Οι αξίες και οι στόχοι της Ανοικτής Διακυβέρνησης αποτελούν προτεραιότητα που διαχρονικά διαπνέει τη στρατηγική του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Η ανοικτότητα, η συμμετοχικότητα και η λογοδοσία συνιστούν θεμελιώδεις αρχές οι οποίες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για τη χάραξη και άσκηση των εθνικών πολιτικών.
Αποκορύφωμα της ρητής και σαφούς προσήλωσης στην υπεύθυνη ανοικτή διακυβέρνηση είναι η ενεργή και αδιάλειπτη, ήδη από το 2012, συμμετοχή της χώρας στη διεθνή συνεργατική πρωτοβουλία του Open Government Partnership (OGP) και η υιοθέτηση των αξιών της, μέσω της κατάρτισης και εφαρμογής των Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την ανοικτή διακυβέρνηση.
Στην παρούσα φάση και σε συνεργασία με φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών διαμορφώνεται το τέταρτο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ανοικτή Διακυβέρνηση για την περίοδο Ιούνιος 2019-Αύγουστος 2021.
Σε συνέχεια θετικών αποτελεσμάτων που κατέγραψε η χώρα στην θεματική των Ανοικτών Δεδομένων σε διεθνή φόρα (European Data Portal Report 2018:https://www.europeandataportal.eu/sites/default/files/edp_landscaping_insight_report_n4_2018.pdf [1], https://www.europeandataportal.eu/sites/default/files/country-factsheet_greece_2018.pdf [2]) το Εθνικό Σχέδιο εστιάζει ακριβώς στη συγκεκριμένη θεματική, με κύριους δρώντες τα Υπουργεία.
Οι σχετικές δεσμεύσεις προωθούν την περαιτέρω εφαρμογή της πολιτικής για την προώθηση της ανοικτής διάθεσης και περαιτέρω χρήσης εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων του δημοσίου τομέα, η οποία αποτελεί προτεραιότητα για την ελληνική δημόσια διοίκηση, αποφέροντας σημαντικά οφέλη στην κοινωνία, την οικονομία αλλά και την ίδια τη διοίκηση.
Η συμμετοχή στην πρωτοβουλία OGP μέσω του νέου εθνικού σχεδίου αποτελεί μία ακόμη ευκαιρία για την ενεργοποίηση ενός χώρου διαβούλευσης και συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών για την ουσιαστική συμμετοχή της στην παρακολούθηση της υλοποίησης των δεσμεύσεων που αναλαμβάνονται στα πλαίσια της πολιτικής για την ανοικτή διακυβέρνηση.
Μοντέλο Διοίκησης του εθνικού Σχεδίου Δράσης:
Ο ορισμένος εκπρόσωπος της χώρας στη διεθνή πρωτοβουλία συνεργασίας του OGP, συντονίζει την προώθηση της εθνικής πολιτικής για την ανοικτή διακυβέρνηση και την υλοποίηση του εθνικού Σχεδίου Δράσης.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων που εξυπηρετεί το εθνικό Σχέδιο Δράσης είναι η υιοθέτηση μοντέλου ενιαίας διοίκησης υλοποίησης αυτού. Σκοπός είναι η παρακολούθηση και ο συντονισμός υλοποίησης των επί μέρους δεσμεύσεων ώστε να τηρείται το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής αλλά και να επικαιροποιούνται ή να τροποποιούνται οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί όπου απαιτείται.
Τον συντονισμό υλοποίησης των δεσμεύσεων ανοικτής διακυβέρνησης φέρει το Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης δια του αρμοδίου για την παρακολούθηση και τον συντονισμό ζητημάτων που αφορούν τη συμμετοχή της Ελλάδας στον OGP Τμήματος Διαφάνειας και Ανοικτής Διακυβέρνησης με δράσεις που περιλαμβάνουν:
- Τη σύνταξη και παρακολούθηση της υλοποίησης Σχεδίου Δράσης για την Ανοικτή Διακυβέρνηση, σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη της πρωτοβουλίας για την Ανοιχτή Διακυβέρνηση Open Government Partnership, OGP (www.opengovpartnership.org) καθώς και την πιθανή επικαιροποίηση του Σχεδίου με νέες δεσμεύσεις
- Τη συνεργασία με τους φορείς που έχουν αναλάβει δεσμεύσεις στα πλαίσια του Σχεδίου Δράσης για την Ανοικτή Διακυβέρνηση Τη συνεργασία, αλληλεπίδραση και διαβούλευση με φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών που δραστηριοποιούνται στα αντικείμενα της Ανοικτής Διακυβέρνησης
- Τη συνεργασία με Διεθνείς Οργανισμούς και φορείς για θέματα Ανοικτής Διακυβέρνησης
- Τη συνεργασία με τον εκάστοτε Εθνικό Εκπρόσωπο OGP για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας έναντι της πρωτοβουλίας για την Ανοικτή Διακυβέρνηση
- Την εκπροσώπηση της χώρας στις δράσεις του OGP κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Εθνικού Εκπροσώπου
Διαδικασία Εκπόνησης Εθνικού Σχεδίου Δράσης
Στις 16 Απριλίου 2019, εγκαινιάστηκε η διαδικασία κατάρτισης του 4ου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ανοικτή Διακυβέρνηση, σε σύσκεψη με εκπροσώπους φορέων που έλαβε χώρα στο Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Κατά την εκδήλωση διαμορφώθηκε ένα σύνολο αρχικών προτάσεων και ιδεών προς περαιτέρω συζήτηση και επεξεργασία.
Στις 18 Απριλίου 2019 διοργανώθηκε υπό το συντονισμό του Υπουργείου συνάντηση με τους εκπροσώπους της Κοινωνίας των Πολιτών, με στόχο την επεξεργασία των αρχικών προτάσεων.
Το σύνολο των αρχικών δεσμεύσεων οι οποίες διαμορφώθηκαν τίθενται σε διαδικασία ανοικτού σχολιασμού το χρονικό διάστημα 7.5.2019 έως 14.5.2019, με σκοπό τη διασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία.
Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα Στο "Εισαγωγή"
#1 Σχόλιο Από Δέσποινα Πλευριά Στις 14 Μαΐου 2019 @ 06:08
1. Η ανοιχτή διάθεση των δεδομένων του δημοσίου τομέα δεν είναι ο μοναδικος στόχος του OGP (της συνεργασίας για την Ανοιχτή Διακυβέρνηση). Η παρούσα δημόσια Διαβούλευση φέρει ωστόσο αυτό σαν μοναδικό στόχο. Άλλοι σημαντικοί στόχοι είναι: – η δυνατότητα συμμετοχής του πολίτη στη διακυβέρνηση του τόπου
η ενδυνάμωση των διαβουλεύσεων και επιτροπών διαβούλευσης κ.α.
2. Η διάθεση ανοιχτών δεδομένων του δημοσίου ΔΕΝ πρέπει να είναι συνολική, άσχετα από τη φύση των δεδομένων. Εάν όλα αναρτώνται στο διαδίκτυο, το κράτος θα δίνει αναφορά ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΤΑ σε ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ χρήστη του Διαδικτύου, κάτι που δεν ωφελεί την πατρίδα μας. Δεν πρέπει οποιοσδήποτε να έχει προσβαση σε οτιδήποτε. Σκεφτείτε να εκμεταλλεύεται τα ανοιχτά δεδομένα κάποιος που κείται εχθρικά στη χώρα μας: θα είναι καταστροφικό.
Ευχαριστώ.
#2 Σχόλιο Από ΕΕΛΛΑΚ – Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών Στις 14 Μαΐου 2019 @ 14:46
Οι δεσμεύσεις που έχουν τεθεί σε διαβούλευση δεν φαίνεται να προωθούν την περαιτέρω εφαρμογή της πολιτικής για την προώθηση της ανοικτής διάθεσης και περαιτέρω χρήσης εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων του δημοσίου τομέα αλλά στην πλειοψηφία τους αφορούν τη διάθεση νέων συνόλων δεδομένων, δηλαδή εφαρμογή του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου (Ν. 4305/2014). Οι δεσμεύσεις θα πρέπει να αναδιαμορφωθούν ώστε να ανταποκρίνονται στους στόχους και τις αξίες της Ανοιχτής Διακυβέρνησης, διαφορετικά φαίνεται η Ελλάδα να υπαναχωρεί από τους αρχικούς στόχους του [3] .
Ως ΕΕΛ/ΛΑΚ θεωρούμε ότι για να αντιμετωπιστεί η διαπιστούμενη υστέρηση στη ποσότητα αλλά και στη ποιότητα των ανοιχτών δεδομένων θα πρέπει να υιοθετηθούν δράσεις όπως:
Να ορισθεί, ανά φορέα του δημοσίου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν.4305/2014, υπεύθυνος για θέματα ανοικτών δεδομένων και να δημοσιοποιηθεί σχετική ηλεκτρονική διεύθυνση αλληλογραφίας (e-mail) ώστε να μπορούν να επικοινωνούν στοχευμένα ενδιαφερόμενοι φορείς τόσο αναφορικά με αιτήματα διάθεσης δεδομένων όσο και για παρατηρήσεις αναφορικά με την ποιότητα των σχετικών δεδομένων.
Να δημιουργηθεί στο Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης δομή “διαμεσολάβησης” αναφορικά με τα ανοικτά δεδομένα η οποία θα υποστηρίζει ενδιαφερόμενους φορείς τόσο αναφορικά με αιτήματα διάθεσης δεδομένων όσο και για παρατηρήσεις αναφορικά με τη ποιότητα των σχετικών δεδομένων οι οποίοι δεν έχουν βρει ανταπόκριση από τους παραγωγούς – διαχειριστές των σχετικών δεδομένων.
Να οριστεί ότι κάθε φορέας που δημοσιεύει δεδομένα πρέπει να τα ταυτοποιεί με χρήση ημερομηνίας δημοσίευσης, έκδοσης (version number) και να συμπεριλαμβάνει κατάλογο αλλαγών από την προηγούμενη έκδοση (changelog). Φυσικά αυτό δεν αφορά περιπτώσεις on-line δεδομένων. Επίσης σε περίπτωση που κάποιοι φορείς παρέχουν δεδομένα που περιλαμβάνουν ή συσχετίζουν και άλλα σύνολα δεδομένων (για παράδειγμα αντιστοίχιση ΚΕΝ με ICD-10) θα πρέπει να περιγράφουν την ημερομηνία δημοσίευσης και τον αριθμό έκδοσης (version) αυτών των δεδομένων. Έτσι θα διασφαλιστεί η ιχνηλασιμότητα και θα μειώνονται τα λάθη.
Να μεγιστοποιηθεί η ένταξη του data.gov.gr στη παραγωγική διαδικασία της διάθεσης των δεδομένων από φορείς, ορίζοντας ότι η σχετική διάθεση θα γίνεται είτε αποκλειστικά μέσω του data.gov.gr είτε από διαδικτυακές διευθύνσεις των φορέων οι οποίες είναι υποχρεωτικά ορισμένες στο data.gov.gr. Σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο κάποιοι φορείς να δημοσιεύουν δεδομένα τα οποία αργότερα αναρτούν και στο data.gov.gr. Έτσι δημιουργούνται αντίγραφα με προφανή προβλήματα συγχρονισμού, αναντιστοιχίας και διαχείρισης.
Να οριστεί στο data.gov.gr πίνακας με σύνολο δεδομένων στο οποίο να περιγράφεται και ο “ιδιοκτήτης – διαχειριστής” του κάθε συνόλου. Φορείς που στα πλαίσια των δραστηριοτήτων τους αναδημοσιεύουν σύνολα δεδομένων που διαχειρίζονται άλλοι φορείς θα πρέπει να παρέχουν Link προς το κατάλληλο σημείο του data.gov.gr και να μην δημιουργούν αντίγραφα γιατί μια τροποποίηση του αρχικού συνόλου δεδομένων δεν διαχέεται εύκολα και γρήγορα και έτσι δημιουργούνται διαφορετικές εκδόσεις του ίδιου συνόλου δεδομένων με διαφοροποιήσεις στο περιεχόμενο. Ενδεικτικά στα πλαίσια των δραστηριοτήτων τους φορείς όπως Υπουργείο Υγείας, ΕΟΠΥΥ, ΗΔΙΚΑ κ.λπ. χρησιμοποιούν κωδικοποιήσεις όπως ICD-10, ΚΕΝ κλπ. Θα πρέπει να είναι ορισμένο ποιος φορέας είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση του κάθε συνόλου δεδομένων και να παρέχεται link στην ίδια διεύθυνση του data.gov.gr
Επιπρόσθετα ο κύκλος ζωής των ανοιχτών δεδομένων θα πρέπει να περιλαμβάνει τα βήματα:
συλλογής, καταγραφής, προτεραιοποίησης, επιλογής και κατηγοριοποίησης των δεδομένων,
προετοιμασίας αυτών με όρους διασφάλισης ποιότητας, εμπλουτισμού από τεχνική σκοπιά, προσθήκης μεταδεδομένων και εναρμόνισης με το νομικό πλαίσιο,
δημοσίευσης/ανάρτησης των δεδομένων,
συντήρηση μέσω τακτικών ενημερώσεων, ελέγχων και της παρακολούθησης των σχολίων και προτάσεων των χρηστών.
Η εφαρμογή των παραπάνω βημάτων θα οδηγήσει στην εγκαθίδρυση ενός δομημένου μηχανισμού για τη δημοσίευση/ανάρτηση δεδομένων από έναν οργανισμό. Η υλοποίηση των βημάτων αυτών εξαρτάται από τις εσωτερικές διαδικασίες του οργανισμού και είναι σημαντικό να συμπεριληφθεί ρητά και στη στρατηγική του, ενώ συνιστάται να υιοθετεί, όπου αυτό είναι δυνατό, βέλτιστες πρακτικές, όπως η ενσωμάτωση μεταδεδομένων και η δημοσίευση των δεδομένων ως linked data.
Τέλος η διεθνής εμπειρία έχει αναδείξει την ανάγκη για εκπαίδευση στα στελέχη φορέων του δημοσίου. Η πλειονότητα των στελεχών του δημοσίου συχνά δεν έχει την απαραίτητη γνώση για την υλοποίηση του νέου θεσμικού πλαισίου που έχει διαμορφωθεί από την ψήφιση του Νόμου 4305/2014 για τα Ανοικτά Δεδομένα και είναι αρνητική ως προς το άνοιγμα δεδομένων, αγνοώντας τα οφέλη που απορρέουν από αυτά. Η ανάγκη εκπαίδευσης γύρω από τα Ανοικτά Δεδομένα γίνεται εύκολα αντιληπτή παρατηρώντας την ποσότητα και κυρίως την ποιότητα των δεδομένων που έχουν αναρτηθεί στο data.gov.gr. Τα σύνολα δεδομένων που έχουν αναρτηθεί έχουν στην πλειοψηφία τους χαμηλή ποιότητα. Πρόκειται για αρχεία χωρίς μηχαναγνώσιμη μορφή (format) τα οποία δεν συνοδεύονται από κατάλληλα μεταδεδομένα (τίτλος, περιγραφή, άδεια χρήσης κλπ). Στο σχεδιασμό των προγραμμάτων εκπαίδευσης μπορεί να αξιοποιηθεί η μελέτη για τα δυνητικά οφέλη των ανοιχτών δεδομένων στην Ελληνική Οικονομία, η πλήρης μελέτη είναι διαθέσιμη στο στο [4]
Σχεδιασμός εκπαιδευτικών σεμιναρίων στοχευμένων για στελέχη του δημοσίου
Σεμινάρια διάρκειας μίας έως τριών ημερών τα οποία μπορεί να καλύψουν τα παρακάτω θέματα:
Εισαγωγή στα Ανοικτά Δεδομένα (Open Data in a Day) (1η ημέρα)
Τεχνικές λύσεις για τον καθαρισμό και τη δημοσίευση των Ανοικτών Δεδομένων (2η ημέρα)
Εργασία σε ενδεικτικά σύνολα δεδομένων του εκάστοτε οργανισμού οπου οι συμμετέχοντες θα εργαστούν με σκοπό την δημοσίευση ποιοτικών συνόλων δεδομένων. (3η ημέρα).
Τα σεμινάρια μπορούν να απευθύνονται τόσο σε μεμονωμένους οργανισμούς (στελέχη από έναν οργανισμό) όσο και σε οριζόντιες δράσεις (ομοειδή τμήματα από διαφορετικούς οργανισμούς). Ανάλογα με τους συμμετέχοντες το σεμινάριο μπορεί να προσαρμόζεται ώστε να καλύπτει ιδανικά την ιδιότητα και το επίπεδο των συμμετεχόντων.
Τα σεμινάρια θα πρέπει να εκτελούνται σε μικρές ομάδες συμμετεχόντων (κάτω των 20 ατόμων) με σκοπό την επίτευξη του καλύτερο δυνατού αποτελέσματος.
Σχεδιασμός πλατφόρμας εκπαίδευσης στελεχών δημοσίου – eToolkit
Ηλεκτρονική πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης για στελέχη του δημοσίου. Η πλατφόρμα θα χωρίζεται σε δύο μέρη:
Μαθήματα (courses) με εκπαιδευτικό περιεχόμενο γύρω από τις βασικές αρχές των Ανοικτών Δεδομένων, αξιοποίηση του εισαγωγικού μαθήματος “Ανοικτά Δεδομένα & Δημόσιοι Φορείς” ( [5]).
Έναν οδηγό με βήμα προς βήμα διαδικασία για το καθαρισμό και τη δημοσίευση των δεδομένων. Ο οδηγός θα περιέχει παραδείγματα καλών πρακτικών και σύντομους οδηγούς αξιοποίησης ανοιχτών εργαλείων (ΕΛ/ΛΑΚ) για την εκτέλεση των προτεινόμενων διαδικασιών.
Όλο το περιεχόμενο και το λογισμικό να διατίθενται με άδειες ανοιχτού λογισμικού και ανοιχτού περιεχομένου, για ενημέρωση δείτε το [6] .