1. Η διαβούλευση επιτυγχάνεται με τη δημοσιοποίηση, με πρόσφορα μέσα, της σχεδιαζόμενης ρύθμισης, με σκοπό την έγκαιρη ενημέρωση και συμμετοχή σε αυτήν των πολιτών, κοινωνικών φορέων και κάθε ενδιαφερόμενου. Υπόχρεος για την κίνηση της διαδικασίας διαβούλευσης είναι ο έχων την νομοθετική πρωτοβουλία Υπουργός.
2. Η διαβούλευση επί των νομοσχεδίων γίνεται και μέσω του δικτυακού τόπου www.opengov.gr, οπότε ολοκληρώνεται σε δύο φάσεις, οι οποίες μπορούν να λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα:
α) Η πρώτη φάση της διαβούλευσης διαρκεί τουλάχιστον δύο (2) εβδομάδες. Αντικείμενο της διαβούλευσης είναι η ενημέρωση και η παροχή δυνατότητας σχολιασμού σχετικά με το στόχο και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της σχεδιαζόμενης ρύθμισης, οι εναλλακτικές επιλογές, τα κόστη, τα οφέλη και οι διακινδυνεύσεις που ενδέχεται να προκύψουν από αυτήν.
β) Η δεύτερη φάση διαρκεί τουλάχιστον τρεις (3) εβδομάδες. Κατά τη δεύτερη φάση της διαβούλευσης αναρτάται στον δικτυακό τόπο προσχέδιο των διατάξεων του νομοσχεδίου και παρέχεται η δυνατότητα κατ’ άρθρον σχολιασμού.
3. Η διαβούλευση μπορεί να διακοπεί καθώς και να συντμηθεί ή να επιμηκυνθεί ο χρόνος της με πρωτοβουλία του οικείου Υπουργού για επαρκώς τεκμηριωμένους λόγους, οι οποίοι αναφέρονται στην έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης που συνοδεύει τη ρύθμιση.
4. Το Γραφείο Νομοθετικής Πρωτοβουλίας του οικείου Υπουργείου συντάσσει έκθεση, στην οποία παρουσιάζονται ομαδοποιημένα τα σχόλια και οι προτάσεις όσων έλαβαν μέρος στη διαβούλευση και τεκμηριώνεται η ενσωμάτωσή τους ή μη στις τελικές διατάξεις. Η έκθεση αναρτάται στον δικτυακό τόπο που έλαβε χώρα η διαβούλευση και αποστέλλεται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις από τις οποίες προήλθαν τα σχόλια.
Εφόσον ορθώς επιθυμούμε να εισάγουμε με ουσιαστικό και όχι προσχηματικό τρόπο την διαδικασία της διαβούλευσης, είναι απαραίτητο να τεθούν με Νόμο οι αρχές που την διέπουν. Οι βασικότερες θα πρέπει να είναι :
– Το κείμενο προς διαβούλευση θα πρέπει να είναι ΤΕΛΙΚΟ, περιέχει δηλαδή ΟΛΕΣ τις διατάξεις / ρυθμίσεις και να μην υπάρχουν κρυφές που θα εμφανιστούν στο τέλος, μετά την ολοκλήρωση της. Εφόσον απαιτείται για κάποιο λόγω να γίνει τέτοια εκ των υστέρων αναθεώρηση, τότε θα πρέπει να τίθεται και αυτή εκ νέου σε διαβούλευση.
– Κάθε αλλαγή του διαβουλευθέντως κειμένου στην τελική ρύθμιση, θα πρέπει να προκύπτει από πλήρως τεκμηριωμένη άποψη, είτε που υποβλήθηκε στα πλαίσια της διαβούλευσης είτε που προέκυψε για άλλους λόγους εν τω μεταξύ.
– Όλες οι συμμετοχές είναι ονομαστικές και τα ονόματα δημοσιεύονται. Όποιος θέλει να εκφράσει τη γνώμη του θα το πράττει με πλήρη ευθύνη.
Εφόσον δεν τηρηθούν τουλάχιστον αυτές οι αρχές, καλύτερα να μην ασχολούμαστε καν με τη διαβούλευση και χρονοτριβούμε. Είναι μία απόφαση ηθική και κοινωνική, είτε παίρνουμε στα σοβαρά τις τεκμηριωμένες απόψεις της κοινωνίας είτε όχι οπότε απλώς κοροϊδευόμαστε.
3. Άρθρο 8 «Διαβούλευση»
– η παρ. 1 να διαμορφωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά): «1. Η διαβούλευση επιτυγχάνεται με τη δημοσιοποίηση, με πρόσφορα μέσα, της σχεδιαζόμενης ρύθμισης, με σκοπό την έγκαιρη ενημέρωση και συμμετοχή σε αυτήν των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών με αναπηρία, κοινωνικών φορέων και κάθε ενδιαφερόμενου. Υπόχρεος για την κίνηση της διαδικασίας διαβούλευσης είναι ο έχων την νομοθετική πρωτοβουλία Υπουργός».
– η παρ. 2 να διαμορφωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά): «2. Η διαβούλευση επί των νομοσχεδίων γίνεται και μέσω του δικτυακού τόπου http://www.opengov.gr, ο οποίος πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο Web Content Accessibility Guidelines (Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού) στην εκάστοτε ισχύουσα έκδοση, και σε επίπεδο προσβασιμότητας τουλάχιστον «ΑΑ» ή με άλλο πρότυπο ηλεκτρονικής προσβασιμότητας που ορίζεται από κείμενη νομοθεσία και διασφαλίζει αντίστοιχη ή υψηλότερη ποιότητα πρόσβασης των πολιτών με αναπηρία στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, εφαρμογές πληροφορικής και ψηφιακά έγγραφα, οπότε ολοκληρώνεται σε δύο φάσεις, οι οποίες μπορούν να λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα….»
Συμφωνώ απόλυτα με τη νομοθετική θέσπιση της υποχρέωσης διαβούλευσης για το σύνολο των ρυθμίσεων (νόμοι, ΠΔ, ΚΥΑ, ΥΑ). Αποτελεί πολύ σημαντικό εργαλείο, και θεωρώ πολύ εύστοχη τη ρύθμιση της παρ. 4 με την οποία εξασφαλίζεται ότι τα σχόλιά μας πράγματι μελετώνται, αξιολογούνται και οι πολίτες ενημερώνονται για τα αποτελέσματα της αξιολόγησης.
Στην παρ. 2 β θεωρώ ότι πρέπει να προστεθεί ότι αναρτώνται στο διαδίκτυο και τα προσχέδια των Π.Δ. της παρ. 2β του άρθρου 3, και η ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων του άρθρου 6.
Οι ρυθμίσεις που εισάγονται για τη διαβούλευση στο παρόν σχέδιο νόμου πράγματι αποτελούν ένα πρώτο βήμα για τη θεσμική θωράκιση των διαδικασιών δημόσιας ηλεκτρονικής διαβούλευσης μέσω opengov.
Η έως σήμερα διαδικασία ηλεκτρονικής διαβούλευσης έχει αναδείξει μια σειρά από προκλήσεις και εμπόδια για τη συνολική βελτιστοποίηση της διαβούλευσης. Αυτές οι προκλήσεις και τα εμπόδια έχουν βαθύ θεσμικό, κοινωνικό, τεχνικό και πολιτισμικό χαρακτήρα και ασφαλώς είναι αδύνατον να αντιμετωπιστούν επαρκώς από την εφαρμογή του παρόντος ν/σ.
Σε χώρες με παράδοση στην δημόσια διαβούλευση και με ηλεκτρονικά μέσα έχει αναπτυχθεί κώδικας καλής διεξαγωγής της διαβούλευσης (δείτε για παράδειγμα τον εν λόγω κώδικα στη Μεγάλη Βρετανία http://www.bis.gov.uk/files/file47158.pdf ).
Επομένως προτείνω να προστεθεί στο άρθρο 8 του παρόντος μια ακόμα παράγραφος που να προβλέπει με τον πιο πρόσφορο τρόπο τη σύνταξη, δημοσίευση και περιοδική ανανέωση ενός κώδικα διεξαγωγής δημόσιας διαβούλευσης.
Ενδεικτικά αναφέρω ορισμένα μόνο από τα ζητήματα που πρέπει να διευθετεί ένας τέτοιος κώδικας και που δεν θίγονται καθόλου με το παρόν σ/ν.
– Ο τύπος των κειμένων που τίθενται σε δημόσια διαβούλευση (όχι μόνο κείμενα ή σχέδια νόμου αλλά και στοχευμένα ερωτηματολόγια και συνοδευτικά επεξηγηματικά κείμενα)
– Χρήση απλής γλώσσας στα κείμενα που παρατίθενται σε διαβούλευση
– Συστηματοποίηση της συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων στην ηλεκτρονική διαβούλευση
– Δυνατότητα άμεσης επαφής με τους υπεύθυνους διαβούλευσης κάθε υπουργείου, οι οποίοι θα ήταν χρήσιμο κάθε φορά να γνωστοποιούνται στους συμμετέχοντες. Οι ομάδες κάθε υπουργείου θα ήταν καλό να συμμετέχουν ενεργά κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων ώστε να δίνουν εξηγήσεις, να καθοδηγούν τη συζήτηση και να εξάγουν ενδιάμεσα συμπεράσματα που θα ανατροφοδοτούν το διάλογο
Εξαιρετικά χρήσιμες παρατηρήσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης στο opengov μπορείτε να αντλήσετε από την έκθεση πολιτικής που προέκυψε από το καινοτόμο εργαστήριο για τη συμμετοχή του πολίτη στη λήψη αποφάσεων που πραγματοποίησε το ΕΚΚΔΑ http://data.axmag.com/data/201108/U25608_F45869/index.html
Δεν έχει οριστεί πως ακριβώς γίνεται η διαβούλευση.
Με τη διαβούλευση ζητάτε από τους πολίτες να πουν τη γνώμη τους. Για να καταλάβουν οι πολίτες ότι αυτό που γράφουν τουλάχιστον κάποιος το διάβασε, θα πρέπει τα αποτελέσματα της διαβούλευσης να τους κοινοποιούνται και τουλάχιστον για σοβαρά σχόλια να υπάρχει τοποθέτηση για το αν λήφθηκαν υπόψη και πως ή αν δε λήφθηκαν υπόψη και γιατί (προφανώς σχόλια μπορούν να ομαδοποιηθούν και να απαντηθούν συνολικά).
Αν δεν γίνει το παραπάνω τότε λίγο-πολύ το κράτος ζητάει από τους πολίτες σχόλια, το κράτος δεν απαντάει στα σχόλια, οπότε είναι σαν να μη τα λαμβάνει υπόψη. Το μόνο που θα γίνει είναι να χαθεί η εμπιστοσύνη στη διαβούλευση.
Η διαφθορά, η γραφειοκρατία, η πολυνομία και η επικάλυψη των αρμοδιοτήτων είναι ως γνωστό τα σημαντικά και χρόνια προβλήματα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Το κανονιστικό καθεστώς στην Ελλάδα είναι παρεμβατικό, πολυδάπανο, δύσκαμπτο και εστιαζόμενο στις λεπτομέρειες παρά στο αποτέλεσμα. Οι διοικητικές, δε, πρακτικές ευνοούν το νομικισμό και την τυπολατρία αντί της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας.ΩΡΑΙΑ Η ΘΕΩΡΙΑ, αλλά αν σε κάθε τι αντιστοιχεί ένας κωδικός και διαφάνεια – κοινοποίηση δεν μπορεί εύκολα κάποιος να κρυφτεί, και είναι ο λόγος που είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν έχει γίνει καμία μηχανοργάνωση, παρότι χρηματοδοτήθηκε αδρά. Απ’ την άλλη πρέπει να καταλάβουμε ότι όλοι αυτοί που επικαλούνται νόμους ασάφειες κλπ, δεν αφήνουν και όσους θέλουν να δουλέψουν και να παράγουν να το κάνουν. Ποιός θα μας προστατεύσει από την εξουσία τους; Άρα εκτός από ηλεκτρονικούς υπολογιστές, χρειάζεται και κανόνας ο οποίος θα λέει: πιάστηκες να κάνεις κάτι εκτός ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου, πας σπίτι σου με δήμευση της περιουσίας σου. Ας εισάγουμε γερμανική τεχνογνωσία…..
Πολύ θετική η νομική κατοχύρωση της διαβούλευσης, έτσι ώστε να γίνει θεσμός του Ελληνικού Κράτους.Συμφωνώ με το άρθρο σε όλα τα σημεία !
Ισως θα ήταν σκόπιμη η γνωστοποίηση της διενέργειας διαβούλευσης στο ευρύτερο κοινό μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης, έτσι ώστε η συμμετοχή του κόσμου να γίνει μεγαλύτερη και οι αντιρρήσεις λιγότερες…
Αν επίσης εφαρμοστούν οι διατάξεις του περιορισμού των νομοσχεδιών σε 1-2 το έτος σε κάθε Υπουργείο σκόπιμο είναι να δοθεί περισσότερος χρόνος για τη διαβούλευση δίνοντας βήμα στο κόσμο για την υποβολή προτάσεων και σε νέα θέματα-άρθρα.
Η γραφρειοκρατία στην Ελλάδα δεν είναι τόσο εύκολο να καταπολεμηθεί, λόγω του εθνικού χαρακτήρα του έλληνα (ιδιοφυής λαός, χωρίς κοινό νού, συναισθηματικός λαός που ρέπει στην γενικολογία). Επίσης η γραφειοκρατία δημιουργεί θέσεις εργασίας, εισοδήματα, καρριέρες (Δικηγόροι, δικαστικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, λογιστές κ.τ.λ.). Μέσω της γραφειοκρατίας λύθηκε το πρόβλημα ανεργίας στην Ελλάδα. Επομένως πρέπει να βρεθεί τρόπος μέσω της ανάπτυξης για να απορροφηθούν οι πλεονάζοντες γραφειοκράτες, πράγμα πολύ δύσκολο….
Πιστεύω ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία η ευελιξία και η ταχύτητα στη διόρθωση νομοθετημάτων πάσης φύσεως με δεδομένη την ταχύτητα αλλαγών στα πεδία της επιστήμης, της τεχνολογίας αλλά και της κοινωνικής οργάνωσης.
Σήμερα, όταν ο οποιοσδήποτε πολίτης ή ένα στέλεχος που εργάζεται σε υπηρεσία του δημόσιου τομέα διαπιστώσει αδυναμία, ασάφεια ή ασυμβατότητα του νόμου, που προέρχεται από διαφόρου τύπου αλλαγές (τεχνολογικές ή κοινωνικές), δεν έχει πρακτικά τη δυνατότητα να εισηγηθεί την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου με τρόπο εύκολο και αποτελεσματικό. Απουσιάζει, δηλαδή, κατά τη γνώμη μου πάντα, οποιαδήποτε διαδραστικότητα μεταξύ της νομοθεσίας και των κρατικών υπαλλήλων που καλούνται να την εφαρμόσουν ή και των πολιτών στους οποίους εφαρμόζεται.
Πρέπει, λοιπόν, να προβλεφθεί μια απλή και ουσιαστική διαδικασία τέτοιων επισημάνεων που να οδηγεί σε ταχείες διορθωτικές κινήσεις. Παράλληλα, θα έπρεπε η νομοθεσία να αποτελείται κυρίως από «νόμους – πλαίσια», χωρίς τη συνήθη για τα ελληνικά πράγματα λεπτομέρεια που στερεί κάθε ευελιξία, η εφαρμογή των οποίων θα ανατίθεται στα αρμόδια όργανα που θα πρέπει να έχουν την ευθύνη εξειδίκευσης και εφαρμογής τους.