Οι κανόνες και τα πρότυπα για τον σχεδιασμό, ανάπτυξη, συντήρηση και λειτουργία των διαδικτυακών τόπων της Δημόσιας Διοίκησης αφορούν τις κάτωθι θεματικές κατηγορίες:
- Κατευθύνσεις για το οργανωτικό σχήμα διαχείρισης του διαδικτυακού τόπου, τους ρόλους και τις αρμοδιότητες,
- Ονοματοδοσία διαδικτυακού τόπου με έμφαση στη γλώσσα, στον τρόπο γραφής και στο μέγεθος του ονόματος του χώρου,
- Εικαστική παρουσίαση με έμφαση στους χρωματικούς συνδυασμούς, τις γραμματοσειρές, τα εικονίδια, τους συνδέσμους, το τρόπο και το ύφος γραφής του περιεχομένου, την έκταση των ιστοσελίδων, το μέγεθος των ιστοσελίδων, τη μορφοποίηση και παρουσίαση του περιεχομένου, τη χρήση ειδικών μορφών περιεχομένου,
- Δομή και περιεχόμενο των δημόσιων διαδικτυακών τόπων με αρχές και κανόνες για την αρχική σελίδα, το περιεχόμενο των ιστοσελίδων του διαδικτυακού τόπου, τη δομή περιεχομένου και διαδικασίες για τη διαχείριση περιεχομένου την εξασφάλιση της ορθότητας, της πληρότητας, της επικαιρότητας και της ανανέωσης του περιεχομένου, κανόνες για τη γλώσσα του περιεχομένου,
- Βασικές λειτουργίες αναζήτησης, πλοήγησης και στοιχεία επικοινωνίας με το φορέα,
- Προδιαγραφές για την προσβασιμότητα,
- Διαδικασίες και κανόνες για την υποστήριξη ηλεκτρονικών υπηρεσιών, ηλεκτρονικών πληρωμών, παρακολούθησης διεκπεραίωσης των υποθέσεων, τοπικής αποθήκευσης περιεχομένου και δεδομένων,
- Διαδικασίες και κανόνες για τη παροχή υπηρεσιών ενημέρωσης των χρηστών, λειτουργίας χώρων συζήτησης χρηστών, διασύνδεσης με τα επιχειρησιακά συστήματα φορέων,
- Διαδικασίες και αρχές για την αξιολόγηση του περιεχομένου και των υπηρεσιών,
- Θέματα ασφάλειας και προστασίας προσωπικών δεδομένων,
- Κατηγορίες χρηστών και δικαιώματα πρόσβασης,
- Νομικά θέματα και ιδίως θέματα προσωπικών δεδομένων, δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, όρων χρήσης και αποποίησης ευθύνης,
- Θέματα διάδοσης των διαδικτυακών τόπων.
Οι εν λόγω κανόνες και πρότυπα δημοσιεύονται στο διαδικτυακό τόπο www.e-gif.gov.gr με βάση το παράρτημα Ι της παρούσας όπως αυτό κάθε φορά ισχύει με βάση την εξέλιξη της τέχνης και της επιστήμης.
Σχετικά με τους ‘Κανόνες και πρότυπα για το σχεδιασμό, ανάπτυξη και λειτουργία των διαδικτυακών τόπων της Δημόσιας Διοίκησης’ θεωρώ ότι καταρχήν το βάρος θα πρέπει να δοθεί στην εφαμογή των υπαρχόντων κανόνων, από τους υπάρχοντες και υπό ανάπτυξη διαδικτυακούς τόπους του δημοσίου. Είναι σημαντικό να επιτευχθεί η ομοιογένεια και η λειτουργικότητα στους τόπους του δημοσίου ώστε να φανεί άμεσα η χρησιμότητα του Πλαισίου και στον πολίτη αλλά και στην εσωτερική λειτουργία των δημοσίων φορέων. Οι αλλαγές που τυχόν χρειάζονται θα πραγματοποιηθούν στη συνέχεια και μάλιστα ευκολότερα και αποτελεσματικότερα αφού θα υπάρχει και η ανάδραση από την εφαρμογή του.
1. Γενικές αρχές
Προτείνεται να προστεθεί:
Αρχή της φιλικότητας προς τον χρήστη (υπάρχει αναφορά στο ΚΥ22)
– Να είναι οργανωμένες οι πληροφορίες από την οπτική γωνία του πολίτη/επισκέπτη και όχι του προσωπικού ή της υπηρεσίας. Πληροφορίες που αφορούν το προσωπικό πρέπει να βρίσκονται σε intranets μη προσβάσιμα από το κοινό. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός του περιεχομένου σε intranet και ΔΔΤ τότε το περιεχόμενο που αφορά τους υπαλλήλους θα πρέπει να βρίσκεται σε ξεχωριστή περιοχή του ΔΔΤ, στην οποία η πρόσβαση θα επιτρέπεται μέσω κωδικών ασφαλείας.
– Οι ΔΔΤ να χρησιμοποιούν ορολογία κατανοητή από το ευρύ κοινό
Είναι σκόπιμο ο ΔΔΤ κάθε υπηρεσίας ή οργανισμού να έχει «ειδική σελίδα» όπου θα αναφέρεται ο σκοπός, οι στόχοι, η αποστολή του οργανισμού, η οργανωτική δομή και η σχέση στη συνολική δημόσια διοίκηση, τη νομοθεσία κάτω από την οποία λειτουργεί, στοιχεία επαφής.
Πρέπει να υπάρχει περιοχή/σελίδα: «Θέσεις απασχόλησης» στον οργανισμό ή να εξηγείται πως προσλαμβάνει προσωπικό ο οργανισμός
Πρέπει να υπάρχει περιοχή/σελίδα όπου θα βρίσκονται οι πολιτικές που ακολουθεί ο ΔΔΤ (πολιτικές ορθής χρήσης, προστασίας δεδομένων, πρόσβασης, πνευματικής ιδιοκτησίας, επεξεργασίας δεδομένων, κλπ.)
Οι οργανισμοί να εφαρμόζουν έρευνες ικανοποίησης χρηστών και να δημοσιεύουν τα αποτελέσματα στην ετήσια έκθεση πεπραγμένων.
Όσον αφορά στο πεδίο εφαρμογής:
– ΔΔΤ που δεν είναι καθαρά δημόσιοι αλλά αναπτύσσονται από κοινούς πόρους ιδιωτικούς και δημόσιους
– ΔΔΤ που την ευθύνη τήρησης περιεχομένου έχει κάποιος ιδιώτης (ΣΔΙΤ, συγχρηματοδοτούμενα)
Θανάσης Ιατρόπουλος
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Μόνιμη Επιτροπή Νέων Τεχνολογιών
ΤΕΕ / Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας
Εκτός από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών θα πρέπει και οι φορείς του δημοσίου τομέα να μπορούν να παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα ολοκλήρωσης των οικονομικών συναλλαγών/πληρωμών που σχετίζονται με τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης μέσω των δικτυακών τους τόπων σε αποκλειστική συνεργασία με τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 2 του Ν. 3862/2010 (συμπεριλαμβανομένων και των Ιδρυμάτων Πληρωμών) και με χρήση των εργαλείων που αυτοί τους παρέχουν. Η εφαρμογή των τεχνολογιών και της πληροφορικής κατά τη διεκπεραίωση διοικητικών διαδικασιών και συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών πληρωμών, θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας τόσο σε επίπεδο προτεινόμενων ρυθμίσεων (στο πλαίσιο του νόμου 3979/2011 και των Υπ. Αποφάσεων που θα εκδοθούν σχετικά) όσο και σε επίπεδο εφαρμογής τους. Κατ’ αυτήν την έννοια, η εφαρμογή των διαδικασιών που θα υλοποιηθούν για τους σκοπούς της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης θα πρέπει αφ΄ ενός να μην επιβάλλουν ή ευνοούν συγκεκριμένου είδους τεχνολογικές λύσεις και αφ΄ ετέρου να προάγονται τεχνολογίες ουδέτερες ως προς την διαλειτουργικότητά τους και τη δυνατότητα προσαρμογής τους στις τεχνολογικές εξελίξεις με το μικρότερο δυνατό κόστος.
ΒΙΚΥ ΓΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ
HELLAS PAY ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΑΕ
http://www.hellaspay.gr
Πρέπει να ελεγχθούν εκ νέου οι εκδόσεις Internet Explorer και Mozilla Firefox που αναφέρονται στον κανόνα ΚΥ.58 του Παραρτήματος Ι. Στον κανόνα αυτό προτείνεται να προστεθεί και ο Google Chrome. Προς αποφυγή μελλοντικών αναγκών επικαιροποίησης, ίσως ο κανόνας θα πρέπει να διαμορφωθεί διαφορετικά, π.χ. «Οι ΔΤ θα πρέπει να είναι προσβάσιμος τουλάχιστον μέσω των φυλλομετρητών Ιστού που κατέχουν μερίδιο αγοράς άνω του 80%».
Καλησπέρα σας,
Στα πλαίσια της εν λόγω Διαβούλευσης θα θέλαμε να παρατηρήσουμε τα παρακάτω για το Παράτημα Ι:
• Σημείο [ΚΥ.58], σελ. 16. Αναφέρεται ότι «κάθε ΔΔΤ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ είναι προσβάσιμος από IE (έκδοση 6) και Mozilla Firefox (έκδοση 1.5)». Προτείνουμε την τροποποίηση του εν λόγω σημείου ως εξής: «Κάθε ΔΔΤ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ είναι προσβάσιμος από IE (έκδοση 7 ή νεότερη) και Mozilla Firefox …».
• Σημείο [ΚΠ.32], σελ 16. Προτείνουμε να γίνει ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ η εν λόγω προδιαγραφή, και να τροποποιηθεί ως εξής: «Το περιεχόμενο κάθε Διαδικτυακού Τόπου «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ» αναπτύσσεται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι προσβάσιμο από εναλλακτικές συσκευές όπως PDAs και κινητά τηλεφωνά. Σε ότι αφορά δε τα κινητά τηλέφωνα, το περιεχόμενο «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ» μπορεί κατ’ ελάχιστο να διατίθεται για συσκευές Apple iPhone, Android & Windows Phone.».
• Σημείο [ΚΜ.6], σελ. 18. Αναφέρεται ότι «Οι Φορείς της Δημόσιας Διοίκησης ΜΕΛΕΤΑΤΑΙ ΝΑ παρέχουν ενημέρωση στους χρήστες του διαδικτυακού του τόπου μέσω newsletters και RSS». Προτείνουμε την αλλαγή του όρου «ΜΕΛΕΤΑΤΑΙ ΝΑ» σε «ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ», δεδομένου ότι η εν λόγω λειτουργικότητα παρέχεται ήδη σήμερα από πληθώρα λύσεων.
• Σημείο [ΚΜ.7], σελ. 20. Προτείνουμε την τροποποίηση των δις αναφερόμενων όρων «ΜΕΛΕΤΑΤΑΙ ΝΑ» σε «ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ», δεδομένου ότι οι περισσότερες πλατφόρμες παρέχουν αυτή την δυνατότητα σήμερα.
• Σημείο [ΚΠ.46], σελ. 25. Προτείνεται η αναδιατύπωση του σημείου ως εξής: «Οι πολικές ασφαλείας ενός ΔΔΤ «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ» αποτελούν μέρος ενός συνολικότερου πλάνου διαχείρισης της ασφάλειας του Φορέα».
• Επιπρόσθετα, προτείνουμε να τεθεί ως υποχρεωτική (δηλαδή με την διατύπωση του όρου «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ») η διασφάλιση τόσο με τεχνικά αλλά όσο και με οργανωτικά μέσα (μπορεί να εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Υπεύθυνου Περιεχομένου και Υπηρεσιών και η αρμοδιότητα διαχείρισης του «αρχείου περιεχομένου» (Record management)), για την εφαρμογή πολιτικών διαχείρισης του κύκλου ζωής της πληροφορίας των ΔΔΤ.
• Προτείνεται ακόμη το σύστημα διαχείρισης περιεχόμενου των ΔΔΤ να «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ» διαθέτει μηχανισμό διαχείρισης του κύκλου ζωής της πληροφορίας (Records Management) με δυνατότητα εφαρμογής προκαθορισμένων πολιτικών διαχείρισης.
• Τέλος, στην ενότητα 6 προτείνεται η εισαγωγή των παρακάτω σημείων:
a. [ΚΥ.xx]: Η μηχανή αναζήτησης «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ» παρέχει στον χρήστη την δυνατότητα ελεύθερης πλοήγησης και βελτιστοποίησης των αποτελεσμάτων της αναζήτησης, βάσει των ιδιοτήτων και μεταδεδομένων του περιεχομένου.
b. [ΚΠ.xx]: H μηχανή αναζήτησης «ΜΕΛΕΤΑΤΑΙ ΝΑ» παρέχει δυνατότητα ενσωμάτωσης αποτελεσμάτων αναζήτησης από τρίτες μηχανές αναζήτησης (π.χ. Google, Bing, ή άλλους διαδικτυακούς τόπους), σύμφωνα με το OpenSearch 1.0.
ΚΠ.6:
Μήπως η δυνατότητα απόκτησης domain name στα ελληνικά θα δημιουργήσει ζητήματα δέσμευσης των ελληνικών ονομάτων των δημοσίων οργανισμών από τρίτους χωρίς δικαιώματα;
ΚΥ 16:
Προφανώς (???) αναφέρεται στο κυρίως σώμα των σελίδων και όχι σε περιφερειακά modules (text boxes, menus κλπ) στα οποία μπορεί να έχουμε πχ λευκό κείμενο σε σκούρο φόντο. Θα ήταν υπερβολικά περιοριστικό να απαγορευόταν ακόμη και αυτό.
ΚΥ 19:
Τα tooltips είναι αρκετά? Πολλοί editors δίνουν τη δυνατότητα σε ένα πχ κουμπί ή μενού να υπάρχει τόσο το λεκτικό, όσο και ένα εικονίδιο, ή και τα δύο μαζί. Εδώ δεν είναι κατανοητό όταν αναφέρεται «είτε ως επιπρόσθετος τρόπος περιγραφής…. είτε ως εναλλακτικός τρόπος παρουσίασης»?
Προσθήκη:
ΣΥΝΙΣΤΑΤΑΙ: σε κάθε σελίδα του ισοτόπου ο χρήστης να γνωρίζει ΠΟΥ βρίσκεται, ΠΩΣ βρέθηκε εκεί και ΠΟΥ μπορεί να πάει από εκεί που βρίσκεται.
Δηλ. Ο χρήστης να μπορεί να έχει εποπτεία της διαδρομής με την οποία βρέθηκε στη σελίδα αυτή, αλλά και των υπολοίπων διαθέσιμων διαδρομών, και τουλάχιστον δύο εναλλακτικούς τρόπους να επιλέξει διαδρομή πλοήγησης:
Σε κάθε σελίδα να υπάρχει εμφανής η διαδρομή με την οποία βρέθηκε ο χρήστης εκεί: πχ με την αναγραφή της διαδρομής στο επάνω μέρος κάθε σελίδας:
«Βρίσκεστε εδώ: Αρχική σελίδα -> Σελίδα1 -> Σελίδα 2»,
ώστε ο χρήστης με μια ματιά να βλέπει που βρίσκεται σε σχέση με την αρχική σελίδα, και να μπορεί κλικάροντας να πάει κατευθείαν είτε στην προηγούμενη, είτε στην προ-προηγούμενη κλπ σελίδα.
Ταυτόχρονα και ως εναλλακτική επιλογή πλοήγησης να υπάρχει πάντα διαθέσιμο και ορατό το πλήρες μενού (πχ side menu, top menu κλπ).
Αν η διαδρομή έγινε μέσω side menu αυτό συνίσταται να είναι ρυθμισμένο ώστε η συγκεκριμένη διαδρομή που ακολουθήθηκε να μένει «ανοιχτή» (unfolded) και τα βήματά της ορατά και επιλέξιμα από το χρήστη, με την προϋπόθεση ότι ο αυξημένος χώρος που αυτό απαιτεί δεν θα εμποδίζει την λειτουργικότητα του υπόλοιπου ιστότοπου.
Σε κάθε σελίδα, εφόσον το επιτρέπει η δομή, μπορεί να είναι ορατά και διαθέσιμα όλα τα υπόλοιπα μενού πλοήγησης του ιστότοπου, ώστε ο χρήστης να μπορεί να πλοηγηθεί σε οποιοδήποτε επίπεδο και οποιαδήποτε σελίδα του ιστότοπου, με όχι περισσότερα από τρία (3) κλίκ (όπως αναφέρει και το ΚΠ.14, και το ΚΠ 21).
Αυτό συμπληρώνει και το ΚΥ.31 (όπου αναφέρεται η δυνατότητα πρόσβασης στην αρχική μόνο σελίδα, από οποιαδήποτε άλλη σελίδα). Επίσης συμπληρώνει το ΚΠ.22
ΚΥ 29:
Προσθήκες:
1. Θα πρέπει το γενικό e-mail θα πρέπει να προκύπτει από το domain name (π.χ. xxx@domain_name.gr).
2. Στο «….ΠΡΕΠΕΙ να είναι προσβάσιμη από εμφανές σημείο της αρχική σελίδας του ΔΔΤ», συνιστάται να προστεθεί «…ΠΡΕΠΕΙ να είναι προσβάσιμη από εμφανές σημείο σε όλες τις σελίδες του ιστότοπου (όχι απαραίτητα στο ίδιο σημείο όπως στην πρώτη σελίδα, αλλά σαφώς εμφανές και εύκολα προσβάσιμο σημείο – πχ όχι στο κάτω μέρος της σελίδας)».
3. Η σελίδα επικοινωνίας, η οποία θα περιέχει τα στοιχεία επικοινωνίας του ΔΔΤ, συνιστάται να περιέχει και φόρμα επικοινωνίας (εκτός από απλή καταγραφή των βασικών στοιχείων επικοινωνίας), στην οποία ο επισκέπτης θα μπορεί να γράφει κάποιο κείμενο απευθυνόμενος/νη στον ΔΔΤ.
Σημαντικό: ΑΝ υπάρχει τέτοια φόρμα, θα πρέπει να υπάρχει οπωσδήποτε πρόβλεψη:
Α. Αποστολής αυτόματης επιβεβαίωσης στον επισκέπτη/αποστολέα ότι το μήνυμά του έχει ληφθεί.
Β. Αποθήκευσης και κατηγοριοποίησης των μηνυμάτων (ανά ημερομηνία, θέμα, κλπ.)
Γ. Να υπάρχει άτομο με την αρμοδιότητα να λαμβάνει τα μηνύματα αυτά, και να τα απαντάει όταν αυτό είναι εφικτό.
Τα (Α), (Β) και (Γ) συνιστάται να υπάρχουν ακόμη και για μηνύματα απλού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail), ακόμη και αν δεν υπάρχει φόρμα επικοινωνίας.
Αν δεν υπάρχει πρόβλεψη για τα παραπάνω, η εμπειρία δείχνει ότι το κοινό χάνει πολύ γρήγορα την εμπιστοσύνη του στη δυνατότητα επικοινωνίας με τον φορέα και αγνοεί τη δυνατότητα αυτή, πράγμα που κάνει το όλο εγχείρημα να μην έχει νόημα. Αντίθετα, η έγκαιρη και αξιόπιστη ανταπόκριση, εκτιμάται πολύ από το κοινό με γενικότερα θετικά αποτελέσματα στην ιδέα που έχει το κοινό για τον φορέα.
Το παραπάνω συμπληρώνεται και από τα ΚΠ.28 και ΚΥ.56 (και ΚΠ.29).
Επίσης από το ΚΜ.5 (για ενημέρωση του χρήστη μέσω κινητού τηλεφώνου).
Και από την ΚΠ.43.
ΚΥ.38
Τι εννοείται με το «εύλογο χρονικό διάστημα»? Ίσως χρειάζεται διευκρίνιση.
ΚΥ.44
Ιδιαίτερα όταν δημοσιεύεται περιεχόμενο σε γλώσσα εκτός της ελληνικής (συχνά εκεί γίνεται σπανιότατα ή και ποτέ έλεγχος μετά από την αρχική δημοσίευση).
ΚΥ.47
Γιατί όχι υποχρέωση ύπαρξης πλήρους ιστοτόπου στην αγγλική γλώσσα για όλους τους φορείς? Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, οι δημόσιοι ιστότοποι (αλλά και οι ιστότοποι πολλών ιδιωτικών φορέων), είναι τουλάχιστον δίγλωσσοι, πάντα με την ύπαρξη του πλήρους περιεχομένου και στην αγγλική.
Εφόσον οι οδηγίες αφορούν κυρίως στην κατασκευή νέων ιστοτόπων, θα ήταν ευκαιρία στον προϋπολογισμό των έργων αυτών (αλλά και στα έργα αναβάθμισης παλαιοτέρων ισοτόπων, αν αυτό είναι εφικτό) να συμπεριληφθεί το κόστος μετάφρασης και απόδοσης στα αγγλικά.
Ένα καλό παράδειγμα: http://www.ermis.gov.gr/portal/page/portal/ermis/
(Αν και το site αυτό δεν εφαρμόζει τον κανόνα συμβατότητας με άλλους browsers εκτός του Internet Explorer).
Τονίζεται ότι η εικόνα που δίνει ένας ιστότοπος δημόσιου οργανισμού, χώρας της Ε.Ε., με ελλιπές, κακομεταφρασμένο, “under construction”, ή ανύπαρκτο περιεχόμενο στα αγγλικά, ειδικά σε κάποιον επισκέπτη μη ελληνόφωνο, είναι εξαιρετικά αρνητική.
ΚΠ.23:
Όταν το περιεχόμενο μιας ιστοσελίδας αλλάζει, για θέματα ιστορικότητας μπορεί να αποθηκεύεται και στο ίδιο το site και όχι σε άλλα μέσα/συστήματα, όπως προτείνεται. Για παράδειγμα κάποια content management systems παρέχουν τη δυνατότητα για λόγους back up να αποθηκεύεται η σελίδα σε κάποια άλλη επιλογή «Αρχείο», ενώ κρατούν και ιστορικότητα την οποία μπορεί κανείς να διαχειριστεί.
ΚΠ.25
Επίσης γιατί όχι υποχρεωτική ύπαρξη πρόσθετων γλωσσών για συγκεκριμένες ομάδες ενδιαφέροντας? (όπως ΚΥ 47)
ΚΠ.38
Σχετικά με τα ενημερωτικά δελτία (newsletters).
Οι κατ’ ελάχιστον 2 φορές το μήνα που προτείνονται είναι υπερβολικά πολλές.
Η συχνότητα αυτή εξαρτάται βέβαια από την συχνότητα ανανέωσης του ιστοτόπου του φορέα και της ύπαρξης ή μη νέων ειδήσεων. Ο υπερβολικός όμως «βομβαρδισμός» των χρηστών με ειδήσεις μπορεί να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα, δηλ. στην απαξίωση της πληροφορίας και της ενημέρωσης και στην επιλογή από τον χρήστη να διαγραφεί από την λίστα αποδεκτών. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον όπου όλοι οι χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σήμερα λαμβάνουν έτσι κι αλλιώς έναν μεγάλο όγκο spam.
Συνιστάται η πιο αραιή ενημέρωση (1 φορά κάθε κάποιους μήνες ή το πολύ 1 φορά το μήνα), χωρίς βέβαια να αποκλείεται και η πιο συχνή ενημέρωση, πάντα όμως σε σχέση με τη συχνότητα εμφάνισης νέων και ειδήσεων του συγκεκριμένου φορέα.
ΚΥ.63:
Στην τελευταία παράγραφο θα πρέπει να συμπληρωθεί σε ποιο μέσο θα αποθηκεύονται τα στοιχεία που συμπληρώνει ο χρήστης στις ηλεκτρονικές φόρμες.
ΚΥ.78
Διευκρίνιση – δηλαδή; Συγκέντρωση με ποιόν τρόπο και ποιού ακριβώς περιεχομένου; Όλου του ιστότοπου, ή επιλεκτικά; Μέσα στον ιστότοπο του φορέα, ή μέσω εξωτερικών συνδέσμων; Εδώ θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για κεντρικό site Δημόσιας Διοίκησης στο οποίο θα γίνεται αναφορά από τα υπόλοιπα sites.
ΚΥ.79
Στο ίδιο θέμα, ποιά η διαφορά «…δυνατότητα συγκέντρωσης και παρουσίασης περιεχομένου…» (ΚΥ.78) και του «…δυνατότητα χρήσης περιεχομένου…»?
ΚΠ.43
Για την αξιολόγηση από τους χρήστες των πληροφοριών – «…ηλεκτρονικές φόρμες πολλαπλών επιλογών, οι οποίες θα παρουσιάζονται σε κάθε σελίδα του διαδικτυακού τόπου». Το «σε κάθε σελίδα» δεν είναι υπερβολικό?
ΚΠ.42 & ΚΠ.43, δεν είναι ακριβώς ίδιο με το ΚΠ.44 & ΚΠ.45?
ΚΜ.8
Δ1
•Να προστεθεί η γεωγραφική προέλευση του χρήστη?
•Τα στοιχεία επισκεψιμότητας από ποιο εργαλείο στατιστικής προέρχονται;
•Πως υπολογίζεται ο χρόνος απόκρισης και η διαθεσιμότητα ΔΔΤ;
ΚΜ.8
Διαθεσιμότητα ΔΔΤ – πώς υπολογίζεται?
ΚΠ.57
Στην πράξη πώς θα εφαρμοστεί?
ΚΠ.56
Καλό θα ήταν να αναφέρεται συγκεκριμένα και πιο αναλυτικά η συμβατότητα με τους κανόνες του SEO (Search Engine Optimization)
ΚΥ.103:
Θα πρέπει να είναι αποδεκτό και η περίπτωση που ο φορέας χρησιμοποιεί cloud computing. Το ΣΥΖΕΥΞΙΣ θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο κεντρικής φιλοξενίας των ΔΔΤ του Δημοσίου.
Γενικά:
Για τη δημοσίευση πληροφορίας θα πρέπει να διευκρινιστεί τι γίνεται στην περίπτωση που οι φορείς συσχετίζονται, και η παρεχόμενη πληροφορία υπάρχει σε περισσότερους του ενός φορέα. Ποιος δηλαδή θα δημοσιεύει την πληροφορία και ποιος θα κάνει link σ’αυτήν;
Μάνος Τρουλινός, GIS officer-IS Admin.(mtroul@egnatia.gr)
Κωνσταντία Ιορδανίδου, Διαχειρίστρια Εφραμογών (kiordan@egnatia.gr)
Διεύθυνση Πληροφορικής,
ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.
[ΚΥ.58] Ο Internet Explorer 6 θεωρείται ιδιαίτερα επισφαλής φυλλομετρητής και η παγκόσμια βέλτιστη πρακτική προτείνει την κατάργησή του. Μάλιστα αρκετά site/εφαρμογές πλέον επιβάλλουν την αναβάθμιση στο χρήστη για να μπορέσει να πλοηγηθεί σε αυτά. Προτείνεται να αντικατασταθεί με την έκδοση 7.
11. Θέματα ασφάλειας και προστασίας προσωπικών δεδομένων
Δεν υπάρχει καμία αναφορά σε θέματα ασφαλούς ανάπτυξης των ΔΔΤ και των ηλεκτρονικών υπηρεσιών καθώς και ελέγχου ασφάλειάς τους. Η ασφάλεια σε όλο τον κύκλο ζωής ανάπτυξης λογισμικού είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για τη συνολική ασφάλεια του συστήματος. Προτείνεται να προστεθούν τα εξής:
«Θα ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ διασφαλιστεί οτι οι παραδιδόμενες εφαρμογές δεν είναι ευάλωτες έναντι των δέκα επικρατέστερων κινδύνων που δημοσιεύονται από το OWASP (Open Web Application Security Project), συγκεκριμένα το «OWASP top 10» (https://www.owasp.org/index.php/Top_Ten).»
(βλ. κ αντίστοιχη διαβούλευση ΓΓΠΣ για διαλειτουργικότητα: http://www.gsis.gr/ggps/works/dimdiav/dialeitourg.html.)
και:
«Πριν την παραγωγική λειτουργία του ΔΔΤ θα ΠΡΕΠΕΙ να πραγματοποιείται δυναμικός έλεγχος ασφάλειας ή δοκιμές παρείσδυσης από τρίτους φορείς, που δεν εμπλέκονται δηλαδή με την ανάπτυξή τους. ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ να πραγματοποιείται και στατικός έλεγχος ασφάλειας του πηγαίνου κώδικα των δικτυακών αυτών τόπων. Τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών θα αξιολογούνται από τους φορείς σε συνεργασία με τους φορείς που ανέπτυξαν τους δικτυακούς τόπους και αυτών που πραγματοποίησαν τους ελέγχους. Οι φορείς που ανέπτυξαν τους ΔΔΤ θα ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ προβούν στην επιδιόρθωση των σημαντικότερων ευρημάτων ασφάλειας.»
1. Θεωρώντας ότι η έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση του περιεχομένου των ΔΔΤ αποτελεί βασικό σημείο για την λειτουργία τους και σχετικά με το οργανωτικό σχήμα διαχείρισης του ΔΤ, προτείνεται να είναι προσδιορίζονται σαφέστερα η υπευθυνότητα και η μεθοδολογία για την ανάρτηση και τον έλεγχο του περιεχομένου.
2. Στο τμήμα αυτό του Πλαισίου αναφέρονται αρκετές γενικές προδιαγραφές για την λειτουργικότητα και της εικαστική παρουσίαση των ΔΔΤ. Μήπως υπάρχει η πρόθεση της εκπόνησης βάσει μελέτης ενός βασικού template, οδηγού για της μορφοποίηση όλων των ΔΔΤ;
3. Αναγνωρίζοντας ως πρόβλημα την διασύνδεση των διαφόρων ΔΔΤ με αυτούς των «ομολόγων» (πχ Γενικές Γραμματείες του ιδίου υπουργείου) ή των εποπτευόμενων φορέων, είναι απαραίτητο να περιέχεται στο Πλαίσιο μία σαφής αναφορά για την πλοήγηση μεταξύ των διαφορετικών «συγγενικών» αυτών ΔΔΤ. Επίσης θα ήταν χρήσιμη η αναφορά στην διασύνδεση κάθε παρεχόμενης υπηρεσίας με την Διαδιακτυακή Πύλη «Ερμής» (όπου υπάρχει αντίστοιχη απόφαση).
4. Θα ήταν χρήσιμη η αναφορά σε πρότυπα για την ανάπτυξη των ΔΔΤ.
Η Eθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) υποστηρίζει ότι η προσέγγιση που ακολουθείται και που παρουσιάζεται στα κείμενα που διαμορφώνουν το «Πλαίσιο Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», αφήνει εντελώς απροστάτευτο τον Έλληνα πολίτη με αναπηρία, εφόσον στο παρουσιαζόμενο πλαίσιο περιέχονται εσφαλμένες και παρωχημένες τεχνικές προδιαγραφές για τη φιλικότητα και επακόλουθα την προσβασιμότητα των υπηρεσιών προς τους Έλληνες πολίτες με αναπηρία:
α) κατά παράβαση των επιταγών:
– του Άρθρου 9 «Προσβασιμότητα» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το Προαιρετικό της Πρωτόκολλο έχει υπογράψει, η δε Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη υπογράψει και επικυρώσει καθιστώντας τη μέρος του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές…»,
– του Άρθρου 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το οποίο η «..ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται», του Άρθρου 26 στο οποίο αναφέρεται ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει και σέβεται το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να επωφελούνται μέτρων που θα τους εξασφαλίζουν την αυτονομία, την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή στον κοινωνικό βίο» και του Άρθρου 21 με το οποίο απαγορεύεται κάθε είδους διάκριση λόγω αναπηρίας,
– της παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.»,
– τις παραγράφους 1 και 2 του Άρθρου 5Α του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει…..» και «Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους….»,
– της παρ. 6, του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
– της παρ. 8 του Άρθρου 4 του Νόμου 3979/2011 «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 138/16.06.2011), σύμφωνα με την οποία «ο σχεδιασμός και η εφαρμογή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η διαμόρφωση και προμήθεια των αντίστοιχων πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων και υπηρεσιών πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας σε άτομα με αναπηρίες και τη δυνατότητα αξιοποίησης των σχετικών υπηρεσιών από αυτά».
και β) σε αντίθεση με:
– την «Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία 2010 – 2020: Ανανέωση της δέσμευσης για μια Ευρώπη χωρίς εμπόδια» (COM (2010) 636 τελικό) , σύμφωνα με την οποία: «…Η Επιτροπή προτείνει τη χρήση νομοθετικών και άλλου είδους μέσων, όπως η τυποποίηση, προκειμένου να βελτιστοποιήσει την προσβασιμότητα του δομημένου περιβάλλοντος, των μεταφορών και των ΤΠΕ, σύμφωνα με τις εμβληματικές πρωτοβουλίες ‘Ψηφιακό θεματολόγιο’ και ‘Ένωση καινοτομίας’» και την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη θέσπιση εντός του έτους 2012 μίας «Ευρωπαϊκής Πράξης Προσβασιμότητας».
– τις κατευθύνσεις και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως προσδιορίζονται στο «Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη», αλλά και του ιδίου του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας στο οποίο βασική Αρχή αποτελεί η Ένταξη και η Προσβασιμότητα (2.4 Underlying principle 3: Inclusion and accessibility) και στην οποία αναφέρονται σειρά μέτρων τα οποία έχουν αγνοηθεί παντελώς από τους συντάκτες του υπό διαβούλευση κειμένου.
Στη βάση των προαναφερθέντων επιταγών και ευρωπαϊκών κατευθύνσεων επιβάλλεται η συμπερίληψη της Αρχής περί Ένταξης και Προσβασιμότητας ως ξεχωριστής αναγραφής στις γενικές αρχές, προσδίδοντας εγκυρότητα στο προδιαγραφόμενο πλαίσιο που αυτή τη στιγμή απουσιάζει. Βάσει αυτής, η προώθηση πρακτικών μέτρων για την υποστήριξη της ένταξης και της προσβασιμότητας πρέπει να αποτυπώνεται ανάγλυφα σε κάθε στάδιο του κύκλου ανάπτυξης των υπηρεσιών, ήτοι από τον αρχικό σχεδιασμό μέχρι και την αξιολόγηση/πιστοποίηση.
Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να επισημάνουμε ότι σύμφωνα με δημοσιευμένη μελέτη του δείκτη προσβασιμότητας του Ελληνικού Διαδικτύου δεν προσφέρεται καμία προσβάσιμη υπηρεσία από το Δημόσιο. Ως παραδείγματα μεταξύ άλλων αναφέρονται η πύλη της Βουλής των Ελλήνων, η πύλη ΕΡΜΗΣ που φιλοδοξεί να αποτελέσει το μοναδικό μηχανισμό εισόδου στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του Δημοσίου, η πύλη opengov.gr και πλήθος άλλων, τη μη προσβασιμότητα των οποίων η Ε.Σ.Α.μεΑ. έχει επισημάνει πολλάκις. Προς τούτο η Ε.Σ.Α.μεΑ. ζητεί:
– η χρησιμοποιούμενη έκφραση «κάλυψη αναγκών ειδικών ομάδων πληθυσμού όπως άτομα με αναπηρία» να αντικατασταθεί με άλλη που αποδίδει πλήρως την απόλυτη διασφάλιση της προσβασιμότητας στις υπηρεσίες και την προώθηση της ένταξης των ατόμων με αναπηρία, ώστε να υπάρχει όντως αλλαγή στην μέχρι τώρα κακή ποιότητα προσφοράς ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Προς γνώσιν των συντακτών, η όποια έκφραση επιλεχθεί θα πρέπει να συμπεριληφθεί σε ξεχωριστή Αρχή περί «Ένταξης και Προσβασιμότητας», όπως άλλωστε υπάρχει και στο κείμενο του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας (European Interoperability Framework (EIF) for European public services, Bruxelles, le 16.12.2010, COM(2010) 744 final, Annex 2). Υπό αυτήν την οπτική προτείνουμε να χρησιμοποιηθεί η παρακάτω διατύπωση: «Ένταξη και η Προσβασιμότητα: Διασφάλιση της φιλικής προς τον πολίτη πρόσβασης, ανεξαρτήτως αναπηρίας, ηλικίας ή άλλων εμποδίων που σχετίζονται με την αλληλεπίδραση με την ψηφιακή πληροφορία ή τις υπηρεσίες».
– όπως και σε δευτερεύοντες περιπτώσεις, να συμπεριληφθεί σχετική αναφορά περί «Απαιτήσεων Προσβασιμότητας και Ευχρηστίας» στο τμήμα Ορισμοί, καθώς και ο όρος «Προσβασιμότητα και Ευχρηστία Υπηρεσιών».
Η έλλειψη γνώσης των συντακτών του εν λόγω πλαισίου όσον αφορά στην υποστήριξη της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας των υπηρεσιών στην πράξη, αποδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός ότι ενώ αναφέρονται λεπτομερείς τεχνικές αναφορές σε πληθώρα σελίδων για υποδεέστερα θέματα (π.χ. για το θέμα της εικαστικής παρουσίασης σπαταλούνται τρεις (3) σελίδες) αναφορικά με την υποστήριξη της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας γίνεται αναφορά σε μισή σελίδα της παλαιότερης έκδοσης του de facto προτύπου ηλεκτρονικής προσβασιμότητας και μάλιστα κατά τρόπο που δεν διασφαλίζει διόλου την ποιότητα του τελικού αποτελέσματος. Προς τούτο, και σε πλήρη εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή πολιτική, ως κανόνες (Ενότητα 7. Ηλεκτρονική Προσβασιμότητα) θα πρέπει να διορθωθούν σύμφωνα με τα παρακάτω, τα οποία θα πρέπει να τυγχάνουν αναπροσαρμογής σύμφωνα με τη Εθνική και την Ευρωπαϊκή νομοθεσία:
• [ΚΥ.ΧΧ]: Οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι και ηλεκτρονικές υπηρεσίες ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ συμμορφώνονται με το de facto πρότυπο Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού, έκδοση 2.0 (Web Content Accessibility Guidelines ver 2.0), σε επίπεδο συμμόρφωσης «ΑΑ».
• [ΚΠ.ΧΧ]: Οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι και ηλεκτρονικές υπηρεσίες σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ., υπηρεσίες προς αμεα) ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ συμμορφώνονται με το de facto πρότυπο Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού, έκδοση 2.0 (Web Content Accessibility Guidelines ver 2.0), στο μέγιστο επίπεδο συμμόρφωσης «ΑΑΑ».
• [ΚΠ.ΧΧ]: Οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι και ηλεκτρονικές υπηρεσίες που προσφέρονται για χρήση από φορητές συσκευές, επιπλέον της ΚΥ.57, ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ λαμβάνουν υπόψη τις Βέλτιστες Πρακτικές του Κινητού Παγκοσμίου Ιστού (Mobile Web Best Practices 1.0).
• [ΚΥ.ΧΧ]: Οι προσφερόμενες υπηρεσίες και το περιεχόμενο κάθε Δημόσιου Διαδικτυακού Τόπου ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ αναπτύσσεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην απαιτείται η χρήση συγκεκριμένου φυλλομετρητή Ιστού για την πρόσβαση σε αυτά. Κάθε ΔΔΤ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ είναι προσβάσιμος τουλάχιστον με Internet Explorer (έκδοση 7) και Mozilla Firefox (έκδοση 2).
• [KΠ.ΧΧ]: Οι προσφερόμενες υπηρεσίες και το περιεχόμενο κάθε Δημόσιου Διαδικτυακού Τόπου ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ αναπτύσσεται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι προσβάσιμο από φορητές συσκευές όπως PDAs και κινητά τηλέφωνα με φυλλομετρητή Ιστού.
• [ΚΥ.ΧΧ]: Ηλεκτρονικές υπηρεσίες που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία διαδικτυακών τόπων ή διαδικτυακών εφαρμογών ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ τεκμηριώνουν αναλυτικά την εξασφάλιση της προσβασιμότητας βάσει διεθνών προτύπων και οδηγιών ανά περίπτωση.
• [KΥ.ΧΧ] Κατά το στάδιο ανάπτυξης διαδικτυακών τόπων και υπηρεσιών, οι φορείς της Δημόσιας Διοίκησης ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε στο προϊόν (ηλεκτρονική υπηρεσία ή περιεχόμενο) να αξιολογηθεί αναφορικά με τη συμμόρφωση με τις όποιες τεχνικές προδιαγραφές ηλεκτρονικής προσβασιμότητας με συστηματικό τρόπο προ της οριστικής του παραλαβής. Ο επανέλεγχος ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ πραγματοποιείται στην περίπτωση εκ νέου ανάπτυξης ή παρέλευσης τριετίας.
• Τέλος, θα πρέπει να λαμβάνεται ειδική μέριμνα στις διαδικασίες εγγραφής, ταυτοποίηση και ηλεκτρονική αναγνώριση για τις περιπτώσεις πολιτών με αναπηρία.
Όσον αφορά στις ως άνω τεχνικές προδιαγραφές ηλεκτρονικής προσβασιμότητας WCAG 2.0, αποτελούν διεθνώς de facto πρότυπο ηλεκτρονικής προσβασιμότητας. Παρόλα αυτά ενδέχεται στη χώρα μας να εφαρμοστούν πιο σύγχρονες ή να προκριθούν άλλες βάσει της επικείμενης ευρωπαϊκής πράξης προσβασιμότητας. Για το λόγο αυτό οι αναφερόμενες πρόνοιες θα πρέπει να αναθεωρούνται ώστε κάθε φορά να εφαρμόζεται η τελευταία έκδοση των προδιαγραφών και στο ανώτερο δυνατό επίπεδο προσβασιμότητας. Σημειώνεται δε ότι η Ε.Σ.Α.μεΑ. συμμετέχει ενεργά στις διαδικασίες αξιολόγησης της ορθής εφαρμογής των ως άνω προδιαγραφών.
Ελπίζοντας ότι οι προαναφερθείσες δίκαιες προτάσεις μας θα ενσωματωθούν στο τελικό Πλαίσιο Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Μόλις προ ημερών ενημερώθηκα για τον ανοιχτό διάλογο και τα θέματα οπότε δεν είμαι κατάλληλα προετοιμασμένος, θα επισημάνω μόνο ένα δύο σημεία που μου έκαναν εντύπωση.
α) Οι κατηγορίες και υποκατηγορίες είναι πολύ πολύπλοκες, 31 σελίδες παράρτημα κατηγοριών; Πολλές κατηγορίες είναι duplicates 2, 3 και τέσσερις φορές με μια λέξη να αλλάζει στην κάθε παραλλαγή, αυτό όχι μόνο θα μπερδεύει τον πολίτη αλλά και το σύστημα, η αρχιτεκτονική του πρέπει να είναι πιο απλή στο ίδιο πνεύμα που κινείται και η Μεταρυθμιστική πρόοδος. Λιγότερες κατηγορίες, πιο συμπηκνωμένες ύποκατηγοριες.
β) Ειδική σημασία πρέπει να δοθεί στις κατώθι υποκατηγορίες διοτι ειναι τμηματα που προβλέπεται να έχουν μεγάλη ζήτηση.
1) online αιτήσεις ταμείου ανεργίας, το οποίο και απουσιάζει πλήρως.
2) online αιτήσεις επιστροφής φόρου
3) Τμήμα Εξυπηρέτησης Εργαζομένων και Εργοδότων, Δικαιώματα και Υποχρεώσεις, Άμεσες Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Έκτακτης Ανάγκης.
Ο Βρετανικός Ιστοχώρος αποτελεί πρότυπο κατα την άποψη μου.
http://www.direct.gov.uk/en/index.htm
Σας εύχομαι καλή συνέχεια στο έργο σας και ελπίζω να συμμετάσχω πιο ενέργα στις νυν και μέλλουσες ανοιχτές διαβουλεύσεις.
Με εκτίμηση,
Κοντάκος Γεώργιος
Παρατηρώ στο δικτυακό τόπο του Υπ. Εσωτερικών http://www.ypes.gr/el/Regions/Apokentromenh_dioikhsh/ ότι παρόλο που έχει περάσει ένας χρόνος από τη σύσταση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, άρα μιλάμε για το ίδιο το Κράτος, έως σήμερα δεν έχει γίνει κάποια σοβαρή προσπάθεια για τη σχεδίαση των ιστοσελίδων τους.
Η μόνη λαμπρή εξαίρεση είναι της Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας, η οποία όπως αναγράφει στο Υποστήριξη – Περί, έχει σχεδιαστεί με βάση ανοιχτό λογισμικό, άρα μηδέν κόστος για το Δημόσιο!
Όπως αναφέρει και ο Αλέξης Μπουλασίκης
Για λόγους οικονομίας το λογισμικό να σχεδιαστεί και να δοκιμαστεί πιλοτικά σε μία υπηρεσία. Αν πετύχει, να μεταφερθεί αυτούσιο σε όλη την Ελλάδα. Αυτό σημαίνει τεράστιες οικονομίες κλίμακας, ευελιξία στο προσωπικό και την συντήρηση.
Τα πρότυπα των αρχείων να είναι ελεύθερου λογισμικού, κοινά για όλες τις υπηρεσίες.
Γιατί δεν προτείνετε την αντιγραφή του ίδιου δικτυακού τόπου και στις άλλες Απ. Διοικήσεις;
Ας ξεφύγουμε από τη θεωρία και να μεταβούμε στην πράξη!
Παρατήρησα ότι δεν ακολουθείται το πρόγραμμα τεσσάρων σταδίων όπως αυτό προτείνεται από
Layne K. 2001,» Developing Fully Functional E-Government : A four stage model», Government Information Quarterly 18 (2001) pp122-136.
Αλλά τα στάδια του cataloguing , transaction , διαιρούνται και σε άλλα υπό-στάδια , υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για αυτό?
Επίσης θα αξιοποιηθεί η κάρτα του πολίτη με ενοποίηση των αριθμών πχ ΑΜΚΑ, ΑΦΜ ΑΔΤ ,αρ δημοτολογίων κτλ ,κάνοντας παράλληλη χρήση βιομετρικών δεδομένων?
Συμφωνώ απολύτως με τους Χαιμ Κοεν και Παύλο. Ιδιαίτερα με τον τελευταίο. Θεωρώ και εγώ ότι ο πολίτης πρέπει να ζητά και οι υπηρεσίες να ανταλάσσουν μεταξύ τους τα δεδομένα που αφορούν το συγκεκριμένο πολίτη και ειναι απαραίτητα γιά την επίτευξη του στόχου που αυτός έχει θέσει (άρα θα πρέπει με ΜΟΝΑΔΙΚΟ τρόπο να μπορούν να αναφερθούν σε αυτόν και μάλιστα από την στιγμή της γέννησής του)(ΑΜΚΑ, ΑΦΜ απο την γέννηση;)
Επειδή ο πληθυσμός (εκτός των νεαρών ηλικιών) ΔΕΝ είναι εξοικιωμένος με την χρήση διαδικτύου θα πρέπει να δοθεί έμφαση κατ΄αρχήν σε σταθμούς υποδοχής του αιτήματος (ΚΕΠ;) και εν συνεχεία στην αύξηση της διείσδυσης των Η/Υ στα νοικοκυριά και της χρήσης του από αυτά(φορολογικό κίνητρο αντίστοιχο με το κίητρο για το Φυσικό Αέριο που είχε δοθεί κάποτε).
Εννοείται ότι ο ΑΡΙΣΤΟΣ αρχικός σχεδιασμός της διεπαφής, που πρέπει να είναι ΜΙΑ και εναία αφού ΕΝΑ είναι το ελληνικό κράτος, είναι προυπόθεση. Έχουμε τόσο αργήσει που αξίζει να αργήσουμε λίγο ακόμα αλλά το αρχικό περιβάλλον να στηθεί σωστά και όχι πρόχειρα.
Κατά την γνώμη μου η δομή του κράτους (μετά από μια γενναία αναδιοργάνωση του τύπου ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ στην δημόσια διοίκηση ) θα πρέπει να κρύβεται πίσω από την διεπαφή η οποία θα εξασφαλίζει ηλεκτρονική προσπέλαση σε ΚΑΘΕ υπηρεσία και στις αντίστοιχες παροχές της.
[ΚΥ 58] Σχετικά με τον Internet Explorer 6.
Η Microsoft προσπαθεί να τον καταργήσει. Είναι απίστευτα προβληματικός.
Θα έλεγα να κάθε ΔΔΤ να είναι προσβάσιμο από Internet Explorer έκδοση 7 και πάνω.
Διακρίνω μια παντελής έλλειψη αναφοράς στη χρήση ανοικτών προτύπων με σκοπό την εύκολη επαναχρησιμοποίηση δεδομένων.
Μήπως πάλι θα χρησιμοποιηθούν ιδιωτικά πχ format αρχείων και θα αναγκαζόμαστε *έμμεσα* να πληρώνουμε για να αγοράσουμε ιδιωτικό λογισμικό μόνο και μόνο για να βλέπουμε αποφάσεις Δημοσίων φορέων;
Υπάρχει σαφής ορισμός των ανοιχτών προτύπων και προτροπή για χρήση τους με βάση τις αρχές του Ευρωπαϊκού Πλαίσιου Διαλειτουργικότητας. Δείτε τους ορισμούς.
Η γενική μορφή/δομή των ιστοσελίδων όλων των φορέων πρέπει να είναι απόλυτα όμοια. Για παράδειγμα όλων των Δήμων. Ωστε αν ο πολίτης «συνηθίσει» εν ιστότοπο να μπορεί χωρίς καμία προσπάεια να εργαστεί με άλλον.
Τα έγγραφα να είναι ταξινομημένα με βάση την πρακτική τους χρήση σε δομή δένδρου, να φέρουν έναν τίτλο που να περιγράφει το περιεχόμενό τους και όχι σε ατελείωτες λίστες.
Για λόγους οικονομίας το λογισμικό να σχεδιαστεί και να δοκιμαστεί πιλοτικά σε μία υπηρεσία. Αν πετύχει, να μεταφερθεί αυτούσιο σε όλη την Ελλάδα. Αυτό σημαίνει τεράστιες οικονομίες κλίμακας, ευελιξία στο προσωπικό και την συντήρηση.
Τα πρότυπα των αρχείων να είναι ελεύθερου λογισμικού, κοινά για όλες τις υπηρεσίες.
Σαν γενικη παρατηρηση, το πλαισιο που προτεινεται αποτελει περισσοτερο αντικειμενο ενος προσεκτικου και αποτελεσματικου σχεδιασμου και ενος σχεδιου δρασης παρα αντικειμενο ενος νόμου.
Η εννοια κλειδι ειναι η «διαδικασια». Καθε διεκπεραιωση προβλεπει μια διαδικασια με κινησεις και υποβολη εγγραφων σε διαφορες υπηρεσιες. Αυτες οι κινησεις (transactions) θα γινoνται ηλεκτρονικα ειτε απο το σπιτι ή στην Υπηρεσια, οταν απαιτειται η φυσικη παρουσια του ενδιαφερομενου.
Ο πολιτης θα πρεπει να εξυπηρετειται απο οποιοδηποτε σταθμο εργασιας της Δημοσιας Διοικησης και δεν θα χρειαζεται να περιφερεται απο γραφειο σε γραφειο.
Γενικη προϋποθεση ειναι να τυποποιηθουν οι διαδικασιες κατα το δυνατο απλουστευμενες, να περιγραφουν με συστημικο τροπο και κατοπιν να μεταφερθουν σε ηλεκτρονικη μορφη.
Οσον αφορα την ταυτοτητα των πολιτων: Ο πολιτης χρειαζεται να διαθετει εναν μοναδικο αριθμο, τον αριθμο ταυτοτητας του, που θα τον αποκτα αμεσως με τη γεννηση του. Ο ιδιος αριθμος θα χρησιμοποιειται σαν οικονομικη, ασφαλιστικη κλπ ταυτοτητα και με αυτο τον αριθμο θα συναλλασεται με την Πολιτεια και τις αλλους δημοσιου χαρακτηρα φορεις. Τα ληξιαρχεια, οι ασφαλιστικοι φορεις, το περιουσιολογιο κλπ ειναι διασυνδεδεμενα και αναγνωριζουν τον καθε πολιτη μεσω αυτου του μοναδικου αριθμου.
Αυτες ειναι μερικες γενικες παρατηρησεις. Ομως μπορω να φανω χρησιμος με συγκεκριμμενες προτασεις σε συγκεκριμμενες διαδικασιες, εχοντας εργασθει επι χρονια ως project manager στην μηχανοργανωση εργοστασιων και γνωριζοντας περι σχεδιασμου βασεων δεδομενων και διαδικασιων.
Γιαννης Μανοπουλος
Μηχανολογος – Ηλεκτρολογος Μηχανικος ΕΜΠ
Senior Maintenance consultant
τηλ 24210 41598, 697 30 41 720
Δείτε τους κανόνες που αφορούν τη διαλειτουργικότητα και το παράρτημα ΙΙ όπου αναφέρεται ρητά ο τρόπος περιγραφής και τεκμηρίωσης διαδικασιών. επίσης δείτε το παράρτημα ΙΙΙ για την τα αναγνωριστικά και του αριθμούς των πολιτών.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Κανόνες και Πρότυπα που αφορούν στο Οργανωτικό Σχήμα Διαχείρισης, τους Ρόλους και τις Αρμοδιότητες.
Θα πρέπει να καταστεί σαφές αν μιλάμε για ηλεκτρονικές υπηρεσίες ή portals. Ως γενικό σχόλιο, εκτιμούμε ότι εστίαση θα πρέπει να δωθεί στις παρεχόμενες υπηρεσίες (EINAI) και όχι στους ΔΔΤ (ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ).
Σε αυτή την κατεύθυνηση θα ήταν ουσιαστική όσο και εντυπωσιακά καινοτομα για το Κρατικό Μηχανισμό η θεσμοθέτηση του Ιδιοκτήτη Υπηρεσίας (Service Owner).
Ο συγκεκριμένος ρόλος αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα σε περιπτώσεις που η υπηρεσία προς τον τελικό πελάτη εξαρτάται/υποστηρίζεται από διαφορετικούς κρατικούς φορείς.
Σε περίπτωση που αυτό δεν κρίνεται είτε σκόπιμο είτε εφικτό, εκτιμούμε ότι οι ρόλοι του:
α. Επιτελικού Υπευθύνου
β. Τεχνικού Υπευθύνου
… θα πρέπει να στελεχωθούν σε επίπεδο κεντρικού μηχανισμού, ιδανικά από τον φορέα που είναι υπεύθυνος για την συνολική διακυβέρνηση των υπηρεσιών.
Σε αντίθετη περίπτωση είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθούν silo υπηρεσιών με αδυναμία εγγύησης ποιότητας υπηρεσίας από άκρο σε άκρο (Emd to End Service Quality).
Ανεξαρτήτως με το τελικό σχήμα, είναι ΚΡΙΣΙΜΗΣ σημασίας οι όποιες αρμοδιότητες και υπευθυνότητες να συνδυαστούν με:
1. Τα αντίστοιχα δικαιώματα εγκρίσεων/αποφάσεων
2. Την σχετική εκπαίδευση-κατάρτιση.
3. Τα απαραίτητα εργαλεία-τεχνολογίες
4. Τα σχετικά κινήτρα
3. Αντίστοιχα πλαίσια παρακολούθησης – αξιολόγησης επίδοσεων
Ειδικά για το τελαυταίο θα προτείναμε την υιοθέτηση/προσαρμογή της Balanced Scorecard (http://en.wikipedia.org/wiki/Balanced_scorecard)
Με εκτίμηση
Α-Ν Γκιώνης
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Γενικές Αρχές – Αρχή της σωστής διαχείρισης των δημόσιων πόρων.
Η συγκεκριμένη αρχή θα πρέπει να υποστηρίζεται από σαφώς ορισμένες μεθοδολογίες και διεργασίες.
Αναφορικά με την αξιολόγηση επενδύσεω σε IT, στις ΗΠΑ χρησιμοποιείται η VMM (http://en.wikipedia.org/wiki/Value_measuring_methodology)
Άλλη μεθοδολογία είναι η VAT IT (http://en.wikipedia.org/wiki/Val_IT)
Είναι απολύτως βέβαιο ότι σε πρώτη φάση μέχρι να ωριμάσουν οι σχετικές υπηρεσίες θα είναι πολύ δύσκολο να υποστηριχθεί/τεκμηριωθεί Business Case με αυστηρά οικονομικά κριτήρια.
Πιθανά αντί για το ROI να είναι πιο δόκιμη η χρήση του SROI (http://en.wikipedia.org/wiki/Social_return_on_investment).
Σχετικές διεργασίες που θα πρέπει να υλοποιηθούν:
1. Διαχείριση Χαρτοφυλακίου Έργων (Project Portfolio Management)
2. Διαχείριση Χαρτοφυλακίου Υπηρεσιών (Service Portfolio Management)
3. Οικονομική Διαχείριση Υπηρεσιών (Financial Management)
Σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνουν υπ’ όψιν όλο το κύκλο ζωής της υπηρεσίας (Service Lifecycle) για το υπολογισμό του συνολικού κόστους κτήσης (Total Cost of Ownership).
Σύμφωνα με το ITILv3 (http://en.wikipedia.org/wiki/Information_Technology_Infrastructure_Library), τα κύρια στάδια του κύκλου ζωής μιας υπηρεσίας είναι:
Ι. Στρατηγική Υπηρεσιάς
ΙΙ. Σχεδιασμός Υπηρεσίας
ΙΙΙ. Μετάβαση/Μετάπτωση Υπηρεσίας
ΙV. Λειτουργία Υπηρεσίας
V. Συνεχής Βελτίωση
Κρίσιμης σημασίας θα είναι η υιοθέτηση/προσαρμογή σχετικών μεθοδολογιών Διαχείρισης Έργων (π.χ PRINCE2).
Με εκτίμηση
Α-Ν Γκιώνης
Η αρχική οργάνωση της διεπιφάνειας των πολυπληθών εφαρμογών που θα εγκαταστασθούν θα πρέπει να είναι ομοιογενής και intuitive για όλους τους χρήστες. Η ΣΑΦΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΣΗ των μενού πρέπει να γίνει πρότυπο. Σήμερα υπάρχουν χαώδεις ιστοσελίδες όπου ο χρήστης δεν έχει σαφή εικόνα της ιεραρχίας των υπηρεσιών, ούτε δύναται να επανέλθει σε προηγούμενες θέσεις μετά από δαιδαλώδη αναζήτηση.
Τα σύμβολα και η δομή των σελίδων ΔΕΝ θα πρέπει να διαφέρουν σε στυλ, θέση και εμφάνιση από Υπηρεσία σε Υπηρεσία, πχ. η πρόσβαση στην Υπηρεσία (όπως τηλέφωνα, χάρτης κτλ) θα βρίσκονται πάντα στην ίδια θέση (πχ στο τελευταίο στοιχείο του πάνω μενού-δεξιά). Το ίδιο και η οργανωτική δομή της Υπηρεσίας με τα αντίστοιχα (ΤΡΕΧΟΝΤΑ) ονόματα, τηλέφωνα, email κτλ. (με ΣΥΝΕΧΗ ανανέωση των στοιχείων από την ίδια την Υπηρεσία και όχι με τα στοιχεία της πρώτης εισαγωγής !!!).
Η έκταση του περιεχομένου των σελίδων θα είναι αναγκαστικά ανοικτή. Αλλά και πάλι το στύλ θα παραμένει παντού το ίδιο και η ιεράρχιση των επιμέρους υπηρεσιών θα πρέπει να σκοπεύει στον χρήστη, είτε αυτός είναι υπάλληλος της Υπηρεσίας είτε κοινός πολίτης, δηλ. τον γνώστη ή τον μη ειδήμονα.
Λόγω της πληθώρας των εφαρμογών θα υπάρχει η τάση να ενσωματωθούν και υφιστάμενες δομές. Αυτές θα ήταν σκόπιμο να εισαχθούν σταδιακά προσαρμοζόμενες στο νέο πρότυπο στυλ.
Επίσης οι διευθύνσεις των σελίδων των Υπηρεσιών θα πρέπει να είναι σταθερές διαχρονικά, δηλ. να μη παρατηρείται το φαινόμενο να ψάχνει κανείς μία σελίδα με συγκεκριμένες πληροφορίες και αυτή να έχει αλλάξει διεύθυνση μετά από μικρό (ή μεγάλο) χρονικό διάστημα. Γι’ αυτό ο (άριστος) αρχικός προγραμματισμός θα πρέπει να περιλαμβάνει την συνολική προβλεπόμενη δομή του κρατικού ιστολογίου, έτσι ώστε κάθε προσθήκη ή αλλαγή να μη επηρεάζει την γενική χρήση.
Όσον αφορά στις διαδικασίες για την αξιολόγηση του περιεχομένου και των υπηρεσιών του διαδικτυακού τόπου θα έλεγα ότι καλό θα ήταν να επιτρέπεται η αποστολή σχολίων επωνύμως για την ποιότητα των υπηρεσιών του διαδικτυακού τόπου.
Όσον αφορά στα θέματα ασφάλειας και προστασίας προσωπικών δεδομένων θα έλεγα ότι θα ήταν προτιμότερο να επιλαμβάνεται καθενός θέματος και η Ανεξάρτητη Αρχή για τα προσωπικά δεδομένα. Και τούτο γιατί είναι πολύ σημαντικό και ευαίσθητο το θέμα της ασφάλειας και της ιδιωτικότητας.
Κάθε πολίτης ή νομικό πρόσωπο, υφίσταται την παγίως ισχύουσα γραφειοκρατική ταλαιπωρία, προκειμένου να ολοκληρώσει οποιαδήποτε διοικητική διαδικασία με το Δημόσιο.
Αντίστοιχα, οι δημόσιες υπηρεσίες ταλαιπωρούν απίστευτα το ανθρώπινο δυναμικό τους και σπαταλούν υπερβολικούς πόρους (χαρτί, μελάνι, μηχανολογικό εξοπλισμό, συντήρηση κ.α.), ώστε να εκδίδουν έγγραφα, πιστοποιητικά, βεβαιώσεις κλπ.
Είναι προφανές ότι κανένας δεν προτίθεται να συγκεντρώσει τα πιο πάνω έγγραφα της διοίκησης για το …προσωπικό του αρχείο. Αντίθετα, θέλει να τα χρησιμοποιήσει σε κάποια άλλη υπηρεσία για να επιτελέσει το σκοπό του.
Η προαναφερόμενη ταλαιπωρία και σπατάλη είναι άμεσα εφικτό να απαλειφθεί πλήρως. Η γενική ιδέα είναι η ηλεκτρονική ανταλλαγή των απολύτως απαραίτητων πληροφοριών (και όχι εγγράφων) αποκλειστικά μεταξύ των συναρμόδιων δημοσίων υπηρεσιών, προς όφελος όλων και με σημαντικότατη μείωση των εξόδων.
Για παράδειγμα, αντί ο πολίτης να μεταβαίνει και να αιτείται την έκδοση δεκάδων εγγράφων σε αντίστοιχο αριθμό δημοσίων υπηρεσιών, θα απευθύνεται μόνο σε μια υπηρεσία (βασικής αρμοδιότητας) είτε ηλεκτρονικά είτε και αυτοπροσώπως, θα υποβάλλει το αίτημά του και θα εξουσιοδοτεί για όλες τις περαιτέρω ενέργειες συλλογής των απαιτούμενων προσωπικών πληροφοριών. Φυσικά, θα καταβάλλει το αντίτιμο ως κόστος της διαδικασίας (έσοδο το οποίο θα κατανέμεται με κεντρικό τρόπο στις συναρμόδιες υπηρεσίες), αντί να πληρώνει χαρτόσημα κλπ, η έντυπη μορφή και η υποχρέωση επικόλλησης των οποίων, οφείλει να καταργηθεί ολοσχερώς.
Μάλιστα, οι πληροφορίες που θα ανταλλάσσονται δεν θα έχουν τη συνήθη μορφή (…βεβαιώνεται ότι ο…. κλπ ..δεν έχει… ή έχει… κλπ), αλλά απλά και μόνο ένα «ναι» ή «όχι» για την ύπαρξη της ζητούμενης συγκεκριμένης πληροφορίας που θα αποτελεί προϋπόθεση για τη διεκπεραίωση της υπόθεσης του κάθε πολίτη. Με τον τρόπο αυτό θα εξαλειφθούν η περιττή απασχόληση και τα ανάλογα έξοδα του δημοσίου.
Προϋποθέσεις:
1) Πλήρης και απολύτως συμβατή μετάβαση στην ηλεκτρονική διαχείριση όλων των αρχείων, πληροφοριών και δεδομένων σε κάθε δημόσια υπηρεσία. Δηλαδή, ανάπτυξη και χρήση εφαρμογών λογισμικού σε καθολικό επίπεδο και για όλες ανεξαιρέτως τις λειτουργίες της διοίκησης. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί αυτό, όλα τα υπόλοιπα είναι μάταια και αποκλείεται άμεσα οποιαδήποτε πρόοδος ή σημαντική εξέλιξη.
2) Εφαρμογή και χρήση ενιαίου κωδικού αριθμού κάθε πολίτη (ή έστω ΑΦΜ), καθώς και ηλεκτρονικής υπογραφής. Διασύνδεση – συσχέτιση του αριθμού αυτού (ταυτοποίηση) με τα αρχεία κάθε δημόσιας υπηρεσίας.
Οι αποσπασματικές νομοθετικές παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση αυτή, δεν έχουν αποφέρει τίποτε σημαντικό ως σήμερα, ακριβώς διότι δεν συνοδεύτηκαν από την εξασφάλιση των προϋποθέσεων.
Το σχέδιο της διάταξης προβλέπει: «Οι εν λόγο κανόνες και πρότυπα δημοσιεύονται στο διαδικτυακό τόπο http://www.e-gif.gov.gr με βάση το παράρτημα Ι της παρούσας όπως αυτό κάθε φορά ισχύει με βάση την εξέλιξη της τέχνης και της επιστήμης.»
Η λέξη «παρούσας» μήπως είναι ¨παρόντος» (νόμου) ?
Σε κάθε περίπτωση θεωρώ θα πρέπει να εξετασθεί η διατήρηση της φράσης «όπως αυτό κάθε φορά ισχύει με βάση την εξέλιξη της τέχνης και της επιστήμης» για το λόγο ότι ΔΕΝ ΝΟΜΟΘΕΤΕΙ η τέχνη και η επιστήμη αλλά τα συντεταγμένα όργανα της Πολιτείας κατά τις Συνταγματικές επιταγές.