πλαίσιο της εκπροσώπησης των εργαζομένων, όπως αυτή έχει εκφραστεί στον νόμο 1514/1985.
2) Στην παράγραφο 2 του άρθρου 9,
‘Από την έναρξη ισχύος του διατάγματος της παραγράφου 3, το Ε.Ι.Ε. μετονομάζεται σε Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών-Κέντρο Θετικών, Ιστορικών και Κοινωνικών Επιστημών’
Η μετονομασία αυτή είναι, επιστημονικά σαφώς περιοριστική, σε σχέση με την ονομασία Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Η περιχαράκωση και ο περιορισμός τόσο σε κοινωνική όσο και σε επιστημονική βάση είναι στοιχεία οπισθοδρόμησης και αναχρονισμού.
Επιπλέον, το ογκώδες δημοσιευμένο ερευνητικό έργο του ΕΙΕ καταγράφεται για πάνω από τέσσερις δεκαετίες στη διεθνή βιβλιογραφία και στις διεθνείς βάσεις δεδομένων υπό την επωνυμία «National Hellenic Research Foundation». Τυχόν αλλαγή της επωνυμίας αυτής εξαφανίζει βιαίως το ΕΙΕ από την ηλεκτρονική αποτύπωση της παγκόσμιας επιστημονικής παραγωγής.
3) Στην παράγραφο 3 του άρθρου 9,
‘Με διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, εντός προθεσμίας δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, τροποποιείται, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου, ο Οργανισμός του Ε.Ι.Ε. και καθορίζονται, ιδίως, …..’
Αντί του νέου ΠΔ, θα αρκούσε μία τροποποίηση του ήδη υπάρχοντος ΠΔ του ΕΙΕ με την ενσωμάτωση κατ’ αναλογία άρθρων με εκείνα που αναφέρονται και περιγράφουν τα υπάρχοντα ινστιτούτα του ΕΙΕ.
4) Στην παράγραφο 5γ του άρθρου 9,
‘Το Ε.Ι.Ε. είναι καθολικός διάδοχος των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του Ε.Κ.Κ.Ε. και οι εκκρεμείς δίκες αυτού συνεχίζονται αυτοδικαίως από το Ε.Ι.Ε., χωρίς να επέρχεται βίαιη διακοπή τους και χωρίς να απαιτείται καμία άλλη διατύπωση για τη συνέχιση τους.’
και στην παράγραφο 5στ,
‘Η μίσθωση του ακινήτου, στο οποίο στεγάζονται οι υπηρεσίες του Ε.Κ.Κ.Ε. καταγγέλλεται σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 15, εκτός εάν το Δ.Σ. του Ε.Ι.Ε. αποφασίσει ότι εξακολουθεί να καλύπτει τις λειτουργικές ανάγκες του νέου φορέα’
α) Δεν υπάρχει αναφορά σχετικά με την ευθύνη υλοποίησης των ήδη ανειλημμένων συμβάσεων, εκτελούμενων προγραμμάτων και έργων του Ε.Κ.Κ.Ε. καθώς και στην συνέχιση εκτέλεσής τους.
Επισημαίνεται εδώ, ότι σε συμβάσεις, έργα και προγράμματα, την επιστημονική ευθύνη έχει πάντα ο επιστημονικός υπεύθυνος ενώ η διοικητική και λογιστική ευθύνη, σε συνεργασία με τον επιστημονικό υπεύθυνο, περνούν σε επίπεδο φορέα κι όχι ινστιτούτου.
β) Κυρίως δε, δεν αναφέρεται πουθενά σε θέματα σχετικά με την κάλυψη της τακτικής μισθοδοσίας και των λοιπών εξόδων που αφορούν στη λειτουργία του ΕΚΚΕ. Σημειωτέον ότι με τον ελλειμματικό προϋπολογισμό του ΕΙΕ είναι αδύνατη η κάλυψη των αναγκών του νέου φορέα, τόσο σε κόστος εγκατάστασης όσο και σε μισθοδοσία προσωπικού.
Βασίλης Γκιώνης
Ερευνητής ΙΘΦΧ / ΕΙΕ
Επισυνάπται επιστολη του Συλλογου Προσωπικου του Εθνικου Ιδρυματος Ερευνων η οποια συνοψιζει τις θεσεις του γιασ το θεμα της συγχωνευσης του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ.
Σύλλογος Προσωπικού Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Σ. Π. -Ε.Ι.Ε)
Αθήνα, 24 Σεπτεμβρίου 2012
Προς
κ. Αντώνιο Μανιτάκη
Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης
και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο
Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού & Αθλητισμού
κ. Βασίλειο Μάγκλαρη
Γενικό Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας
Αξιότιμοι Κύριοι Υπουργοί και Κύριε Γενικέ Γραμματέα,
Σε προηγούμενη επιστολή μας είχαμε διατρανώσει την αντίθεσή μας στα πρόχειρα σχέδια συγχώνευσης του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ και επισημάνει ότι οι ερευνητικοί φορείς της χώρας που υπάγονται στη ΓΓΕΤ πρέπει να αντιμετωπίζονται συνολικά. Οι όποιες αλλαγές στον ερευνητικό ιστό οφείλουν να υπακούουν σε έναν εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό για την έρευνα και να βασίζονται σε μία ορθολογική αποτίμηση των αποτελεσμάτων των συγχωνεύσεων που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, καθώς και στην αξιολόγηση των εμπλεκόμενων φορέων, ακολουθώντας θεσμοθετημένες διαδικασίες, ιδιαίτερα μάλιστα όταν πριν από λίγους μόλις μήνες πραγματοποιήθηκε η συγχώνευση των ερευνητικών Ινστιτούτων της ΓΓΕΤ από 56 σε 31.
Αντίθετα από τις εκπεφρασμένες αντιρρήσεις όλων των φορέων της έρευνας φαίνεται δυστυχώς ότι η χωρίς σχεδιασμό και τεκμηρίωση αυτή συνένωση προχωρά και μάλιστα εν κρυπτώ, αφού οι ερευνητικοί φορείς της έρευνας -παρά τα επανειλημμένα διαβήματά τους- δεν έχουν λάβει γνώση του ακριβούς περιεχομένου του νομοθετήματος που ετοιμάζεται. Αντί για την επίσημη ενημέρωση, που αποτελεί υποχρέωση κάθε ευνομούμενης πολιτείας, έχουν διαρρεύσει κάποια σχέδια τα οποία αν υλοποιηθούν κινδυνεύουν να παραλύσουν πλήρως τη λειτουργία των εμπλεκόμενων φορέων.
Παρότι κινδυνεύουμε όλοι να χάσουμε τη σοβαρότητα μας, σχολιάζοντας ανεπίσημα κείμενα τα οποία διαρρέουν, είμαστε δυστυχώς πάλι αναγκασμένοι να επισημάνουμε τα αυτονόητα.
o Οποιαδήποτε τυχόν συνένωση δεν μπορεί να υλοποιηθεί αν δεν έχουν προβλεφθεί τα απαραίτητα κονδύλια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ήδη ελλειμματικός προϋπολογισμός του ΕΙΕ, ο οποίος δεν καλύπτει ούτε καν τη μισθοδοσία του υπάρχοντος προσωπικού -με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να μείνει απλήρωτο τους τελευταίους μήνες του 2012- είναι προφανές ότι δεν επαρκεί να καλύψει επιπλέον ανάγκες μισθοδοσίας και λειτουργικών εξόδων που απαιτεί μια συνένωση, εκτός αν το επόμενο βήμα είναι η απόλυση αντίστοιχου αριθμού εργαζομένων.
o Η ελληνική και διεθνής ονομασία του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών είναι απολύτως αναγκαίο να παραμείνει αμετάβλητη γιατί αποτελεί την ταυτότητα ενός ιστορικού φορέα με διεθνή και ελληνική αναγνώριση, η οποία έχει κτιστεί με τον κόπο και τις μακροχρόνιες προσπάθειες των ανθρώπων που δουλεύουν σε αυτό. Τυχόν αλλαγή στην ονομασία θα υπονομεύσει τις διεθνείς συνεργασίες και θα καταστρέψει τη θέση του φορέα, των ερευνητών του και συνολικά της ελληνικής έρευνας στο διεθνές ανταγωνιστικό ερευνητικό γιατί θα μηδενίσει τους διεθνείς δείκτες καταμέτρησης του επιστημονικού έργου του ΕΙΕ που βασίζονται στη συγκεκριμένη ονομασία! Είναι ανάγκη να γίνει σεβαστό ότι η επωνυμία των ΑΕΙ και των ερευνητικών φορέων δεν αποτελεί ένα απλό όνομα αλλά συστατικό της ύπαρξης και της διεθνούς αναγνώρισής τους.
o Απαραίτητη προϋπόθεση για να προστατευτεί η ισορροπία και λειτουργία του Ιδρύματος είναι η ενιαία και ισότιμη εκπροσώπηση όλων των εργαζομένων του ΕΙΕ στο ΔΣ. Η λειτουργία Ινστιτούτων με ειδικούς κανόνες και ρυθμίσεις είναι απολύτως απαράδεκτη.
Όπως έχουν αποδείξει και στο παρελθόν, οι εργαζόμενοι του ΕΙΕ είναι αποφασισμένοι να αγωνιστούν δυναμικά για να υπερασπίσουν την επιβίωση της ελληνικής έρευνας, το επιστημονικό τους έργο και τη δουλειά τους και να εναντιωθούν στα σχέδια αποδιάρθρωσης και υποβάθμισης του ερευνητικού ιστού της χώρας.
Ο Πρόεδρος
Ευθύμιος Νικολαΐδης
Ο Αντιπρόεδρος
Αριστοτέλης Χατζηϊωάννου
Όπως έχει ήδη δηλωθεί επισήμως προς πάσα κατεύθυνση, το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών:
Α. «Αντιτίθεται απολύτως σε οιανδήποτε μεταβολή της διεθνώς κατοχυρωμένης ιστορικής ονομασίας του ΕΙΕ, στα Ελληνικά «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών» και στα Αγγλικά «National Hellenic Research Foundation». Το ΕΙΕ υποστήριξε εξαρχής τη διατήρηση της ονομασίας του ΕΚΚΕ τόσο για λόγους ιστορικούς όσο και για λόγους αναγνωρισιμότητας στην εθνική και στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους, το ΕΙΕ δικαιούται να διατηρήσει αναλλοίωτη τη δική του ονομασία, με το επιπλέον δεδομένο ότι η ονομασία αυτή εμπεριέχει εννοιολογικά το σύνολο των επιστημών χωρίς διακρίσεις. Με την ονομασία αυτή («brand-name») στα Ελληνικά και στα Αγγλικά έχουν συναφθεί οι εθνικές και διεθνείς συμβάσεις εκτέλεσης ερευνητικών έργων, έχουν αναπτυχθεί οι διεθνείς συνεργασίες του ΕΙΕ και έχουν διεκδικηθεί επιτυχώς διεθνή προγράμματα που αποφέρουν σημαντικότατους πόρους στην ελληνική οικονομία. Το ογκώδες δημοσιευμένο ερευνητικό έργο του ΕΙΕ καταγράφεται για πάνω από τέσσερις δεκαετίες στη διεθνή βιβλιογραφία και στις διεθνείς βάσεις δεδομένων υπό την επωνυμία «National Hellenic Research Foundation». Τυχόν αλλαγή της επωνυμίας αυτής εξαφανίζει βιαίως το ΕΙΕ από την ηλεκτρονική αποτύπωση της παγκόσμιας επιστημονικής παραγωγής».
Συνεπώς, η παράγραφος 2 του άρθρου 9 πρέπει να καταργηθεί.
Β. «Κρίνει ως αθέμιτες τις οποιεσδήποτε χαριστικές διατάξεις που θα επιδιώκουν «ειδική» συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΙΕ κατά παράβαση του ισχύοντος νομικού πλαισίου, της ισότιμης μεταχείρισης των Ινστιτούτων του και των κανόνων αναλογικής εκπροσώπησης του ερευνητικού και διοικητικού/τεχνικού προσωπικού του ΕΙΕ. Η ένταξη του νέου Ινστιτούτου ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ και η σύνθεση του νέου Δ.Σ. οφείλουν να ακολουθήσουν απαρέγκλιτα τα προβλεπόμενα στον Ν. 1514/85″.
Συνεπώς, η παράγραφος 4 του άρθρου 9 πρέπει να καταργηθεί.
Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, Διευθυντής Ερευνών ΕΙΕ,
Μέλος του Δ.Σ. του ΕΙΕ
Επισυνάπτεται Επιστολή του Δ.Σ./ΕΙΕ της 26ης Σεπτεμβρίου 2012
———————————————————–
Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2012
Αριθ. Πρωτ.: 2704
Προς
Πρόεδρο της Κυβερνήσεως κ. Αντώνη Σαμαρά,
Μέγαρο Μαξίμου,
Ηρώδου Αττικού 19
Πρόεδρο Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ
κ. Αλέξη Τσίπρα
Πρόεδρο ΠΑ.ΣΟ.Κ
κ. Ευάγγελο Βενιζέλο
Πρόεδρο ΔΗΜ.ΑΡ
κ. Φώτη Κουβέλη
Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
κ. Αντώνη Μανιτάκη
Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού
κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο
Γενικό Γραμματέα Έρευνας & Τεχνολογίας
κ. Βασίλειο Μάγκλαρη
Δ/ντρια Εποπτείας Ερευνητικών Φορέων ΓΓΕΤ
κα Βασιλική Μεσθανέως
Θέμα: «Συγχωνεύσεις Ερευνητικών Κέντρων»
Αξιότιμε Κύριε Πρωθυπουργέ,
Αξιότιμοι Κυρία και Κύριοι,
Το Δ.Σ. του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με εξουσιοδότησε να σας ενημερώσω για την επισυναπτόμενη, ομόφωνη απόφασή του, η οποία ελήφθη στην 2012/15/24-9-12 Έκτακτη Συνεδρία, αναφορικά με το θέμα της εξαγγελθείσας συγχώνευσης του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), στο πλαίσιο του σχεδιασμού του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης για συγχωνεύσεις και καταργήσεις φορέων του Δημοσίου.
Με τιμή,
Ευστράτιος Ι. Καμίτσος
Διευθυντής & Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΙΕ
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΩΝ
(Έκτακτη Συνεδρία 2012/15/24-9-12)
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών,
λαμβάνοντας υπόψη:
• τις προγενέστερες αποφάσεις του για το ζήτημα της εξαγγελθείσας συγχώνευσης του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ),
• τις σχετικές αποφάσεις της Συνόδου των Διευθυντών Ερευνητικών Κέντρων,
• τις αποφάσεις των Επιστημονικών Γνωμοδοτικών Συμβουλίων των Ινστιτούτων και του Συλλόγου Εργαζομένων του ΕΙΕ,
• τα αποτελέσματα των επαφών του με τους αρμόδιους κυβερνητικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες,
1. Επαναλαμβάνει τη διαπίστωσή του, που αποτελεί και κοινή πεποίθηση όλης της ερευνητικής κοινότητας, ότι οι επιλεκτικά προωθούμενες συγχωνεύσεις ερευνητικών φορέων είναι πρόχειρες και ατεκμηρίωτες, χωρίς μελέτη των επιπτώσεών τους, χωρίς τη συναίνεση των εμπλεκομένων και της ευρύτερης ερευνητικής-ακαδημαϊκής κοινότητας και δεν πρόκειται να έχουν κανένα θετικό οικονομικό αποτέλεσμα. Ζητά, ως εκ τούτου, το διαχωρισμό των ερευνητικών ιδρυμάτων από τις λοιπές διαδικασίες συγχωνεύσεων φορέων του δημοσίου. Το ΕΙΕ, ανταποκρινόμενο στην έκκληση της Πολιτείας, προέβη πρόσφατα σε περιορισμό των Ινστιτούτων του από 6 σε 3. Κάθε περαιτέρω αναδιάρθρωση του ερευνητικού ιστού πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο του νέου νομοθετικού πλαισίου για την έρευνα και δεν αποτελεί αντικείμενο «διοικητικής μεταρρύθμισης».
2. Εάν, παρά ταύτα, οι εξαγγελθείσες συγχωνεύσεις ερευνητικών φορέων δεν ανακληθούν, το Δ.Σ. του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών θέλει να καταστήσει σαφές ότι:
2α. Αντιτίθεται απολύτως σε οιανδήποτε μεταβολή της διεθνώς κατοχυρωμένης ιστορικής ονομασίας του ΕΙΕ, στα Ελληνικά «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών» και στα Αγγλικά «National Hellenic Research Foundation». Το ΕΙΕ υποστήριξε εξαρχής τη διατήρηση της ονομασίας του ΕΚΚΕ τόσο για λόγους ιστορικούς όσο και για λόγους αναγνωρισιμότητας στην εθνική και στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους, το ΕΙΕ δικαιούται να διατηρήσει αναλλοίωτη τη δική του ονομασία, με το επιπλέον δεδομένο ότι η ονομασία αυτή εμπεριέχει εννοιολογικά το σύνολο των επιστημών χωρίς διακρίσεις. Με την ονομασία αυτή («brand-name») στα Ελληνικά και στα Αγγλικά έχουν συναφθεί οι εθνικές και διεθνείς συμβάσεις εκτέλεσης ερευνητικών έργων, έχουν αναπτυχθεί οι διεθνείς συνεργασίες του ΕΙΕ και έχουν διεκδικηθεί επιτυχώς διεθνή προγράμματα που αποφέρουν σημαντικότατους πόρους στην ελληνική οικονομία. Το ογκώδες δημοσιευμένο ερευνητικό έργο του ΕΙΕ καταγράφεται για πάνω από τέσσερις δεκαετίες στη διεθνή βιβλιογραφία και στις διεθνείς βάσεις δεδομένων υπό την επωνυμία «National Hellenic Research Foundation». Τυχόν αλλαγή της επωνυμίας αυτής εξαφανίζει βιαίως το ΕΙΕ από την ηλεκτρονική αποτύπωση της παγκόσμιας επιστημονικής παραγωγής.
2β. Κρίνει ως αθέμιτες τις οποιεσδήποτε χαριστικές διατάξεις που θα επιδιώκουν «ειδική» συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΙΕ κατά παράβαση του ισχύοντος νομικού πλαισίου, της ισότιμης μεταχείρισης των Ινστιτούτων του και των κανόνων αναλογικής εκπροσώπησης του ερευνητικού και διοικητικού/τεχνικού προσωπικού του ΕΙΕ. Η ένταξη του νέου Ινστιτούτου ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ και η σύνθεση του νέου Δ.Σ. οφείλουν να ακολουθήσουν απαρέγκλιτα τα προβλεπόμενα στον Ν. 1514/85.
3. Θεωρεί αυτονόητη προϋπόθεση για την τυχόν ένταξη του ΕΚΚΕ στο ΕΙΕ, να συνοδεύεται η πράξη αυτή από τις αναγκαίες νομικές ρυθμίσεις, λόγω του διαφορετικού νομικού καθεστώτος, ούτως ώστε να μη δημιουργείται προσωπικό «δύο ταχυτήτων» και να προβλέπεται η αύξηση της τακτικής επιχορήγησης του ΕΙΕ κατά το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη της τακτικής μισθοδοσίας και των λοιπών εξόδων που αφορούν στη λειτουργία του ΕΚΚΕ.
4. Ζητά από τις αρμόδιες αρχές να γνωστοποιήσουν στο Δ.Σ. του ΕΙΕ το πλήρες σχέδιο διατάξεων, ώστε το Δ.Σ. να εκφράσει υπεύθυνα τις θέσεις του επ’ αυτού. Κάθε άλλη ανεύθυνη διαρροή «ανεπισήμων σχεδίων» που περιέχουν προβλέψεις άνισης μεταχείρισης εις βάρος του ΕΙΕ και του προσωπικού του, θεωρεί ότι αδικεί κατάφορα την ιστορία και την προσφορά των δύο παλαιοτέρων ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας.
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. ΕΙΕ
Ευστράτιος Ι. Καμίτσος
Διευθυντής Ινστιτούτου Θεωρητικής & Φυσικής Χημείας (ΙΘΦΧ)
Ο Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. ΕΙΕ
Ευάγγελος Μπούμπουκας
Διευθυντής Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ)
Τα Μέλη
Κρίτων Χρυσοχοϊδης
Διευθυντής Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών (ΙΙΕ)
Αλέξανδρος Πίντζας
Διευθυντής Ινστιτούτου Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας & Βιοτεχνολογίας (ΙΒΦΧΒ)
Λεωνίδας Καλλιβρετάκης
Εκπρόσωπος Ερευνητού Προσωπικού
Στέλλα Κάϊλα
Εκπρόσωπος Τεχνικού – Διοικητικού Προσωπικού